Morgunblaðið - 04.08.1994, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 4. ÁGÚST 1994
AÐSEIMDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Alþjóðleg bijóstagjafar-
vika 1. til 7. ágúst 1994
VIKAN 1. til 7.
ágúst er helguð
bijóstagjöf um allan
heim. Alþjóðlega
bijóstagjafarvikan er
orðin árviss viðburð-
ur. Hún var fyrst
haldin 1992 og er
þetta því þriðja árið
sem fyrsta vika ág-
ústmánaðar er helguð
bijóstagjöf. Dagsetn-
ingin er valin í tilefni
þess að Sameinuðu
þjóðirnar héldu ríkj-
aráðstefnu um rétt-
indi barnsins 1. ágúst
1990 og samþykktu
þar meðal annars að hvert barn
ætti rétt á bestu hugsanlegri nær-
ingu, sem er bijóstamjólk, og að
efla skyldi bijóstagjöf um allan
heim.
Samtökin World Alliance for
Breastfeeding Action (WABA)
standa að skipulagningu alþjóð-
legu bijóstagjafarvikunnar á
hveiju ári, en WABA eru alþjóðleg
samtök sem stofnuð voru í tengsl-
um við ráðstefnuna um réttindi
barnsins.
Alþjóðlega brjóstagjafarvikan
1992
Árið 1992 var fyrsta alþjóðlega
bijóstagjafarvikan helguð barátt-
unni fyrir bamvænum sjúkrahús-
um. Þessu átaki var hrundið af
stað af Alþjóða heilbrigðismála-
stofnuninni (WHO) og Barnahjálp
Sameinuðu þjóðana (UNICEF)
sem hluta af áætlun þeirra um
heilbrigði fyrir alla árið 2000. Þau
sjúkrahús sem vilja gerast bam-
væn verða að fara eftir ákveðnum
reglum sem settar voru fram í
sameiginlegri yfirlýsingu þessara
tveggja stofnana árið 1989. Þessi
yfirlýsing felur í sér tíu þrep til
velheppnaðrar bijóstagjafar, sem
em undirstaða þess að geta orðið
bamvænt sjúkrahús
Ekkert íslenskt sjúkrahús hefur
uppfyllt til fulls þessi tíu þrep og
ekkert íslenskt
sjúkrahús hefur held-
ur sótt um að fá viður-
kenningu sem barn-
vænt sjúkrahús.
í tengslum við
fyrstu alþjóðlegu
bij óstagj afarvikun a
var stofnaður á veg-
um kvennadeildar
Landspítalans sam-
starfshópur um
bijóstagjöf. í þessum
hóp era ýmsir aðilar
heilbrigðisstofnana
sem tengjast mæðrum
og börnum. Sam-
starfshópurinn hittist
reglulega og hefur það markmið
að efla bijóstagjöf á Islandi. Hefur
hann m.a. gengist fyrir nám-
skeiðahaldi um bijóstagjöf fyrir
heilbrigðisstarfsfólk um allt land.
Alþjóðlega brjóstagjafarvikan
1993
Alþjóðlega bijóstagjafarvikan
1993 var helguð -lengingu fæð-
ingarorlofs og breytingum á
vinnulöggjöf þannig að konum
gefist tími til bijóstagjafar og
annarrar umönnunar ungbarna. I
þeim málum er víða pottur brotinn
um allan heim.
Alþjóðlega brjóstagjafarvikan
1994
Markmið alþjóðlegu bijósta-
gjafarvikunnar 1994 er að vekja
athygli fólks á þeirri vá sem notk-
un bijóstamjólkurstaðgengla
(þurrmjólkur) hefur í för með sér
og þeim viðmiðunarreglum sem
reynt hefur verið að koma á varð-
andi markaðssetningu þeirra.
Árlega líða meira en ein og
hálf milljón barna óþægindi, veik-
indi og dauða vegna þess eins að
þau voru alin á öðru en bijósta-
mjólk. Börn sem alin eru á þurr-
mjólk eiga meiri hættu á melting-
arfæra- og efriloftvegasýkingum,
ofnæmi og offitu en þau böm sem
alin era á bijóstamjólk og nýlegar
Markmið alþjóðlegu
brjóstagj afavikunnar
1924, segir Dagný Zo-
ega, er að vekja athygli
fólks á þeirri vá sem
notkun bijóstamjólkur-
staðgengla hefur
í för með sér.
rannsóknir benda til að sykursýki
og ýmsir aðrir efnaskiptasjúkdóm-
ar séu algengari hjá börnum sem
ekki hafa verið á bijósti.
Hvað mæður varðar má benda
á að óhindruð bijóstagjöf veitir
þeim konum sem ekki hafa aðgang
að öraggum getnaðarvörnum vörn
gegn þungun í allt að 3 ár og að
auki benda nýlegar rannsóknir til
að bijóstagjöf minnki líkur á
bij óstakrabbameini.
Mörg þeirra fyrirtækja sem
framleiða þurrmjólk nota óprúttn-
ar aðferðir við að koma vöru sinni
á framfæri og bitnar það lang-
mest á mæðrum og bömum í þró-
unarlöndunum.
í maí 1981 setti World Health
Assembly fram viðmiðunarreglur
varðandi markaðssetningu á
bijóstamjólkurstaðgenglum, svo-
kallaðar International Code of
Marketing of Breastmilk Subst-
itutes. Megininntak þessara viðm-
iðunarreglna er að:
* ekki megi auglýsa eða kynna
vöru sem ætlað er að koma í stað
bijóstamjólkur.
* ekki megi gefa sýnishorn af
slíkri vöru.
* ekki megi kynna vörana á
heilbrigðisstofnunum.
* ekki megi kynna vörana eða
mæla með henni við heilbrigðis-
starfsfólk.
* lesefni um vörana byggi á
staðreyndum en sé ekki auglýs-
ingalegs eðlis.
* á merkimiðum vörunnar séu
yfirburðir bijóstamjólkurinnar tí-
undaðir og dregin upp skýr mynd
af þeirri áhættu sem fylgir pelag-
jöf.
World Health Assembly mæltist
til að allar ríkisstjórnir kæmu þess-
um reglum á í sínu heimalandi.
Dagný Zoega
Nú gefst gullið tækifæri
Eldhúsinnréttingar
með tækjum
á frábæru
Profil eldhúsinnréttingar, böð og fataskápar.
Fagor ofnar, helluborð, ísskápar og uppþvottavélar.
Eldhúspakkinn sem allir ráða við, í samvinnu
við Rönning. Vönduð vara og falleg á frábæru
kynningarverði næstu daga.
NÝBÝLAVEGI 12, SÍMI 44011
PÓSTHÓLF 167,200 KÓPAVOGI
Eftir þeim upplýsingum sem liggja
fyrir höfum við íslendingar ekki
tekið þessar reglur upp.
Þar sem stærstu þurrmjólkur-
framleiðendurnir fara í engu eftir
viðmiðunarreglunum um markaðs-
setningu bijóstamjólkurstað-
gengla, hafa ýmis mannúðarsam-
tök farið þess á leit við almenning
að h'ann sniðgangi vörur frá þess-
um fyrirtækjum. Þessi áskorun
virðist ekki hafa náð eyrum nógu
margra þar sem sá þurrmjólkur-
framleiðandi sem notað hefur ópr-
úttnustu söluaðferðirnar er orðinn
alger risi á matvælamarkaði um
allan hinn vestræna heim og virð-
ist ekkert ætla að láta af markaðs-
herferð sinni. Hér á landi eru
sælgætisauglýsingar þessa fyrir-
tækis mjög áberandi, en enn sem
komið er auglýsir það ekki þurr-
mjólkiná, e.t.v. vegna þess að sam-
keppnin um þurrmjólk er svo lítil
hér þar sem á íslandi seljast mest
tvær þurrmjólkurtegundir, þurr-
mjólk þess og önnur svipuð frá
fyrirtæki sem einnig brýtur viðm-
iðunarreglurnar en á ekki eins
stóra markaðshlutdeild í öðrum
fæðutegundum á íslandi.
Það er sorgleg staðreynd að
þótt íslenskar konur séu allra
kvenna duglegastar að hefja
bijóstagjöf eftir fæðingu barna
sinna, selst samt árlega gífurlegt
magn af þurrmjólk, pelum og tútt-
um, svo ekki sé nú minnst á snuð-
in. Hvað það er sem veldur verður
ekki skýrt með einni ástæðu en
vafalaust væri mikill hluti þessarar
þurrmjólkurnotkunar óþarfur ef
rétt væri á málum haldið og fjöl-
skyldur fengju öflugri fræðslu og
stuðning við bijóstagjöfina. Sem
betur fer horfir það til betri vegar
með aukinni þekkingu heilbrigðis-
starfsfólks á mikilvægi bijósta-
mjólkurinnar og úrræðum þegar
bijóstagjöfin gengur illa. Einnig
vex Barnamáli, áhugafélagi um
bijóstagjöf, stöðugt fiskur um
hrygg og hjálparmæður þess fé-
lags hafa mikla þekkingu á
bijóstagjöf sem þær miðla fúsar
þeim mæðrum sem til þeirra leita.
í tilefni alþjóðlegrar bijósta-
gjafarviku vill Samstarfshópur um
bijóstagjöf leggja áherslu á mikil-
vægi þess að á Islandi verði mörk-
uð skýr stefna yarðandi markaðs-
setningu bijóstamjólkurstað-
gengla sem byggi á þeim viðmið-
unarreglum sem settar hafa verið
og hefur samstarfshópurinn leitað
eftir upplýsingum frá heilbrigðis-
ráðuneyti og landlækni um stöðu
þessara mála á íslandi.
Höfundur er hjúkrunarfræðingur
með sérmenntun í brjóstagjöf.