Morgunblaðið - 16.02.1995, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FIMMTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1995 25
N eytendastarf
á landsbyggðinni
FRÁ upphafi skipulegs neyt-
endastarfs á íslandi árið 1953, hef-
ur efling neytendafélaga á lands-
byggðinni verið eitt af helstu mark-
miðum neytendasamtakanna. Á
þessu rúmlega 40 ára tímabili hafa
verið stofnuð 24 félög víðs vegar
um landið, sem öll hafa átt sér sín
blóma- og hnignunarskeið, enda
starfsemi í hverju sveitarfélagi að
mestu farið eftir möguleikum fé-
lagsmanna til sjálfboðastarfa.
Starfsemi neytendafélaga bygg-
ist á því að gæta hagsmuna einstak-
linga gagnvart fyrirtækjum og op-
Vilhjálmur Ingi
Árnason
inberum aðilum. Þar af leiðandi
lenda fulltrúar neytendafélaga oft
í því hlutverki, að þurfa að bera
fram kvartanir fyrir hönd umbjóð-
enda sinna við stjórnendur fyrir-
tækja og stofnanna.
í þröngu samfélagi eins og víða
háttar til hér á landi, er erfitt fyrir
venjulegan einstakling að stunda í
Verkalýðsfélögin í Eyja-
fírði hafa haft forystu
meðal verkalýðsfélaga,
segir Vilhjálmur Ingi
Arnason, um að hlúa
að neytendastarfi.
frítíma sínum sífellda hagsmuna-
gæslu fyrir aðra, því oftast er þörf-
in fyrir aðstoðina komin til vegna
persónulegs ágreinings og klögu-
máls, þar sem hinn almenni félags-
maður telur að á sér hafi verið brot-
ið.
Forsvarsmaður neytendafélags
lendir hvað eftir annað í þeirri að-
stöðu, að þurfa að bera fram að-
finnslur út í samborgara sína, og
ef hann heldur skelegglega á mál-
stað umbjóðenda sinna verður hann
gjarna einskonar refsivöndur sem
gripið er til þegar nauðsyn þykir.
Þessi refsivandarímynd hefur
orðið ein helsta hindrun öflugs neyt-
endastarfs á landsbyggðinni, því
eðlilega endast fáar manneskjur í
því til lengdar að fórna dýrmætum
frítíma sínum í það að agnúast fyr-
ir annarra hönd, oft út í sína eigin
kunningja eða nágranna. Öðru
máli virðist gegna þegar launaður
starfsmaður neytendafélags á í
hlut, þá verður hið almenna viðhorf
yfirleitt á þá leið, að aðfinnslur og
umvandanir sem hann hefur fram
að færa verða einungis hluti af
skyldustörfum sem starfsmannin-
um ber að sinna. Persónulegar
gagnárásir á starfsmenn neytenda-
samtaka eru sjaldgæfar, en þó hef-
ur það borið við að einn og einn
aðili hafí talið sig eiga harma að
hefna.
í samræmi við reynslu af fijálsu
sjálfboðaliðstarfi hefur raunin orðið
sú að nær allt neytendastarf hefur
lagst niður eða átt erfitt uppdrátt-
ar, á þeim stöðum sem ekki hafa
haft launaða starfsmenn. Til að
vinna gegn þessari þróun eru Neyt-
endasamtökin að endurskipuleggja
starfsemi sína í þá átt, að ráða laun-
aða starfsmenn á þeim stöðum á
landinu sem því verður við komið.
Að sjálfsögðu byggist sú stefna
alfarið á vilja og getu heimamanna
sjálfra, því samtökin hafa ekki ein
og óstudd nægjanlegt fjármagn.
Ræður þar mestu að opinber fram-
lög til neytendamála pr. íbúa á ís-
landi eru ekki nema þriðjungur þess
sem gengur og gerist hjá nágrönn-
um okkar.
Verkalýðsfélögin í Eyjafirði hafa
haft forystu meðal íslenskra verka-
lýðsfélaga um að hlú að neytenda-
starfi. Forystumenn þeirra hafa
haft til að bera þá framsýni að sjá
að það þjónaði hagsmunum umbjóð-
enda þeirra að á svæðinu starfaði
öflugt neytendafélag. Þessi fram-
sýni verklýðsleiðtoganna hefur fært
umbjóðendum þeirra mikla kjara-
bót, því óhætt er að fullyrða að
rekja megi hið lága matvöruverð á
Akureyri að miklu leyti til starfsemi
Neytendasamtakanna á staðnum.
Verðkannanir á Akureyri sem hafa
um nokkurt skeið verið þær viða-
mestu á landinu hafa orsakað það
að hvergi hafa verðstríðin orðið
hatrammari. Það eitt hefur fært
heimilum í Eyjafirði og nágrenni
meiri kjarabót en allar launahækk-
anir síðari ára til samans.
Glöggt dæmi um þær kjarabætur
sem verðkannanir geta leitt af sér,
er t.d. sú staðreynd að fyrir síðustu
jól varð Kaupfélag Skagfirðinga að
lækka verð á íjölda vörutegunda,
vegna þess að verðkönnun Neyt-
endasamtakanna sýndi að margar
vörur voru þar óeðlilega dýrar. Þessi
eina könnun og þó sérstaklega lang-
tímaáhrif hennar munu spara
skagfirskum heimilum milljónir
króna.
Neytendasamtökin hafa að und-
anförnu verið að leita eftir sam-
vinnu við verkalýðshreyfínguna og
sveitarfélög víðs vegar um landið,
um að standa saman að kostnaði
starfsmanns sem ynni að neytenda-
málum í hveijum landshluta fyrir
sig. Er það vonandi að sem flestir
sjái sér fært að taka sér hin eyfirsku
verkalýðsfélög til fyrirmyndar.
Höfundur er formaður Neytenda■
félags Akureyrar og nágrennis.
_pr- ..
á raftækjum og
SVIMANDI AFSLATTUR ALLT AÐ
ICOI^ABIV
NOKKUR VERÐDÆMI:
Sjónvörp og ferbatæki
með svimandi afslætti
Dæmi: 29" Mark/Daewoo sjónvarp
Fullt verð kr. 98.800
Afsláttur kr. 26.897
Útsöluverð kr. 72.113
Stereoferðaútvörp frá kr. 3.900
Blomberg HEN 604 undirborðsofn
í hvítum lit með helluborði.
_ Fullt verð kr. 86.800
Útsöluverð kr. 56.900
Fjölmörg önnur sett með stórafslætti.
Sælkerasett
meb 30-50% afslætti
Örfó útstillmgarsett
MDX 307
grill.
Fullt verð
kr. 35.900
Útsöluverð
kr. 17.950
MDF 306
Djúpst.pottur.
Fullt verð
kr. 32.910
Útsöluverð
kr. 16.250
MDC 308
glerhelluborð.
Fullt verð
kr. 45.900
Útsöluverð
kr. 27.540
Braubbökunarvél
Hnoðar, héfar, bakar - alsjálfvirk.
500-700 gramma brauð.
Fullt verð kr. 28.900
Afsláttur kr. 4.000
Tilboðsverð kr. 24.900
Seljum jafnframt nokkrar kynningarvélar á kr. 16.900
#0 0
<"'Vf
i*1*-
Blomberg Varina 1003
þvottavél 500 og 1000 snúninga.
# Fullt verö kr, 67.900
Útsöluverð kr. 49.900
Þú sparar kr. 19.000
Þvottavélar og þurrkarar - 10 gerðir.
Kitchen Aid K 45 hrærivél.
Hveitibraut fylgir.
Tilboðsverð kr. 24.900
Seerin kaffivél KA 5180
Fulltverð kr. 1.790
Útsöluverð kr. 1.190
Bor&viffra
Fullt verð 2.980
Útsöluverð kr. 1.500
Djúpsfreikingarpofrfrur
Fulltverð kr. 10.900
Útsöluverð kr. 6.900
Eldavélar
Buxnapressur
HSC með blæstri, grilli og glerhellubor&i.
Fullt verð kr. 98.900
Afsláttur kr. 19.780
Tilboðsverð kr. 79.180
I hvítu, svörtu og mahóni hv./sv.
Fullt verð kr. 15.900
Afsláttur kr. 6.300
Útsöluverá kr. 9.540
Jolly Chef rifjám
Fullt verð kr. 4.690
Útsöluverð kr. 2.990
Ver&dæmi: Fullt verð kr. 99.950
Afsláttur kr. 40.000
Útsöluverð kr. 59.900
Ath: Veittur er 3% staðgreiðsluafsláttur frá útsöluverði.
Nú er um að gera að hafa hraðar hendur, því aðeins er um takmarkað
magn af hverri vörutegund að ræðal
Einar Farestveit & Co hf.
Borgartúni 28 "Hc símar 562 2901 og 562 2900.