Morgunblaðið - 14.09.1993, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐÍÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. SEPTEMBER 1993
Fyrirtæki - vantar
Leitum að fyrirtæki í fullum rekstri fyrirfjársterkan kaup-
anda. Fyrirtæki af ýmsu tagi koma til greina. Verðhug-
mynd u.þ.b. 5-15,0 millj. Staðgreiðsla hugsanleg.
Hafið samband við Pál Bergsson á skrifstofu okkar.
FYRIRTÆKJASTOFAN
Varsla h/f. Ráðgjöf, bókhald,
skattaóstoð og sala fyrirtækja
Skipholti 5, Reykjavík, sími 622212
Glæsihús á Spáni
Höfum verið beðnir um að selja glæsilegt hús
á Benedorm. Húsið er 500 fm og því fylgir
5000 fm lóð. í húsinu eru 9 svefnherb., 5 bað-
herb., 2 eldhús og 4 stofur. Bílskúr og 3 auka-
herb. á jarðhæð. Garðurinn er fullur af ávaxta-
trjám, litlum skógi, gangstígum og lundum.
Sundlaug og fullkominn tennisvöllur er í garðin-
um. Garðurinn er upplýstur með rómantískum
Ijósum á kvöldin. Kjörin eign fyrir þá sem vilja
reka gistiheimili á fallegum vinsælum stað með
óviðjafnanlegu útsýni. Einnig kjörið fyrir félaga-
samtök eða stofnanir og verðið, það er svo
lágt að við höldum að enginn trúi því, jafnvel
þó að það standi á prenti. Myndir á skrifst.
F.YRIRTÆKIASALAN
SUÐURVE R I
SÍMAR 812040 OG 814755, REYNIR ÞORGRIMSSON.
011 Rn 0107fl LÁRL,S VALDIMARSSON framkvæmdastjori .
L I I I0/U KRISTINNSIGURJÓNSSON,HRL.löggilturfasteignasali
Til sýnis og sölu - eignir sem vekja athygli:
Skammt frá Landakoti
Efri hæð í þríbýlishúsi, grfl. hússins 154,8 fm. Smíðaár 1967. Innbyggð-
ur bílskúr með sérgeymslu 37,4 fm. Glaesileg lóð með háum trjám.
Einn vinsælasti staður í gamla góða vesturbænum. Eignask. möguleg.
Skammt frá Hagaskóla
Mjög góð 4ra herb. íbúð á 3. hæð með sólsvölum og útsýni. Ágæt
sameign. Fjórbýlishús. 40 ára húsnæðislán kr. 3,1 millj. Lausfljótlega.
Garðabær - bílskúr - útsýni
Vel með farin nýleg 4ra herb. íbúð á 2. hæð við Lyngmóa. Stofa og
3 svefnherb. Öll sameign eins og ný. Ýmiskonar eignaskipti möguleg.
Tilboð óskast.
Hraunbær - góð íbúð - gott lán
Stór 2ja herb. íbúð á 1. hæð við Hraunbæ. Nýleg gólfefni. Mikið end-
urnýjuð sameign. 40 ára húsnæðislán kr. 3,1 millj.
• • •
Fyrir smið eða laghentan.
Nokkrar eignir f borginni
sem þarfnast endurbóta.
ALMENNA
FASTEIGNASAl AN
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150 - 21370
Sýnishorn úr söluskrá:
★ Blóma- og gjafavöruverslun í íbúðahverfi.
★ Skóverslun á góðum stað.
★ Sælgætisverslun og myndbandaleiga.
★ Mat- og kaffistaður með vínveitingaleyfi.
★ Hverfiskrá í stóru íbúðahverfi.
★ Skyndibitastaður í miðbænum.
★ Tískuvöruverslun á Laugavegi.
★ Þekkt barnafatabúð á Laugavegi.
★ Glæsileg sólbaðsstofa. Mikil viðskipti.
★ Þekkt snyrtivöruverslun.
★ Skóverslun, þú kaupir aðeins lagerinn. Inn-
réttingar fylgja.
★ Vörumarkaður á góðum stað.
★ Sérverslun með kaffi, te og gjafavörur.
★ Starf og eignarhluti í fasteignasölu.
★ Garðyrkjustöð og gróðurlendi í Reykjavík.
★ Sérhæfð bílasala.
★ Verktakavinna, engin sérhæfing.
★ Þekkt bílapartasala. Skipti.
ryinTTTT7^IT7?pyiTvrí
SUÐURVE r i
SÍMAR 812040 OG 814755, REYNIR ÞORGRÍMSSON.
Skáldskapur og málefni
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Gunnar Dal: HARÐUR HEIM-
UR. Heimildaskáldsaga. 160 bls.
Víkurútgáfan. Reykjavík,
1993. »Heimildaskáldsaga«
stenduj- á titilsíðu. Það er hvergi út
í hött. í bókinni er greint frá atburð-
um sem gerðust í raunveruieikanum
og þóttu meira en lítið sögulegir á
sinni tíð. Og mega enn vera í fersku
minni, að sjálfsögðu. Persónur eru
nafnkunnar, íslenskar og erlendar,
og nefndar með nöfnum. Sagan er
mikið byggð upp á samtölum sem
eru lögð frægðarfólkinu í munn.
Sum samtölin eru vafalaust tekin
upp eftir ijölmiðlum. Önnur hljóta,
eðli sínu samkvæmt, að vera hug-
smíð höfundar. Enda má ætla að
tilgangurinn hafi verið að bijóta til
mergjar tiltekin málefni öllu fremur
en að rekja sögulega stórviðburði.
En atburðir þeir, sem sagan greinir
einkum frá, eru fundur Gorbatsjovs
og Reagans hér í Reykjavík 1986
og valdaránstilraunin í Sovétríkjun-
um 1991 og í framhaldi af því fall
kommúnismans í Austur-Evrópu.
Fundur þjóðarleiðtoganna hér í
borg vakti heimsathygli. Þar áttust
við forystumenn voldugustu ríkja
veraldar. Var svo litið til að stór-
mennin tvö hefðu örlög mannkyns
í hendi sér. Gunnar Dal dregur
ekki fjöður yfir þá staðreynd að
þarna hafi verið teflt um merkileg
málefni. En hann leitast jafnframt
við að skoða rás atburðanna í því
ljósi að þarna mættust réttir og
sléttir menn og engir guðir. Þess
vegna lætur hann höfðingjana tjá
sig alþýðlega og opinskátt. Og
raunar lætur hann þá tala um fleira
en stórpólitíkina. Stundum finnst
manni sem þetta séu íslenskir
hreppakóngar að reyna hvor á ann-
ars þolrif.
Þó skáldsaga þessi sé að flestu
leyti nýstárleg er síður en svo nýtt
að heimspekingrir láti sig stjórnmál
varða. Og samtalsformið hefur
löngum verið notað til að-vega og
meta mál frá ýmsum hliðum. Þess
háttar samræða tíðkaðist löngu fyr-
ir daga skáldsögunnar. Ef tii vill
er Harður heimur í ætt við þess
Gunnar Dal
háttar rökræðurit fremur en skáld-.
sögu eins og við skiljum orðið nú á
dögum, enda þótt höfundur láti svo
heita. Flókin persónusköpun, marg-
ræð og mergjuð tilsvör, jöfn stíg-
andi og samfelldur söguþráður er
það sem lesandi vill venju sam-
kvæmt sjá í skáldsögu. Harður
heimur er ekki byggður upp með
þeim hætti. Málefnin sitja í fyrir-
rúmi. Höfundi er sýnilega í mun
að skoða rás viðburðanna í heild,
virða fyrir sér hinar sögulegu stað-
reyndir eins og þær líta út frá mis-
munandi sjónarhorni en einkum þó
að grafast fyrir rætur hins illa sem
svo mjög forpestaði daglegt líf í
Sovétríkjunum meðan kommúnistar
héldu þar völdum. Þarna er með
öðrum orðum varpað fram hinni
sígildu spurningu: Hvers vegna er
heimur svo harður? Þó svarið sýnist
geta verið langsótt er niðurstaðan
eða — leiðin út úr ógöngunum —
harla nærtæk fyrir sjónum höfund-
ar: »í manninum eru allar leiðir
blindgötur, nema sú sem liggur til
guðs.« Qrðin eru að vísu lögð í
munn páfa en hvergi óvarlegt að
ætla að hin sama sé einmitt skoðun
höfundai'.
Sá sem vill að skáldsaga sé skáld-
saga en hvorki fréttaskýring né
málefnarökræða kann að líta svo á
að bók þessi ætti að heita eitthvað
annað. Og víst má sitthvað að henni
finna ef strangt er haldið í almenn-
ar skilgreiningar. Færri atriði með
samfelldari söguþræði og meiri
samþjöppun efnis hefði vafalítið
styrkt frásögnina. Einkum hefði
höfundur mátt fara ítarlegar ofan
í valdaránstilraunina þar sem mað- .
ur og kerfi tókust á, svarthol komm- >
únismans brotnaði og splundraðist.
Því er einkar vel komið til skila .
hvernig valdaránsmenn treystu ‘
blint á hið volduga kerfi sem fram
að því hafði reynst bæðl óskeikult .
og miskunnarlaust.. En kerfið var *
óvart orðið veikara en þeir hugðu.
Gorbatsjov hrósaði sigri vegna þess
að hann fann á sér að dagar þess
voru taldir. Viðureign hans og
harðlínukárlanna er klárasti hluti
bókarinnar. Það er ósvikið söguefni!
Gunnar Dal leynir ekki skoðun-
um sínum. Sjálfgleði og efnishyggja
Vesturlandabúa fær líka sinn
skammt. Samt verður hann ekki
beint talinn til ádeiluskálda. Sumir
kynnu að óska að bók þessi væri
skrifuð af meiri snerpu og tilfinn-
ingahita og oddvitum hins harða
heims væri sagt rækilegar til synd-
anna. Það hefði þó tæplega sam-
ræmst þeirri afstöðu höfundar að |
dæma ekki en vera þess í stað vott-
ur og áhorfandi. Samkvæmt mati
hans er dómgirnin raunar ein af }
stóru ávirðingununum: »Og því
meiri vanmetakindur sem menn eru
sjálfir, því grimmari verða þeir í }
dómum sínum.«
Bókinni lýkur svo með hugleið-
ingum í samtalsformi þar sem brot-
in eru til mergjar hin ævarandi
álitamál sem einatt leita á hugann;
lífið og tilveran og hinstu rök. Og
skammsýni mannsins sem lifað hef-
ur í milljónir ára hér á jörð en horf-
ir þó sjaldnast lengra en fyrir fætur
sér og lifir fyrir líðandi stund.
Harður heimur er engin ögrandi
lesning en engu að síður krefjandi
eins og venja er að segja þessi árin
um það sem kallar á afstöðu, þetta
er hugvekja sem meðtaka verður
með opnum huga jafnframt því sem
játast er undir sérstæða aðferð höf- .
undar til að tjá það sem honum býr ’
í sinni.
Bókin, sem gefin var út vegna .
sjötugsafmælis Gunnars Dal fyrr á '
árinu, sýnir að hann er enn að end-
urnýja sig. Og enn sem fyrr heldur .
hann áfram að iðka það sem fáir '
gefa sér tíma til nú á dögum: að
hugsa!
Listfengi o g fágun
Brúðuleikhús
Súsanna Svavarsdóttir
íslenska_ brúðuleikhúsið:
MJALLHVÍT. Leikgerð: Kolbrún
Erna Pétursdóttir. Brúðugerð og
stjórnun: Jón E. Guðmundsson.
Fertugasta leikár íslenska
brúðuleikhússins er nú að hefjast
og verkefni leikársins er ævintýrið
um Mjallhvíti, viðskipti hennar við
vondu stjúpuna og samskiptin við
dvergana sjö.
Leikgerðin hefur verið sérstak-
lega samin fyrir brúðuleikhúsið;
unnin upp úr handriti að sýningu
sem Þjóðleikhúsið setti upp fyrir
nokkrum árum. Sú leið hefur verið
valin að setja sögumann - eða
söguömmu - inn í verkið, Kötu
gömlu sem situr í sínum ruggustól
og pijónar á meðan atburðarásinni
vindur fram á sviðinu.
Sem fyrr í sýningum íslenska
brúðuleikhússins eru eru raddir
leikbrúðanna lesnar inn á band og
eru lesarar í sýningunni þau Barði
Guðmundsson, Kolbrún Erna Pét-
ursdóttir, Jóhanna Jónas, Rósa
Guðný Þórsdóttir og Jón St. Krist-
jánsson. Upptökustjóri er Sigurður
Rúnar Jónsson. Ég verð að segja
eins og er að mér finnst mun meira
lagt í þessa sýningu, hvað leiklest-
urinn varðar, en áður hefur verið.
Framsögnin er mjög skýr hjá öllum
lesurunum, raddbeitingin mjög góð
og ekki aðeins látið sitja við að lesa
textann, heldur notuð leikhljóð sem
lýsa hugarástandi persónanna. Sýn-
ingin er mjög vel leikin og hljóðsetn-
ing góð. Tónlistin í sýningunni er
bráðskemmtileg; írsk þjóðlagatón-
list sem að mestu er leikin á
strengjahljóðfæri og gaf henni fjör-
legan blæ.
Brúðurnar eða maríonetturnar
eru ákaflega skemmtilegar. I heild-
ina eru þær fínlegri en ég hef áður
séð hjá íslenska brúðuleikhúsinu;
einnig liprari ef frá eru taldar sýn- }
ingar síðastliðins árs. Það er mikil
mýkt í sýningunni og hún er sér-
lega litrík, sérstaklega hvað bún- }
inga varðar. Leikmyndin er mjög
viðamikil og hefur brúðumeistarinn,
Jón E. Guðmundsson, fjarlægt. }
hliðartjöld í leikmynd dverganna til
að breikka sviðið. Það gefur brúð-
unum mun meira hreyfirými, auk
þess sem hægt er að koma ótrúlega
mörgum brúðum fyrir á sviðinu.
Leikmyndin er auk þess mjög fal-
lega máluð og það sem meira er; í
henni er skemmtilegur húmor.
Sagan af Mjallhvíti er mjög
áferðarfalleg sýning, lipur og vel
unnin. íslenska brúðuleikhúsið er
eina marionettu-leikhúsið hér á
landi og, þ.e. leikhús sem byggir á
strengjabrúðum þar sem sérstök
stjórntæki eru unnin fyrir hveija
bníðu. Brúðumeistarinn stjórnar
þeim öllum sjálfur og það sem er |
svo einstaklega heillandi við þetta
leikhús er að engum tæknibrellum
er beitt í framvindu sýningarinnar. }
Hvert pensilfar, hver andlitsdráttur,
hver hreyfing er handverk Jóns;
allt unnið af einstöku listfengi og j
fágun. Um leið og ég óska íslenska
brúðuleikhúsinu til hamingju með
fertugasta afmælisárið, hvet ég fólk
til að láta þessa sýningu ekki fara
fram hjá sér og börnum sínum.
Jón E. Guðmundsson ásamt Kötu, söguömmunni í Mjallhvíti.