Morgunblaðið - 02.12.1994, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 2. DESEMBER 1994 19
ERLENT
Rannsóknir bandarískra vísindamanna á offitu
*
Astæðan erfða-
galli, ekki ofát
London. The Daily Telegraph, Reuter.
MEGINÁSTÆÐAN fyrir offitu er líklega ekki of
mikið át, heldur erfðafræðilegur galli. Kemur það
fram í grein eftir bandaríska vísindamenn í breska
vísindatímaritinu Nature. Vekur þessi uppgötvun
vonir um, að unnt verði að finna snemma þá ein-
staklinga, sem eiga við þennan vanda að stríða,
og hjálpa þeim með lyfjum og réttu mataræði
þótt eiginleg lækning kunni að vera langt undan.
í greininni segir, að gallað gen eða kon, sem
stjómi líkamsþyngd, leiði til offitu í músum og
sams konar arfberi hafi einnig fundist í mönnum.
Segja vísindamennirnir, sem starfa við Howard
Hughes-læknadeild Rockefeller-háskólans í New
York, að með því að líkja eftir starfsemi gallaða
konsins megi hugsanlega draga úr fitusöfnun og
auka Iíkamsþyngdina aftur á móti með því að
hindra starfsemi þess.
Offita er mikið heilsuvandamál á Vesturlöndum.
í Bandaríkjunum hrjáir hún þriðjung fullorðinna
og í Bretlandi fimmtunginn. Þá er átt við, að lík-
amsþyngdin sé 20% umfram eðlilegt hámark.
Hægari efnaskipti
Offitan fylgir því að borða meira af hitaeininga-
ríkum mat en líkaminn brennir en þó lætur feitt
fólk ekki alltaf meira ofan í sig en þeir, sem eru
grannir. Jeffrey Friedman prófessor, einn banda-
rísku vísindamannanna, telur raunar að hvort-
tveggja komi til, of mikið át og hægari efna-
skipti, og er að huga að nánari rannsóknum á því.
Komið hefur í ljós við fyrri rannsóknir, að of-
fita getur legið í ættum. Eigi annað foreldrið við
hana að stríða, eru helmingslíkur á, að svo verði
einnig um afkvæmið.
Reuter
Konur á
kjörstað
KOSNINGAR hófust í
tveimur héruðum í
suðurhluta lndlands í
gær og er talið að
Kongressflokkurinn,
sem fer með völdin í
landinu, muni tapa
þar töluverðu fylgi.
Þótt um héraðskosn-
ingar sé að ræða eru
þær taldar gefa vís-
bendingu um vinsæld-
ir Raos forsætisráð-
herra. Hér má sjá
konur í þjóðbúningum
mæta á kjörstað í hér-
aðinu Andhra Pra-
desh.
Loftárásir á
höfuðstað
Tsjetsjníju
Grozní. Reuter.
TVÆR herflugvélar gerðu í gær
árásir í grennd við flugvöllinn í
Grozní, ' höfuðstað Tsjetsjníu.
Nokkrum klukkustundum áður
rann út frestur sem rússneska
stjórnin gaf stjórnarhernum og upp-
reisnarmönnum til að leggja niður
vopn.
Óþekktar herflugvélar vörpuðu
sprengjum við útjaðar Grozní og
mikinn reyk lagði frá svæði nálægt
flugvellinum. Ekki er vitað hvort
einhverjir hafi fallið í árásunum.
Borís Jeltsín, forseti Rússlands,
sagði í Moskvu að hann væri að
gera ráðstafanir til að koma á friði
í Tsjetsjníju eftir nokkurra vikna
bardaga. Hann sagði þó ekki í
hveiju þessar ráðstafanir fælust og
minntist ekki á hernaðaraðgerðir.
Ekki lýst yfir neyðar-
ástandi í bráð
Jeltsín sagði á þriðjudag að hann
myndi lýsa yfir neyðarástandi í
Tsjetsjníju ef stjórn héraðsins, sem
hefur lýst yfir sjálfstæði frá Rúss-
landi, og uppreisnarmenn, sem
njóta stuðnings Rússa, legðu ekki
niður vopn, leystu upp hersveitir
sínar og létu fanga lausa.
Rússneska fréttastofan Itar-Tass
sagði þó í gær að Jeltsín myndi
ekki lýsa yfir neyðarástandi á næst-
unni. Hún hafði eftir háttsettum
embættismanni að það væri aðeins
ein af nokkrum hugsanlegum lausn-
um.
Talsmaður Jeltsíns, Vjatsjeslav
Kostíkov, sagði að forsetinn myndi
gera allt sem á hans valdi stæði til
að frelsa 70 rússneska hermenn
sem stjórnarherinn í Tsjetsjníju
heldur í gíslingu. Hann gaf til kynna
að a.m.k. hluti hermannanna hefði
verið að á vegum rússneska hersins
í héraðinu, en áður hafði stjórnin í
Moskvu vísað því á bug.
Utanríkisráðherra Tsjetsjníju,
Jórdaninn Shamsedin Yusef, sagði
í gær að tsjetsjnar og Dzhokhar
Dúdajev, leiðtogi héraðsins, vildu
frekar deyja en láta undan „yfir-
gangi Rússa“.
Fjöldi rússneskra hermanna og
brynvarinna bíla var nálægt
Tsjetsjníju í gær en fréttir hermdu
að innrás virtist ekki yfirvofandi í
bráð. Tugir flugvéla fluttu hermenn
og hergögn til borgarinnar Vlad-
íkavkaz í nágrannahéraðinu Norð-
ur-Ossetíu.
Sílíkónið
er hættulaust
London. Reuter.
EKKERT bendir til, að svokallaðar
bijóstastækkanir þar sem sílíkón-
púðar eru settir inn í btjóstin auki
líkur á að konur fái krabbamein.
Er það niðurstaða skoskrar rann-
sóknar, sem staðið hefur í langan
tíma eða frá 1982 til 1991.
Var annars vegar fylgst með
319 konum, sem voru með sílíkón
í bijóstum, og hins vegar jafn stór-
um hópi, sem var aðeins með sín
náttúrulegu brjóst. Enginn munur
kom fram.
I Bandaríkjunum hafa ígræðslur
af þessu tagi verið bannaðar vegna
ótta við krabbamein.
i
Bjóða
Sinn Fein
viðræður
London. Reuter.
BRESKA stjórnin hefur boðið Sinn
Fein, stjórnmálaarmi írska lýð-
veldishersins (IRA), til könnunar-
viðræðna í 'Belfast á miðvikudag
í næstu viku.
Áður hafði ríkisstjóm Johns
Majors í London gefíð í skyn að
slíkar viðræður myndu hefjast í lok
desember, eftir alþjóðlega ráð-
stefnu um miðjan mánuðinn sem
ætlað er að efla fjárfestingar á
Norður-írlandi.
Varanlegur friður?
Gerry Adams, leiðtogi Sinn
Fein, sagði í gær að viðræðumar
myndu gera kleift að koma á „var-
anlegum friði" tii blessunar fýrir
alla íbúa N-írlands. Sinn Fein
krefst þess að héraðið verði sam-
einað Irska lýðveldinu, sem er
kaþóiskt en tæpur helmingur N-
íra er kaþólskur.
Á ráðstefnunni um fjárfestingar
verða m.a. ^ talsmenn lýðræðis-
flokka á N-írlandi en einnig full-
trúar Bandaríkjastjórnar og er
sagt að breska stjórnin hafi óttast
að Bandaríkjamenn myndu hundsa
ráðstefnuna ef ekki yrði áður búið
að koma á fundi með Sinn Fein.
Þýsk rannsóknarskýrsla opinberuð í Sunday Times
Bresk fyrirtæki fjár-
mögnuðu umsvif Stasi
* a
Islenskur kaupsýslumaður bendlaður við vopnasölu til Iraks
AUSTUR-þýska leyniþjónustan
Stasi notaði leynilega keðju á
annan tug breskra fyriftækja til
þess að selja vopn til íraks, veita
helstu hryðjuverkasamtökum
heims stuðning og fjármagna
ólöglegt athæfi spilltra embættis-
manna kommúnistaríkisins fyrr-
verandi.
Þetta kemur fram í breska
blaðinu Sunday Times. Þar segir
að flett hafi verið ofan af starf-
semi Stasi í Bretlandi í 5.000
síðna rannsóknarskýrslu þýskrar
þingnefndar sem kannaði starf-
semi KoKo, leynilegrar deildar
austur-þýska utanríkisviðskipta-
ráðuneytisins.
Bresku fyrirtækin voru reynd-
ar hlekkur í evrópsku fyrirtækja-
neti Stasi sem stundaði njósnir á
Vesturlöndum, stal hernaðar- og
iðnaðarleyndarmálum og gerði
öryggislögreglunni kleift að
koma tekjum af sölu 31.000 póli-
tískra fanga til Vesturlanda á
tímum kaldastríðsins í lóg.
Nokkrir breskir fyrirtækjafor-
stjórar, sem nafngreindir eru í
skýrslunni, játuðu fyrir blaða-
manni Sunday Times að fyrirtæki
þeirra hefðu tengst Stasi. Hins
vegar. kom það öðrum forstjórum
í opna skjöldu að fyrirtæki þeirra
hefðu verið notuð og jafnvel
stjórnað af leyniþjónustunni.
Á áttunda og níunda áratugn-
um var KoKo, leynilegri deild
austur-þýska viðskiptaráðuneyt-
isins, stjórnað af Alexander
Schalck, einum af yfirmönnum
Stasi. Hans næstu yfirmenn voru
Erich Mielke, sem fór með mál
Stasi í austur-þýsku stjórninni,
og Erich Honecker, fyrrum leið-
togi Austur-Þýskalands.
Að minnsta kosti sex háttsett-
ir leyniþjónustumenn við austur-
þýska sendiráðið í London fylgd-
ust með starfsemi bresku fyrir-
tækjanna sem Stasi hafði á sínum
snærum. Þau voru venjulega í
eigu eignarhaldsfélaga með lög-
heimili í einhverri skattaparadís.
íslenskur milligöngumaður
í frétt Sunday Times segir frá
þvi að íslenskur kaupsýslumaður,
Loftur Jóhannesson, hafi notað
vopnasölufyrirtæki í London,
Techaid International, til þess að
selja hersveitum Saddams Hus-
seins íraksforseta 12 sovéska
T-72 skriðdreka í janúarmánuði
árið 1987 fyrir 26 milljónir doll-
ara.
„Nafn Lofts Jóhannessonar
kemur fyrir í rannsóknarskýrslu
þýska þingsins. Okkur skilst að
hann sé fyrst og fremst miðlari,
því fyrirtækið sem hann seldi
skriðdrekana í gegnum er stjórn-
að af öðrum manni. Við höfum
árangurslaust reynt að ná tali
af Lofti en hann hefur enn ekki
svarað skilaboðum sem við höf-
um lesið inn á símsvarann í íbúð
hans í suðvesturhluta London,“
sagði Jason Burke, blaðamaður
Sunday Times í samtali við Morg-
unblaðiðj gær en hann rannsak-
aði þýsku gögnin.
Bruno Webers, einn af yfir-
mönnum Treuhand-stofnunar-
innar sem sér um einkavæðingu
austur-þýskra ríkisfyrirtækja,
sagði í viðtali við blaðið að starf-
semi Stasi í Bretlandi væri ekki
að fullu könnuð. Grunur léki á
að eitt fyrirtæki hafi verið sett
þar á stofn til þess að fela gjald-
eyri sem fengist hefði sem meðg-
jöf með pólitískum föngum sem
leyft var að fara til Vesturlanda
á tímum kaldastríðsins.
Weber sagði að austur-þýsk
kona, sem stjórnað hefði hluta
starfseminnar í Bretlandi, hefði
verið hneppt í varðhald í síðasta
mánuði. Starfaði hún nú með
rannsóknarlögreglu í Berlín. Hún
hefur verið sökuð um að hafa
dregið sjálfri sér milljónir punda
úr svikamyllu Stasi í Bretlandi.

i