Morgunblaðið - 09.06.1994, Side 37

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 1994 37
Matur og matgerð
Grillað á
góðum degi
Gasgrill Kristínar Gestsdóttur stendur á palli
fyrir utan eldhúsdyrnar - einskonar framhald
af eldhúsinu enda er eldavélinni að mestu gefið
frí á sumrin.
ÞETTA er skrifað í maílok, en sá
mánuður hefur verið einstaklega
góður og lygn og þvi verið auð-
velt að grilla. Aðal vandi okkar
grillara er rokið en í rokinu verð-
ur mjög mikil kæling á grillinu,
sem er úr þunnu járni. Gaman er
að byrja alltaf á að baka brauð
meðan grillið er að hitna. Það er
oftast alls konar flatbrauð, sem
fljótlegt er að baka. Mér finnst
taka of langan tíma að grilla heil-
ar, stórar kartöflur, þess vegna
sker ég þær í rif, pensla með olíu
og örlitlu salti og set beint á grind-
ina án álpappírs. Fæstir grilla
ýsu, en þegar grillið er eins mikið
notað og hjá mér, verður ýsan að
vera með - hún er nú einu sinni
þjóðarréttur okkar íslendinga. Að
þessu sinni verður boðið upp á
grillaða ýsu, sem legið hefur í sítr-
ónusafa og olíu, grænmetissalat
sem er sett á grillið í álbakka,
kartöflubáta og brauðið ómiss-
andi, sem er flatbrauð með hveiti
og heilhveiti. Undirbúningstími
þessarar matreiðslu var 15 mínút-
ur, brauðið var 2 mínútur að bak-
ast, grænmetið í 6 mínútur, en
kartöflurnar og ýsan voru í 10
mínútur á grillinu.
Grilluð ýsuflök
750-1.000 g ýsuflök
safi úr 1 sítrónu (um 1 dl)
1 dl matarolía
________2 tsk. salt_____
1 msk. sykur
1. Roðdragið og beinhreinsið
flökin og leggið á djúpt fat.
2. Kreistið safa úr sítrónu, setj-
ið í skál ásamt matarolíu og sykri.
Þeytið saman, hellið yfir flökin
og látið standa í minnst 1 klst.
3. Hitið grillið, hafið háan hita.
Hitið samlokugrind, smyrjið hana
síðan með matarolíu. Leggið ýsu-
flökin á grindina, stráið salti yfir
og setjið á grillið. Grillið í 5 mínút-
ur, stráið salti yfir og setjið í aðr-
ar 5 mínútur.
4. Takið úr grindinni, leggið á
fat, setjið grænmetissalatið yfir
og berið ýsuna á borð. Grilluð ýsa
er alltaf þurr, berið smjör með.
Grænmetissalat á grillið
Þetta þolir ekki mikinn hita,
þess vegna er gott að byija á
því, meðan grillið er að hitna.
1 græn og önnur gul eða rauð
paprika
______1 stór laukur_________
100 g ferskir sveppir (má
______ sleppa) _____________
3 msk. matarolía
nýmalaður pipar
1. Hreinsið steina og himnur
úr paprikunum, skerið í litla bita.
Afhýðið lauk og skerið í litla bita.
Hreinsið sveppi og skerið í sneið-
ar.
2. Setjið matarolíu á álbakka,
setjið grænmetið í olíuna, hrærið
í þessu svo að olían þeki allt græn-
metið. Setjið á grillið og látið vera
þar í 5-7 mínútur. Hrærið í svo
að þetta brenni ekki. Stráðið pipar
yfir og setjið yfír grilluðu ýsuflök-
in.
Grillaðir kartöflubátar
6 stórar bökunarkartöflur
'h dl matarolía______
örlítið salt
1. Þvoið kartöflurnar vel, skerið
langsum í 4 báta. Penslið bátana
vel með matarolíu, stráið salti yfír.
2. Leggið kartöflubátana á
smurða grindina af grillinu. Grill-
ið á hvorri skornri hlið í 8-10
mínútur.
Indverskt flatbrauð
(Chapatti)
___________5 dl fínt heilhveiti__
_____________5 dl hveiti_________
_____________1 tsk. salt_________
___________2 msk. matarolía______
4 dl volgt vatn
1. Geymið 1 dl af hveiti, en setj-
ið hitt hveitið, heilhveiti, salt og
matarolíu í skál. Setjið vatnið út
í og hrærið. Leggið stykki yfir
skálina og látið standa í 'h klst.
2. Setjið 1 dl af hveiti á borðið,
takið deigið úr skálinn og hnoðið.
Skiptið deiginu í 10 hluta. Búið til
kúlur, fletjið síðan út, 12-15 sm í
þvermál. I heimalandi deigsins er
þetta gert með höndunum, en nota
má kökukefli. Pikkið með gafli.
3. Hafið hæstan hita. Smyrjið
grindina með matarolíu. Leggið
síðan brauðið beint á hana og bak-
ið á hvorri hlið í u.þ.b. 1 mínútu.
Fylgist með, þetta er fljótt að
brenna. Ef brauðin blása út, þarf
að þrýsta á þau með stykki.
4. Takið af grindinni, vefjið
stykki utan um brauðin, setjið síð-
an álpappír utan um, þannig hald-
ast þau heit.
Sltlá auglýsingar
Kl. 20.30: Almenn samkoma.
Miriam Óskarsdóttir talar.
Ath.: Föstudaginn 17. júrtí: Kaffi-
sala á Her frá kl. 14.00-19.00.
Verið velkomin.
Orð Iffsins,
Grensásvegi 8
Almenn samkoma kl. 20.30.
Allir velkomnir!
FERÐAFELAG
® ÍSLANDS
MÖRKINNI 6 SÍMI 682533
Næstu ferðir F.Í.:
10. -12. júní: Helgarferð til
Þórsmerkur. Gönguferðir og
notaleg gisting í Skagfjörðs-
skála/Langadal. Byrjið sumar-
ferðalögin í Þórsmörk - komiö
með og njótið hvíldar í ferð með
Feröafélaginu.
Sjálfboðaliðar óskast í
vinnu- og landgræðsluferð
til Þórsmerkur 10.-12. júní.
Skráning á skrifstofu F.í.
sem fyrst.
11. -12. júníkl. 09.00:
Botnssúlur - Þingvellir
(gist í Bratta)
Dagsferðir:
Laugardag 11. júni kl. 09.00:
Söguferð á Náluslóðir. Farar-
stjóri: Árni Björnsson.
Verð kr, 2.200.
Kl. 13.00: Esja - Þverfellshorn.
Gengið frá Mógilsá - allir vel-
komnir. Verö kr. 800 (tilboð).
Sunnudagur 12. júní:
7. áfangi Lýðveldis-
göngunnar:
Kl. 10.30: Jórukleif - Heiðarbær.
Kl. 13.00: Á slóðum Jóru, fjöl-
skylduferð. Þetta eru næst síð-
ustu áfangar, en gangan endar
á Lögbergi 26. júní.
Hornstrandir:
Fyrsta ferðin verður 19.-28.
júní. Jónsmessuganga fró Hest-
eyri um Hlöðuvík í Hornvík. Gist
í húsum. Hornstrandir hafa sér-
stöðu, engin vélvædd umferð,
göngufólk hefur landið fyrir sig -
leitið upplýsinga á skrifstofu F.l.
Ferðafélag íslands.
Hvítasunnukirkjan
Völvufelli
Almenn samkoma kl. 20.30.
Allir hjartanlega velkomnir.
AFMÆLI
DR. ÞÓRIR KR.
ÞÓRÐARSON
DR. ÞÓRIR Kr.
Þórðarson, prófessor
við guðfræðideild Há-
skóla íslands, pr sjö-
tugur í dag. Hann á að
baki fjörutíu ára far-
sælan kennaraferil við
guðfræðideildina og
hefur lengst af þess
tímabils sett sterkan
svip á deildina og mót-
að hana á umtalsverð-
anhátt.
í tilefni afmælisins
heiðrar Guðfræðistofn-
un Háskóla íslands dr.
Þóri, fyrsta forstöðu-
mann stofnunarinnar, með útgáfu
afmælisritsins „Trú og þjóðfélag",
sem hefur að geyma fjölmargar
greinar Þóris einkum um guðfræði
en einnig um ýmsa af samferða-
mönnum hans, um málefni Háskóla
íslands og Reykjavíkurborgar. Þá
eru í ritinu birtar greinar um dr.
Þóri eftir þrjá af kennurum Háskól-
ans. Það er trú okkar sem að þessu
afmælisriti stöndum að það gefi
góða innsýn í guðfræði dr. Þóris og
hina miklu hugmyndaauðgi hans.
Þórir Kr. Þórðarson fæddist í
Reykjavík 9. júní 1924, sonur hjón-
anna Þórðar Nikulássonar vélstjóra
og Þorbjargar Baldursdóttur hús-
móður. Ölst Þórir upp í foreldrahús-
um á Hverfisgötu 88. Á unglingsár-
um starfaði hann sem túlkur í Breta-
vinnunni og komu þá þegar í ljós
einstakir tungumálahæfíleikar
hans. Að loknu stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík árið
1944 lá leið Þóris fljótlega út í heim.
Lagði hann fyrst stund á semítísk
mál og guðfræði við háskólana í
Uppsölum og Árósum þar sem hann
lauk fyrrihlutaprófi í guðfræði árið
1949 og tók sama ár próf í semítísk-
um málum frá Lundarháskóla. Emb-
ættisprófí í guðfræði lauk hann frá
Háskóla íslands 1951. Á árunum
1951-54 stundaði Þórir nám við
„Oriental Institute" háskólann í
Chicago eða þar til hann var skipað-
ur dósent við guðfræðideild Háskóla
íslands er kennarastóllinn í gamlat-
estamentisfræðum losnaði við bisk-
upskjör sr. Ásmundar Guðmunds-
sonar 1954. Næstur á undan sr.
Ásmundi hafði sr. Haraldur Níelsson
setið þann stól frá stofnun Háskóla
íslands 1911 til 1928.- Það eru því
aðeins þrír menn sem gegnt hafa
þessu embætti við guðfræðideildina
það sem af er öldinni, allir mjög
áhrifamiklir fræðimenn. Á árunum
1957-59 var Þórir gistiprófessor
við McCormick Theological Semin-
ary í Chicago og lauk doktorsprófi
frá Chicagoháskóla 1959.
Þórir er tvígiftur. Fyrri kona hans
var Inger Margrethe Schiöth, en hún
lést árið 1961. Síðari kona hans er
Jakobína Guðríður Finnbogadóttir.
Hefur hún reynst Þóri mikil stoð
og stytta, ekki síst í þeim erfiðu
veikindum sem hann hefur átt við
að stríða á undanförnum árum.
Sjálfur hefur hann í þeim veikindum
sýnt ótrúlegt þrek og mikinn sálar-
styrk. Þórir er skapmikill tilfinn-
ingamaður, sem er gæddur miklum
persónutöfrum. Oftar en einu sinni
hef ég heyrt menn sem hitta hann
í fyrsta sinn, ekki síst útlendinga,
láta í ljósi þá skoðun sína, að loknu
spjalli við hann, að þar fari heill-
andi (sjarmerandi) maður. En per-
sónu Þóris væri ekki rétt lýst ef því
væri leynt að honum hættir líka til
að fá menn upp á móti sér og staf-
ar það fyrst og fremst af eðlislægri
hreinskilni hans.
Hér er þess að sjálfsögðu enginn
kostur að gera neins konar úttekt
á guðfræði dr. Þóris. Þó skal þess
getið að eins konar stefnuskrá allrar
ritskýringar hans er að finna i grein
eftir hann sem birtist í afmælisriti
Háskóla íslands 1961, „Vísindin
efla alla dáð“. Nefnist ritgerðin Ný
kirkjuleg guðfræði. Þar er komist
svo að orði að hið eiginlega mark-
rnið ritskýringarinnar sé að láta
textann tala til manna trúarsamfé-
lagsins á líðandi stund og að Biblían
skuli túlkast í ljósi
safnaðarins sem notar
hana. Þórir hefur aldrei
látið sér nægja mál-
fræðilega greiningu
textanna og sögulega
rannsókn þeirra heldur
ætíð viljað „byggja
brúna yfir til sam-
tímans".
Ég hygg að mörgum
nemendum Þóris fari
éins og mér að minnast*~
einkum „heimfærslu“
hans í kennslustundum
í ritskýringu spá-
mannaritanna þar sem
hin sterka þjóðfélagsgagnrýni
dómsspámanna Gamla testamentis-
ins var látin tala til veruleika líð-
andi stundar. Á fjölbreytilegum
starfsferli dr. Þóris hefur heimfærsl-
an á boðskap spámannanna reynst
meira en orðin tóm. Um það vitnar
einkum starf hans í borgarstjórn
Reykjavíkur þar sem hann sat sem
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins í tvö
kjörtímabil á árunum 1962-70.
Þeir sem best þekkja til starfa hans
þar fullyrða að hann hafí verið hug-
myndafræðingurinn að baki stofnun
Félagsmálaráðs og Félagsmála-
stofnunar Reykjavíkurborgar og
minnast jafnframt forystuhlutverks
hans í miklu átaki sem gert var í
þágu aldraðra á borgarstjórnarárum
hans. Er það til vitnis um að félags-
legar áherslur eru fjarri því að vera
nýjar af nálinni í starfi Sjálfstæðis-
flokksins í borginni, eins og margir
hafa gefið í skyn í nýafstaðinni
kosningabaráttu.
Sem kennari er dr. Þórir fáum
líkur og hefur alveg sérstakan stíl.'-
Hann flytur nánast aldrei skrifaða
fyrirlestra heldur leggur allt kapp á
að stuðla að því að nemendur taki
sjálfstæða afstöðu til vandamálanna
sem við er að glíma hverju sinni og
tjái skoðun sína á þeim. Sjálfur er
Þórir fæddur ræðumaður sem nýtur
sín aldrei betur en þegar hann fær
viðbrögð nemenda og áheyrenda.
Mér er ómögulegt að ljúka þess-
ari grein um Þóri án þess að gerast
persónulegur. Á 2. námsári mínu í
guðfræðideild hóf ég sérnám í hebr-
esku undir handleiðslu hans og var
um árabil eini nemandi hans í þeirri
grein. Kynntist ég þar vel höfuð-
kosti Þóris sem kennara þ.e. hæfi-
leika hans til að hrífa nemendur*
með sér og örva þá til dáða. Ótrú-
lega snemma fékk hann mér það
hlutverk að annast byijendanám-
skeiðið í hebresku og segir það
meira um hann — og viðleitni hans
tii að hvetja nemendur sína með því
að treysta þeim fyrir erfiðum verk-
efnum — heldur en hugsanlega
hæfileika mína. Þegar ég síðan
dvaldi erlendis í doktorsnámi í gaml-
atestamentisfræðum að ráði Þóris
þá skildi ég betur en áður hvers
vegna svo oft er ljós í gluggum
vinnuherbergis hans löngu eftir að
flest önnur Ijós hafa verið slökkt í
aðalbyggingu Háskólans. Þá fékk
ég reglulega margra síðna löng
bráðskemmtileg bréf frá honum sem*-
nú fylla þykka möppu. Auk frétta
að heimán höfðu bréfin að geyma
hvatningu, gagmýni og margvísleg-
ar leiðbeiningar. Þá skildi ég að
vinnudagur hans hlaut að vera lang-
ur því að ég er fjarri því að vera
einn meðal fyrrum nemenda hans
sem þannig hafa notið áframhald-
andi leiðsagnar hans löngu eftir að
náminu við Háskóla íslands var lok-
ið. Fyrir það vil ég nú þakka af
heilum hug um leið og ég fyrir hönd
guðfræðideildar og Guðfræðistofn-
unar Háskóla íslands færi honum_
árnaðaróskir á þessum tímamótum’
með þeirri von að heilsa hans leyfi
að hann muni áfram leggja guð-
fræðinni lið á komandi tíð.
Gunnlaugur A. Jónsson,
forstöðumaður
Guðfræðistofnunai’.
Þórir og Jakobína taka á móti gestuir,-
í veislusalnum Borgartúni 6 (Rúg-
brauðsgerðinni) kl. 17-19 í dag.