Morgunblaðið - 25.03.1995, Page 33

Morgunblaðið - 25.03.1995, Page 33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. MARZ 1995 33 AÐSENDAR GREINAR Hlutverk borgarstjóra SAMKVÆMT flest- um skoðanakönnunum eiga R-listaflokkarnir, Alþýðubandalag, Al- þýðuflokkur, Framsókn- arflokkur, Kvennalistinn og Þjóðvaki, í talsverð- um vandræðum í yfir- standandi kosningabar- áttu. Reyndar er það þannig að Kvennalistinn, flokkur borgarstjórans í Reykjavík, virðist eiga það á hættu að þurrkast úr. Þessar staðreyndir virðast hafa vakið lífs- mark með R-listanum en þó með öðrum hætti en menn áttu von á. Til þess að reyna að bæta stöðu R-lista flokkanna hafa forsvarsmenn þeirra gripið til þess örþrifaráðs að væna Arna Sigfússon og Ingu Jónu Þórðardóttur um að hafa sagt ósatt í kosningabaráttunni sl. vor. Spurn- ingunni sem hefur ekki verið svarað í þessum darraðardansi er hvort eitthvert samhengi sé á milli slæmr- ar stöðu Kvennalistans samkvæmt skoðanakönnunum og frammistöðu Ingibjargar Sólrúnar í borgarstjóra- starfinu. Því getur hver svarað fyr- ir sig. Barnaspítalinn Ingibjörg 'Sólrún hefur lýst því yfir í fjölmiðlum að það sé ekki hlutverk Reykjavíkurborgar að taka þátt í byggingu barnaspítala. Með afstöðu sinni hefur hún komið í veg fyrir að ýtt sé úr vör samvinnuverk- efni ríkisins, Reykjavíkurborgar og frjálsra félagasamtaka um bygg- ingu barnaspítala í Reykjavík. Ef það er ekki hlutverk borgarinnar að taka þátt i verkefnum af þessu tagi og ef það er ekki hlutverk borgarstjóra að tryggja að verkefni af þessu tagi fái sæmilega lend- ingu, hvert er þá hlutverk borgar- stjórans? Skattahækkanir Borgarstjóri beitti sér fyrir því að hækka fasteignagjöld í Reykja- vík um 26_% þvert ofan í fyrri yfír- lýsingar. Á sama tíma voru útgjöld borgarinnar aukin þannig að allt tal um nauðsyn skattlagningar vegna fortíðarvanda Sjálfstæðis- flokksins er út í hött. Fasteigna- gjaldahækkun þessi var sérstaklega ósanngjörn þar sem hún bitnaði á þeim sem síst skyldi. Fasteigna- gjöld borgarbúa hækkuðu án tillits til tekna gjaldenda. Hækkunin leiddi af sér hækkun lánskjaravísi- tölu og þar með hækkun á skuldum heimilanna í landinu um hundruð milljóna. Hækkunin kom þar að auki sérstaklega harkalega niður á elli- og örorkulífeyrisþegum og hækkaði þeirra fasteignagjöld um allt að 50%. Borgarstjóri hefur í andstöðu við samtök vinnuveitenda lagt sérstakt heilbrigðisgjald á fyrirtækin í borg- inni. Gjald þetta er af sumum talið skorta lagastoð og eitt er víst að gjaldið mun ekki verða til þess að lækka verð á vöru og þjónustu á höfuðborgarsvæðinu. Vinnuskólinn Borgarstjóri beitti sér fyrir niður- skurði á fjárframlögum til vinnu- skólans þrátt fyrir hástemmdar yf- irlýsingar í kosninga- baráttunni um nauð- syn þess að efla vinnu og viðurværi unglinga og ungs fólks í borginni. Borgarstjóri hefur með undarlegum vinnubrögðum eyði- lagt margra ára vinnu hjúkrunar- heimilisins Eirar þannig að félagið hefur skilað inn lóð þeirri sem félagið fékk úthlutað í Suð- ur-Mjódd og þar af leiðandi hefur verið seinkað uppbyggingu frekari hjúkrunarþjónustu fyrir aldraða í borginni. Hækkun stöðumælagjalda Borgarstjóri hefur beitt sér fyrir hækkun á stöðumælagjöldum í and- stöðu við alla þá er reka atvinnu- starfsemi í miðborginni. Slík hækk- un, ef af verður, yrði reiðarslag fyrir atvinnufyrirtækin í miðborg- inni sem eiga í harðri samkeppni við fyrirtæki í öðrum borgarhlutum. Afgjöld veitufyrirtækjanna, raf- magnsveitu, vatnsveitu og hita- veitu, í borgarsjóð hafa verið hækk- uð um allt að 80% á milli ára. Þetta þýðir að handbært fé fyrirtækjanna snarminnkar og nú þegar hafa menn áhyggjur af því að hækka þurfi gjaldskrár fyrirtækjanna eða gefa fyrirtækjunum heimild til lán- töku strax í upphafi næsta árs. Veitufyrirtækin hafa getað boðið lægra orkuverð en sambærileg fyr- irtæki annars staðar. Þessi stað- reynd hefur átt sinn þátt í því að atvinnufyrirtækin hafa i eins mikl- um mæli og raun ber vitni sest að í borginni en ekki í öðrum sveitarfé- lögum. Þessu er nú stefnt í voða. Vinir og vandamenn Borgarstjóri réð sér strax í upp- hafí ferils síns sérstakan aðstoðar- mann. Aðstoðarmaður borgarstjóra hefur ekkert skilgreint hlutverk. Borgarstjóri kom í veg fyrir í borg- arstjórn að þetta nýja embætti yrði skilgreint og mótað áður en ráðið var í það. Enginn veit hvert umboð eða valdsvið þessa nýja embættis er. En laun og ferðakostnað aðstoð- armannsins borga Reykvíkingar. Ýmsar aðrar stöður hafa verið sett- ar á laggirnar sem auka munu kostnað og umsvif borgarbáknsins og útþensla báknsins er rétt að byija ef eitthvað er að marka hug- myndir borgarstjóra um fyrirhug- aðar stjórnkerfisbreytingar. ■ I UlllltVSIMII Suðurveri, Stigahiíð 45, sími 34852 > Frífilfíiv ,V Arjlúirjjrkori ,V Frí jiíokkun \ Ljósmyndastofa Gunnars Ingimarssonar Gunnar Jóhann Birgisson ríGI ■ kuml/nlli Borgarstjóri hækkaði fasteignagjöld um 26%, segir Gunnar Jóhann Birgisson, þvert ofan í fyrri yfírlýsingar. Borgarstjóri réð Stefán Jón Haf- stein til þess að gera stjórnsýsluút- tekt á stjórnkerfi borgarinnar. Hún hafði hins vegar lofað því að gerð yrði hlutlaus stjórnsýsluúttekt á stjórnkerfi borgarinnar. Reykvík- ingar áttu að trúa því að tilviljun ein hefði ráðið því að Stefán Jón Hafstein, einn af kosningasmölum R-listans og persónulegur vinur borgarstjóra,' varð fyrir valinu. Stjórnsýsluúttekt Stefáns Jóns Haf- stein varð hvorki fugl né fiskur enda þessi ágæti útvarpsmaður ekki rétti maðurinn í starfið. Borgarstjóri hefur nú nýlega ráð- ið Einar Örn Stefánsson, fyrrver- andi kosningastjóra R-listans, til þess að sjá um útgáfu á Borgar- fréttum, fréttabréfi borgarinnar. Einar Örn fékk verkið í lokuðu þriggja manna útboði að því að sagt er. Sennilega hefur tilviljun ein ráðið því að Einar Örn átti lægsta boðið! Tillögur um félagslega aðstoð Borgarstjóri hefur ásamt flokk- systur sinni, Guðrúnu Ögmunds- dóttur, í smíðum reglur, sem þegar hafa verið samþykktar af meirihlut- anum í félagsmálaráði, sem stór- auka félagslega aðstoð Félagsmála- stofnunar Reykjavíkur. Þessar regl- ur hafa verið harðlega gagnrýndar af flestum er að málinu hafa kom- ið, þar sem þær auka útgjöld borg- arinnar og í raun yfirbjóða laun þau sem í boði eru á almennum vinnu- markaði. Reiknað hefur verið út að verði reglur þessar að veruleika þurfi hjón á vinnumarkaði með tvö börn að hafa um kr. 265.000.- á mánuði í laun til þess að jafna að- stöðu sína gagnvart hjónum sem eiga tvö börn, eru ekki í vinnu og njóta félagslegrar aðstoðar. Vegna gagnrýni á reglurnar hefur sérstakt endurskoðunarfyrirtæki verið ráðið til þess að reikna út áhrif þessara reglna. M.ö.o. reglurnar eru samdar og samþykktar af R-listanum og kynntar í borgarráði og síðan er hlaupið upp til handa og fóta og málið sett i nánari skoðun. Þetta eru ekki sannfærandi vinnubrögð. Borgarstjóri var með hástemmd- ar yfirlýsingar í fjölmiðlum fyrir síðustu borgarstjórnarkosningar um hvernig leysa mætti atvinnu- leysi og skapa fleiri atvinnutæki- færi i borginni. Ekkert hefur gerst í þessum málaflokki fyrir utan það að ráðnir hafa verið ráðgjafar og sérfræðingar til þess að skrifa skýrslur um ástand mála. Sennilega er ekki langt að bíða þess að ráðn- ir verði sérfræðingar til þess að skrifa skýrslur um störf þessara ráðgjafa. R-listinn felldi tillögu Sjálfstæðisflokksins um að jafna aðstöðu fyrirtækjanna i borginni með því að afnema sérstakan skatt á skrifstofu- og verslunarhúsnæði. Menn bíða spenntir eftir næsta út- spili R-listans í atvinnumálum. Vonandi sinnir borgarstjóri hlut- verki sínu betur í framtíðinni ef borgarstjóri á annað borð vill hafa eitthvert hlutverk. Höfundur er borgarfulltrúi. ÍSLENSKT MÁL Umsjónarmaður Gísli Jónsson 789. þáttur Sigurður Eggert Davíðsson- hefur sent mér hressandi lesmál, og hafi hann sællskrifað mér bréf: „Kæri Gísli. Ákaflega finnst mér leiðinlegt, þegar viðtakandi þakkar við- mælanda fyrir samtal og viðmæl- andi svarar: Takk sömuleiðis. [Innskot umsjónarmanns: Gaman væri að lesa hér til samanburðar skrá Haildórs Laxness um orðaf- ar ömmu sinnar, Guðnýjar Klængsdóttur. Sjá bók Halldórs I túninu heima.] Item: Eru orðin snjóþyngsli, fannfergi, jarðbönn et. cet. horfin úr málinu? Snjómagn skal það heita núna. Item: Þótt landakort hangi á vegg, eru ennþá til áttirnar norð- ur og suður. Við getum verið stödd suður á Ítalíu, en ekki „nið- ur“ í því fræga landi Rómveij- anna. Við förum norður í Straumfjörð á Grænlandi, en tæp- lega „upp“. Item: Bylgjan í hádeginu 16. þessa mánaðar: „Grænlenskur togari hálfur á hliðinni." Skyldi það hafa verið fram- eða aftur- hlutinn, með öðrum orðum stefnismegin eða skutmegin?“ ★ Hlymrekur handan kvað: Sóleygjur lifna í logni (svo langt frá að nokkur slík bogni) með atferli högu rétt eins og í sögu eftir sjéníið Jóhann í Sogni. ★ Arnheiður er fornnorrænt. Síðari liðurinn, heiður, merkir hin bjarta, en um fyrri liðinn er óvissa. Allt frá fornöld skiptust á gerðirn- ar Arn og Arin, sbr. Arnbjörg og Arinbjörg. Er nú tvennt til: Annaðhvort flýgur hér konungur fuglanna, örninn, yfir þessum nafngiftum, eða á ferðinni er nafn- orðið arinn sem bæði táknaði að fornu heilagan fórnareld og heim- iliseldinn. Arin gat þannig verið tákn heimilisins. Trúlegast er að menn hafi samsett með hvort tveggja í huga, fuglinn og eldinn. Svo hélt Assar Janzén, Vestur- Svíi, sem lengi var talinn nafnap- áfi Norðurlanda. Arnheiður kemur fyrir h-laust til forna, en lítið er að marka þá stafsetningu. Nafnið var mjög sjaldgæft eftir heimildum að dæma. Helstu tölur: Manntal 1703 fímm (allar vestanlands eða suð- vestan); manntal 1845 þijár, allar í Rangárvallasýslu; manntal 1910 15, þriðjungur fæddur í Rangár- vallasýslu; skírðar árin 1921-50 38; þjóðskrá 1990 a.m.k. 109. ★ Óslett er hún Obba greyið, þeir ætla Gauja ’ana, og margur hefur þvílíkt þegið, það má strauja ’ana. (Skammhenda, ók. höf.) ★ Einar G. Pétursson skrifar mér það sem hér fer eftir, og hafi hann stinna þökk fyrir: „Kæri Gísli. Nokkuð hefur dregist fyrir mér að skrifa þér línu, en loks læt ég nú verða af því. Fyrir nokkru, nánar tiltekið 14. jan. síðastlið- inn, yar í þáttum þínum í Morgun- blaðinu rætt um íslenskt orð fyrir grísk-latneska orðið »nepotismi«." Þegar ég var að læra íslandssögu við Háskóla íslands ræddi Þór- hallur Vilmundarson prófessor um þetta fyrirbæri hérlendis á árum áður og notaði um það orð- ið »ættdrægni« og nefndi sem dæmi: ættmenn Odds biskups Einarssonar um 1600, Stefán- unga um 1800 og Thórsara á þessari öld. I þessari kennslu- stund sat Ragnar heitinn Stefáns- son hershöfðingi, sem síðar varð kennari við Menntaskólann á Akureyri, og gat hann ekki orða bundist og sagði: „Og svo höfum við okkar Kennedya vestur í Ameríku." Mér fínnst orðið »ættdrægni« fremur gott og vera líkt, en þó ekki of líkt, orðinu »ættrækni« og endingin »-drægni« er notuð í orðum eins og »hlutdrægni«. Einnig felst í hugtakinu að menn dragi hlut ættmenna sinna, svo að orðið verður að teljast gagn- sætt. Þórhallur er orðhagur eins og hann á kyn til, kannaðist hann vel við að hafa notað þetta orð og gaf mér leyfi til að koma þvi hér á framfæri. Ekki sagði hann að faðir sinn, Vilmundur Jónsson landlæknir, hefði búið orðið til. Eitt svar kallar á aðra spurn- ingu. Til er að menn dragi alls ekki taum ættmenna sinna, held- ur fyrirlíti þau og láti með glöðu geði utanaðkomandi fólk ríða sér gandreið til andskotans, þótt það sé mjög gagnstætt hagsmunum ættmenna og þrátt fyrir viðvaran- ir þeirra. Hvað á að kalla slíkan »öfugan nepótisma«? Með bestu kveðjum og þökk- um!“ Eigum við ekki að segja „frændbægni", svona til bráða- birgða? ★ Hlymrekur handan kvað: Þegar prestinn Ian Paisley hinn svera sá Pála í grenndinni vera, þá rak hún upp vein, því hún var í Sinn Fein, „hinum pólitíska armi írska lýðveldishers- ins“. ★ „Og er hríðviðri gjörði og vatnsflóðið kom og vindar blésu og dundu að húsinu, og húsið, féll eigi að heldur, þvi að það var grundvallað yfir helluna.“ (Matt- eus 7,25; Oddur Gottskálksson þýddi.) ★ „Njála er ljót bók, en hún er góð.“ (Guðrún Árnadóttir frá Lundi, 1887-1975.) Auk þess er beðist velvirðingar á rangri tölu á síðasta þætti. Hann er nr. 788. * A* WÉV TÍLLl 5 88 55 22 NÝTUM TÍMANN TIL NÁMS! Ef þið eruð á aldrinum IO-I5 ára þá eigið þið kost á tölvunámskeiði í næstu viku. Gott tækifæri til að gera eitthvað skemmtilegt og gagnlegt í verkfallinu. Námskeiðið verður haldið dagana 27. - 30. mars og verður kenntfrákl. 13:00-16:00. Hafið samband strax í síma 569 7769 eda 569 7770 KRAKKAR OG UNGLINGAR! 4MTERneT töflureiknir MARGHVÐUUN HITv'NNSLa

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.