Morgunblaðið - 01.06.1995, Page 1

88 SIÐUR B/C/D
122. TBL. 83.ÁRG.
FIMMTUDAGUR 1. JÚNÍ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Rússar gerast aðilar að Friðarsamstarfi NATO og semja um aukið samráð
Talið seiiika inn-
göngii nýrra ríkja
Noordwyk, Moskvu. Reuter.
Reuter
ANDREJ Kozyrev, utanrík-
isráðherra Rússlands, á
fundinum í gær.
ANDREJ Kozyrev, utanríkisráð-
herra Rússlands, undirritaði í gær
tímamótasamninga um aðild
lands síns að Friðarsamstarfi Atl-
antshafsbandalagsins, NATO, og
aukið samráð í öryggismálum á
fundi í Noordwijk í Hollandi. Willy
Claes, framkvæmdastjóri NATO,
sagði að bandalagið og Rússland
gætu nú endanlega sagt skilið við
„leifar gamallar tortryggni og
grunsemda". Kozyrev lýsti sem
fyrr andstöðu við stækkun NATO.
Rússar hafa undanfarna sex
mánuði neitað að gerast þátttak-
endur í Friðarsamstarfinu í mót-
mælaskyni við hugmyndir um að
fyrrverandi kommúnistaríki í Mið-
og Austur-Evrópu fái aðild að
NATO. Samstarfið, sem rúmlega
40 ríki taka nú þátt í, gerir kleift
að skiptast á upplýsingum um
hermál, efna til sameiginlegra
heræfínga og þjálfunar her-
manna. Með hinum samningnum
er markmiðið að auka samráð á
sviði friðargæslu og öryggis í
kjarnorkumálum.
Ottast rússneska útþenslu
Fulltrúar Vesturveldanna og
talsmenn nýfijálsra þjóða i Mið-
og Austur-Evrópu fögnuðu sam-
komulaginu. Heimildarmenn hjá
bandalaginu segja hins vegar að
þótt NATO leggi opinberlega
áherslu á að andstaða Rússa við
stækkun þess til austurs muni
ekki stöðva inngöngu nýrra ríkja
sé ljóst að ákvörðunum í þeim
efnum verði frestað um sinn.
Kozyrev sagði að stækkun
NATO til austurs myndi hvorki
þjóna öryggishagsmunum Rúss-
lands né Evrópu í heild. Hann
hvatti til þess að NATO yrði breytt
úr „hernaðarstofnun í stjómmála-
stofnun“. Rússnesk stjórnvöld
telja að ekki sé tímabært að
NATO verði stækkað við núver-
andi aðstæður, segja að með slík-
um aðgerðum yrði aðeins kynt
undir landlægri tortryggni Rússa
gagnvart Vesturlöndum og þar-
lendir þjóðernisöfgamenn styrktir
í sessi. Talsmenn nýfijálsu ríkj-
anna vilja hins vegar tryggja ör-
yggi sitt sem fýrst með aðild af
ótta við að rússnesk útþenslu-
stefna verði aftur ofan á í Kreml.
Kjarabarátta
í Noregi
Lögregl-
an farin í
verkfall
Ósló. Reuter.
MÖRG þúsund opinberir starfs-
menn í Noregi, þ. á m. um 2.500
lögreglumenn, hófu verkfall í gær.
Þetta er í fyrsta sinn frá 1958 að
norskir lögreglumenn leggja niður
störf en þeir krefjast 13,2% launa-
hækkana.
Auk lögreglu era hjúkranarfræð-
ingar, kennarar og fóstrar í verk-
falli en þau krefjast rúmlega 3%
hækkunar.
Lögreglumenn fengu á ný verk-
fallsrétt í mars sl. en hann var
tekinn af þeim með lögum Stór-
þingsins eftir vinnudeiluna 1958.
Er ætlun stéttarfélags lögreglu-
manna að knýja sem fyrst fram
niðurstöðu og auka þungann dag
frá degi með því að æ fleiri sláist
í hóp með verkfallsmönnum.
Boutros-Ghali vill minni umsvif friö-
argæsluliðs eða fjölþjóðaher í Bosníu
Clinton íhug-
ar að leggja
fram landher
stórskotavopnum sem flytja mætti
með þyrlum. Alain Juppé forsætis-
ráðherra sagði að liðinu yrði ætlað
að tryggja öryggi gæslusveita SÞ.
Þær yrðu endurskipulagðar og
hafðar í færri og stærri einingum
til þess að þær yrðu ekki jafnber-
skjaldaðar fyrir því sem hann kall-
aði „villimennsku Bosníu-Serba.“
Owen hættir
Owen lávarður, sáttasemjari
ESB í Bosníu-deilunni, hefur
ákveðið að láta af því starfi í lok
júní að eigin framkvæði. Lýsti
hann vonbrigðum með hve lítill
árangur hefði náðst í tilraunum til
að stilla til friðar.
Miroslav Toholj, upplýsingaráð-
herra í svonefndri ríkisstjórn Bos-
níu-Serba, sagði í gær að Serbar
væru tilbúnir til viðræðna við full-
trúa fimmveldanna, þ.e. Bret-
lands, Frakklands, Bandaríkj-
anna, Þýskalands og Rússlands,
um að láta nær 400 gæsluliða, sem
þeir hafa í gíslingu, lausa. Frönsk
sjónvarpsstöð sagði að Serbar
settu skilyrði um að SÞ hétu því
að neyta ekki aflsmunar gegn
Serbum, að allt herlið yrði flutt
frá svonefndum griðasvæðum SÞ
á landi múslima og loks að SÞ
hindraði vopnasendingar frá ríkj-
um islams til múslima.
BOUTROS Boutros-Ghali, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna
(SÞ), lagði í gær til við öryggisráð-
ið að það takmarkaði hlutverk frið-
argæslusveitanna í Bosníu (UN-
PROFOR) eða samþykkti að vel
vopnum búinn fjölþjóðaher undir
stjóm viðkomandi ríkja tæki við
hlutverki þeirra. Embættismenn
hjá SÞ töldu ólíklegt að ráðið
myndi samþykkja að takmarka
umsvif UNPROFOR.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
sagði í gær að til greina kæmi að
Bandaríkin legðu tímabundið fram
landherlið til að aðstoða við að
flytja friðargæsluhermenn á brott
frá Bosníu eða endurskipuleggja
gæslustarfið. Frakkar freistuðu
þess í gær að taka framkvæði í
alþjóðlegum aðgerðum í Bosníu í
sínar hendur. Þeir buðu varnar-
málaráðherrum og yfirmönnum
herafla ríkja Evrópusambandsins
(ESB) og Atlantshafsbandalagsins
(NATO) til fundar í París á laugar-
dag um tilfærslu gæslusveitanna í
Bosníu og stofnun 5.000 manna
hraðliðs úrvalshermanna er sent
verði á vettvang, gæslusveitum til
fulltingis.
Heimildarmenn í franska varn-
armálaráðuneytinu sögðu, að ætl-
unin væri að hraðliðið hefði yfir
að ráða þyrlum, brynvögnum og
Giftist
gítarnum
sínum
London. Rcuter.
BRESKUR maður gekk uni
síðustu helgi í „hjónaband"
með rafmagnsgítarnum sín-
um, eftir 35 ára „ástarsam-
band“. Chris Black, sem er
53 ára, kveðst hafa fallið
fyrir Fender Stratocaster-
gítarnum sínum er hann leit
hann augum í fyrsta sinn.
Hann bað vin sinn um að
framkvæma athöfnina eftir
að sóknarpresturinn hafði
neitað því. „Hún tók aðeins
nokkrar mínútur. Okkur
gafst ekki einu sinni tími til
að fara í brúðkaupsferð.“
Eiginkona Blacks til 29
ára, Janet, er að vonum
ekki hrifin. „Hún heldur að
ég sé galinn,“ segir Black
sem vill láta jarða sig með
gítarnum.
Reuter
Lítil hætta á hniaski
ÞRÍ R ítalskir bankamenn í Lond-
on smeygðu sér úr lakkskónum
í gær og tóku þátt í æsispenn-
andi kappleik. „Völlurinn“ er
eins konar uppblásin, risastór
dýna. Tvö lið eigast við og leik-
menn eru bundnir við stengurnar
sem aðeins geta hreyfst til
beggja hliða; leikurinn minnir á
hefðbundið fótboltaspil í yfir-
stærð. Keppnin stendur í viku
og liðin verða að skora mark
með alls sjö boltum. Ekki fer
sögum af frammistöðu ítalanna
sem ekki eru beinlínis íþrótta-
mannslega klæddir.
Bankadeila Dana og Færeyinga
Eining um
Kaupmannahöfn. Morgunbladið.
EFTIR að danska stjórnin tilkynnti
að hún myndi rannsaka færeyska
bankamálið upp á eigin spýtur sam-
þykkti færeyska landsstjórnin að-
faranótt miðvikudagsins að taka þátt
í rannsókninni. Þar með er þessi
dansk-færeyska deila leyst.
Asteytingarsteinninn var hvort
dómarar ættu að framkvæma rann-
sóknina, að ósk Færeyinga, eða sér-
fræðingar, eir.s og Danir vildu.
Danska fyrirkomulagið verður ofan
á, en auk sérfræðingahópsins mun
nefnd skipuð þremur færeyskum
rannsókn
stjórnmálamönnum og jafnmörgum
dönskum fylgjast með störfum hóps-
ins.
Stefnt er að því að niðurstöður
liggi fyrir í haust. Uffe Eliemann-
Jensen, formaður Vinstriflokksins
(Venstre), hefur ákaft gagnrýnt
stjórnina fyrir að vinna gegn Fær-
eyingum. Hann fagnaði niðui’stöð-
unni, en sagði að enn væri óupplýst
hvort Poul Nyrup Rasmussen forsæt-
isráðherra hefði leynt þingið ein-
hveiju um gang málsins. Þá hlið
málsins þyrfti einnig að skýra.