Morgunblaðið - 08.05.1994, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 8. MAÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
eftir Boga Arason
Ermarsundsgöngin, sem voru opnuð formlega á föstudag, eru eitt af mestu
verkfræðilegu stórvirkjum aldarinnar og lengstu járnbrautar- og neðansjávar-
göng veraldar, alls 150 km. Margir Frakkar og Bretar eru lítt hrifnir af
göngunum og þeir setja einkum kostnaðinn fyrir sig. Talið er að göngin
kosti 10,5 milljarða punda, jafnvirði 1.100 milljarða króna, og þetta er
mesta fjárfesting í lestasamgöngum sem nokkurn tíma hefur verið ráðist í.
Ermarsundsgöngin eru þrenn, hver
um 50 km löng og þar af eru
38 km undir sjó. Milli þeirra eru
þvergöng með 375 metra millibili
sem lestimar geta farið um ef eitt-
hvað kemur upp á. Alls verða notað-
ir 254 lestavagnar, sem taka 120
bíla hver.
Ferðin um göngin tekur 35 mínút-
ur og lestimar fara á allt að 160 km
hraða.
Einkafyrirtæki, Eurotunnel, var
stofnað til að fjármagna fram-
kvæmdimar og reka lestirnar. Þótt
göngin hafi verið opnuð formlega á
föstudag hefjast farþegaflutningam-
ir ekki fyrr en í haust. Þangað til
verða aðeins fluttar vörur með lest-
unum.
Framkvæmdimar tóku sex ár en
rekja má hugmyndina um göng und-
ir Ermarsundið til ársins 1751, þegar
Frakkinn Nicolas Desmarets setti
hana fram. Napóleon Bónaparte
lagði síðan blessun sína yfír tillögu
um göng fyrir hestakerrur árið 1802.
Um áttatíu árum síðar reyndi enski
herforinginn Ernest Beaumont fyrst-
ur manna að grafa slík göng en ráða-
menn bönnuðu þau þar sem þeir ótt-
uðust að hægt yrði að nota þau til
innrásar í England. Banninu var
ekki aflétt fyrr en árið 1955.
Risastórir borar
Skemmri tíma tók að bora göngin
en áætlað var þótt illa gengi í fyrstu.
Verktakamir gáfu sér þijú ár og
fyrsta árið vom þeir átta mánuðum
á eftir áætlun en luku þó verkinu
fimm vikum fyrr en stefnt var að.
Notaðir voru risastórir borar og
sá stærsti vó 1.500 tonn. Áætlað
hafði verið að hægt yrði að bora 200
metra á viku en verkið reyndist
ganga helmingi hraðar.
Helsta ástæðan er að á þessu dýpi
er um 18 metra hátt þurrt kalkstein-
slag milli Englands og Frakklands
og það er mjög heppilegt fyrir jarð-
gangagerð. Þrátt fyrir rannsóknir
gátu verktakarnir ekki verið vissir
um hvemig jarðvegurinn yrði alla
leiðina en fátt kom þeim þó á óvart.
Hætturnar voru margar. Við rann-
sókn jarðvegsins voru til að mynda
boraðar holur og ef verktakamir
hefðu lent á þeim hefði sjór streymt
í göngin.
Göngin voru gerð frá Frakklandi
og Englandi í senn og frönsku og
bresku bormennimir mættust á miðri
leið. Þess vegna var mjög mikilvægt
að þeir vissu nákvæmlega hvar þeir
voru staddir undir sundinu. Nýjustu
landmælingatæki reyndust haldlítil
því þegar göngin voru orðin nokk-
urra kílómetra löng voru skekkju-
mörkin orðin um metri. Þetta vanda-
mál var leyst með því að nota merki
frá nokkrum gervihnöttum banda-
ríska vamarmálaráðuneytisins og
skekkjumörkin urðu um 150 milli-
metrar.
ERMASUNDSGONGIN
ERMARSUNDSGÖNGIN
Slíkar stórframkvæmdir eru ávallt
hættulegar og tíu manns létu lífið
við gangagerðina.
Deilt um öryggið
Bresku neytendasamtökin hafa
haft efasemdir um að Eurotunnel
hafi borið öryggi farþeganna nægi-
lega fyrir bijósti. Samtökin eru til
að mynda óánægð með að farþegarn-
ir skuli verða í eigin bílum en ekki
í sérstökum farþegavögnum, þannig
að erfítt gæti reynst að koma fólkinu
Ermarsundsgöngin eru
eitt at mestu alrekum
verkfræðinga nútímaus
en gætu reynst glapræði
sem fjárfesting
úr lestunum verði slys í göngunum.
Þau gagnrýna ennfremur kaup á
ódýrum og hálfopnum lestavögnum
fyrir flutningabíla og telja þá auka
hættuna á eldsvoðum.
Samkvæmt könnun á vegum neyt-
endasamtakanna hafa 46% Breta
áhyggjur af því að ferðirnar um Erm-
arsundsgöngin kunni að vera hættu-
legar. Hins vegar telur aðeins einn
af hveijum sjö hættulegt að ferðast
með lestum ofanjarðar.
Stjórnendur Eurotunnel segja á
hinn bóginn að tuttugu sinnum ör-
uggara sé að ferðast um göngin en
með lestum ofanjarðar. Líkindin til
þess að lestafarþegar á leiðinni milli
Lundúna og Parísar deyi séu aðeins
4,7 .á hveijar 100 milljónir ferða.
Samkvæmt líkindareikningi þeirra
geta slys sem kosta fleiri en tíu
manns lífið orðið einu sinni á 1.000
árum. Slys sem kosta fleiri en 100
manns lífið geti orðið einu sinni á
100.000 árum.
Margir Bretar telja hættu á
sprengjutilræðum í göngunum en
bresk lögregluyfirvöld segja að ör-
yggisgæslan verði mjög mikil. Vopn-
aðir lögreglumenn skoði bíla sem
fara í lestarnar og þeim þurfi að aka
framhjá háþróuðum tækjabúnaði
sem geti fundið sprengiefni.
Margir Bretar hafa einnig áhyggj-
ur af því að landfræðileg einangrun
Bretlands rofni. Samkvæmt nýlegri
könnun telja til að mynda 57% Breta
að göngin verði kjörin leið fyrir smit-
sjúkdóma, einkum hundaæði, inn í
landið. Eurotunnel tekur þessa hættu
alvarlega og hefur sett sérstakan
búnað, svokallaðar „raflostmottur",
í öll göngin til að stöðva skepnur
með hundaæði sem kynnu að fara
um þau.
Veikur rekstrargrundvöllur
Samkvæmt könnuninni eru 75 af
hundraði Breta efins um þeir fari
nokkurn tíma um göngin og sú niður-
staða er stjórnendum Eurotunnel
mikið áhyggjuefni. Göngin eru gífur-
leg fjárfesting og ólíklegt er að hún
skili arði fyrr en langt er liðið fram
á næstu öld.
Göngin áttu að kosta 4,7 milljarða
punda en reyndust meira en tvöfalt
dýrari, eða um 10,5 milljarðar. Talið
er að á næsta ári verði- tekjurnar
aðeins um 100 milljónir punda en
ljóst er að vaxtagreiðslurnar verða
500 milljónir á ári.
Áætlað er að feijurnar yfir Ermar-
sund og flugleiðirnar milli Bretlands
og Frakklands skili 600 milljóna
punda veltu á ári þannig að markaðs-
setning lestaferðanna þarf nánast
að ganga kraftaverki næst til að fjár-
festingin beri sig.
Flutningsgetan yfir Ermarsundið
tvöfaldast með tilkomu ganganna en
ólíklegt er þó talið að verðstríð blossi
upp milli Eurotunnel og feijanna.
Fargjöld lestanna undir Ermar-
sundið verða svipuð og hjá feijunum.
Á mesta annatímanum, í júlí og ág-
úst, er verðið fyrir fjölskyldu í bíl
fram og til baka 495 pund, eða
53.000 krónur. Hina mánuðina er
verðið 330 pund, 35.000 krónur.
Margir spá því að þetta háa verð
og fleira verði til þess að Eurotunnel
takist ekki að laða til sín jafn marga
farþega og fyrirtækið gerir sér vonir
um.
rfc
I •

«
n
«
i
«
!
i
37,6 metrar
■