Morgunblaðið - 02.06.1995, Blaðsíða 1

96 SÍÐUR B/C/D
123. TBL. 83. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 2. JÚNÍ1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Nelson Mandela
Líst vel á
heimaland
hvítra
Höföaborg. Reuter.
NELSON Mandela, forseti Suður-
Afríku, sagði í gær, að blökkumenn
í landinu ættu að sýna skilning á
kröfum hægrisinnaðra, hvítra
manna um sérstakt heimaland.
í ræðu, sem Mandela flutti í öld-
ungadeild þingsins, sagði hann, að
þótt Constand Viljoen, einn helsti
leiðtogi hvítra hægrimanna, hefði
sagt skilið við mestu öfgamennina
og tekið þátt í þingkosningunum í
april væri ekki ástæða til að skella
skollaeyrum við kröfunni um
heimaland fyrir hvita menn eða
Búa. Viljoen studdi hana lengi en
sneri síðan við blaðinu og sagði,
að líklega væri hún aðeins draum-
ur, sem aldrei rættist.
Grundvallaðist á menningu
Mandela kvaðst mundu Iíta með
velvilja á tillögur sérstakrar nefnd-
ar, sem vill að stofnað verði heima-
land eða „Volkstaat", sem myndi
þó fremur grundvallast á tungu-
máli og menningu en kynþætti.
Sagði hann, að þjóðin stæði í þakk-
arskuld við þá hægrimenn, sem
hefðu hætt andstöðu sinni við meiri-
hlutastjórn blökkumanna og ynnu
nú með henni.
Reuter
Rústir dauðagildranna
SEX mönnum var bjargað lifandi
úr rústum Neftegorsks á Sakhalín-
eyju í gær en þá voru fjórir dagar
liðnir frá því flestar byggingar í
bænum hrundu til grunna í öflug-
um jarðskjálfta. A fjórða þúsund
manns bjuggu í bænum og lang-
flestir í 19 fimm hæða fjölbýlishús-
um. Stóra myndin sýnir vel hvað
varð um þau í skjálftanum, þau
eru aðeins grjóthrúgur í regluleg-
um röðum, en á minni myndinni
trónir stytta af Lenín fyrir framan
danshúsið í bænum. Hún haggað-
ist ekki í hamförunum og finnst
mörgum sem hún sé táknræn fyr-
ir gamla stjórnarfarið, sem setti
kerfið ofar fólkinu. Byggingum
hafi verið hrófað upp án nokkurs
tillits til jarðskjálftahættu.
■ Fannst lifandi/18
»k mm
"V.K-
Hart deilt í Úkraínu
Þingið
ógildir
tilskipun
forseta
Kiev. Reuter.
ÚKRAÍNSKA þingið ógilti í gær
tilskipun Leoníds Kútsjma forseta
um þjóðaratkvæði um traustsyfir-
lýsingu við forsetann. Sagði í til-
lögu, sem samþykkt var með 252
atkvæðum gegn 9, að þjóðarat-
kvæðið stangaðist á við stjórnar-
skrána og yrði of kostnaðarsamt.
Kútsjma gaf út tilskipun um
þjóðaratkvæði í fyrradag og sagði
það óhjákvæmilegt til þess að
vinna þjóðina út úr pólitískri
kreppu. Væri þráteflið milli lög-
gjafar- og framkvæmdavaldsins
farið að hafa afar slæm áhrif á
efnahagslífið og framtíð lands-
manna. Sagði Kútsjma, að í at-
kvæðagreiðslunni fengi þjóðin að
tjá afstöðu sína til forsetans og
einnig þingsins.
Þingið ógilti tilskipunina og
sagði, að þjóðaratkvæðagreiðslan
færi í bága við stjómarskrána og
væri allt of kostnaðarsöm. Var
stjórninni einnig bannað að standa
straum af henni.
Evrópuríkin ætla að styrkja friðargæslu SÞ í Bosníu
Herliðið eflt og- bú-
ið undir hörð átök
Sænsk
ríkisfyrir-
tæki seld
Stokkhólmi. Reuter.
STJÓRN jafnaðarmanna í Sví-
þjóð hefur ákveðið, að ríkisfyr-
irtæki fyrir 50 milljarða skr.,
nærri 450 milljarða ísl. kr.,
verði seld fyrir aldamótin.
Göran Persson, íjármálaráð-
herra Svíþjóðar, skýrði frá
þessu í gær og sagði, að salan
væri hluti af áætlunum stjórn-
arinnar til að uppfylla markmið
Evrópusambandsins í efna-
hags- og peningamálum.
Meðal þeirra fyrirtækja, sem
þegar hefur verið ákveðið að
selja, eru Nordbanken, Sec-
urum og Retriva en talið er lík-
legt, að stórfyrirtækin Telia og
Vattenfall, sænska landsvirkj-
unin, verði einnig sett á sölu-
lista. Þessi tvö fyrirtæki hafa
hingað til verið heilagar kýr í
augum jafnaðarmanna.
Sarajevo. Reuter.
VESTRÆN ríki vinna að því að
efla friðargæslustarf Sameinuðu
þjóðanna í Bosníu og ætla ekki
að setjast að samningaborði með
Bosníu-Serbum um örlög gíslanna,
sem þeir hafa tekið. Sveitir bresku
friðargæsluliðanna hafa verið
sameinaðar í Mið-Bosníu til að þær
standi betur að vígi í hugsanlegum
átökum og franska stjórnin vill,
að stofnun sérstakra hraðsveita
verði ákveðin á fundi vestrænna
varnarmálaráðherra á morgun.
„Við munum ekki þola lengur,
að franskir hermenn séu niður-
lægðir, særðir og drepnir," sagði
Jacques Chirac, forseti Frakklands,
í gær við útför tveggja franskra
hermanna, sem féllu í átökum við
Serba í Sarajevo. Serbar hafa tekið
370 gísla og myndir, sem birst
hafa í sjónvarpi af frönskum her-
mönnum í þeirra hópi, hafa vakið
mikla reiði í Frakklandi.
Oflugar sveitir
Tillögur Frakka um hraðsveit-
imar eru að þær verði skipaðar
4.000-5.000 hermönnum, vel bún-
um vopnum og flugvélum, sem
geti farið um svæði á valdi Serba,
tryggt öryggi flugvallarins í
Sarajevo og aðfiutningsleiðir til
einangraðra byggða.
Breska stjórnin hyggst fjölga í
gæsluliði sínu í Bosníu um 6.000
manns og hefur þegar sent þangað
1.200 hermenn til viðbótar ásamt
stórskotaliðsvopnum, sem friðar-
gæslusveitirnar hafa ekki haft yfír
að ráða.
Malcolm Rifkind, varnarmála-
ráðherra Bretlands, tók það sér-
staklega fram í gær, að herliðinu
væri ekki ætlað að veija undan-
hald SÞ-sveitanna, og jafnvel
Þjóðverjar hafa gefið ádrátt um
að senda hermenn til Bosníu.
Varað við „slátrun“
Bosníu-Serbar hafa lýst yfir, að
gíslunum verði ekki sleppt fyrr en
tryggt verði, að loftárásum á
stöðvar Serba verði hætt fyrir fullt
og allt en Warren Christopher,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
sagði, að ekki væri inni í mynd-
inni að semja við þá. í gær varaði
Radovan Karadzic, leiðtogi Bosn-
íu-Serba, við tilraunum til að frelsa
gíslana og sagði, að þær myndu
enda í „slátrun".
Reuter
Hljómleikar undirbúnir
BÚNAÐURINN sem notaður er
á tónleikum Rolling Stones er
margvíslegur. Vegfarendur og
fréttamenn í Stokkhólmi virða
hér fyrir sér tæki sem helst lík-
ist risastórri eiturslöngu í víga-
hug. Hljómsveitin mun sækja
Svía heim á laugardagskvöld og
eru tónleikarnir þáttur í mikilli
ferð sem nefnist Voodoo Lounge.