Morgunblaðið - 24.11.1994, Blaðsíða 56

APC
dpLjl htrúam 0MH0 Wtip1 hewlett wLtæ packard
AMERICAN POWER CONVERSION :— uMBOÐiÐ s H P A ISLANDI H F
1 MEST SELDU VARAAFLGJAFARNIR í Höfðabakka 9, Reykjavik, sími (91) 671000
Cnt) NÝHERJI Frá mögaieika tíl veruleika
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I 103 REYKJAVÍK
SÍMI 691100, SÍMBRÉF 691181, PÓSTHÓLF 3040 / AKUREYRl: HAFNARSTRÆTI 85
FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1994
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Verkalýðsforingjar um samninga við ríkisstarfsmenn
Starfslokasamn-
ingar ráðuneyta
Biðlaun í
ár auk 3,7
millj. kr.
DÆMI eru um að ríkisstarfs-
menn njóti biðlauna í nokkur
ár eftir að þeir hætta störfum
og fái háar greiðslur vegna
starfslokanna. Þannig fékk
fyrrverandi skrifstofustjóri for-
sætisráðuneytisins 12 mánaða
biðlaun auk yfiivinnu þegar
hann hætti störfum í febrúar
1992 og að auki tæplega 3,7
milljónir króna.
Þetta kom m.a. fram f skrif-
legu svari forsætisráðherra á
Alþingi við fyrirspurn Svavars
Gestssonar þingmanns Alþýðu-
bandalagsins um starfsloka-
samninga á vegum ráðuneyta í
tíð núverandi ríkisstjómar. I
svari forsætisráðherra kemur
fram að 4 starfslokasamningar
hafí verið gerðir á vegum for-
sætisráðuneytis, 2 á vegum
utanríkisráðuneytis, 1 á vegum
menntamálaráðuneytis, 1 á
vegum landbúnaðarráðuneytis,
4 á vegum samgönguráðuneyt-
is, 1 á vegum umhverfisráðu-
neytis og 1 á vegum heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðuneytis
■ Dæmi um nokkurra ára/4
Morgunblaðið/RAX
Rólegt í Bolungarvík
RÓLEGT er yfir atvinnulifi í
Bolungarvík frá því Einar Guð-
finnsson hf. varð gjaldþrota. Á
myndinni sést gamall bátur sem
dreginn hefur verið á land og
sólin lýsir upp fjallstoppinn á
Traðarhyrnu.
Útgerðarfélagið Ósvör er mið-
punkturinní þeirri geijun sem
er í atvinnulífi við ísafjarðardjúp.
Þijár fyrirtækjablokkir í Bolung-
arvík og nágrannabyggðum hafa
óskað eftir viðræðum við fyrir-
tækið um samruna eða samvinnu.
■ Nú vilja allir/28-29
Fjárhagsaðstoð á vegTim s veitarfélaganna til einstaklinga
Aðstoðin hefur aukist
um 80% á tveimur árum
BEIN fjárhagsaðstoð á vegum sveitarfélaganna
til einstaklinga hefur aukist mjög verulega að
undanfömu og hjá fjórum stærstu sveitarfélögun-
um, Reykjavík, Kópavogi, Hafnarfírði og Akur-
eyri, og nemur aukningin milli áranna 1992 og
1994 um 80%. Áætluð heildarupphæð til fjárhags-
aðstoðar á árinu 1994 er í þessum sveitarfélögum
einum um 660 milljónir króna. Er þá ótalin sú
fjárhagsaðstoð sem veitt er í formi niðurgreiddrar
þjónustu, en á Akureyri er áætlað að fjárhagsað-
stoð af því tagi sé jafnmikil beinum greiðslum.
Þetta kom fram í máli Jóns Björnssonar, félags-
málastjóra á Akureyri, á ráðstefnu um fjármál
sveitarfélaga sem hófst á Hótel Sögu í gær.
Jón sagði að fyrsta og augljósasta skýringin á
þessari aukningu væri versnandi kjör þeirra sem
fyrir hafí verið tekjulægstir í þjóðfélaginu og þá
fyrst og fremst fyrir tilkomu atvinnuleysis á síð-
ustu árum.
Fjöldi fólks hefði um lengri eða skemmri tíma
misst vinnu sína með öllu og yrði að komast af
á bótum, sem aukinheldur féllu tímabundið niður
svo oft væri um enga aðra kosti að ræða en fjár-
hagsaðstoð sveitarfélagsins.
Onnur skýring sagði Jón að væri að viðhorfin
til fjárhagsaðstoðar væru að'breytast og þriðju
skýringuna sagði hann vera þá að fjárhagsaðstoð-
in hjá mörgum sveitarfélögum væri orðin eins
konar tekjutrygging. „Hvort sem einhveijum of-
býður það eða ekki, þá verð ég að segja að hjá
sæmilegri félagsmálastofnun fær fólk núna ein-
faldlega hærri tekjur í fjárhagsaðstoð heldur en
af margri vinnunni átta tíma á dag,“ sagði hann.
Aðeins 24 sveitarfélög með
reglur um aðstoð
Árið 1991 voru sett lög um félagslega þjónustu
sveitarfélaga og samkvæmt þeim voru sveitarfé-
lögin skylduð til að setja reglur um íjárhagsaðstoð
og gera félagsmálaráðuneytinu grein fyrir þeim.
í máli Jóns kom fram að nú þegar lögin hafa verið
í gildi í hálft fjórða ár hafa einungis 24 sveitarfé-
lög, eða 13-14% sveitarfélaganna í landinu, sett
sér slíkar reglur og sent ráðuneyti, en þeirra á
meðal eru mörg fjölmennustu sveitarfélögin.
Fordæmi í samningum
FORYSTUMENN innan verkalýðs-
hreyfíngarinnar telja að með kjara-
samningunum við hjúkrunarfræð-
inga og nokkrar aðrar stéttir há-
skólamenntaðra ríkisstarfsmanna á
undanfömum mánuðum hafí verið
sett ákveðið fordæmi sem óhjá-
kvæmilegt sé að líta til í þeim samn-
ingaviðræðum á almennum markaði
sem framundan séu, en kjarasamn-
ingar langflestra launþegafélaga í
landinu eru lausir um áramótin.
Fram hefur komið að þessar stéttir
hafa fengið meiri hækkanir en samið
hefur verið um við aðra á undanförn-
um tveimur árum.
Magnús L. Sveinsson, formaður
Verslunarmannafélags Reykjavíkur,
sagði að óneitanlega horfðu menn
til þeirra samninga sem gerðir hefðu
verið. „Hins vegar gera menn sér
grein fyrir því að launahækkanir í
prósentuvís upp eftir öllum launa-
stigum í landinu kalla fram óðaverð-
bólgu og það vilja menn forðast. Það
breytir ekki því að ríkið, einhverra
hluta vegna, taldi efni til að hækka
þessa tilteknu launataxta um
ákveðna prósentu. Að þessu leyti
hefur verið gefin út ávísun á vissar
hækkanir," sagði Magnús.
Björn Grétar Sveinsson, formaður
Verkamannasambands íslands, segir
að ef einhveijir hafí verið að hugsa
um kjarasamninga innan ákveðins
ramma miðað við tiltekna efnahags-
stefnu þá sé búið að leggja þá launa-
stefnu til hliðar. „Ég held það hljóti
að vera mjög erfitt fyrir þessi al-
mennu stéttarfélög í landinu að fara
að semja hér um einhveija hungurlús
í prósentum talið þegar búið er að
skammta hér í þjóðfélaginu sem
nemur kannski á annan tug prósenta
í launahækkunum," sagði Bjöm.
Grétar Þorsteinsson, formaður
Samiðnar, segir að ekki sé raunhæft
að ímynda sér að það verði minni
breytingar á launum en þegar hafí
átt sér stað á síðustu mánuðum.
Björn Snæbjömsson, formaður
verkalýðsfélagsins Einingar í Eyja-
firði, segir að ákveðin launastefna
hafí verið mótuð með þeim samning-
um sem stjórnvöld hafi gert.
■ Telja launahækkanir/6
Fyrsta barn sem á var gerð ósæðaraðgerð
Eins árs í dag
og fer vel fram
Morgunblaðið/Kristinn
mjög illa að fá hana til að
borða, því hún var með sontu
fyrstu fimm mánuðina. Hún
þurfti að læra að drekka úr
pela og þar sem ekkert lesefni
var fáanlegt þurfti ég að prófa
mig áfram.
Við þetta opnaðist nýr heim-
ur fyrir okkur og við áttuðum
okkur á hvernig barátta fatl-
aðra barna er. Maður lærir að
meta öll þessi litlu skref eins
og þegar barnið fer að drekka
og borða sjálft.“
Engin einangrun fyrir hendi
Hallfríður óskaði þess sér-
staklega að fram kæmi hversu
aðstaða starfsfólks og að-
standenda barna á Landspítal-
anum væri erfið. Hún nefndi
sem dæmi að engin aðstaða til
einangrunar væri fyrir börn
sem ættu líf sitt undir því að
smitast ekki, eins og hjarta-
og krabbameinssjúklingar.
Meðan líf Margrétar var hvað
mest í hættu hafi til dæmis
legið mörg börn með lungna-
vírus á barnadeildinni. „Það
var eiginlega bara heppni að
hún smitaðist ekki,“ sagði hún.
„Það var okkur samt geysilega
mikils virði hvað starfsfólkið
var allt jákvætt og brosandi,
þrátt fyrir erfiða aðstöðu og
sýndi aldrei pirring."
„MARGRÉT er nyög
dugleg og lífskrafturinn
er mikill. Það er ekki
síst því að þakka, hversu
vel gengur með hana
núna,“ sagði Hallfríður
Kristinsdóttir, móðir
Margrétar Ásdísar
Björnsdóttur, sem
gekkst undir óvei\ju
flókna ósæðarskurðað-
gerð fyrir tæpu ári. Að-
gerðin er sú fyrsta sinn-
ar tegundar hér á landi
á nýbura og var hún í
hönduin Bjarna Torfa-
sonar hjartaskurðlækn-
is. Margrét á árs afmæli
í dag.
Tvísýnt var um líf hennar
fyrstu mánuðina og í lok febr-
úar var hún orðin mjög mátt-
farin. Æðaþrenging hafði orð-
ið aftur sem kallaði á aðra
aðgerð sem Hróðmar Helga-
son, sérfræðingur í barna-
lækningum og hjartasjúkdóm-
um barna, sá um.
Fyrsta hjartaþræðing
á svo ungu barni
„Við víkkuðum út æðina í
hjartaþræðingu og hefur það
ekki verið gert áður hér á svo
ungu barni. Ein af ástæðum
þess að við urðum að bíða svo
lengi var sú að a.m.k. þrír
mánuðir verða að líða frá að-
gerð. Eftir það fóru hlutirnir
að ganga betur. Síðan hefur
henni farið býsna vel fram,“
sagði Hróðmar.
Margrét er haldin öðrum
hjartagalla, sem er op á milli
hólfa. Fer það eftir stærð ops-
ins hvort laga þarf það síðar.
„Eins og málum er háttað núna
eru ekki miklar líkur á að þess
þurfi,“ sagði hann.
Fór snemma að ganga
„Margrét hefur staðið sig
vel á undanförnum mánuðum
og hún fór til dæmis að ganga
tíu og hálfs mánaðar,“ sagði
Hallfríður. „Lengi vel gekk