Morgunblaðið - 11.05.1993, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. MAÍ 1993
r

Norðurlönd sögð
styðja hvalveiðar
Umhverfisráðherrar í Svíþjóð o g Finnlandi vísa
fréttum norrænna fjölmiðla þar að lútandi á bug
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
RÍKISSTJÓRNIR á Norðurlöndum eru sammála um, að
leyfa beri hvalveiðar í atvinnuskyni og munu fulltrúar
þeirra á ársfundi Alþjóðahvalveiðiráðsins (IWC) greiða
atkvæði í samræmi við það. Kemur þetta fram í leyni-
legu skjali, sem ýmsir fjölmiðlar á Norðurlöndum hafa
komist yfir, en í gær lýstu sljórnvöld í Finnlandi og
Svíþjóð yfir því, að fréttin væri röng, engin breyting
hefði orðið á afstöðu ríkisstjórnanna á hvalveiðum.
í skjalinu segir, að stjórnvöld
í Danmörku, Finnlandi, Noregi
og Svíþjóð séu sammála um, að
hvalurinn sé auðlind, sem eðlilegt
sé að nýta að því marki, sem
stærð stofnanna segi til um. Er
meðal annars sagt frá þessu í
norska blaðinu Verdens Gang og
'sænska blaðinu Expressen. Þar
segir einnig, að fólk í strand-
byggðum, til dæmis í Noregi,
eigi að geta veitt hval með
ströndunum svo lengi sem stofn-
inn sé í jafnvægi og fullt tillit
tekið til þeirrar reglu Ríó-yfirlýs-
ingarinnar, sem fjallar um sjálf-
bæra þróun.
Auk þessa er tekið vel í tillögu
Frakka á ársfundi hvalveiðiráðs-
ins um sérstakt griðasvæði fyrir
hvali við Suðurskautið en lagt
til, að hún verði unnin betur og
ekki greidd um hana atkvæði
fyrr en það hafi verið gert.
Upplit á sænskum
grænfriðungum
Norsku fulitrúarnir á ársfund-
inum vildu ekkert um þessar
upplýsingar segja en í Svíþjóð
hafa hvalverndunarsinnar rekið
upp stór augu. Þar hafa græn-
friðungar varið gífurlegu fé í
áróður gegn hvalveiðum, meðal
annars með auglýsingum þar
sem fengnir voru ýmsir kunnir
menn til að segja nei við hval-
veiðum. Þá hafa tugþúsundir
Svía sent norskum stjómvöldum
mótmælabréf.
Yfirlýsingar Finna og Svía
Umhverfisráðherra Finnlands,
Sirpa Pietikaeinen, segir í yfir-
lýsingu sinni, að stefna finnsku
stjórnarinnar sé óbreytt, hún sé
andvíg hvalveiðum hverju nafni
sem nefnist og í samræmi við
það muni fulltrúi hennar greiða
atkvæði á ársfundi Alþjóðahval-
veiðiráðsins.
í yfirlýsingu Olofs Johans-
sons, umhverfisverndarráðherra
Svíþjóðar, segir einnig, að stefna
Svía sé óbreytt. Þeir séu hins
vegar sammála því, að hvalveið-
ar megi stunda hafi þær engin
áhrif á stofnstærðina til lang-
frama. Það krefjist aftur á móti
öruggra aðferða við stofnstærð-
armat; að alþjóðlegur eftirlits-
maður verði um borð í hveiju
skipi og veiðiaðferðir verði bætt-
ar.
X7" j i i • ->c Keuter
Krefjast hvalveiða
JAPANSKIR hvalveiðimenn hafa látið mikið á sér bera í Kyoto
þar sem ársfundur Alþjóðahvalveiðiráðsins er haldinn.
íslenskt lesendabréf í Newsweek
Bjargað frá hveijum?
í NÝJASTA hefti bandaríska tímaritsins Newsweek eru birt
nokkur lesendabréf í framhaldi af greininni „Killed by kind-
ness“ (Drepin með góðmennsku), sem birtist í Newsweek
þann 12. apríl. Meðal annars er þar að finna bréf frá íslend-
ingi, Jóhannesi Birgi Jenssyni
í grein Jóhannesar segir:
„Vegna greinar yðar „Kiiled by
kindness" um svo kölluð umhverf-
isverndarsamtök má spyija hvað
það sé sem greini að kýr og hvali,
annað en stærð og vistsvæði? Því
miður gengur fólk, í góðri trú, oft
út frá því að hvalir séu hálf-
mennskir, sem þeir eru ekki. í stað
þess að beijast fyrir því að „bjarga
hvölunum" ætti fólk að setjast nið-
í Kópavogi, um hvalveiðar.
ur og velta því aðeins fyrir sér frá
hveijum verið sé að bjarga þeim.
íslendingar, Grænlendingar og
Norðmenn eru mjög háðir fiskveið-
um (sem standa undir 80% þjóðar-
tekna íslendinga). Þessar þjóðir
yrðu síðastar til að stofna þeim
dýrastofnun, sem mjög stór hluti
íbúanna hefur lifibrauð sitt af, í
hættu.“
Guðmundur Eiríksson áheyrnarfulltrúi á ársfundi Alþjóðahvalveiðiráðsins í Kyoto
Olíklegt að niðurstaða fáist
ÓLÍKLEGT er að tillögur um að hvalveiðibanni verði af-
létt nái fram að ganga á ársfundi Alþjóðahvalveiðiráðsins
að mati Guðmundar Eiríkssonar þjóðréttarfræðings sem
situr fundinn sem áheyrnarfulltrúi íslensku ríkisstjórnar-
innar. Guðmundur telur einnig ólíklegt að tillaga Frakka.
um að hvalir verði alfriðaðir við Suðurskautið fyrir sunn-
an 40. breiddargráðu verði samþykkt á ársfundinum.
Norðmenn hafa lagt fram tillögu
á ársfundinum um að þeir fái
hrefnuveiðikvóta. í tillögunni kem-
ur ekki fram ósk um ákveðinn
fjölda en Norðmenn hafa lý£t því
yfir að þeir muni veiða 300-800
dýr í sumar í atvinnuskyni hvort
sem þeir fái kvóta hjá hvalveiðiráð-
inu eða ekki. Norðmenn eru lög-
formlega ekki bundnir af hvalveiði-
banni Alþjóðahvalveiðiráðsins þar
sem þeir mótmæltu banninu á sín-
um tíma, og geta á þeim forsendum
veitt hvali í atvinnuskyni þótt ráðið
hafí ekki aflétt hvalveiðibanninu.
Guðmundur Eiríksson taldi ólík-
legt að tillaga Norðmanna yrði
samþykkt þótt ýmsar þjóðir hefðu
mildað afstöðu sína töluvert frá
fyrri fundum.
Þrýstíngur á úrsögn
í fréttum Reutersfréttastofunn-
ar er haft eftir japönskum fulltrú-
um á ársfundi hvalveiðiráðsins að
ríkisstjórnir Japans og Noregs
væru undir miklum þrýstingi frá
hvalaiðnaðnum að ganga úr Al-
þjóðahvalveiðiráðinu og taka upp
atvinnuveiðar. Þegar Guðmundur
Eiríksson var spurður hver hann
teldi verða viðbrögð Norðmanna,
féllist hvalveiðiráðið ekki á að veita
þeim hrefnuveiðikvóta, sagðist
hann telja heimingslíkur á að þeir
segðu sig úr ráðinu. Það gæti þó
verið að úr því að Norðmenn ætl-
uðu sér að veiða hrefnu hvort eð
er, teldu þeir hagstæðara að gera
það sem aðilar að hvalveiðiráðinu
þar sem Bandaríkjamenn ættu þá
erfiðara méð að beita refsiaðgerð-
um. Guðmundur sagðist aðspurð-
ur telja ólíklegt að Japanir segðu
sig úr hvalveiðiráðinu í náinni
framtíð.
Friðsamleg mót-

mæli gegn Jeltsín
á sigurdeginum
Moskvu. The Daily Telegraph.
ÞÚSUNDIR kommúnista og þjóðernissinna efndu tíl mót-
mæla gegn Borís Jeltsín Rússlandsforseta á Rauða torginu
í Moskvu á sunnudag, sigurdeginum, þegar minnst var upp-
gjafar þýskra nasista í heimsstyrjöldinni síðari árið 1945.
Yfirvöld í Moskvu höfðu óttast miklar óeirðir en ákveðið
að reyna ekki að stöðva mótmælagöngu þjóðernissinnanna
og kommúnistanna til Rauða torgsins.
Fjölmennt lið óeirðalögreglu-
manna biðu á hliðargötum í grennd
við Rauða torgið og margir þeirra
voru sagðir áfjáðir í að ráðast til
atlögu við mótmælenduma eftir að
einn úr þeirra röðum beið bana í
átökum við kommúnista helgina áð-
ur, 1. maí. Júrí Lúzhkov, borgar-
stjóri Moskvu, ákvað hins vegar á
síðustu stundu að láta ekki stöðva
gönguna. Skipuleggjendur göngunn-
ar höfðu varað við því að ef slíkt
yrði reynt myndu „hundruð manna
falla í valinn“.
Mótmælendumir hrópuðu vígorð
um forsetann, eins og: „Jeltsín, þú
foráttudrukkna svín, hundskastu frá
Kreml“ og „niður með zíonísmann".
Borís Jeltsín hélt upp á sigurdag-
inn með þvi að afhjúpa gríðarstóran
minnisvarða á hæð þar sem Napóleon
horfði fyrst yfír Moskvu í innrásinni
1812. Forsetinn lagði einnig blóm-
sveig að leiði óþekkta hermannsins
við Kremlarmúra. Með honum var
Viktor Tsjemomyrdín forsætisráð-
herra, en athygli vakti að helstu
andstæðingar hans, Alexander
Rútskoj varaforseti, Rúslan Khasbúl-
atov, forseti þingsins, og Valeríj
Zorkín, forseti stjómlagadómstóls-
ins, vora ekki viðstaddir athöfnina
eins og venja er og þykir það til
marks um að ekkert lát sé á valda-
baráttunni í Moskvu.
Haldið var upp á sigurdaginn víð-
ast hvar í Rússlandi en fregnir um
tvö flugslys vörpuðu skugga á há-
tíðahöldin. Fórust í þeim 12 manns.
Reuter
A heljarþröm
LEE Ji-yoon, íjögurra ára suður-kóresk stúlka, komst í snertingu við
dauðann í tívolígarði í höfuðborginni Seoul á laugardag. Féll hún út um
glugga á klefa í paradísarhjóli en það varð henni til lífs að höfuðið festist
í gættinni. Hékk hún í lausu lofti í fimm mínútur áður en hjálp barst.
Páfi for-
dæmir
mafíuna
Agrigento, Sikiley. Reuter.
JÓHANNES Páll páfi II sagði í
ræðu á Sikiley á sunnudag að
mafían hefði engan rétt til að
bijóta gegn boðorði guðs um að
ekki mætti mann drepa. Páfi var
greinilega reiður þegar hann
flutti ræðuna og varaði for-
sprakka mafíunnar við því guð
ætti eftír að kveða upp sinn dóm.
Þetta eru hörðustu ummæli páfa
í garð mafíunnar frá því hann var
kjörinn fýrir 14 árum. Þetta er í
annað sinn sem páfi heimsækir Sik-
ileyinga og ferðin breyttist í herferð
gegn mafíunni.
„Guð sagði eitt sinn að ekki
mætti mann drepa,“ sagði páfi og
kreppti hnefann til að leggja
áherslu á orð sín. „Engin mannleg
hreyfing, mafían eða hverju nafni
sem hún nefnist, getur svívirt þessi
helgu lög guðs ... Sikileyingar geta
ekki endalaust búið við menningu
dauðans,“ sagði páfí og andlit hans
varð rautt af reiði og röddin skalf.
Saksóknarar, ekkjur fórnar-
lamba mafíunnar og stjórnmála-
menn sögðust vona að heimsókn
páfa yrði til þess að áhrif mafíunn-
ar minnkuðu á eyjunni.