Morgunblaðið - 28.01.1995, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 28. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
STUTT VORÞING
VEGNA KOSNINGA
Bréf frá Alþingi
VORÞINGIÐ sem hófst á
miðvikudag verður ekki
langt að þessu sinni
vegna komandi Alþingis-
kosninga en gert er ráð fyrir þing-
lokum 24. febrúar.
Búast má við að kosningarnar
setji svip á þingstörfin og þingmenn
ræði mikið utan dagskrár um kjara-
mál og önnur dægurmál sem kunna
að koma upp næsta mánuðinn. Ut-
andagskrárumræður voru raunar
nokkuð tíðar á haustþinginu og
varla fækkar þeim á vorþinginu.
„Auðvitað er fullkomlega eðlilegt
að þingmönnum, sem eru að ganga
til kosninga, liggi mikið á hjarta.
Það mun því ekki koma mér á óvart
þótt margir vilji tala,“ sagði Ragnar
Amalds þingflokksformaður Al-
þýðubandalagsins.
Talsverður fjöldi mála bíður af-
greiðslu þingsins en fæst þeirra eru
mjög veigamikil. Af stjómarfrum-
vörpum eru fmmvörp um grunn-
skóla og framhaldsskóla einna
stærst. Fmmvörpin em nú til með-
ferðar í menntamálanefnd og búast
má við talsverðum átökum þegar
þau koma til annarrar umræðu á
þinginu. Menntamálaráðherra legg-
ur áherslu á að fá frumvörpin af-
greidd en stjómarandstaðan segir
að í þeim séu margir lausir endar,
einkum varðandi réttindamál kenn-
ara og hlut sveitarfélaganna í
kostnaði við skólakerfið.
EN STÆRSTA mál þings-
ins er óumdeilanlega end-
urskoðun mannréttinda-
kafla stjómarskrárinnar.
Á hátíðarfundi á Þingvöllum 17.
júní í sumar samþykkti Alþingi að
stefnt skyldi að því að ljúka þeirri
endurskoðun fyrir næstu þingkosn-
ingar og í desember náðu formenn
allra þingflokka samkomulagi um
framvarp til stjórnskipunarlaga
sem felur í sér breytingar á mann-
réttindakaflanum.
Almenn pólitík og breyt-
ingar á stjómarskrá
munu að mati
Guðmundar Sv.
Hermannssonar
væntanlega setja mest-
an svip á vorþingið.
Fyrir þessu frumvarpi var mælt
fyrir jól og stjómarskrámefnd Al-
þingis, sem kosin er þegar fjalla
þarf um stjómarskrárfrumvörp,
auglýsti eftir athugasemdum við
framvarpið. Þær athugasemdir
hafa orðið öllu harkalegri en sam-
staðan á Alþingi gaf til kynna.
Þannig hafa birst mjög gagnrýnar
greinar um frumvarpið í blöðum og
miðstjóm Alþýðusambands Islands
mótmælti harðlega ákvæði fram-
varpsins um svonefnt neikvætt fé-
lagafrelsi eða réttinn til að standa
utan félaga. í ályktun ASÍ sagði
að frumvarpsgreininni sé greinilega
beint gegn starfsemi stéttarfélaga
í landinu og greinargerð frumvarps-
ins sé sett þannig fram að þar sé
varla minnst orði á starfsemi stétt-
arfélaga eða forgangsréttarákvæði
kjarasamninga og skyldugreiðslur
til stéttarfélaga.
Þessi viðbrögð hafa komið þing-
mönnum nokkuð í opna skjöldu en
Geir H. Haarde þingflokksformaður
Sjálfstæðisflokks og formaður
stjórnarskrárnefndar segir að farið
verði yfir athugasemdimar og
hugsanlega þurfí að breyta fram-
varpinu með tilliti til þeirra.
Hann segist þó telja að mótmæli
ASÍ séu á misskilningi byggð. „Að-
ilar vinnumarkaðarins hafa samið
um forgangsrétt til vinnu þannig
að félagar í tilteknu stéttarfélagi
hafí forgangsrétt að vinnu á
ákveðnu félagssvæði. Það er ekkert
í framvarpinu sem hróflar við því.
Því fínnst mér þetta ástæðulaus
ótti ASÍ og er undrandi á þessum
viðbrögðum," sagði Geir.
Ragnar Arnalds sagðist vona að
menn sameinuðust um eðlilega og
rétta túlkun á ákvæðinu um nei-
kvætt félagafrelsi en umræðan
snerist aðallega um greinargerð
frumvarpsins en ekki ákvæðið
sjálft.
„Ég er ekki frá því að orðalagið
í greinargerðinpi þurfi nánari skoð-
unar við. En við erum auðvitað
ekki að samþykkja greinargerðina
heldur sjálfa lagagreinina og aðal-
atriðið er að hún verði skýr, Ég
held að ákvæði um neikvætt félaga-
frelsi eigi fullan rétt á sér í stjórnar-
skrá en það má ekki oftúlka það.
Þá á ég ekki aðeins við þá gagn-
rýni sem komið hefur fram, heldur
einnig að vilja nota ákvæðið út í
öfgar,“ sagði Ragnar.
BREYTINGAR á stjómar-
skrá eru sjaldnast gerðar
nema um það náist al-
menn sátt en þeir Geir
og Ragnar gera sér samt vonir um
að frumvarpið verði afgreitt. Þeir
benda á að til að ná samstöðu á
Alþingi um framvarpið hafí eðlilega
þurft að ná málamiðlun og því geti
ekki allir orðið sammála um allt sem
í því standi.
„Ég ætla sannarlega að vona að
hægt verði að afgreiða frumvarpið.
Okkur þingmönnum hefur ekki
gengið of vel að koma þessum
málum á dagskrá. Stjómarskrár-
nefnd skilaði tilbúnum tillögum um
breytingar á mannréttindakaflan-
um árið 1983 en þær tillögur kom-
ust aldrei á dagskrá og ég er irijög
feginn því að Alþingi hefur loksins
gefíð sér tíma til að taka á þessum
málum. Því fyndist mér það mjög
slæmt ef menn era enn að velta
þvf fyrir sér að slá málinu á frest
því sá frestur gæti orðið mjög lang-
ur,“ sagði Ragnar Arnalds.
Bókhald gott í Ólafsfirði
Búsetan í húsi
embættísins auð-
veldar eftirlit
Við endurskoðun
Ríkisreiknings fyrir
árið 1993 kemur
fram að bókhald sýslu-
mannsins í Ólafsfirði er
með miklum ágætum, eins
og segir í skýrslu Ríkisend-
urskoðunar. Þar segir einn-
ig að embættið hafi á liðn-
um árum náð einna bestum
innheimtuárangri á land-
inu.
- Hverju ber að þakka
þennan árangur?
„Það hjálpast að, sýnist
mér, að Ólafsfirðingar era
skilafólk og að meðaltekjur
á Norðurlandi era einna
hæstar hér í Ólafsfirði. Hér
er mikil útgerð og sjó-
mennskan uppistaðan í at-
vinnulífi bæjarins."
- Hvaða gjöld eru það
sem embættið innheimtir?
„Hér er um að ræða
virðisaukaskatt, staðgreiðslu,
þinggjöld, bifreiðagjöld og ýmis
smærri gjöld. Þetta embætti hefur
skarað fram úr í innheimtu gegn-
um árin og helgast kannski af því
að það er með minnstu embættun-
um. Hinn 1. desember 1994
heyrðu 1.189 íbúar undir það.“
— Eru þið með aðhald umfram
aðra?
„Þegar vanskil verða föram við
strax af stað með bréfaskriftum
og annað aðhald við gjaldendur."
- Er það ekki gert alls staðar?
„Það á að vera þannig en það
er mismunandi hvað menn fara
hratt af stað.“
- Hvaða svigrúm gefíð þið?
„Sjö til tíu dögum eftir eindaga
á gjöidum förum við af stað. Það
eru fá mál sem fara fjárnámsleið
og lokunaraðgerðir koma sjaldan
til.“
- Hvert er vanskilahlutfallið
hjá ykkur?
„Éf við tökum félög er inn-
heimtan 99,6%. Síðasta ár kemur
aðeins verra út í þinggjöldum en
síðari ár vegna hækkana aftur í
tímann. Innheimtan er 77,1% á
einstaklinga en landsmeðaltalið
er 53,8%. Samanlagður inn-
heimtuárangur er því 86% hvað
þinggjöld varðar en er miklu
meiri í virðisaukaskatti og stað-
greiðslu þar sem hlutfallið jaðrar
við 99,9%.“
- Hefur rekstrarkostnaður
embættisins dregist mikið saman
á undanförnum árum?
„Það er aðhald bæði í rekstri
og launakostnaði, hjá lögreglu og
starfsmönnum, til dæmis í yfír-
vinnu.“
- Er stimpilklukka hjá ykkur?
„Nei. Fyrir því er ákveðin hefð,
starfsmennimir eru ekki nema
ij'órir. Nú svo er embættið í sama
húsi og ég bý í sem _____________________
gerir auðveldara' að Hverfimm-
fylgjast með.“
- Hver eru helstu
útgjöldin?
„Mesti kostnaðurinn
Björn Rögnvaldsson
► BJÖRN Rögnvaldsson
sýslumaður í Olafsfirði fædd-
ist 28. desember 1959 í Reykja-
vík. Foreldrar hans eru Rögn-
valdur Björnsson bygginga-
meistari og Hulda Þorvalds-
dóttir hjúkrunarfulltrúi. Kona
hans er Auður Helena Hinriks-
dóttir og eiga þau tvö börn.
Björn var stúdent frá MS árið
1980 og lauk embættisprófi í
lögfræði frá Háskóla íslands
árið 1986. Hann varð sýslu-
maður í Ólafsfirði 16. júlí 1994.
þúsundkall er
stórt hlutfall
hlýst af tækjakaupum og svo fer
heilmikið af pappír, auk annars
hefðbundins kostnaðar, til dæmis
af rafmagni og hita. Við erum
með nýlega lögreglubifreið og
kostnaður vegna hennar því
minni en var af gamla bflnum."
- Hvað fær embættið háar
fjárhæðir til ráðstöfunar á ári?
„Ef miðað er við fjárlögin 1995
fáum við í heild 20.100.000. Þar
af er launakostnaður 16,3 millj-
ónir og rekstrarkostnaður 3,8
milljónir."
- Hafíð þið skilað afgangi?
„Já, við höfum yfirleitt gert
það. Síðustu tvö ár hefur það
verið í kringum milljón."
- Fáið þið að njóta þess?
„Mér skilst að hugmyndin sé
sú að fé sem sparast fylgi emb-
ættinu yfir á næsta ár. Það gæti
þá mætt auknum útgjöldum, gef-
ið svigrúm til tækjakaupa eða
farið í viðhald á húsnæði. Það
fæst ekki mikið fé til þess konar
útgjalda og spamaðurinn gæti
ef til vill farið í það.“
- Hvað með greiðslur til mál-
efnaj styrki eða auglýsingar?
„Ég hef skorið það alveg niður
frá því ég tók við. Þetta era
ýmis félagasamtök, það er verið
að selja styrktarlínur í fréttabréf,
eða beðið um styrk vegna auglýs-
inga. Það er ótrúlega mikið um
þetta, sem kom mér á óvart eftir
að ég byijaði héma. Það er ekki
okkar hlutverk að standa í slíku.
Við höfum ekki yfir það miklu
fé að ráða. Hver fimmþúsundkall
er stórt hlutfall. Það er ekkert
pantað hér nema með mínu sam-
þykki og ekkert greitt út nema
ég sé búinn að kvitta
upp á það. Síðan er það
meginstefnan að ef við-
komandi er í skuld í
gjöldum fer reikning-
—— urinn fyrst upp í að
greiða það áður en viðkomandi
fær eitthvað borgað.“
- Ertu kannski sérstaklega
skipulagður að eðlisfari?
„Ja, ég var á Akureyri og sá
um innheimtu þar ásamt sýslu-
manni og skrifstofustjóra. Með
skipulegri vinnu gekk það mjög
vel. I einstaka gjöldum fór inn-
heimtuhlutfallið hækkandi.
Reyndar var ég þarna í átta ár.
Það er erfiðara ef mikil manna-
skipti eru hjá embættunum. Það
er mjög tímafrekt að koma sér
inn í þetta."