Morgunblaðið - 09.06.1994, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTIJDAGUR 9. JÚNÍ1994 23
AÐSENDAR GREINAR
NÚ ERU nær 43 ár
frá því að ég hóf rann-
sóknir mínar á land-
helgi íslands en sú
rannsókn snerist upp í
baráttu fyrir stækkaðri
landhelgi. Upphaf þess
máls var blaðagrein í
Alþýðublaðinu 19.
september 1951:
„Landhelgin og fom
réttur íslendinga".
Kjami þeirra skrifa var
að hinn fomi réttur
okkar ætti að vera
helsta vopnið í baráttu
fyrir stækkaðri fisk-
veiðilögsögu. Var mér
í því efni minnisstæður
málflutningur Jóns
Sigurðssonar forseta varðandi fom-
an rétt íslendinga, einkum ritdeilur
Jóns Sigurðssonar og Juliusar Lars-
ens lagaprófessors.
Næstu áratugina ' fylgdi hver
greinin annarri í dagblöðum og tíma-
ritum, þar sem með rökum var m.a.
bent á það sem betur mátti fara í
baráttunni. Alls munu hafa birst
eftir mig um 70 greinar um land-
helgismálið. Stundum var baráttan
á tæpu vaði. Sérstaklega þótti mér
málinu stefnt í tvísýnu, þegar á al-
þjóðafundinum í Genf 1958 munaði
aðeins einu atkvæði að 12 sjómflna
landhelgi eða efnahagslögsaga yrði
viðtekin sem alþjóðaiög.
Virtist, sem látið yrði við 12 sjó-
mílna landhelgina sitja. Su afstaða
þáverandi ríkisstjómar var óbeint
staðfest, þegar ráðunautur hennar í
landhelgismálum flutti, hinn 30.
nóvember 1970, erindi á vegum
Stúdentafélags Reykja-
víkur um landhelgis-
málið. Kjarni erindisins
var að 12 sjómílna land-
helgin væri það lengsta,
sem komist yrði í mál-
inu og við það stæði.
Viðbrögð mín við
þessari afstöðu til land-
helgismálsins vom þau,
að herða á baráttunni
fyrir útfærslunni í 50
sjómílur. í framhaldi af
því urðu veruleg þátta-
skil í málinu. 50 sjó-
mílna landhelgi varð að
aðalbaráttumáli Al-
þingiskosninganna
1971. Hinn forni réttur
hafði verið vakinn til
lífs. íslendingar vom eina þjóðin,
sem gat stuðst við slíka sérstöðu.
Að tilhlutan flokka þeirra, sem gert
höfðu 50 sjómflna landhelgina að
aðalkosningamálinu, var fískveiði-
lögsagan því næst færð út í 50 sjóm-
ílur.
Síðar kom fram krafan um 200
sjómílur og varð að veruleika. Sá
böggull fylgdi því skammrifi að fljót-
lega fóru aðrar þjóðir að fordæmi
okkar og við það glötuðum við sér-
stöðu okkar og misstum verðmæt
mið t.d. við Grænland.
Nú er svo komið, að sérstaða okk-
ar virðist vera gleymd og grafin.
Því hefur heyrst fleygt erlendis að
íslenskir fiskimenn eigi hvorki rétt
til fiskveiða í Smugunni né Barents-
hafi, en sú kenning fær ekki stað-
ist. Svar við þessu hlýtur að vera
m.a. að skírskota til tilskipana Krist-
jáns IV frá 17. öld, um víðáttu fisk-
Viðbrögð mín urðu þau
að herða á baráttunni
fyrir 50 sjómílum, segir
Gunnlaugur Þórðar-
son, og bætir við að í
framhaldi af því hafí
orðið veruleg þáttaskil í
málinu.
veiðilögsögunnar, sem dönsk stjóm-
völd hömpuðu í milliríkjabréfaskipt-
um til styrktar málstað íslensku
þjóðarinnar. Þar var lögð áhersla á,
að tilvera íslensku þjóðarinnar
byggðist á réttindum til að geta ein
stundað fiskveiðar á miklu víðáttu-
meiri ■ landhelgi en aðrar þjóðir
byggju við. Til þessara gagna er
vitnað í doktorsritgerð minni. Aftur
á móti skorti mig þá bæði skotsilfur
og tíma til þess að rannsaka betur
gögn í dönskum skjalasöfnum sem
skyldi. Á sínum tíma var það ætlun
mín að veija doktorsritgerð mína
um 50 sjómflna fiskveiðilandhelgi,
áður en fjögurra sjómflna landhelgin
yrði sett. Það munaði aðeins örfáum
dögum að mér tækist það í París í
maí 1952.
Þótt langt sé um liðið er full
ástæða til, að þessi hlið mála verði
athuguð nánar með hliðsjón af því
hve þrengt hefur verið að íslensku
þjóðinni vegna hinnar glötuðu sér-
stöðu, þegar nú allar þjóðir gera
kröfu til 200 sjómflna víðáttu. Öllum
rökum ber að beita. Því skyldum við
ekki kreíjast þess, að hin sögulega
og foma sérstaða okkar í landhelgis-
málum verði virt og metin á nýjan
hátt á alþjóðasviði?
Höfundur er
hæstaréttarlögmaður.
Eftirþankar um
landhelgismálið
Gunnlaugur
Þórðarson
í hjarta bæjarins liafa opnað saman Fótaaðgerða-
og snyrtistofan Agiísla og hárgreiðslustofan
Hjá Guðrúnu Hrönn. Þar býðst nú á cinum stað fyrsta
íloLLs alliliða }>jónusta í hárgreiðslu og snyrtingu.
10%
afsláUur af
pcrtnancnti,
strfpunt og
litun til
17. júní
ÍHÁKGREIÐ6IDSTOFA
Hafnarstræti 5 • Sími 61 46 40
fOIAAÐRfRBA OG
SIUVRTISTOr AK
Hafnarstrœti 5 • Sími 2 90 70
Sérhœfðar stofur f
brúðargreiðslum
og brúðarförðun

Nýjungar í
Jagforðun og
pcnnancn t-liðu n.
10%
afslátíur af
silbinöglutn
og ancllits-
baði til
17. jútxf
Aðstaðan á gististöðum Benidorm er til mikiliar
fyrirmyndar -trá Levante Club hinu vinsæla
íbúðarhóteli.
Einn farþegi okkar á
Hvítu ströndinni komst
svo að orði:
„Hamin?jan
er hvít!“
Benidorm á Hvítu ströndinni á
austurströnd Spánar er eftirlæti
íslenskra sóldýrkenda og það ekki
að ástæðulausu:
@ Silkimjúk, hvít sandströnd
O Gullfallegt umhverfi og einstök veðurblíða
® Framúrskarandi gististaðir ® Fjölskrúðugt
skemmtanalíf ® Aragrúi verslana og
veitingastaða ® Siglingar O Sjóskíði
® Seglbretti ® Skoðunarferðir ® Útimarkaðir
® Vatnsleikjagarður © Grillveislur
og óvænt uppátæki íslensku fararstjóranna.
íbúðargistingin sniðin að þörfum alira
- líka knattspyrnuáhugamanna!
Levante Club er mjög gott íbúðarhótel þar sem
öll aðstaða er eins og best verður á kosið.
Groenlandia er nýtt íbúðarhótel rétt hjá strandgötunni.
ATH: Sjónvarp er í hverri íbúð þannig að
knattspyrnuáhugamenn geta fylgst með HM!
Staðgreiðsluverð frá:

.320 kr.
Innifalið: Flug, gisting, akstur til og frá flugvelli erlendis, islensk fararstjórn, skattar og gjöld.
Sami/iniiiiferðir-Laiiilsýii
Reykjavík: Austurstraeti 12 • S. 91 - 69 1010 • Innanlandslerðir S. 91 - 69 10 70 • Simbrót 91 - 2 77 96 / 69 10 95 • Telex 2241 •
Hótel Söflu við Hagatoro • S. 91 - 62 22 77 • Slmbról 91 • 62 24 60 Hatnartjðrður: Bæjarhrauni 14 • S. 91 - 6511 55 * Simbréf 91 - 655355
Kellavfk: HafnarQötu 35 • S. 92 -13 400 • Símbréf 92 -13 490 Akrane*: Breiðargötu 1 • S. 93 -1 33 86 • Símbréf 93 -1 11 95
Akarayrl: Ráðhústorgi 1 • S. 96 - 27200 • Slmbróf 96 -1 10 35 Vattmaimaeyjan Vestmannabraut 38 • S. 98 - 1 12 71 • Símbróf 98 -1 27 92
V|S / QISQH VIJAH