Morgunblaðið - 09.11.1994, Síða 1

64 SÍÐUR B/C/D
STOFNAÐ 1913
256. TBL. 82. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1994 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
Carl Bildt leiðtogi sænskra hægrimanna um EES-samninginn
Fimm ár frá
Veikari og dýrari með
fækkun aðildarlanda
Kaupmannahöfn. Morgunbladið.
CARL Bildt, leiðtogi Hægriflokks-
ins í Svíþjóð og fyrrum forsætis-
ráðherra, sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að þó ESB-
aðild yrði hafnað þætti sér ekki
koma til greina að Svíar höfnuðu
EES-samningnum og tækju upp
tvíhliðasamning við ESB. Hins
vegar myndi það veikja EES-
samninginn ef löndunum fækkaði
og hann yrði líka dýrari í fram-
kvæmd.
Gildi og vægi EES-samningsins
hefur verið mikið til umræðu
undanfama daga í Svíþjóð. Margir
andstæðingar aðildar hafa haldið
því fram að Svíar væru jafn vel eða
betur settir með samninginn en
ESB-aðild. Bildt sagði það nokkuð
skondið að þeir sem héldu slíku
fram núna væru einmitt þeir sem
hefðu barist harðast gegn samn-
ingnum á sínum tíma og nefndi þar
til Gudrun Schyman, formann
Vinstriflokksins.
Meginmunurinn á samningnum
og aðild væri að með aðild hefðu
Svíar tækifæri til að hafa áhrif á
gang mála innan ESB, meðan EES-
samningurinn veitti enga mögu-
leika til þess.
Hann bætti við að til lengdar
væri það erfiður kostur að þurfa
að bera allt undir íslendinga, og
einnig hugsanlega Norðmenn og
svo Liechtenstein. Löndin yrðu að
vera sammála, hvert land hefði
neitunarvald.
Bildt benti einnig á að eðli samn-
ingsins breyttist með færri ríkjum.
Samningsaðild yrði dýrari fyrir
hvert þeirra landa, sem eftir sætu,
auk þess sem fækkun EES-land-
anna leiddi til minnkandi áhrifa
þeirra. Þrátt fyrir þetta sagðist
hann ekki taka undir raddir um
að Svíar væru betur settir að segja
sig úr EES-hópnum og gera tví-
hliðasamning við ESB, eins og
sumir héldu fram. Það virtist
óvinnandi vegur og þá væri betra
að halda í EES-samninginn, með
þeim göllum sem fylgdu breyttu
eðli hans.
falli Berl-
ínarmúrsins
ÞESS verður minnst í Þýskalandi
í dag að fimm ár eru liðin frá
falli Berlínarmúrsins. Helmut
Kohl kanslari sendi frá sér yfir-
lýsingu af því tilefni þar sem
hann veittist harkalega að aust-
ur-þýskum kommúnistum, sem
unnu talsverða sigra í þingkosn-
inguni í síðasta mánuði. Hann
sagði að fall múrsins væri skýr-
asti votturinn um hugrekki og
frelsisþrá íbúa fyrrverandi Aust-
ur-Þýskalands. Því væri nú mikil
þörf á því að vara alla landsmenn
við óvinum lýðræðis. Ótækt væri
að pólitískir arftakar þeirra sem
reistu múrinn kölluðu sig vernd-
ara austurhlutans nú. Lítið er
eftir af múrnum en myndin var
tekin við Potsdamer-torgið í
Berlín í gær.
■ Hik og ráðleysi/25
Clinton
linnti ekki
látum
BILL Clinton Bandarikjaforseti
hélt kosningabaráttu áfram í gær
eftir að kjörstaðir opnuðu vegna
þing- og ríkisstjórakosninganna.
Hringdi hann í fjölda útvarps-
stöðva úr skrifstofu sinni í Hvíta
húsinu og hvatti kjósendur til þess
að láta ekki neikvæða kosninga-
baráttu aftra sér frá þvi að fara
á kjörstað. Aðeins var búist við
því að 17 milljónir kjósenda af 110
milljónum myndu kjósa. Dee Dee
Myers, talsmaður Hvíta hússins,
sagði það sögulega staðreynd að
flokkur forseta tapaði þingsætum
á miðju fyrsta kjörtímabili. Hún
gerði þó gys að skoðanakönnun-
um, sem bent hafa til þess að
demókratar tapi meirihluta í báð-
um þingdeildum. Slikar ófarir sem
þær gerðu ráð fyrir væru útilokað-
ar. Haldi demókratar ekki þing-
meirihluta er það talið veikja stöðu
Clintons stórlega og auka likur á
að hann fái keppinauta úr eigin
flokki sem forsetaefni Demókrata-
flokksins í forsetakosningunum
1996. Meðal tíðinda í gær var að
allt stefndi í að Tom Foley, for-
seti fulltrúadeildarinnar næði ekki
endurkjöri í Washingtonríki. Hann
hefur setið á þingi í 30 ár en spár
bentu til þess að hann myndi tapa
sæti sínu. Yrði það í fyrsta sinn í
134 ár sem bandarískum þingfor-
seta yrði neitað um endurkjör til
þings.
Fulltrúar Repúblikanaflokks-
ins sögðust hafa undir höndum
niðurstöður athugana á því hvern-
ig atkvæði hefðu fallið, þegar
kjósendur komu út úr kjörklefan-
um. Sýndu þær að flokkurinn
næði meirihluta í öldungadeild-
inni. Við þær fregnir hækkaði
Dow Jones verðbréfavísitalan um
21,87 stig í 3.830,74 stig.
Kosið er um öll sætin 435 í full-
trúadeildinni, 35 af 100 sætum
öldungadeildarinnar og 36 ríkis-
stjóra af 50, þar á meðal í Kalifor-
níu, Texas og New York.
TOM Foley greiðir atkvæði í Spokane í Washingtonríki.
hlið hans stendur eiginkona hans Heather.
Við
Neyðarfundur SÞ um Rúanda
Vilja auka ör-
yggi í búðum
við Goma
Genf. Reuter.
BOUTROS Boutros-Ghali, framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna
(SÞ), sagðist í gær myndu biðja öryggisráð SÞ að senda lögreglusveit-
ir eða aðrar sérsveitir til að auka öryggi í búðum flóttamanna frá
Rúanda við Goma í Zaire. Ástandið þar er sagt mjög slæmt, en í síð-
ustu viku voru'átta manns myrtir í búðunum og fimm til viðbótar særðir.
Boutros-Ghali kvaðst allt eins
búast við því að ekki yrði vel tekið
í það að veita meira fé og liðsafla
til Rúanda. í tillögum, sem lagðar
verða fyrir öryggisráðið, er gert ráð
fyrir að allt að 4.800 hermenn verði
sendir í flóttamannabúðimar.
Hlutverk sveitanna verður að
gæta öryggis í búðunum, tryggja
matvæladreifingu og koma í veg
fyrir að matvæli séu seld á svörtum
markaði. Þá vilja SÞ hvetja flótta-
mennina til þess að snúa aftur til
síns heima.
Boutros-Ghali sagði hins vegar
óvíst hvort tækist að fá nægilegan
herafla til að fara til Rúanda. Fá
þyrfti samþykki öryggisráðsins og
finna lönd, sem reiðubúin væru til
þess. Tækist það ekki, væri ómögu-
legt að leysa vandamál Rúanda-
manna.
Hóta heimkvaðningu
Um 850.000 manns eru í átta
flóttamannabúðum nærri Goma.
Segja yfirmenn Flóttamannahjálpar
SÞ ástandið þar mjög alvarlegt.
Neyðarfundur yfirmanna SÞ var
haldinn í kjölfar þess að sextán
hjálparstofnanir hótuðu að kalla
starfsmenn sína heim, kæmu ekki
til alþjóðlegar aðgerðir til að koma
í veg fyrir þá ógn sem stafaði af
vopnuðum svéitum hútúa.
Andstaða
eykst í
Noregi
Ósló. Reuter.
ANDSTÆÐINGUM aðildar
Norðmanna að Evrópusamband-
inu (ESB) vex ásmegin sam-
kvæmt nýrri skoðanakönnun
Gallup sem birt var í gær.
Samkvæmt könnuninni, sem
var gerð í síðustu viku, eru
47,7% norskra kjósenda andvíg-
ir ESB-aðild. Hálfum mánuði
áður mældust 45% kjósenda
andvígir aðild í- sambærilegri
Ga//up-könnun.
Þeir sem sögðust myndu
greiða samningum um aðild at-
kvæði sitt reyndust 30,2% nú
en höfðu verið 31,5%. Óákveðn-
ir reyndust 19,4% en 2,7% neit-
uðu að svara.
Að þessu sinni voru kjósendur
í fyrsta sinn spurðir hvernig
þeir ætluðu að kjósa í þjóðarat-
kvæðinu 28. nóvember nk. en
áður höfðu þeir verið spurðir
hvort Norðmenn ættu að ganga
í sambandið.
Könnun Gallup nú hnykkir á
úrslitum nýlegra kannana sem
sýnt hafa að Norðmenn myndu
hafna aðildarsamningnum með
dtjúgum meirihluta.
■ Fréttir:Evrópa/16