Morgunblaðið - 23.11.1994, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FINNBJORN
HJARTARSON
+ Finnbjörn
' Hjartarson
fæddist á ísafirði
19. október 1937.
Hann lést 14. nóv-
ember síðastliðinn
og fór jarðarför
hans fram frá
Dómkirkjunni í
gær.
UMHVERFIÐ mótar
manninn, sagði Finn-
björn föðurbróðir minn
síðast þegar við hittumst. Það var
rétt viku fyrir andlátið. Hann bauð
okkur í hádegisverð á sunnudegi
enda orðið of langt síðan við höfð-
um hist.
Við vorum meðal annars að ræða
um land og þjóð, náttúruna, lífsbar-
áttuna og síðast en ekki síst Vest-
firði og Isafjörð. Þá barst talið að
mynd sem hann hafði fengið list-
málara til þess að mála af föður
sínum í vestfirsku umhverfí. Fram-
ansögð ummæli frænda míns voru
einmitt þema málverksins og eiga
svo vel við hann.
Fyrir mér er þetta vestfirska
-jmhverfi frekar framandi, þótt
ættir eigi að rekja til þessa fjar-
læga landshluta, en í sálu hans var
þetta sá staður, þar sem ræturnar
lágu og hann fékk aukna lífsfyll-
ingu við það eitt að tala um.
Ferðirnar vestur voru margar á
ári oft með litlum fyrirvara. Æsku-
stöðvarnar toguðu og ekki spillti
fyrir að hann hafði nú eignast jörð
í Mjóafirði, sem hann og Helga
höfðu áform um reisa sumarbústað
á. Ég hafði fært honum litla ljós-
inynd af nýjasta skipi jieirra Vest-
firðinga, Guðbjörgu IS, sem nú
hangir uppi á vegg í stækkuðu
formi.
Bubbi safnaði ýmsum nýjum og
gömlum munum sem minntu á sögu
þjóðarinnar, svo sem líkönum af
gömlum árabátum. Hann hafði
ánægju af málverkum og keypti
gjaman verk listamanna, sem með
verkum sínum höfðuðu til hans
þótt þeir færu lítt troðnar slóðir
og fáum væru kunnar. Ég hef grun
um að þessi áhugi hans hafi ekki
síður verið vegna ánægjunnar af
að umgangast listamenn.
Ræktarsemin við gömlu átthag-
ana, frændfólk og vini var honum
1 í blóð borin. Hann hafði gaman af
að hitta fólkið sitt og lagði mikið
upp úr því að rækta frændsemina
og hafði frumkvæði að heimsókn-
um í þeim tilgangi - nokkuð sem
fleiri mættu taka til eftirbreytni.
Hann hafði yndi af að gleðja aðra
með sínum sérstæða hætti og var
mikið í mun að hjálpa. Það var
gert af hispursleysi, velvilja og
hlýju og það voru ekki höfð um
það mörg 'orð - verkin látin tala.
Stutt var í brosið og glensið, en
undir niðri bjó alvara hins leitandi
manns að æðri gildum lífsins í trú,
leik og starfi.
Ég veit að leit hans hafði borið
_jríkulegan ávöxt. Bubbi og Helga
voru ávallt mjög samrýnd hjón og
miklir félagar. Þau störfuðu saman
við fjölskyldufyrirtækið Hagprent
hf. ásamt tveimur af fimm börnum
sínum og tengdadóttur. Brátt og
Séríræðingar
í l>lomaski-oyliii”iiii»
vi<> öil Grkiíæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
si'nii 19090
ótímabært fráfall hans
er sársaukafullt og
setur mikil spor á líf
fjölskyldunnar svo og
ættingja og vina, en
eigi má sköpum renna.
í minningunni
geymum við svipmót
Bubba frænda. Æsku-
minningar, mörg
gamlárskvöld í Víði-
hvamminum þegar
brugðið var á leik með
eftirminnilegum hætti.
Þúsundkallinn í tyggjóbréfinu til
þess að létta dapra stund í lífi ung-
lingsins og dýrmætar samveru-
stundir á seinni árum með svipuð-
um hætti og hér hefur verið lýst.
Við þökkum honum fyrir allt og
biðjum Guð að blessa hann og veita
Helgu og frændsystkinum, Jensínu
ömmu, systkinum hans og fjöl-
skyldunni allri styrk til þess að
horfa ótrauð fram á veginn. Bless-
uð sé minning hans.
Sveinn Hjörtur Hjartarson.
Hver á sér fegra föðurland,
með 5öll og dal og bláan sand,
með norðurljósa bjarmaband
og björk og lind í hlíð?
Með friðsæl býli, ljós og ljóð,
svo langt frá heimsins vígaslóð.
Geym, Drottinn, okkar dýra land,
er duna jarðarstnð.
(Hulda)
Kvöldið 14. nóvember líður fjöl-
skyldu minni sjálfsagt aldrei úr
minni. Fréttin um að hann Bubbi
væri dáinn kom eins og reiðarslag
og ekki síst á viðbrögðum barn-
anna, áttaði maður sig á því hversu
tengdur hann var okkur öllum í
fjölskyldunni.
Finnbjörn var sérstakur maður,
vinur vina sinna, þar sem fjölskyld-
an var honum allt, honum leið
hvergi betur en í faðmi hennar.
Hann hafði mjög ákveðnar lífsskoð-
anir, sem ekki fóru alltaf saman
með mínum, enda var stundum
deilt um þær. Hann hafði í heiðri
gömul gildi, gamla íslenska menn-
ingu og taldi að margt í okkar
nútíma samfélagi ætti eftir að
verða okkur dýrkeypt. Kvæðið sem
þessi grein byijar á, átti einkar vel
við Finnbjörn, því hann elskaði
landið okkar og með fyrstu minn-
ingum, sem ég á um hann, var ein-
mitt í fjállgöngu, en ég var þá með
Helgu og Finnbirni á Bifröst og
tækifærið auðvitað notað, til að
ganga á Hraunnefsöxl og sína
stráknum fegurð Borgarfjarðar.
Við fjölskyldan á Laugalæk 14
viljum þakka þér, Finnbjörn, fyrir
samfylgdina og það traust, sem þú
sýndir okkur á erfiðum tímum.
Elsku Helga og fjölskylda, við
biðjum guð að styðja ykkur og
styrkja. Finnbjörn verður alltaf
með ykkur og minningin um hann
mun lifa um ókomna tíð.
Halldór Guðmundsson.
Það var gott að alast upp í ná-
grenni við Bubba. Alltaf stóð heim-
ilið með prentsmiðjunni hans í
kjallaranum opið og aldrei var ég
óvelkomin. Það skipti ekki-- máli
þótt Jensa vinkona mín væri ekki
heima, hljómfall prentvélanna var
lokkandi og ég fór bara í prentið
til Bubba í staðinn. Alltaf var nóg
af pappír til að teikna á og mynd-
irnar setti Bubbi upp á vegg. Aðr-
ar setti hann hátt upp á skáp til
vörslu. Prentsmiðjan var spenn-
andi leikvöllur. Við höfðum uppi
ýmis prakkarastrik og var sérstak-
lega spennandi að fela sig ofan í
ruslakistunum undir borði og bak
við skurðarhnífinn. Við héldum að
Bubbi sæi okkur ekki þegar við
vorum að Iæðupokast um prentið
en auðvitað vissi hann af okkur.
Þó við höfum eflaust raskað vinnu-
friðnum tók Bubbi því alltaf með
MINIMIIMGAR
jafnaðargeði. Það eina sem hann
brýndi fyrir okkur var að við fengj-
um ekki prentsvertu í fötin.
Oft var stofan uppi undirlögð
af löngum borðum og þá var rað-
að. Tvírit, þrírit og stundum fjór-
rit. Hvítt, bleikt, blátt og gult. Svo
voru það númerin og þau þurftu
að passa saman.
Þó að börn Helgu og Bubba
væru mörg og munnamir margir
var alltaf pláss fyrir einn í viðbót.
Bubbi var mikill sælkeri og var oft
hlaupið upp í sjoppu og keyptar
tíu Egilsappelsín og tíu Lindubuff.
Bubbi var mikið fyrir að fara í
bíltúra og var gamli hvíti Pusjóinn
eftirminnilegur með þremur
bekkjaröðum þar sem öftustu sæt-
in voru þau lang vinsælustu. Höfn-
in var í miklu uppáhaldi hjá Bubba
svo og Bæjarins bestu. Þetta féll
vel í kramið hjá okkur krökkunum.
Alltaf fylgdi maður með, hvort sem
var í prufuna fyrir brúðkaup Odds
og Bjargar eða í Hrafnistukaffi á
sjómannadaginn.
Bubbi var mikill sjálfstæðismað-
ur og vorum við Jensa snemma
sendar út af örkinni með ýmsan
áróður. Síðar vorum við virkjaðar
í kosningavinnu fyrir hverfafélagið
og Jensa ætlaði aldrei að geta sagt
orðið sem var notað yfir það sem
við vorum að vinna í: statistik.
Bubbi var sáttur síðustu dag-
ana. Hann leit vel út og það var
eitthvað öðru vísi við hann. Hann
var ekki lengur í ljósblárri skyrtu.
Hann var kominn í teinótta vín-
rauða og hvíta skyrtu og það
klæddi hann sérstaklega vel. Hann
var með þetta fína silkibindi en
Bubbi var alltaf í skyrtu og með
bindi, líka á skíðum. Svo voru það
skórnir sem Helga hafði nýverið
keypt en Bubbi var svo ánægður
með þá að þeir voru aðeins notað-
ir innivið.
Ævistarf Bubba getur verið stolt
sérhvers manns. Hann var löngu
fluttur með prentvélarnar úr kjall-
aranum og hafa þau Helga byggt
upp myndarlega prentsmiðju. Þau
komu krökkunum fimm öllum vel
á legg og vekur samheldni fjöl-
skyldunnar athygli og aðdáun allra
sem til þekkja.
Finnbjörn varð bráðkvaddur fyr-
ir. aldur fram og er missir hans
nánustu mikill. En eftir sitjum við
rík af minningunum.
Ég og fjölskylda mín vottum
Helgu, Jensínu ömmu, börnum, og
öllum aðstandendum samúð okkar
og biðjum Guð að styrkja þau í
sorg sinni.
Guð blessi minningu hans.
Halldóra.
Vetur fer að og breiðir sína
köldu, hvítu blæju yfir jörðina.
Sólin er horfin úr dalnum og menn
og málleysingjar kvíða komandi
tíð. Þá, ótímabært og fyrirvara-
laust, í miðri vanabundinni knatt-
spyrnuæfingu með félögunum er
vinur minn Finnbjörn Hjartarson
allur.
Það var sól og vor fyrir 44 árum
þegar Bubbi, eins og hann var þá
kallaður, kom fyrst hér í dalinn á
fermingaraldri, sem vikapiltur til
foreldra minna. Mér, þá níu ára
heimaríkum snáða, fannst strax
góð návist þessa ljúfmannlega pilts
og ég man ekki til að okkur greindi
á um nokkurn hlut þau tvö sumur
er hann dvaldi hjá okkur.
Bubbi var óvenju lundgóður og
viljugur til verka og hvers kyns
snúninga fyrir heimilið og gilti þá
einu hvort í hlut áttu foreldrar
mínir, við systkinin, afi og amma,
kaupakonan, kaupamaðurinn eða
Gugga gamla vinnukona, enda
varð pilturinn á skömmum tíma
hvers manns hugljúfi.
Árið 1950 var vélaöld ekki geng-
in í garð hér vestra og mestur hluti
töðu og allt úthey bundið í sátur
og reitt heim á hestum. Bubbi var
fljótur að gera hestana að vinum
sínum, einkum var kært með hon-
um og Kerru-Rauð, sem var níð-
hastur brokkari en þegar vikið var
að þessum ágalla Rauðs, varði
Bubbi vin sinn einarðlega og sagði
sem satt var, að þá væri nú bara
að láta hann fara á stökk. Og það
var svo sannarlega slegið undir
nára og barinn fótastokkurinn þeg-
ar við Bubbi vorum að sækja hesta-
hópinn fram á dal og þeyst á stökki
heim alla kvíslavaðla svo gusurnar
gengu yfír okkur og hestana og
, ekki var þurr þráður á okkur er
heim var komið.
Á þessum sumrum rótfestist sú
vinátta sem síðar varð með föður
mínum og Finnbirni og varð hún
nánari eftir því sem árin máðu út
aldursmuninn. Sóttu þeir mjög
hvor í annars smiðju svo sem
glöggt kemur fram í minningarorð-
um Finnbjamar um föður minn,
Mbl. 11. des. 1993.
Svo liðu árin en leiðir okkar
Finnbjarnar skildu aldrei alveg.
Hann lauk prentnámi og fór að
starfa í Eddunni í Skuggasundi.
Ég vann um tíma við breytingar á
næsta húsi, Lindarbæ. Þá var það
fastur liður í hádeginu að skreppa
eftir svaladrykk og næla sér í glóð-
volgt eintak af Vísi, beint úr prent-
vélinni hjá Finnbirni. Við vorum
báðir stjórnmálafíklar og spásser-
uðum saman Keflavíkurgöngu og
lentum í stimpingum á útifundin-
um í göngulok.
Svo festi Finnbjörn ráð sitt og
giftist Helgu sinni, fágætri mann-
kostakonu og mér er glöggt í minni
sólbirtan í dalnum, ágústdaginn
eftir langan óþurrkakafla, þegar
pabbi kom af Djúpbátnum færandi
hendi í flekkinn til okkar með ungu
hjónin. Mér fannst strax að þama
hefði Finnbjörn fundið sér lífsföru-
naut við hæfi og það mat mitt
hefur reynslan svo sannarlega
staðfest.
Fjölskyldan stækkaði fljótt, fjöl-
skyldufaðirinn eignaðist bíl og fór
geyst eins og áður á Rauð, og sem
borinn og barnfæddur Vestfirðing-
ur fór Finnbjörn oft vestur í átt-
hagana til vina og vandamanna.
Þegar synirnir stálpuðust, réðust
þeir hingað til sumardvalar, fyrst
Oddur, þá Guðmundur og loks Jón
Hjörtur. Það var kátt í koti þegar
foreldrarnir ásamt dætrunum Guð-
rúnu og Jensínu komu í heimsókn
og oft þröngt setinn bekkurinn.
Og þau komu ekki til að liggja í
sólbaði eða láta heimilisfólk ganga
undir sér, öðru nær, Finnbjöm
hamaðist í hirðingum og Helga
yfirtók eldhúsið svo kvenþjóðin
gæti einbeitt sér að heyskapnum
- og það var alltaf sól og þurrkur
þegar Finnbjörn og Helga komu.
Svo var knattspyrnan sjálfsagður
endapunktur á góðum degi.
Eitt var það með öðru sem ein-
kenndi Finnbjörn og var mér
trassafengnum jarðvöðli óþrotleg
uppspretta undrunar og aðdáunar.
Það var einstök snyrtimennska og
að svo virtist að gróm gæti ekki á
honum fest. Eitt sinn sem^ftar
kom hann til liðs við okkur í rún-
ingssmalamennsku í júlíbyijun.
Veður var eins og það getur best
orðið á þessum tíma, glaðasólskin
og dauðalogn. Vorum við systkinin
og aðrir smalar næsta léttklædd,
en Finnbjöm losaði ekki einu sinni
bindishnútinn þrátt fyrir áeggjan
okkar. Því varð þessi vísa til:
Finnbjörn hann er fáum líkur
fæst hann ei um okkar raus.
Aldrei myndi maður slíkur
mæta í smölun bindislaus.
Og enn líða árin og Finnbjörn
er orðinn prenstsmiðjueigandi og
atvinnurekandi og hefur fært sig
yfir af vinstri kanti í pólitíkinni í
stöðu hægri innheija, og lék þá
stöðu síðan, tryggur sínu liði.
Finnbjörn var jafnan öðmm
mönnum fljótari að ferðbúast. í
sína hinstu ferð lagði hann fyrir-
varalaust og þó við samferðafólkið
sem eftir stöndum séum meira en
lítið ósátt við þá reisu, verður ekki
að gert. Megi minningin um góðan
dreng verða ástvinum hans sá fjár-
sjóður sem mölur og ryð fá ekki
grandað.
Indriði Aðalsteinsson,
Skjaldfönn.
Eftir skyndilegt fráfall Finn-
bjöms Hjartarsonar hefur mér orð-
ið hugsað til þess hvernig sam-
skipti okkar og samtöl snerast ein-
att um gildi kristilegs siðgæðis og
gagnrýna hugsun. Ein af mínum
fyrstu endurminningum af Finn-
birni er þegar ég var ellefu ára
gamall í heimsókn hjá syni hans,
Guðmundi Helga. Guðmundur
hafði brugðið sér eitthvað frá og
á meðan handfjatlaði ég einn bibl-
íu sem legið hafði mér næst. Er
ég var að rýna í sköpunarsöguna
gengur Finnbjörn inn og spyr hvort
að ég skilji nokkuð í því sem þar
stendur. Áður en mér gafst tóm
til að stynja mjóróma upp nokkru
svari, var Finnbjörn farinn út í
textaskýringu. Ég hlustaði af and-
akt á útskýringar hans, enda graf-
alvarlegt mál, og áður en ég vissi
af var útafleggingum hans lokið
og hann horfinn á braut. Eftir sat
ég einn með bókina opna fyrir
framan mig og hnyklaði brýnnar.
Á þeim tæpu tuttugu áram sem
síðan eru liðin hef ég ekki bara
notið vináttu sonar Finnbjöms,
heldur einnig hans sjálfs og í raun
allrar fjölskyldunnar, sem hefur
sýnt mér og síðar fjölskyldu minni
mikinn hlýhug og vináttu. Síðast
er við Finnbjörn áttum tal saman
snérist það um mannlega sköpun,
um vilja og starf okkar til þess að
minnast þeirra sem látnir eru. Ég
ræddi um það mál af fræðilegum
áhuga, en Finnbjörn aftur á móti
af trúarlegri sannfæringu, sem
eftir á að hyggja, er nátengt mörg-
um uppátækjum hans við að safna
gömlum munum frá æskuslóðum
hans á Isafirði. Sú sérviska var í
takt við þá skoðun hans að við
söguritun væri ekki nægilegur
gaumur gefinn að starfi þeirra sem
draga vagnana, alþýðunnar. Ég
held að stuðningur og áhugi hans
á mínum mannfræðirannsóknum
hafi einmitt sprottið úr þeim jarð-
vegi.
Við Kristín færum Helgu og fjöl-
skyldu okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Sigurjón Baldur.
Þegar ég heyrði að Finnbjörn
vinur minn væri látinn varð ég fyrst
sem þrumu lostinn en þegar frá
leið hrönnuðust minningarnar upp.
Ég kynntist Finnbirni fyrst þeg-
ar ég vann í prentsmiðjunni Eddu
þá aðeins tíu ára snáði. Þar var
Finnbjörn við nám, ungur maður,
glaðlegur og alltaf sýndi hann mér
góðvild, þó eitthvað færi úrskeiðis
hjá mér við starfið. Það vora yfir-
leitt allir góðir við sendlana og oft
var glatt á hjalla. Þarna lærði
maður ýmislegt enda kominn í lífs-
ins skóla. Fyrir utan það að fara út
í Briddebakarí á Hverfisgötu og
kaupa með kaffinu, vínarbrauð og
'/2 pela af mjólk handa starfsfólk-
inu. í hádeginu var farið í kjötversl-
un Tómasar eða Borg að kaupa
tilbúinn mat (bixímat). Stundum
varð smá ruglingur hjá mér, því
listinn gat orðið ansi langur, en
Finnbjörn tók öllu með stóískri ró
og gerði gott úr öllu og alltaf fylgdi
glens í kaupbæti.
Síðan skildu leiðir okkar um ára-
tuga skeið, ég fór mína leið og
hann sína. Svo var það eitt sinn
að hann og fjölskylda komu á sýn-
ingu sem ég hélt og við tókum tal
saman. Allt í einu segir hann, ég
er stórmóðgaður út í þig. Nú, hvað
hef ég gert af mér núna, segi ég.
Þú kemur ekki til mín að láta
prenta fyrir þig boðskort og sýn-
ingaskrá. Ég fór að útskýra fyrir
honum að ég reyndi alltaf að fá
prentað og láta myndir fyrir. Þá
sagði Finnbjörn, það er það sem
ég meina, ég vil eignast eftir þig
myndir. Ég lét ekki á mér standa,
næst þegar ég þurfti á prentun að
halda, fór ég til Finnbjörns í Hag-
prent og þar var mér tekið opnum
örmum. Samstarf okkar og fjöl-
skyldu hans var alltaf mjög gott
og náið upp frá því, og ávallt var
notalegt að koma í Hagprent eða
heim til hans í Norðurbrún að fá