Morgunblaðið - 04.08.1994, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 4. ÁGÚST 1994 19
AÐSEIMPAR GREINAR
Að leika,
læra og lifa
Þessi þrjú ofan-
greindu orð eru óijúf-
anlega tengd uppeldi
og kennslu. Segja má
að þau séu þar sann-
kölluð lykilorð.
Áður fyrr þótti leik-
ur ekki eiga heima í
kennslustofu, var álit-
inn tímasóun og al-
vöruleysi. Og enn eru
þeir til sem segja:
Nám er ekkert nema
vinna og aftur vinna
og vísan: Það er leikur
að læra, aðeins blekk-
ing. Ef til vill á þetta
að einhverju leyti við,
Herdís Egilsdóttir
þegar fullorðnir eiga í hlut en ekki
þegar átt er við lítil börn. Þar
byggist námið á leik og verður
börnunum þeim mun léttara sem
leikurinn og gleðin er nær. Leikur
í skólastofu er hins vegar vand-
meðfarinn. Hann getur orðið ef
illa tekst til, afþreying ein og haft
í för með sér agaleysi og upp-
lausn. Ef litið er til leikja korn-
ungra barna, kemur í ljós að þau
sækja í að leika fullorðið fólk. Þau
leika mömmur og pabba, bílstjóra,
löggur, búðarfólk og ótalmörg
fleiri hlutverk, sem allir kannast
við. Þetta er svo ríkt í eðli annars
ólíkra barna, við gerólíkar aðstæð-
ur ,að varla getur verið um tilvilj-
un að ræða. Það er eins og móðir
náttúra hafi blásið börnunum í
bijóst aðferð til læra með leik að
takast á við líf sitt síðar.
Af þessu þurfum við kennarar
að taka mið og nota þessa tilhneig-
ingu barnanna í almennu námi.
Við þurfum að tala við þau og
umgangast þau eins og jafningja
okkar og skilja að þeim er ekkert
mannlegt óviðkomandi. Við verð-
um að virða forvitni þeirra og
styðja þau í að bera ábyrgð á orð-
um og gjörðum.
Þessi orð virðast
líklega þurr og
alls ólíkleg til að
eiga samleið með
leik og gleði í
skólastofunni, en
ef nánar er skoðað
er það einmitt
þetta sem bömin
eru að kenna okk-
ur: Það er nefni-
lega skemmtileg-
ast af öllu að
verða fullorðinn,
vera á kafi í vinnu
og bera mikla
ábyrgð! Eins og
lítil börn æfa full-
orðinshlutverk sín
í leik, trúi ég að best væri að byija
að leika með fögin sem bíða barn-
anna í námi, löngu áður en til al-
vörunnar kemur.
Undanfarin átján ár hef ég
fengist við kennslu af þessu tagi,
þar sem börnin hafa, í gervi full-
orðins fólks, numið land og byggt
upp eigið þjóðfélag. Þau fylgdust
með hvernig land verður til, grær
upp og fyllist dýralífi. Þau tóku
land, gerðu sér grein fyrir nauð-
þurftum, notuðu sér gjafir lands
og sjávar, huguðu að menntun og
heilsugæslu, settu lög og reglur
og viðhöfðu leynilegar kosningar
í ágreiningsmálum. Þau gerðu sér
kort yfir landið, hæðakort, gróður-
og jarðhitakort, veður- og íbúa-
kort. Börnin virkjuðu vatnsorku,
komu á út- og innflutningi á vörum
milli landa, ræddu efnahagsmál,
lántökur og vaxtagreiðslur, þjón-
ustu við aldraða, uppeldi ung-
menna og viðbrögð við óæskileg-
um lifnaðarháttum.
Þau gerðu sér
fána, þjóðsöngva,
þjóðbúninga, vega-
bréf og ávísanahefti,
færðu upp leikrit og
héldu þjóðhátíðir með
ræðum um landsins
gagn og nauðsynjar.
Einnig léku þau sér
með framandi tungu-
mál, esperanto. Ég vil
taka það fram, að
kennarinn kunni ekki
málið, en var jafn for-
vitinn og börnin að
þreifa sig áfram eftir
bókum. Ég held að
sjaldan geti verið skemmtilegra
og fijórra andrúmsloft í kennslu-
stofu, en þegar kennarinn kann
ekki meira en börnin!
Eins og ljóst má vera, eykst
Ég held að sjaldan geti
verið skemmtilegra og
fijórra andrúmsloft í
kennslustofu, skrifar
Herdís Egilsdóttir en
þegar kennarinn kann
ekki meira en börnin.
orðaforði barnanna við að ræða
fullorðinna manna málefni á full-
orðinna manna máli og skapandi
hugsun fær byr undir vængi. I
þessum fullorðinsleik er hægt að
leggja grunn að jarðfræði, nátt-
úrufræði, landafræði, samfélags-
fræði,tungumálum, hand- og
myndmennt, tónmennt, leiklist,
hönnun og stærðfræði, þar sem
rökhugsun er stöðugt beitt.
í nánum tengsl-
um við ævintýrið
taka svo börnin
alltaf mið af lífinu
í kringum sig,
spyija foreldra
sína, lesa blöð og
upplýsingabækur,
fylgjast með frétt-
um, hafa augun
opin fyrir öllu sem
gæti gefið þeim
upplýsingar um
hvernig hægt væri
að byggja upp
traust þjóðfélag og
viðhalda því.
Það er eðli heil-
brigðra barna að
stefna upp á við til
framtíðar og aukins þroska, sam-
hliða því að njóta gleði leikja og
fijórrar hugsunar. Höldum ekki
aftur af þeim með því að finnast
efnið of fullorðinslegt! Þegar ég
var ungur og óreyndur kennari,
var ég að hleypa sex ára bekk út
úr stofunni, þegar ein móðirin
spurði barn sitt: Hvað lærðir þú í
dag? Ekkert, sagði barnið bros-
andi, við vorum bara að leika okk-
ur! Mér gleymist seint hversu
skömmustuleg ég varð fyrir að
hafa verið að leika mér með börn-
unum þegar ég átti að vera að
kenna þeim!
Ég þarf víst ekki að taka fram,
að ég er löngu hætt að skammast
mín fyrir það! Ég á þá ósk heit-
asta handa ungmennum og kenn-
urum þeirra, að þeim fínnist leikur
að læra - og kenna!
Höfundur cr kennarí
Delta Kappa
Gamma —
félag kvenna í
fræðslustörfu-
m skrifar á ári
fjölskyldunnar
Okkar vinsæla
verksm iðj u - útsal a
hefst í dag!
Herraföt frá kr. 9.900,-
Stakir herrajakkar frá kr. 6.900,-
Stakar herrabuxur frá kr. 2.900,-
Flauelsbuxur frá kr. 3.500,-
Dömujakkar frá kr. 6.900,-
Dömubuxur, fínni frá kr. 2.900,-
Dömupils___________frá kr. 2.900,-
Einnig innfluttur fatnaður
á kostnaðarverði.
Gallabuxur, úlpur, regnjakkar,
regnbuxur, herraskyrtur, peysur
o.m.fl.

NYBYLAVEGUR
DALBREKKA
AUÐBREKKA
SAUMASTOFA-HEILDVERSLUN
milliliÖalaus viðskipti
Opið mánud. - föstud. kl. 9-18,
laugard. frá kl. 10-14.
þvottavélar
eru á um það bil
27.000* íslenskum heimilum
AEG þvottavélar eru á tvöfalt fleiri heimilum
er næstalgengasta þvottavélategundin.
Yfir 85% þeirra, sem eiga AEG þvottavél, mundu vilja kaupa AEG aftur.
Hvað segir þetta þér um gæði AEG þvottavéla? Eða AEG yfirleitt?
Þriggja ára ábyrgð
á öllum AEG þvottavélum
Allar AEG þvottavélar eru framleiddar í Þýskaiandi.
AEG Lavamat 508
Vinduhra&i 800 sn/min,
tekur 5 kg., sér hitavalrofi,
ullarforskrift, orkusparnaðar-
forskrift, orkunotkun 2,1 kwst
ó lengsta kerfi, einföld og
traustvekjandi. Kr. 75.149.
Stgr. kr. 69.889.
AEG Lavamat 920
Vinduhraði 700/1000 +
áfangavindingu, tekur 5 kg.,
sér hitavalrofi, sérstök
ullarforskrift, orkusparna&ar-
forskrift, UKS kerfi (jafnar tau
í tromlu fyrir vindingu),
sér hnappur fyrir viðbótarskolun,
orkunotkun 2,0 kwst á lengsta
kerfi. Kr. 88.765 Stgr. 82.551.
Umbobsmenn um land allt
‘Samkvæmt markaðskönnun
Hagvangs í des. 1993.
AEG Lavamat 9451
Vinduhraöi 700/1000/1200 +
áfangavinding, tekur 5 kg.,
sér hitavalrofi, sérstök
ullarforskrift, orkusparna&ar-
forskrift, UKS kerfi (jafnar tau i
tromlu fyrir vindingu),
froöuskynjunarkerfi,
sér hnappur fyrir vi&bótarskolun,
orkunotkun 1,9 á lengsta kerfi.
Kr. 99.832 Stgr. 92.844.
B_R_Æ Ð U R N I R
ORMSSONHF
Lágmúla 8, Sími 38820