Morgunblaðið - 17.07.1993, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 1993
29
> *
Olöf Dagmar Arna
dóttír — Minning•
Fædd 14. október 1909
Dáin 7. júlí 1993
Kynni mín af Ólöfu Árnadóttur
hófust þegar ég var ellefu ára göm-
ul. Yngsta dóttir Ólafar og Hákon-
ar Guðmundssonar, Hjördís, kom í
bekkinn minn í skóla og við urðum
bestu vinkomJV, óaðskiljanlegar,
heimagangar hvor hjá annarri.
Bjarkahlíð, heimili Hjördísar, var
ólíkt öllum öðrum húsum og heimil-
um, sem ég hafði kynnst og hið
sama gegndi um foreldra hennar.
Húsið var umkringt skógi og öðrum
gróðri, innandyra voru viðargólf,
opinn arinn og oft loguðu kertaljós
og reykelsisilmur fyllti húsið. Mér
fannst sem Hákon hlyti að vita
næstum allt, mildur og yfirvegað-
ur. Ólöf var falleg kona, grönn og
spengileg, létt í hreyfingum, hún
virtist varla snerta jörðina þegar
hún gekk. Hún minnti mig mest á
álfkonu eða prinsessu úr ævintýr-
um frá fjarlægum löndum.
Ótal atvik og hlutir koma upp í
hugann frá veru minni í Bjarka-
hlíð: jólaboð með leikjum og söng,
útilegur og ferðalög á óvenjulega
staði, að hafa setið á krossgötum
á Jónsmessunni eða synt nakin í
sjónum við Gróttu, svo eitthvað sé
upptalið. Ólöf ræktaði grænmeti
og ber, jafnframt því að rækta upp
skóg á þeim stöðum þar sem hún
bjó. Fyrstu jarðarberin sem ég
bragðaði hafði hún ræktað. Ég
minnist rifsbeija- og sólberjasult-
unnar, rúgmjölstertunnar og ótal
annarra rétta sem á borðum voru
i Bjarkahlíð, óvenjulegir í þátíð en
algengir nú.
Ólöf hafði dálæti á skáldskap,
ljóðum sér í lagi, hún skrifaði sjálf.
Mér er sérstaklega minnisstætt
leikritið „Almansor konungsson“
sem hún samdi og vinir Hjördísar
fluttu í útvarpi undir stjórn Ólafar.
Hún kenndi mér þar leyndardóm,
sem hefur verið mér lykill að allri
túlkun: „Þú átt að njóta orðana,
láta þér þykja vænt um þau.“ Söng-
ur var alltaf þar sem Ólöf var, hún
spilaði vel á píanó, samdi lög og
kunni sjálf ógrynni laga, hjá henni
heyrði ég fyrst mörg af lögum Sig-
valda Kaldalóns og Inga T. Lárus-
sonar. Eftir áradvöl erlendis þegar
Ólöf var heimsótt, var alltaf sungið
og spilað eins og áður, og sönggleð-
in, sem stundum týnist í atvinnu-
mennskunni, riijaðist upp á ný.
Ólöf elskaði ísland, landið og
náttúruna, hún ferðaðist um, gekk
á fjöll. Ég man að hún sagði mér,
að best væri að sækja kraft til
landsins ef eitthvað bjátaði á. Þeg-
ar ég fór til útlanda í fyrsta sinn,
gaf hún mér lag á nótum en á
baksíðuna hafði hún skrifað ljóð
Jóns Helgasonar „í vorþeynum",
mér hefur orðið ljóst með árunum
hvað hún var að segja mér. Ólöf
var sjálfri sér nóg, hún bjó sér fag-
urt umhverfi, þurfti lítið til annarra
að sækja, en hún var gjöful þeim
er sóttu hana heim. Sterk vináttu-
bönd tókust með henni og móður
minni, Leópoldínu Bjarnadóttur.
Þær áttu saman margar gleði-
stundir við söng, tal um álfa og
önnur furðuefni allt fram til síðustu
stunda Ólafar. Við mæðgurnar
erum þakklátar fyrir að hafa
kynnst Ólöfu, þessari óvenjulegu
konu. Blessuð sé minning hennar.
Lundúnum hinn 14. júlí 1993.
Sigríður Ella Magnúsdóttir.
Oft er sláttur hafinn í Árnes-
þingi í 12. viku sumars. Fyrir fá-
gæta sumargæsku þetta árið var
hánn reyndar kominn vel á veg,
þegar þá góðu viku bar að. í Jieim
svifum kaus Ólöf Dagmar Árna-
dóttir, Árvegi 6, Selfossi (Hvoli),
að kveðja sitt fólk og hélt til hey-
skapar á öðrum engjum. Það var
henni líkt að leggja upp í förina
miklu um hásláttinn, í sólmánuði
og sólskini. Sólarinnar var hún
ævinlega, hennar varð hún aðnjót-
andi ríkulega alla sína æfi. Og töðu-
ilmurinn, sem góðum slætti fylgir,
var samgróin henni alla tíð. Það
var reyndar eins oft blómailmur,
eða skógarangan, iðulega úr skóg-
um sem hún hafði ræktað sjálf, eða
þá eimur af eigin grænmeti. En
blærinn þessi var henni samgróinn.
Hún var stálhraust alla æfi en fljót
að kveðja, þegar að því kom. Á
miðju 84. aldursári, nú um voijafn-
dægur, var henni skyndilega
brugðið, að nýliðnum sumarsól-
stöðum var hún öll. í fyrsta skipti
liðu nú dagar að garðinum hennar
væri ekki sinnt.
Ólöf Dagmar var fædd að Skútu-
stöðum í Mývatnssveit 14. okt.
1909, yngst níu barna prófasthjón-
anna þar, Árna Jónssonar og Áuð-
ar Gísladóttur. Eftir fráfall föður
síns 1916, sem þá þjónaði í Hólm-
um i Reyðarfirði, fluttist hún með
móður sinni til Reykjavíkur. Þartók
hún stúdentspróf við Menntaskól-
ann í Reykjavík og lærði síðan til
íþróttakennslu í Danmörku, Svíþjóð
og Þýskalandi. Hún kenndi við MR,
Gagnfræðaskóla Reykvíkinga,
Kennaraskólann, Verslunarskól-
ann, Hjúkrunarkennaraskólann og
skóla Steingríms Arasonar, svo og
hjá íþróttafélögunum ÍR og Ægi,
fram um 1935. En þá kallaði til
önnur skylda, sem var fjölskyldan,
en 1933 giftist hún Hákoni Guð-
mundssyni frá Stóra-Hofi á Rang-
árvöllum, hæstaréttarritara og síð-
ar yfirborgardómara. Þau eignuð-
ust 3 dætur: Ingu Huld, rithöfund,
Auði Hildi, listvefara, en þá dóttur-
ina fékk undirritaður að eiga. Þriðja
dóttirin er Hjördís Björk, borgar-
dómari. Bamabörnin eru sjö,
barnabarnabörnin einnig sjö.
Það átti ekki fyrir Ólöfu að liggja
að hverfa aftur svo neinu næmi til
kennslu í sínu fagi. Hins vegar gat
hún aldrei kyrr setið, hún lagði
alla tíð stund á ritstörf, nokkrar
greinar birtust á prenti, eina barna-
bók gaf hún út, tvö barnaleikrit
eftir hana voru flutt á sviði, hálf
tylft leikrita hennar mun vera til í
spólusafni Ríkisútvarpsins. Yfir-
höfuð má um hana segja, að hún
hafi verið sjálfstæð manneskja, leit-
andi og andlega forvitin. Henni var
fráleitt að taka hlutunum fyrir þá
sök eina að þeir voru svo, hún velti
því jafnan fyrir sér hvort ekki
mætti hafa annan hátt. Hún var
enda sérstæð og ekki allra. Þetta
er líklega hinn eilífí vandi lista-
mannsins. Og fleiri voru henni list-
ir tiltækar, hún spilaði og söng,
hvort sem var á slaghörpu eða gít-
ar, með ógleymanlegum hætti.
Ekki hef ég notið betri konserta
en þeirra er hún hélt í stofunni
ólu upp sem sitt eigið barn.
Það kom fljótt í ljós að mikið var
spunnið í Þuríði, hún var hörkudug-
leg og fór snemma að hjálpa til við
heimilisverkin. Krakkarnir á Borg
sóttu skóla í Barnaskólann á Eyrar-
bakka og mun Þuríði hafa sóst
námið vel, enda var hún kappsöm
að eðlisfari. En skólagöngu hennar
lauk þegar barnaskólanámið var að
baki, þótt svo löngun væri til frek-
ara náms. -Síðar á lífsleiðinni sagði
Þuríður frá því að hana langaði til
að læra matreiðslu. Nú tóku við
ýmis störf. Hún réðst í vist sem
kaupakona og vann í fiski eins og
altítt var við sjávarsíðuna, og alls
staðar var hún rómuð fyrir dugnað
og ósérhlífni.
Árið 1931, eða þegar Þuríður er
28 ára, giftist hún ungum manni
úr Vestur-Skaftafellssýslu, Guð-
laugi Björnssyni frá Engigerði í
Mýrdal. Þau settust að á Stokks-
eyri og saman áttu þau þijú mann-
vænleg börn. Elstur er Hörður Sig-
urbjörn, fæddur 6. október 1931,
kona hans er Hannelore Helge
Jahnke og eiga þau 5 börn. Sæ-
mundur Ingvi, fæddur 4. júní 1933,
hans kona er Lillian M. Guðlaugs-
son og eiga þau einn son, en auk
þess gekk Sæmundur 7 bömum
hennar í föðurstað. Guðrún Sigríður
er yngst systkinanna, fædd 6. júlí
1934, sambýlismaður hennar er
Bragi Óskarsson. Guðrún á tvo syni
frá fyrri sambúð.
Lífið virtist brosa við fjölskyldu
Þuríðar, en ógæfan var skammt
undan. Heimilisfaðirinn missti
heilsuna og eftir erfið veikindi lést
Guðlaugur í maí 1937. Má nærri
geta að mikill harmur var þá kveð-
inn að heimilinu. Eftir stóð eigin-
kona með þijú ung börn og nú fóru
í hönd erfiðir tímar. Litla hjálp var
að fá frá samfélaginu á árunum
fyrir stríð, kreppan í algleymingi
og hvarvetna skortur. Þegar svona
var komið var algengast að heimil-
in væru Ieyst upp og börn send í
fóstur, oft til vandalausra við illan
kost. Þetta hlutskipti gat Þuríður
ekki hugsað sér og sínum og hún
neitaði að láta tvistra heimilinu.
Með ótrúlegum kjarki og dugnaði
tókst benni að halda saman heimil-
inu og koma börnunum sínum
þremur til manns.
Árið 1949 flutti Þuríður með fjöl-
skylduna sína að Selfossi og þar
bjó hún í 15 ár. Árin á Selfossi
sagði hún að hefðu verið góð ár og
samferðamönnum sínum þar bar
hún vel söguna. Til Reykjavíkur
flutti Þuríður árið 1964 ásamt Guð-
rúnu dóttur sinni og þar bjó hún
síðan. Lengst af bjuggu þær saman
mæðgurnar, en seinustu árin dvaldi
hún á Elli- og hjúkrunarheimilinu
Grund.
Þegar Þuríður er nú kvödd hinsta
sinni er erfitt að finna orð sem
hæfa svo stórbrotinni konu sem hún
var. Minnisstæð augnablik koma
upp í hugann, eins og þegar hún
bauð velkomin á heimili sitt fóstur-
börn Sæmundar sonar síns, eða
þegar hún á góðri stundu tók bros-
andi á móti gestum sem að garði
bar.
Það er þannig sem við viljum
minnast Þuríðar Sæmundsdóttur og
um leið og heiðarleg dugnaðarkona
er kvödd með virðingu og þökk,
sendum við börnum hennar og öðr-
um ástvinum samúðarkveðjur.
Valdimar og Hafdís á Selfossi.
heima með afkomendum sínum og
frændsystkinum. Þau voru hin síð-
ari árin stundum komin langan
fjallveg í hálku og blindbil. Hefði
eitthvað útaf brugðið með farskjót-
ana við þær aðstæður hefði ráðu-
neyti lamast sem og bankar og
læknisþjónusta á höfuðborgar-
svæðinu stórlega rýrnað. Svo hátt-
setir eru frændurinir, sem vildu
hætta lífi til að syngja með henni
frænku sinni. Auðvitað hennti ekk-
ert óhapp, enda gerist það ekki
þegar slíkur söngur er annars veg-
ar. Ólöf var glæsileg kona, grönn,
spengileg, hnarreist, fislétt, sól
jafnan í auga, gola létt í hári. Þann-
ig mun hún jafnan standa mér fyr-
ir hugskotssjónum. Við kynntumst
nokkuð seint en mér finnst við
hafa náð vel saman. Ég minnist
hennar með eftirsjá. Það gera
væntanlega öll þau sem kveðja
hana í Kotstrandarkirkju í dag. Ein
dótturdótturdóttirin, fimm ára
hnáta, er þegar búin að flytja lík-
ræðu, sem lýsir vel áhrifum Ólafar
og útskýrir eilífa lífið jafn vel og
nokkur ræða sem ég hef heyrt til
prests. Henni varð að orði, þegar
þau börnin voru að ræða í sinn hóp
hvort þau gætu verið viðstödd jarð-
arförina: „Ég skal sko vera þegar
langamma verður gróðursett!"
Þessi ummæli barnsins eru mjög í
samræmi við skoðanir Ólafar um
hina eilífu hringrás lífsins. Hún var
trúhneigð í ríkum mæli. Þar var
þjóðkirkjan henni ekki nærri nóg.
Bæði var þjóðtrúin íslenska henni
hugleikin, sú sem oft er kennd við
forkirkjutíma, en einnig leitaði hún
miklu víðar. Hún kynnti sér af tals-
verðum ákafa búddisma og enn
frekar líklega hindúisma. Allt var
þetta gert undir formerkjum hins
sjálfstæða, leitandi einstaklings,
sem trúir því einu sem hann felst á
í sinni hugleiðslu. Hún var líklega
fyrst íslendinga til að taka þátt í
þríhyrningastarfinu. Ég reyni ekki
að útlista það hér, enda ekki til
þess bær, en kveð hana með Ákall-
inu mikla, sem var hennar leiðar-
ljós. Ég hygg að það sé henni að
skapi.
„Frá ljóssins dýrðar lind í huga Guðs
lát ljósið streyma inn í huga manns.
Lát ljósið lýsa þessa vora jörð.
Frá kærleiks lind í ljúfu hjarta Guðs
lát kærleik streyma inn í hjarta manns.
Komi Kristur aftur jarðar til.
Frá máttarstöð er miðar vilja Guðs
lát markmið stýra veikum vilja manns.
Markmið það er meistaramir sjá.
Frá máttarstöð sem mannkyn köllum vér
lát markmið ljóss og kærleiks sækja fram.
Svo innsigli það dyr hins illa valds.
Lát kærleik, ljós og æðri mátt efla áform
lífs á jörð.“
Þór Vigfússon.
_____________Brids________________
Umsjón Arnór G. Ragnarsson
Sumarbrids 1993
Fimmtudaginn 8. júlí mættu 32 pör
í Sumarbrids. Spilaður var tölvureikn-
aður Mitchell. Meðalskor var 420.
Efstu pör voru:
NS
Björn Theodórsson -‘Gylfi Baldursson 490
Ljósbrá Baldursdóttir - Hermann Lárusson 475
Guðrún Jóhannesdóttir - Anna ívarsdóttir 457
AV
Guðlaugur Sveinss. - Lárus Hermannss. 496
Jón V. Jónmundsson - Erlendur Jónsson 493
ÞórirLeifsson-ÓskarKarlsson 465
Föstudaginn 9. júlí spiluðu 28 pör.
Spiluð voru 30 spil með Mitchell-fyrir-
komulagi. Meðalskor var 270. Efstu
pör voru:
NS
ValtýrPálsson-GunnarÞórðarson 314
Gísli Steingrímsson - Aron Þorfinnsson 292
Jón V. Jónmundsson - Eggert Bergsson . 282
AV
Viðar Jónsson - Páll Þ. Bergsson 333
Dúa Ólafsdóttir - Sigrún Pétursdóttir 316
Ársæll Vignisson - Trausti Harðarson 303
Sunnudaginn 11. júlí spiluðu 26
pör. Spiluð voru 30 spil með Mitchell-
fyrirkomulagi. Meðalskor var 270.
Efstu pör voru:
Rúnar Einarsson - Haraldur Gunnarsson 335
Eggert Bergsson - Jón V. Jónmundsson 302
Sigurleifur Guðjónss. - V aldimar Elíass. 295
AV
SigfúsÞórðarson-GarðarGarðarsson 342
Sturla Snæbjömsson - Cecil Haraldsson 337
ÓskarKarlsson-ÞórirLeifsson 324
Mánudaginn 12. júlí spiluðu 38 pör
í Sumarbrids. Spilaður var tölvureikn-
aður Mitchell. Meðalskor var 420.
Efstu pör voru:
NS
Björn Theodórsson - Gylfi Baldursson 503
Matthías Þorvaldsson - Ljósbrá Baidursd. 494
JónStefánsson-RagnarÞorvaldsson 490
AV
Dröfn Guðmundsd. - Ásgeir Ásbjömsson 520
Hrafnhildur Skúlad. - Jörandur Þórðarson 481
Gunnlaugur Sævarsson - Sverrir Ólafsson 471
Þriðjudaginn 13. júlí mættu 36 pör
til leiks í Sumarbrids. Spiluð voru 30
spil með Mitchell-fyrirkomulagi. Með-
alskor var 420. Efstu pör voru:
NS
Láms Hermannsson - Guðlaugur Sveinsson 494
Magnús Torfason - Sigtryggur Sigurðsson 489
Sigurður Steingrimsson - Oskar Sigurðsson 470
AV
ValtýrPálsson-SigfúsÞórðarson 521
Gróa Guðnadóttir - Guðrún Jóhannesdóttir 495
Jacqui McGreal - Kristín Þórarinsdóttir 483
Miðvikudaginn 14. júlí spiluðu 36
pör í Sumarbrids. Spilaður var tölvu-
reiknaður Mitchell með tölvuútreikn-
ingi. Spiluð voru fyrirfram gefin spil.
Meðalskor var 420. Efstu pör voru:
NS
Erlendur Jónsson - Vignir Hauksson 554
Jón Andrésson - Guðmundur Þórðarson 503
Guðm. Kr. Sigurðss. - Tómas Siguijónss. 498
AV
RagnheiðurTómasd. - ÓlínaKjartansdóttir 502
Siguijón Helgason - Viðar Jónsson 495
Kristinn Þórisson - Ómar Olgeirsson 485
Sumarbrids er spilaður alla daga
vikunnar nema laugardaga og byijar
alltaf stundvíslega kl. 19.00. Allir spil-
arar eru velkomnir.
Sveit Hermanns Tómassonar
bikarmeistari Norðurlands
Úrslitaleikur bikarkeppni Norð-
urlands fór fram nýlega þar sem
áttust við sveit Hermanns Tómas-
sonar frá Akureyri og sveit Jóns
Arnar Berndsens, frá Sauðárkróki.
Akureyringamir höfðu betur og
unnu með 41 stigi.
í sigursveitinni eru, auk Her-
manns, Ásgeir Stefánsson, Haukur
Jónsson, Haukur Harðarson, Örn
Einarsson og Hörður Steinbergsson.
Sauðkrækingarnir em Jón Örn
Berndsen, Kristján Blöndal, Sigurð-
ur Sverrisson, Einar Svansson, Skúli
Skúlason og Gunnar Þórðarson.
TÆLENSKUR MATUR
TÆLENSKT UMHVERFI
LAlBANTHAI I
( r yD/>4 LAUGAVEGI 130, SlMI 13622 J
--------:-—-----
GÆDAFIÍSAR Á GÓÐU VERÐI
t'
CLlp IH
V 5T SE l'l
StórhÖfða 17, við GulHnbrú,
sími 67 48 44
+
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og vinar-
hug við andlát og útför
KRISTBJÖRNS GÍSLASONAR,
Hornbrekku,
Ólafsfirði.
Birna Björnsdóttir.
Borghildur Kristbjörnsdóttir, Magnús Ólason,
Gígja Kristbjörnsdóttir, Arngrimur Jónsson,
Rakel Kristbjörnsdóttir, Hreinn Bernharðsson,
barnabörn og barnabarnabörn.