Morgunblaðið - 08.05.1994, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 8. MAÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 8. MAÍ 1994 27
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
MORGUNBLAÐIÐ, Kringlunni 1, 103 Reykjavík. SÍMAR: Skiptiborð: 691100.
Auglýsingar: 691111. Askriftir: 691122. SÍMBRÉF: Ritstjórn 691329, frétt-
ir 691181, [þróttir 691156, sérblöð 691222, auglýsingar 691110, skrif-
stofa 681811, gjaldkeri 691115. Áskriftargjald 1.400 kr. á mánuði innan-
lands. í lausasölu 125 kr. eintakið.
Húsaleigubætur
kjarabætur
AKVÖRÐUN Alþingis um
að taka upp húsaleigu-
bætur eru töluverð tíðindi og
um leið umtalsverð kjarabót
fyrir þá, sem þeirra munu
njóta. Hin efnislegu rök fyrir
því, að taka upp húsaleigubæt-
ur, eru auðvitað fyrst og fremst
þau, að kaupendur íbúðarhús-
næðis hafa notið ákveðins
stuðnings frá ríkisvaldinu í
formi svonefndra vaxtabóta.
Úr því að skattgreiðendur
greiða niður að hluta til vaxta-
kostnað þeirra, sem kaupa
íbúðarhúsnæði, má spyrja
hvaða rök séu fyrir því, að
þeir greiði ekki niður að hluta
til kostnað þeirra, sem leigja
húsnæði.
Auðvitað má snúa spurning-
unni við og spyija, hvaða rök
séu yfirleitt fyrir því að niður-
greiða vexti með þessum hætti
vegna íbúðakaupa. Svarið við
þeirri spurningu er m.a. það,
að vaxtafrádráttur vegna hús-
næðiskaupa tíðkaðist áratug-
um saman. Raunar býr sú kyn-
slóð, sem verður að borga verð-
tryggingu og háa raunvexti,
við margfalt lakari kjör í þess-
um efnum en þær kynslóðir,
sem bæði nutu vaxtafrádráttar
að fullu og verðbólgu, sem
greiddi niður skuldir vegna
húsnæðiskaupa. Tæpast er
hægt að gera svo mjög upp á
milli fólks að afnema með öllu
niðurgreiðslur vaxta, þótt það
hafi verið gert að verulegu leyti
miðað við það, sem áður var.
Hér er því verið að koma á
vissu jafnræði á milli þeirra,
sem leggja í kaup á húsnæði
og hinna, sem leigja húsnæði.
Leigukostnaður hefur lengi
verið svo hár hér, að fólk hefur
af þeim sökum lagt út í fjár-
festingu, sem það hafði tæpast
efni á. En þótt leigukostnaður
hafi verið hár hefur hann eng-
an veginn verið nægilega hár
til þess að standa undir fjár-
festingu og öðrum kostnaði við
fasteignir. Þess vegna m.a. er
það á almanna vitorði, að leigu-
tekjur hafa skilað sér illa til
skatts. Það er þess vegna fram-
faraspor, að þingið hefur nú
ákveðið að gdra leigutekjur
undir 300 þúsund krónum á
ári skattfrjálsar.
En jafnframt því, sem hér
er verið að skapa ákveðið jafn-
ræði á milli kaupenda og leigj-
enda í viðskiptum þeirra við
ríkisvaldið er ljóst, að í þessari
ákvörðun felst veruleg kjara-
bót fyrir þá, sem nú búa í leigu-
húsnæði. Grunnfjárhæð bót-
anna nemur 7.000 krónum á
mánuði. Síðan bætist við
ákveðin upphæð fyrir hvert
barn til og með þriðja barni
þannig að t.d. hjón með þrjú
börn sem búa í leiguhúsnæði
fá 18 þúsund krónur á mánuði
í húsaleigubætur. Að auki bæt-
ist við 12% þeirrar upphæðar,
sem liggur á milli 20 þúsund
og 45 þúsund króna.
Hér er augljóslega um mikla
kjarabót að ræða, raunar svo
mikla, að hún getur gjörbreytt
aðstæðum þeirra, sem búa í
leiguhúsnæði. Jafnframt eru
þessar aðgerðir líklegar til að
skapa meiri festu á leigumark-
aðnum fyrir húseigendur og
tryggja betur þeirra hag af
þeirri ástæðu að leigjendur
verða væntanlega skilvísari
greiðendur.
Húsaieigubæturnar kosta
hið opinbera, ríkissjóð og sveit-
arsjóði verulega fjármuni eða
um 650 milljónir króna. Það
eru miklir peningar, þegar lítið
er til af þeim. A hinn bóginn
eru rökin vegna vaxtabóta-
greiðslna til húsnæðiskaup-
enda augljós og líklegt að þetta
komi ekki sízt þeim til góða,
sem við erfiðan hag búa. Þetta
er rétt skref af hálfu ríkis-
stjórnarinnar og hefur félags-
málaráðherra unnið þarft verk
með þessari kjarabót til handa
leigjendum - og er þá að sjálf-
sögðu miðað við aðstæður allar
í þjóðfélaginu.
OO JACKLOND-
O u • on er einskon-
ar framhald af Mobý
Dick, bæði að því er
varðar stíl og efni-
stök. Það er margt
tilaðmynda ótrúlega
líkt með Mobý Dick og Sea Wolf
sem minnir á fyrstu kafla Mobý
Dicks þarsem Kvíkvak er lýst.
OO SÖGULEGUR 'SANN-
00*leikur er ekki til. Sagan
geymir enga fullvissu. Hún er álita-
mál.
En góð skáldsaga einsog Jón
Arason varðveitir tímann. Einsog
safngler sækir hún geislana og
brennir sig inní vitund okkar.
OA SÖGUR DICKENS ERU
0^1 «ávallt kvikmyndaðar sem
unglingaefni, þóttþær séu skrifaðar
handa fullorðnu fólki. Þessar
skringilegu persónur virðast klippt-
ar útúr gömlum skopblöðum frekar-
en mannlífinu. En svona var víst
það umhverfi sem Dickens þekkti.
Veröld fáránleikans, en þó raun-
sönn ef litið er á fátækt og stétta-
skiptingu. En beztu barna- og ungl-
ingabækumar hafa víst einatt verið
skrifaðar fyrir fullorðið fólk; Robin-
son Crusoe, Lísa í Undralandi,
Gúllíver.
Qr MAUGHAM, CAKES AND
OO »Ale: allar persónur sem við
skrifum um eru ekkert nema eftir-
líkingar af sjálfum okkur.
Alroy Kear í Cakes and Ale neit-
aði aldrei fjölmiðlasamtölum og tal-
aði jafnfúslega um uppáhaldsmat-
inn sinn og guð, enda er hann full-
trúi mergðarinnar en ekki listarinn-
ar. Mergðin sækist ekki endilega
eftir andlegri næringu, heldur eltist
hún við veraldleg skurðgoð og
brauðkonunga, svo ég vitni nú einu-
sinni í prédikun prestsins míns.
HELGI
spjall
Alroy Kear óx upp-
úr fólki einsog fötum.
Kunni á gagnrýnend-
ur. Ef þeir réðust á
hann bauð hann þeim
út í hádegisverð. Og
þegar þeir höfðu étið
helminginn af ostrunum höfðu þeir
einnig étið oní sig alla gagnrýnina.
Þegar næsta bók Alroys kom svo
út töluðu þeir um ágæti verksins
og ótrúlegar framfarir höfundar.
Alroy Kear er góður fulltrúi
markaðarins. Og vinsældalistanna.
í staðinn fyrir að skrifa í Hjemmet
skrifar hann fyrir Bókmenntaverð-
launin.
Og fjölmiðlana.
36.‘
HUME MINNIR OKKUR Á
»að flökkuriddaramir sem
þvældust um til þess að losa veröld-
ina við dreka og tröll hefðu aldrei
efazt um tilvist slíkra illvætta.
Ævintýrið og hjátrúin eru sem-
sagt fullboðlegur veruleiki.
Of7 EKKERT ER FRJÁLSARA
O I *en ímyndunarafl mann-
skepnunnar.
Segir Hume.
QO ÍMYNDUNARAFLINU ER
O0«það jafnauðvelt að skapa
ófreskjur og hvers kyns óskapnað
einsog að gera sér myndir af hinum
eðlilegustu og hversdagslegustu
hlutum.
(David Hume.)
QQ TUNGUÐ ER ENDUR-
Oí/»skin einsog við erum end-
urskin af annars hugsun.
A /\ Tungl strýkur
jc \/ • feldhvíta jörð
strýkur
janúarhvít
spor
inní hjarta þitt.
41
SAMAR EÐA LAPPAR
•einsog sagt var þegar ég
var ungur em sérfræðingar í því
að senda öðm fólki hugskeyti. Þeir
hafa jafnvel notað þessa aðferð til
að mæla sér mót á hráslagalegum
norðurslóðum. Drauma-Jói sem
þekktur var á sínum tíma, bóndi
norður í landi um síðustu aldamót,
gat sent hugsanir sínar hvert á land
sem var og jafnvel upplifað stað-
hætti í útlöndum þótt hann hafi
aldrei komið þangað. íslenzk al-
þýðudulfræði geymir margar sagnir
um slíkt fólk. Hugsanir þess snerta
bæði annað fólk og ókunnar slóðir.
Þær em oft jafnáþreifanlegar og
kaldhamraðar staðreyndir; vem-
leikinn sjálfur. Þetta vissu karlarnir
sem stóðu fyrir galdrafárinu á 17.
öld; ekkert var hættulegra en hugs-
un mannsins.
Ágúst H. Bjarnason, prófessor,
sem kallaði ekki allt ömmu sína
þegar eilífðin var annars vegar og
lá ekki flatur fyrir hvaða ósýnileg-
um guðdómi sem var, gerði sér far
um að kynnast Drauma-Jóa og
hæfíleikum hans, svo þekktur sem
hann var af dulgáfu sinni. Hann
hlaut að vera heimspekingi og sál-
fræðingi freistandi viðfangsefni.
Því lágu leiðir þessara manna sam-
an, háskólaprófessors og bóndans
í Þistilfírði sem var ættaður af
Langanesi.
Við eigum að rækta þjóðtrúna
og skáldskapinn. Það lifír enginn
til lengdar eingöngu í hráslagaleg-
um vemleika, án andlegra verð-
mæta.
Dáið er allt án drauma
og dapur heimurinn,
segir skáldið. En eigum við enga
drauma; enga eftirvæntingu; ekki
frekaren rýtandi gyltan við akarnið?
M.
(meira næsta sunnudag)
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 7. maí
Niðurstöður í
skoðanakönnun Fé-
lagsvísindastofnunar
Háskóla íslands um
fylgi framboðslista til
borgarstjórnar
Reykjavíkur, sem birt
er í Morgunblaðinu í
dag, laugardag, staðfestir þá mynd, sem
við hefur blasað undanfarna mánuði, að
það er á brattann að sækja fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn í komandi borgarstjórnarkosn-
ingum. Samkvæmt skoðanakönnun Fé-
lagsvísindastofnunar, sem stóð yfír frá sl.
sunnudegi til fimmtudags, hyggjast 55,7%
reykvískra kjósenda kjósa R-listann en
44,3% D-listann, lista Sjálfstæðisflokksins.
í greinargerð Félagsvísindastofnunar
með þessari könnun, kemur fram, að stofn-
unin gerði könnun á fylgi þessara flokka
í marzmánuði sl. Rétt er að taka fram,
að sú könnun var ekki gerð fyrir Morgun-
blaðið. Niðurstöður hennar hafa því ekki
verið birtar fyrr en nú, að þær koma fram
í greinargerð Félagsvísindastofnunar til
samanburðar við hina nýju könnun. En
samkvæmt þeim hefur R-listi vinstri flokk-
anna í Reykjavík tapað fjórum prósentu-
stigum frá því í marz og Sjálfstæðisflokk-
urinn bætt við sig að sama skapi. Ekki
er ólíklegt, að sú þróun haldi áfram eftir
því, sem nær dregur kosningum. Þess
vegna fer því fjarri, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi tapað kosningunum nú þegar.
Úrslitin liggja ekki fyrir fyrr en talið hef-
ur verið upp úr kjörkössunum og saman-
burður á þessum tveimur könnunum Fé-
lagsvísindastofnunar sýnir, að stöðugt sax-
ast á fylgi hins sameiginlega lista vinstri
flokkanna í Reykjavík.
En hvað veldur þessari erfíðu stöðu
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík nú eftir
þann stórsigur, sem flokkurinn vann í
borgarstjórnarkosningum fyrir fjórum
árum? Aðspurðir um mat á frammistöðu
Sjálfstæðisflokksins í borgarstjóm á því
kjörtímabili, sem senn er liðið, segja 18,6%
að Sjálfstæðisflokkurinn hafí staðið sig vel
og 62,5%, að flokkurinn hafí staðið sig
sæmilega. Þetta þýðir að yfír 80% Reykvík-
inga telja, að Sjálfstæðisflokkurinn hafí
staðið sig ýmist vel eða sæmilega. Þetta
er viðunandi niðurstaða fyrir Sjálfstæðis-
menn enda má seint búast við því, að
meirihluti kjósenda telji stjórnmálaflokk
hafa staðið sig vel í einhveiju verki! Ein-
ungis 18,9% kjósenda telja, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafí staðið sig illa. Þetta þýðir,
að rúmlega helmingur þeirra, sem kusu
vinstri flokkana í síðustu borgarstjórnar-
kosningum eru sæmilega ánægðir með
störf meirihluta Sjálfstæðismanna í núver-
andi borgarstjórn.
Enda fer ekkert á milli mála, að meiri-
hluti Sjálfstæðismanna hefur staðið vel
að verki í borgarmálum eins og raunar
jafnan áður. Reykvíkingar hafa áratuga
reynslu af stjórn Sjálfstæðismanna í
Reykjavík og því verður ekki haldið fram
með nokkrum rökum, að sú reynsla hafí
ekki verið góð. Staðreyndin er sú, að stjóm
Sjálfstæðisflokksins á málefnum höfuð-
borgarinnar hefur verið til fyrirmyndar.
Allir beztu kostir Sjálfstæðisflokksins hafa
notið sín í borgarmálum enda flokkurinn
haft þar meirihluta á hendi og stjórnað í
krafti þess.
Á árum áður gátu Sjálfstæðismenn í
borgarstjórnarkosningum ekki vísað til
reynslu af vinstri meirihluta í Reykjavík
vegna þess, að slíkur meirihluti hafði aldr-
ei verið til staðar. Það breyttist hins vegar
með sigri vinstri flokkanna í borgarstjórn-
arkosningunum 1978. Næstu fjögur árin
á eftir stjórnuðu vinstri flokkarnir borgar-
málum Reykjavíkur. Þess vegna er hægt
að bera stjórn þessara aðila á málefnum
höfuðborgarinnar saman. í stuttu máli
sagt var reynsla Reykvíkinga af meiri-
hlutastjórn vinstri manna í Reykjavík af-
leit. Enda er aldrei vísað til hennar einu
orði í málflutningi frambjóðenda vinstri
flokkanna í kosningabaráttunni nú. Þeim
er bersýnilega í mun að fela þessa fortíð
sína í borgarmálum Reykjavíkur og vinna
markvisst að því í þeirri trú, að borgarbú-
ar hafí ýmist gleymt þessu tímabili eða
verið of ungir til þess að fylgjast með því
að nokkru ráði.
Reykjavík var forystulaus höfuðborg í
fjögur ár á árabilinu 1978 til 1982. Vinstri
flokkarnir höfðu talað af vanþóknun um
það fyrirkomulag Sjálfstæðisflokksins að
borgarstjórinn í Reykjavík væri jafnframt
pólitískur oddviti Sjálfstæðisflokksins í
borgarmálum. Þeir kváðust mundu snúa
við blaðinu og réðu í starf borgarstjóra
mætan og hæfan sérfræðing, sem fékk
hins vegar engu að ráða og komst aldrei
að fyrir rifrildi á milli oddvita vinstri flokk-
anna í borgarstjórn. Meira og minna öll
málefni borgarinnar dröbbuðust niður í tíð
vinstri stjórnarinnar í Reykjavík eins og
eðlilegt var vegna þess, að flokkarnir komu
sér ekki saman um markvissa stefnu í
nokkrum málaflokki.
Þegar reynsla Reykvíkinga af stjóm
Sjálfstæðismanna annars vegar og vinstri
flokkanna hins vegar er borin saman fer
ekkert á milli mála, að áframhaldandi
meirihlutastjóm Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík er bezti kosturinn fyrir borg-
arbúa og raunar landsmenn alla. Það hef-
ur engin sú breyting orðið á vinstri flokk-
unum, sem nú hafa sameinast á einum
framboðslista, sem færa má fram sem rök
fyrir því, að gefa eigi þeim annað tækifæri
í málefnum Reykjavíkurborgar.
Auðvitað kemst enginn flokkur frá
stjóm almannamála á þann veg, að hann
sé hafinn yfir alla gagnrýni. Og auðvitað
má ýmislegt gagnrýna í stjórn Sjálfstæðis-
manna í borgarmálum Reykjavíkur. Borg-
arfulltrúar Sjálfstæðismanna verða hins
vegar að leggja verk sín undir dóm eigin
stuðningsmanna áður en þau em lögð
undir dóm kjósenda almennt. Það gerist í
víðtækustu prófkjörum, sem nokkur
stjórnmálaflokkur efnir til á íslandi. Próf-
kjör em miskunnarlaus aðferð við val
frambjóðenda. En þeir sem á annað borð
gefa kost á sér til þess að fara með al-
mannamál verða að búa við það miskunn:
arleysi. Þeir geta ekki vikizt undan því. í
prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
í janúarmánuði sl. var nokkrum borgarfull-
trúum flokksins, sem sætt höfðu hvað
mestri gagnrýni, með réttu eða röngu,
fyrir meðferð einstakra málaflokka, hafn-
að sem frambjóðendum í þeim kosningum,
sem nú fara fram. í slíkum prófkjörsúrslit-
um felst harður dómur en þeirri lýðræðis-
legu niðurstöðu verða allir að una.
í grein í Morgunblaðinu í gær, föstu-
dag, segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
borgarstjóraefni vinstri flokkanna í
Reykjavík, m.a.: „Ef reynsla mín í stjórn-
málum hefur kennt mér eitthvað, þá er
það hve nauðsynlegt er að starfa af heilind-
um og fyrir opnum tjöldum." Hverjir hafa
með afdráttarlausari hætti starfað fyrir
opnum tjöldum en Sjálfstæðismenn í
Reykjavík? Víðtækasta prófkjör, sem um
getur á íslandi til þess að velja frambjóð-
endur. Markús Örn Antonsson valinn borg-
arstjóraefni Sjálfstæðismanna í því próf-
kjöri með úrslitum þess. Þegar hann ákvað
að draga sig í hlé tók Árni Sigfússon við,
sem hlaut næstflest atkvæði í prófkjörinu.
Þessir menn voru valdir fyrir opnum tjöld-
um. Hvar var Ingibjörg Sólrún valin borg-
arstjóraefni 'vinstri flokkanna. Var það
gert í opnu og víðtæku prófkjöri þeirra,
sem fram fór fyrir „opnum tjöldum"? Einu
sinni var sagt, að áhrifamenn í bandarísk-
um stjórnmálum væru valdir í „reykfullum
bakherbergjum stjórnmálanna". Þannig
var borgarstjóraefni vinstri flokkanna val-
ið. Ingibjörg Sólrún var valin af örfáum
einstaklingum í bakherbergjum vinstri
flokkanna. Sannleikurinn er auðvitað sá,
að framboðslisti vinstri flokkanna í Reykja-
vík varð til með hefðbundnu baktjalda-
makki í stjórnmálum en framboðslisti
Sjálfstæðisflokksins varð til með lýðræðis-
legasta hætti, sem til er í stjórnmálum.
En m.a. orða: Hver eru „heilindi“ Ingi-
bjargar Sólrúnar og samverkamanna
hennar á framboðslista vinstri flokkanna
í þessari kosningabaráttu? Það hefur lítið
farið fyrir málefnalegri kosningábaráttu
af hálfu frambjóðenda R-listans. Þeir hafa
hins vegar lagt þeim mun meiri áherzlu á
að skapa tortryggni í garð einstakra fram-
bjóðenda Sjálfstæðisflokksins. Fyrir
nokkrum misserum og löngu áður en fram-
boð til borgarstjómar kom til umræðu, tók
Inga Jóna Þórðardóttir, viðskiptafræðing-
ur, að sér ráðgjafaverkefni fyrir Reykjavík-
urborg og fór ofan í saumana á ýmsum
rekstrarþáttum borgarinnar. Þeir sem
reynslu hafa af rekstri einkafyrirtækja
vita hvernig ráðgjafar starfa. Þeir vinna
ekki fyrst og fremst til að skila þykkum
skýrslum, heldur til þess að ná árangri.
Það gera þeir með athugunum, ábending-
um og leiðbeiningum frá degi til dags.
Þetta þekkja væntanlega flestir þeir, sem
haft hafa slíka ráðgjafa í þjónustu sinni.
Vinstri menn í borgarstjórn Reykjavíkur
gerðu engar athugasemdir við störf Ingu
Jónu Þórðardóttur meðan hún vann að
þessum verkefnum eða þegar þeim var
lokið. Þeir gerðu heldur engar athuga-
semdir við launagreiðslur til hennar vegna
þessara verkefna. Þá fyrst þegar Inga
Jóna hafði verið kölluð til framboðs fyrir
Sjálfstæðisflokkinn tók þetta fólk upp á
því að gera störf hennar tortryggileg með
því að spyrja: Hvar er skýrslan? Ekki:
Hver var árangurinn? Heldur: Hvar er
skýrslan? Ef þetta eru þau „heilindi", sem
munu einkenna störf borgarfulltrúa R-list-
ans og samskipti þeirra í milli eru það
áreiðanlega eiginleikar, sem aðrir munu
frábiðja sér. Sannleikurinn er auðvitað sá,
að það er ómerkilegur áburður af þessu
tagi, sem gerir það að verkum að heiðar-
legt fólk er tregt til þátttöku í stjómmálum.
ÞÓTT FRAM-
boðslisti Sjálfstæð-
isflokksins til borg-
arstjómar Reykja-
víkur hafí verið val-
inn með svo lýðræð-
islegum hætti, sem
raun ber vitni, alger
andstæða þess bak-
tjaldamakks, sem
var undanfari
vinstra framboðsins, á flokkurinn samt
sem áður við erfiðleika að etja í þessari
kosningabaráttu. Þótt stuðningsmenn
Sjálfstæðisflokksins hafí sjálfír kveðið upp
sinn dóm yfír þeim borgarfulltrúum flokks-
ins á yfírstandandi kjörtímabili, sem mestri
gagnrýni sættu, á Sjálfstæðisflokkurinn
engu að síður við erfíðleika að etja. Og
þótt verk meirihluta Sjálfstæðismanna á
yfírstandandi kjörtímabili tali sínu máli er
samt á brattann að sækja. Hvers vegna?
Ástæðan er skýr og einföld og hefur
ekkert með frammistöðu meirihluta Sjálf-
stæðismanna í borgarstjórn Reykjavíkur
að gera. Henni má lýsa með einu orði:
Kreppan. Það eru erfíðleikar síðustu sex
ára í efnahags- og atvinnumálum lands-
manna, sem valda því, að hætta er á því,
að Sjálfstæðisflokkurinn tapi meirihluta
sínum í borgarstjórn Reykjavíkur. Hvers
vegna koma afleiðingar kreppunnar mest
niður á fylgi Sjálfstæðisflokksins sam-
kvæmt skoðanakönnunum? Af þeirri ein-
földu ástæðu, að Sjálfstæðisflokkurinn
hefur verið í forystu fyrir landsstjórninni
síðustu þrjú ár.
Nú er fráleitt að halda því fram, að
Sjálfstæðisflokkurinn á landsvísu beri
ábyrgð á efnahagskreppunni. í stórum
dráttum eru ástæður kreppunnar þrjár: í
fyrsta lagi hrun fískistofnanna. Enginn
stjórnmálaflokkur, engin ríkisstjórn og
þaðan af síður meirihluti Sjálfstæðis-
flokksins í borgarstjóm Reykjavíkur, ræð-
ur við ástand þorskstofnsins. í öðru lagi
sá háttur íslendinga undanfarna áratugi
að lifa langt um efni fram og safna gífur-
legum skuldum. í þeim efnum er hægt að
gera stjórnmálamenn og stjórnmálaflokka
ábyrga en fráleitt að leggja þær sakir á
herðar Sjálfstæðisflokksins eins. í þriðja
lagi almennur samdráttur í efnahagslífí
Vesturlanda, sem auðvitað hefur haft mik-
il áhrif hér en enginn stjórnmálaflokkur,
Hvers vegna
er á bratt-
ann að
sækja fyrir
Sjálfstæðis-
flokkinn?
engin ríkisstjóm og allra sízt meirihluti
borgarstjórnar Reykjavíkur, getur haft
nokkur áhrif á þróun mála úti í hinum
stóra heimi.
Það eru þess vegna engin efnisleg rök
fyrir því hjá kjósendum að refsa Sjálfstæð-
isflokknum í borgarstjóm Reykjavíkur fyr-
ir það erfiða ástand, sem hér hefur ríkt í
efnahags- og atvinnumálum sl. sex ár.
Raunar er staðreyndin sú, að meirihluti
Sjálfstæðismanna í borgarstjóm hefur lagt
sig fram um að draga eins og kostur er
úr afleiðingum kreppunnar. Það hafa Sjálf-
stæðismenn gert með því að leggja fram
svo mikla fjármuni úr borgarsjóði til þess
að skapa atvinnu í höfuðborginni, ekki
sízt fyrir ungt fólk, að þeir hafa legið
undir stórárásum vinstri flokkanna fyrir
að stefna fjármálum borgarinnar í voða.
Það er ástæða til að fólk taki eftir
þessu: Sjálfstæðismenn í borgarstjórn
Reykjavíkur hafa á undanfömum ámm
beitt sér fyrir miklum fjárframlögum úr
borgarsjóði til þess að tryggja atvinnu,
ekki sízt fyrir ungt fólk. Af þessum sökum
hefur Reykjavíkurborg safnað skuldum
miðað við það, sem áður var, en vegna
sterkrar eignastöðu borgarinnar hefur hún
efni á þessari skuldasöfnun og vel það.
En þá bregður svo við, að vinstri flokkam-
ir í Reykjavík, undir forystu Sigrúnar
Magnúsdóttur, sem skipar efsta sæti á
hinum sameiginlega lista vinstri flokk-
anna, halda uppi stórárásum á Sjálfstæðis-
flokkinn fyrir að auka skuldir borgarinnar
til þess að halda uppi atvinnu!
Væntanlega mun Sigrún Magnúsdóttir
beita sér fyrir því, fái hún aðstöðu til, að
dregið verði úr þessum fjárframlögum til
þess að draga úr skuldaaukningu borgar-
sjóðs. En þá mun atvinnuleysi meðal ungs
fólks í Reykjavík aukasten ekki minnka.
En hér er auðvitað komið að lqarna
málsins. Sú afstaða borgarbúa, sem lýsir
sér í skoðanakönnunum þessa dagana,
byggist á tilfínningum en ekki efnislegum
rökum. Og þegar tilfmningar eru annars
vegar er stundum erfítt að koma að rökum.
I Morgunblaðinu í gær, föstudag, er frá
því skýrt, að um níu þúsund íslendingar
hafí verið atvinnulausir í aprílmánuði. Þar
kemur fram, að hvorki meira né minna
en 17% ungmenna á aldrinum 16 til 19
ára séu atvinnulaus og um 10% í aldurs-
hópnum 20 til 29 ára.
Það er auðvelt að skilja tilfínningar og
sársauka þessa unga fólks og aðstandenda
þeirra. Það er auðvelt að skilja, að þeir
sem búa við svo mikið atvinnuleysi óg hin-
ir fjölmennu hópar launþega, sem hafa
orðið að taka á sig þungbæra kjaraskerð-
ingu á undanfömum árum og standa
frammi fyrir þvi dag hvern að endar ná
ekki saman, segi við sjálfa sig og aðra,
að það sé ástæða til að breyta til á vett-
vangi stjómmálanna.
En fólkið, sem býðst til að taka við,
hefur ekki önnur og betri úrræði en Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur haft í því kreppu-
ástandi, sem hér hefur ríkt. Ingibjörg Sól-
rún ræður ekki fremur en aðrir við þorsk-
stofninn og ástand hans. Sigrún Magnús-
dóttir virðist telja það forgangsverkefni
að lækka skuldir borgarsjóðs og er því —
ef á annað borð má marka orð hennar og
málflutning - ekki tilbúin til að leggja
jafn mikla fjármuni fram og Sjálfstæðis-
flokkurinn til þess að skapa atvinnu í borg-
inni. Guðrún Ágústsdóttir hefur engin
áhrif á það, hvenær ný efnahagsuppsveifla
verður á Vesturlöndum. Hvað getur þetta
fólk gert til þess að draga úr atvinnuleysi
og kjaraskerðingu af völdum kreppunnar?
Nákvæmlega ekki neitt. Þessi sjónarmið
ættu kjósendur í Reykjavík að hugleiða
vandlega áður en þeir stíga það skref að
efna til nýs vinstra ævintýris í höfuðborg-
inni..
Hver stelur
frá hverj-
um?
Á UNDANFÖRN-
um vikum hafa
talsmenn vinstri
flokkanna í Reykja-
vík hvað eftir annað
kvartað undan því,
að Sjálfstæðisflokkurinn undir forystu
Áma Sigfússonar, væri að „stela“ málum
vinstri flokkanna og gera að sínum. Grein
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur í Morg-
unblaðinu í gær, föstudag, varpar hins
vegar nýju ljósi á það, hver er að „stela“
frá hveijum.
í gréin sinni segir borgarstjóraefni
vinstri manna: „Sem borgarstjóri mun ég
bera ábyrgð á rekstri borgarinnar fyrir
hönd þeirra, sem skipa meirihluta borgar-
stjórnar. Ég verð pólitískur verkstjóri nýs
meirihluta. Ég verð formaður fram-
kvæmdaráðs borgarinnar, borgarráðs. Það
verður hlutverk mitt að stilla saman krafta
og veita nýjum hugmyndum í réttan far-
veg til framkvæmda ... Ákvarðanir í borg-
armálum verða teknar í borgarstjórnar-
flokki Reykjavíkurlistans..."
Með þessari lýsingu á starfssviði sínu,
nái hún kjöri sem borgarstjóri, hefur Ingi-
björg Sólrún Gísladóttur viðurkennt, að
hvert einasta orð í gagnrýni vinstri flokk-
anna á undanfönum áram á stjómskipulag
og stjómunarhætti Sjálfstæðismanna í
Reykjavíkurborg hefur byggzt á ranghug-
myndum og tómri vitleysu. Með þessari
yfírlýsingu borgarstjóraefnisins era vinstri
menn að viðurkenna, að þeir hafí haft
rangt fyrir sér og að það stjómkerfí, sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur mótað og
byggt upp sé farsælast í málefnum Reykja-
víkurborgar. Ef menn vilja orða það svo,
eru vinstri menn hér að „stela“ eða apa
eftir stjómkerfí Sjálfstæðismanna í
Reykjavík. Þar með er gagnrýni þeirra á
það stjórnkerfi hranin til granna.
En hvers vegna að kjósa eftirlíkingar?
Er líklegt að þeir, sem hafa bölsótast út
í stjómarhætti Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík áram saman, en viðurkenna nú,
að Sjálfstæðisflokkurinn hafí haft rétt fyr-
ir sér, séu líklegri til að reka borgarkerfíð
á farsælan og hagkvæman hátt en þeir,
sem hafa mótað þetta kerfí?! Auðvitað
ekki.
Vinstri flokkarnir leggja gríðarlega
áherzlu á að sýna samstöðu út á við fyrir
kosningarnar í lok maí. En þessir flokkar
hafa ekkert breytzt. Þetta eru flokkarnir,
sem hafa starfað saman að hluta til eða
öllu leyti í a.m.k. þremur ríkisstjórnum
með hörmulegum árangri, þar sem hver
höndin var upp á móti annarri að skömm-
um tíma liðnum. í langflestum tilfellum
hefur samstarf þessara flokka endað með
ósköpum. í borgarstjórn Reykjavíkur störf-
uðu þessir flokkar saman í fjögur ár með
slíkum endemum, að þeir sjálfír þegja
vandlega um þann tíma.
Kvennalistinn bætir engu við samstarf
Framsóknarflokks, Alþýðuflokks og Al-
þýðubandalags. Kvennalistinn hefur fram
að þessu ekki verið tilbúinn til að axla
nokkra ábyrgð í íslenzkum stjórnmálum
enda er skoðanamunur slíkur um grund-
vallaratriði í þeim hópi, að draga má í
efa, að Kvennalistinn mundi lifa slíka
ábyrgð af. Eða hvernig halda menn, að
þeim takist að stilla saman strengi sína í
Evrópumálum, Ingibjörgu Sólrúnu og
Kristínu Ástgeirsdóttur, svo að dæmi sé
nefnt.
Borgarstjóraefni vinstri flokkanna í
Reykjavík segir í fyrmefndri grein hér í
blaðinu: „Hvað svo sem Sjálfstæðisflokk-
urinn segir í komandi kosningabaráttu
getur hann ekki sagzt vera kjölfestan í
íslenzkum stjórnmálum." Þetta er rangt.
Sjálfstæðisflokkurinn er ekki hafínn yfír
gagnrýni. En hann er jafn mikil kjölfesta
í íslenzkum stjórnmálum í dag og hann
hefur áður verið. Á jafn erfiðum tímum
og við lifum nú er meiri þörf fyrir slíka
kjölfestu en nokkru sinni fyrr. Þess vegna
skipta úrslitin í Reykjavík svo miklu máli.
Sigur vinstri flokkanna í borgarstjórn
Reykjavíkur gæti orðið undanfari mikilla
umskipta á stjórnmálasviðinu. Þjóðin þarf
nú á að halda stöðugleika og festu. Þess
vegna þarf hún á Sjálfstæðisflokknum að
halda. Og þess vegna ekki sízt lýsir Morg-
unblaðið eindregnum stuðningi við D-lista
Sjálfstæðismanna í komandi kosningum
til borgarstjórnar Reykjavíkur.
„Það er ástæða til
að fólk taki eftir
þessu: Sjálfstæð-
ismenn í borgar-
stjórn Reykjavík-
ur hafa á undan-
förnum árum
beitt sér fyrir
miklum fjárfram-
lögum úr borgar-
sjóði til þess að
tryggja atvinnu,
ekki sízt fyrir
ungt fólk. Af þess-
um sökum hefur
Reykj avíkurborg
safnað skuldum
miðað við það,
sem áður var, en
vegna sterkrar
eignastöðu borg-
arinnar hefur hún
efni á þessari
skuldasöfnun og
vel það. En þá
bregður svo við,
að vinstri flokk-
arnir í Reykjavík,
undir forystu
Sigrúnar Magnús-
dóttur, sem skip-
ar efsta sæti á
hinum sameigin-
lega lista vinstri
flokkanna, halda
uppi stórárásum á
Sjálfstæðisflokk-
inn fyrir að auka
skuldir borgar-
innar til þess að
halda uppi at-
vinnu!“