Morgunblaðið - 02.06.1995, Síða 28

28 FÖSTUDAGUR 2. JÚNÍ1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 2. JÚNÍ1995 29
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
RUSSAR TAKA
ÞÁTT í FRIÐAR-
SAMSTARFI
AÐILD Rússlands að Friðarsamstarfi Atlantshafsbanda-
lagsins markar tímamót í samskiptum austurs og vest-
urs. Örfá ár eru síðan sveitir NATO og Varsjárbandalagsins
stóðu andspænis hver annarri í Evrópu, gráar fyrir járnum.
Nú hafa Rússar undirritað samning við NATO um náið
samráð í öryggismálum og munu taka þátt í sameiginlegum
heræfingum og þjálfun hermanna. Flest önnur ríki Varsjár-
bandalagsins sáluga stefna að aðild að Atlantshafsbandalag-
inu.
Rússar neituðu lengi vel að taka þátt í friðarsamstarfinu
til að mótmæla áformum NATO um að veita ríkjum í Aust-
ur- og Mið-Evrópu aðild að bandalaginu. Þá hafa þeir kraf-
ist sérstöðu innan friðarsamstarfsins „vegna stærðar sinnar
og styrks“, líkt og Andrei Kozyrev, utanríkisráðherra Rúss-
lands, orðaði það í apríl.
Með samkomulaginu við Rússa, sem undirritað var á
miðvikudag, er sérstaða þeirra viðurkennd og gert er ráð
fyrir mun víðtækara samráði við þá en önnur ríki. Rússar
vilja samt sem áður ganga enn lengra og segjast vilja að
bandalagið breytist úr því að vera fyrst og fremst hernaðar-
bandalag í pólitískt bandalag.
Þrátt fyrir samkomulagið gætir enn mikillar tortryggni
milli Vesturlanda og Rússlands. Rússar eru áfram andsnún-
ir því að aðildarríkjum NATO verði fjölgað og að bandalag-
ið færi þar með ytri mörk sín að landamærum Rússlands.
Á hinn bóginn ríkir mikil óvissa um hinn pólitíska stöðug-
leika í Rússlandi. Það er langt frá þvf öruggt að lýðræðisöfl
í landinu haldi velli í næstu kosningum. Það má jafnvel
búast við því, að nánari tengsl Rússlands við Atlantshafs-
bandalagið reynist vatn á myllu andstæðinga Borís Jeltsíns
forseta.
Framferði Rússa í Tsjetsjníju sýnir líka svo ekki verður
um villst, að töluvert vatn á eftir að renna til sjávar áður
en Rússar verða fullgildur aðili að samfélagi vestrænna
þjóða.
Með aðild þeirra að friðarsamstarfinu gefst hins vegar
tækifæri til að eyða þessari tortryggni að einhverju leyti.
Stækkun NATO er allt að því óumflýjanleg. Það eru aftur
á móti meiri líkur til að hún verði gerð í sátt við Rússa sé
haft við þá eins náið samráð og unnt er, þannig að Rússum
verði ljóst að tilgangurinn sé hvorki að storka þeim né ógna.
Friðarsamstarfið er besti vettvangurinn til slíks samráðs.
EINKAVÆÐING SAM-
KEPPNISREKSTRAR
SAMKEPPNISRÁÐ hefur kveðið upp úrskurð um að fram-
leiðsludeildir Ríkissjónvarpsins, sem framleiða innlent
dagskrárefni, verði aðskildar fjárhagslega frá öðrum rekstri
Ríkisútvarpsins.
Ráðið telur ljóst, að um sé að ræða starfsemi, sem sé í
samkeppni við einkaaðila. Jafnframt telur samkeppnisráð
að á meðan ekki sé fjárhagsleg aðgreining í bókhaldi RÚV,
sem sýni framleiðslukostnað dagskrárefnis, eigi útvarpsráð
erfitt með að rækja þá skyldu sína að að kappkosta að hlut-
ur innlends efnis í sjónvarpi sé sem mestur og vandaðastur.
Ákvörðun samkeppnisráðs er, eins og aðrar af sama tagi
sem teknar hafa verið undanfarin misseri á grundvelli nýrra
samkeppnislaga, til hagsbóta fyrir einkarekstur. Sjálfstæðir
framleiðendur kvikmynda og sjónvarpsefnis ættu nú að
verða í betri stöðu er þeir bjóða í framleiðslu efnis fyrir
Ríkissjónvarpið.
Hins vegar er ástæða til að ítreka þá skoðun Morgunblaðs-
ins, að það sé fullkominn óþarfi að stofna sérstök fyrirtæki
í ríkiseigu um rekstur, sem er í samkeppni við einkaaðila.
Sama viðhorf kemur fram í nýlegri skýrslu OECD um ís-
lenzk efnahagsmál, þar sem segir meðal annars: „Athygli
vekur í hversu mörgum tilvikum ríkisstofnunum hefur verið
gert að aðskilja starfsemi sem tengist einokunaraðstöðu frá
annarri starfsemi þar sem um samkeppni er að ræða. Þessi
viðleitni er vissulega virðingarverð þótt hér sé ekki um að
ræða beztu lausn í ljósi eignaraðildar hins opinbera, oft að
þarflausu."
Það á ekki aðeins að aðskilja samkeppnisreksturinn frá
annarri starfsemi, heldur líka láta einkaaðila um þennan
rekstur.
Helsti vandi ferðaþjón-
ustunnar, að mati Emu
Hauksdóttur fram-
kvæmdastjóra Sam-
bands veitinga- og gisti-
húsa, er miklar árstíða-
sveiflur o g vannýttar
fjárfestingar. Hún segir
í samtali við Guðjón
Guðmundsson brýnt að
—^--------------------
Islendingar vinni mark-
visst og skipulega að því
að auka tekjur í ferða-
þjónustunni með betri
nýtingu. Gmndvöllur
undir það sé aukin mark-
aðssetning þar sem allir
hagsmunaðilar leggi
hönd á plóg.
Komur erlendra ferðamanna
til íslands 1949-1994
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990
k 180.000
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
• 0
Gjaldeyristekjur
af ferðaþjónustu
árin 1990-1994
20
Milljarðar
króna
1990 1991 1992 1993 1994
Komur erlendra ferðamanna frá nokkrum löndum, 1970-1994

/ k
7
\ >/

r n
c_

—
1970 1980 1990 1970 1980 1990 1970 1980 1990 1970 1980 1990
Frá norðurlöndum Frá Bandarfkjunum Frá Þýskalandi Frá Bretlandi Frá Frakklandi
Hver erlendur ferðamaður
jafngildir einu þorsktonni
1989
ERNA Hauksdóttir segir vara-
samt að byggja ákvarðanir
í ferðaþjónustu á hausataln-
ingu ferðamanna því tölu-
verð aukning hefur orðið á ferðamönn-
um sem.hafa mjög skamma viðdvöl,
allt niður í nokkra klukkutíma. Erna
segir að engin opinber stefna hafi
. verið mörkuð í ferðamálum og um
þessa atvinnugrein, sem árið 1994
skapaði 12% af heildargjaldeyristekj-
um þjóðarinnar, eða um 17 milljarða
kr., ríki almennt áhugaleysi.
Ema segir að atvinnulíf lands-
manna hafí breyst mikið síðustu ára-
tugina og ekki sé langt síðan að þjón-
usta við ferðamenn var talin tóm-
stundagaman sérvitringa og hafi
mörgum þótt hálfskammarlegt að taka
gjald fyrir jafnsjálfsagðan hlut og
veita ferðamanni gistingu og matar-
bita. Nú er hins vegar svo komið að
fjöldi ferðamanna eykst ár frá ári og
gjaldeyristekjur þjóðarinnar með.
Samkvæmt spám Alþjóða ferða- En hún segir mörg vandamál blasa
málaráðsins má gera ráð fyrir tvöföld- við ferðaþjónustunni, ekki síst offram-
un í umfangi ferðaþjónustu á næstu boð á gistingu og rýran hlut hins opin-
15 árum en ferðaþjónusta er nú þegar bera í landkynningu.
stærsta atvinnugrein í heimi. Erna „Það er umhugsunarefni að fyrir-
segir spurninguna snúast um það hve tæki og hagsmunaaðilar í ferðaþjón-
stóran bita af kökunni íslendingar ústu leggjafram 90% af þeim fjármun-
ætli sér. Umfang íslenskrar ferðaþjón- Um sem varið er til kynningar á ís-
ustu hefur í aðalatriðum fylgt um- landi sem ferðamannalandi og þar eru
fangi í atvinnugreininni í heiminum Flugleiðir langstærstir. Ríkið, stærsti
undanfarin ár, en sá árangur hafi hagsmunaaðilinn, kemst upp með það
ekki náðst fyrirhafnarlaust. að verja ekki meiri fjármunum til
Stærsti hagsmunaaðilinn er markaðsstarfsins. Þeir sem eiga að
ríkissióður setja f|armuni í landkynnmgu eru þeir
J sem hafa af því mesta hagsmuni. Hlut-
Ema segir að sú líking að hver er- ur ríkisins af því heildarfjármagni sem
lendur ferðamaður jafngildi einu varið er til landkynningar er aðeins
þorsktonni eigi vel við og margir skilji 10%,“ segir Erna.
hana betur en aðrar líkingar. Forstjóri Hún segir að stefna hins opinbera
Þjóðhagsstofnunar lýsti því yfir eitt í ferðamálum sé ekki til. Leiddar hafi
sinn að útflutningsverðmæti þorskafla verið líkur að því að beinn hlutur ríkis-
væri nálægt milljarður hver 10 þúsund sjóðs í gjaldeyristekjum af ferðaþjón-
tonn. Magnús Oddsson ferðamálastjóri ustu sé a.m.k. 30%. Samkvæmt því
segir þessar upplýsingar ---------------------- hafi greinin skilað ríkissjóði
áhugaverðar því gjaídeyris- Engill opinber í beinum tekjum um 13,5
tekjur af erlendum ferða- stefna í ferða- milljörðum kr. á sl. þremur
mönnum á sl. árum hafa hjónustunni árum.
verið nær 0,9 milljarðar af „Áhugaleysi ríkisins
hveijum 10 þúsund sem gagnvart ferðaþjónustunni
koma hingað. M.ö.o. til að vega upp hefur í gegnum tíðina verið nær al-
á móti 50 þúsund tonna minnkun gjört en núna síðustu árin eru menn
þorskafla þarf um 50 þúsund erlenda famir að sjá ljósið og tala um greinina
ferðamenn. En Erna bendir á að ferða- við hátíðleg tækifæri. Stjórnmálamenn
menn eru sýnd veiði en ekki gefín. vita hins vegar ákaflega lítið um ferða-
„Markaðsstarf er óhemju kostnað- þjónustu og hafa afskaplega lítinn
arsamt og allar þjóðir heims eru að áhuga fyrir henni. Það er leitun að
reyna að ná í sömu ferðamennina. þingmönnum sem hafa einhvern raun-
Innan Evrópusambandsins hafa 152 verulegan áhuga á greininni eða hafa
milljarðar ÍSK farið í styrki til ferða- sett sig inn í þessa atvinnugrein. Okk-
þjónustunnar í ríkjum sambandsins á ur í ferðaþjónustunni hefur satt að
síðustu íjorum árum. Ef við vinnum segja alltaf vantað talsmenn inni á
skipulega og sinnum markaðsstarfínu þingi, eins og t.d. sjávarútvegur og
betur en áður getum við ætlað okkur landbúnaður hafa,“ segir Ema.
góðan bita af kökunni," sagði Erna. Erna segir helsta vanda ferðaþjón-
Nýting herbergja á hótelum, gistiheimilum
og í bændagistingu, janúar-apríl 1987-1993
1990
1991
7992
1993
en vandamálið ykist í heildina," segir
Erna.
Til þess að reksturinn verði viðun-
andi verður að nýta þessar dýru fjár-
festingar betur og það verður ekki
gert nema með því að lengja ferða-
mannatímabilið og reyna með mark-
vissri markaðssetningu að ná til verð-
mætari ferðamanna. Um leið þurfa
íslendingar að gera stórátak í um-
hverfis- og gæðamálum. Erna segir
að þegar hafi tilraunir í þá átt að lengja
tímabilið skilað árangri. Maímánuður
sé t.a.m. mun betri síðustu árin en
áður var, en þó aðeins í Reykjavík.
Herbergjanýting í maímánuði var t.d.
rúmlega 80% í Reykjavík í fýrra. Úti
á landi sé ferðamannatímabilið stutt,
sums staðar aðeins 6-8 vikur, og þar
liggi miklar vannýttar fjárfestingar
og vlða á mörkunum að um starfs-
grundvöl! sé að ræða.
Ríkið snuðaði Ferðamálaráð um
ustunnar miklar árstíðasveifiur og millj. kr.
vannýttar fjárfestingar. Sívaxandi of- Erna segir að grundvöllurinn fyrir
framboð er á gistirými og nýting á betri nýtingu sé aukin markaðssetn-
ársgrundvelli víða léleg. Mikið fram- ing. Þar skorti fjármagn og þar þurfi
boð sé á gistirými í landinu. Auk hót- allir hagsmunaaðilar að leggja hönd á
ela, gistiheimila, heimagistingar og plóg, ekki síst ríkið.
orlofshúsa eru 127 bændur með gist- Hún segir að meðan aðrar atvinnu-
ingu á sínum snærum og nýtingin er greinar hafi sín ráðuneyti sé enginn í
á ársgrundvelli 5-20%. stjórnsýslunni að vinna fyrir ferða-
þjónustuna. Ríkissjóði beri að taka
þátt í herkostnaði vegna landkynning-
„Það er mikið talað um að ferða- ar einfaldlega vegna þess að hann sé
þjónustan sé framtíðaratvinnugrein stærsti hagsmunaaðilinn. Þátttaka
sem við ætlum að lifa af í síauknum ríkissjóðs hafi illilega brugðist. Sam-
mæli. Þróunin í komu ferðamanna kvæmt lögum á Ferðamálaráð að fá
gefur góð fyrirheit um það en ég er 10% af sölu fríhafnarinnar í Keflavík.
ekki hrifin af ofnotkun hausatalningar í fjöldamörg ár hefur ráðið einungis
ferðamanna. Ef það er aðeins horft fengið lítið brot af þeirri upphæð.
til hennar fara menn að taka rangar Þegar þessi lög voru sett árið 1976
ákvarðanir við fjárfestingu og upp- var ákveðið að leggja 10% ofan á vöru-
byggingu varðandi móttöku ferða- verðið en síðan þá hefur Ferðamálaráð
manna hér á landi. Slíkar ákvarðanir fengið átta hundruð milljónum kr.
hafa verið teknar út frá þessum for- minna en lögin áætluðu. Þetta er sú
sendum. Ferðamönnum sem ---------------------- upphæð sem ríkið hefur
dveljast hér í skamman tíma ESBveíttí152 snuðað Ferðamálaráð um
hefur ijölgað mikið. Það milljöröum I varðandi fjármagn til land-
skiptir meginmáli hvaða styrki kynningar.
tekjur við getum haft af y „Ef vel ætti að vera þyrfti
þjónustu við erlenda ferða- - ferðaþjónustan að reka
menn og það er mjög brýnt að Seðla- fleiri landkynningarskrifstofúr og hafa
banki Islands gefi befri upplýsingar mun fleiri sölumenn erlendis. Slíkar
um uppruna tekna í ferðaþjónustu," eru starfandi, t.d. í Frankfurt og New
segir Erna. York, en þær eru reknar með þeim
Hún segir að atvinnugreinin sé á hætti,“ segir Erna, „að ýmis fyrirtæki
margan hátt vanþróuð. „Það er mikið og hagsmunasamtök leggja í pott með
áhyggjuefni hvað afkoman er slæm á Ferðamálaráði. Þetta umfang þyrfti
gististöðum og eiginfjárstaðan oft á að stórauka því það er langt frá því
tíðum allsendis óviðunandi. Ferða- að vera einfalt að ná í ferðamennina
mennimir koma mestmegnis yfir sum- þótt nóg sé til af þeim.“
arið þannig að allar þessar miklu fjár- Erna leggur á það áherslu að menn
festingar sem við eigum í hótelrými gleymi ekki innlendri ferðaþjónustu
eru vannýttar. Með fleiri ferðamönn- sem er gríðarlega stór þáttur í atvinnu-
um yfir blásumarið þyrftum við að greininni og þar liggi mörg ónotuð
byggja fleiri hótel fyrir sumartoppinn tækifæri.
Varasöm hausatalning
UMRÆÐUR UM FISKVEIÐISTJÓRNUN
Þjóðir með hagkvæm-
ustu veiðamar halda velli
Um fátt hefur verið meira
deilt hér á landi en fyrir-
komulag við stjómun
fiskveiða en þó flestir
verið sammála um að á einhvern
hátt verður að stjórna veiðunum því
auðlindin er takmörkuð.
Ragnar Árnason, prófessor í
fiskihagfræði við HÍ, sagði að fram-
boð á fiskafurðum geti ekki vaxið
í samræmi við eftirspurn vegna
þess að afkastageta fiskistofnanna
sé mjög takmörkuð. Fiskveiðar hafi
leitt til minnkandi fiskistofna, ýmsir
fiskistofnar hafi verið ofnýttir að
því marki að þeir eru ekki lengur
nýtanlegir frá hagrænu sjónarmiði
og hætta sé á því að aðrir stofnar
hljóti sömu örlög. Ragnar vitnaði í
tölur frá FAO, Matvælastofnun
Sameinuðu þjóðanna. frá 1989, um
að það vantaði upp á 30-50 millj-
arða bandaríkjadollara, eða 40-70%
af aflaverðmæti í heiminum, að
aflaverðmætið stæði undir raun-
verulegum kostnaði við fiskveiðarn-
ar. Þessum mun sé mætt með
styrkjum eða niðurgreiðslum af
ýmsú tagi. Við þetta bætist sá arð-
ur sem unnt væri að hafa af fisk-
veiðum heimsins, sem væri nálægt
70 milljörðum dollara ef fiskveið-
arnar væru vel skipulagðar og rétt
að þeim staðið.
Hraðfara þróun í stjórnun
fiskveiða
Hann segir að það sé ekki fyrr
en á síðustu árum sem skilningur
verður almennur á hagrænu eðli
fiskveiðivandans meðal fískveiði-
þjóða heimsins. „í því efni hafa
sumar þjóðir reynst fljótari til en
aðrar og við getum verið stoltir af
því íslendingar, að við vorum meðal
fyrstu þjóða til þess að átta okkur
á þessari hlið vandans."
Ragnar sagði að hraðfara þróun
ætti sér stað nú um allan heim í
stjórnun fiskveiða. Gera megi ráð
fyrir auknu framboði eldisfisks og
af því leiði að ekki sé hægt að reikna
með hærra raunverði fisks næstu
áratugi og mun líklegra að fiskverð
lækki. Við þessar aðstæður verði
það þjóðirnar sem hafi hagkvæm-
ustu fískveiðarnar sem halda velli.
„Það er afskaplega mikilvægt fyrir
okkur íslendinga að við kappkostum
um að gera okkar fiskveiðar eins
hagkvæmar og unnt er. Takist það
ekki missum við af mögulegum fisk-
veiðiarði sem við gætum notað til
þess að leggja grunn að öðrum hag-
vaxtartækifærum á öðrum sviðum.
Þá munum við heldur ekki verða
samkeppnishæfir við aðrar þjóðir í
sjávarútvegi á fískmörkuðum
heimsins," sagði Ragn-
ar.
Snjólfur Ólafsson
dósent í viðskipta- og
hagfræðideild HÍ segir
að mælikvörðum sem
gefa vísbendingu um
hagkvæmni fiskveiði-
stjórnunar megi skipta
Morgunblaðið/Þorkell
Einar Oddur
Kristjánsson.
Agnar
Helgason.
Si\jólfur
Ólafsson.
Ragnar
Árnason
íslensk fiskveiðistjórnun
og hagkvæmni hennar,
eignarhald í sjávarút-
vegi og brottkast fisks
var meðal umræðuefna
á ráðstefnu sem Fiskifé-
lag Islands gekkst fyrir
ígær. Guðjón Guð-
mundsson var á ráð-
stefnunni þar sem
kynntar voru tillögur um
aðra valkosti í fiskveiði-
stjórnun.
það ríki sátt um fiskveiðistjórnun-
ina. í mínum huga er það óhag-
kvæmt að þingmenn eyði dýrmæt-
um tíma í þras um fiskveiðistjórn-
unarkerfið. Almennt taka þessar
deilur í þjóðfélaginu mikinn tíma frá
þingmönnum og fleirum,“ sagði
Snjólfur.
Snjólfur sagði að það væru mjög
alvarlegir vankantar á núverandi
fískveiðistjórnunarkerfi og aðallega
tvennti ylli þeim, þ.e. skortur á
auðlindagjaldi og tvö mismunandi
stjórnunarkerfi. Hann segir að auka
megi hagkvæmni kerfisins með því
að fækka undanþágum og hafa
helst eitt kerfi fyrir alla. Það bjóði
upp á stöðugleika og gefí atvinnulíf-
inu tækifæri til þess að gera áætlan-
ir fram í tímann. „í öðru lagi þarf
—---------- að taka upp eitthvert
upp í nokkra þætti. Fyrst nefndi
hann ástand fískistofna að teknu
tilliti til umhverfisþátta og brottkast
fisks. Einnig mætti nota verð á
kvóta sem mælikvarða á hag-
kvæmni fískveiðistjórnunarinnar.
Þá sé unnt að leggja mat á tekjur
þjóðarinnar eða ríkisins umfram
kostnað af sjávarútvegi. Efnahags-
sveiflur og raungengi geti einnig
verið mælikvarði á hagkvæmnina.
Hagkvæmni að ríki
sátt um kerfið
„Það má færa rök fyrir því að
það felist í því viss hagkvæmni að
Margar skoð- form af auðlindagjaldi.
. , . Þetta er réttlætismál og
amr an P6SS ef það er góð útfærsla
á gjaldinu getur það
dregið úr sveiflum í
efnahagslífinu. Margir
hafa einnig fært rök
fyrir því að raungengi
að fótur sé
fyrir þeim
Hlutfallsleg skipting kvótans eftir stærð útgerða
HB RISAR - útgerðir sem eiga 1% eða meira hver útg.
I l STÓRIR - útgerðir sem eiga 0,3-1% kvótans hver
I LITLIR - útgerðir sem eiga 0,1-0,3% kvótans hver
DVERGAR - útgerðir sem eiga 0,1% eða minna hver
19-91 118,94 ■ 19.83 ■ 18 58 ■ 34,13 _ „ 81
117-81115,67|18.68|
u
1984 1986 1988 1990 1991 1992 I993 1994
hafi verið of hátt skráð undanfarin
ár og auðlindagjald hamlar gegn
óæskilegri hækkun raungengis,"
sagði Snjólfur.
Samþjöppun á kvóta
Agnar Helgason, sem stundar
magisternám í mannfræði við HÍ,
hefur unnið að rannsókn á eignar-
haldi í sjávarútvegi. Meginniður-
stöður rannsóknarinnar eru þær að
núverandi aflamarkskerfi hefur leitt
til samþjöppunar á kvóta á færri
hendur. Agnar segir að áberandi
fækkun hafi orðið á kvótahöfum frá
1984 til dagsins í dag. Aflahlutdeild
þess flokks útgerða sem stærstan framhjá vigt með þessu kerfi enda
kvóta höfðu fyrir jókst úr 27,8% enginn hvati til slíks. Sóknin í fiski-
árið 1984 í tæp 50% árið 1994. stofnana yrði takmörkuð og ákveð-
Minnkun á aflahlutdeild hefur orðið in fyrirfram og þessi aðferð sam-
í öðrum hópum. Agnar segir að rýmdist mun betur ákvæðum laga
rekja megi minnkun í aflahlutdeild um stjórn fiskveiða um eignarrétt
þess hóps útgerða sem næst mestan á fiskistofnum en núverandi kerfi
kvóta höfðu til sameiningar fyrir- þar sem menn öðlast eignarrétt á
tækja. tilteknu magni af óveiddum fiski.
Þorvaldur Garðarsson skipstjóri Einar Oddur Kristjánsson al-
í Þorlákshöfn lagði fram tillögu um þingismaður talaði sömuleiðis fyrir
fiskveiðistjórnunarkerfi sem byggir öðrum valkosti í stjórnun fiskveiða.
á sóknarkvóta. Hann lýsti' göllum Hann lýsti ókostum núverandi
núverandi kerfis og sagði að brott- kerfis og sagði að verið gæti að
kast fisks verði alltaf fylgifískur brottkast fisks síðustu fimm ár
þess kvótakerfis sem nú sé stuðst næmi 30-40 milljörðum króna.
við og það- leiði til þess að kvótinn Hann vitnaði til skoðanakönnunar
safnist sífellt á færri hendur. SKÁÍS um áramótin 1989 og 1990
Þorvaldur sagði að með sóknar- meðal sjómanna um brottkast
kvóta yrði hverju skipi úthlutað fisks. „Allir vita að brottkast fisks
sóknareiningum í stað ------------------------ hefur aukist geigvæn-
kvóta í einstökum teg- MÍÖ8f cllVclF- *e£a °S öllum ofbýður.
undum. Hvert skip r ® Þegar við færum niður
þyrfti mismargar sókn- lGgir VHnkcHlt- aflaheimildir í þorski þá
areiningar til þess að ' n eykst þrýstingurinn og
stunda veiðar í einn ^ Ilu*cl- þörfin á að henda fiski.
dag. Þær yrðu ákvarð- cHldÍ kGFÍÍ Sé skoðanakönnunin
aðar eftir stærð skip- rétt er minn grunur sá
anna og vélarafli. Jafn- að við höfum verið að
framt væri hægt að tengja fjölda henda fiski á þessum áratug sam-
sóknareininga við tegund veiðar- svarandi nokkrum tugum milljarða,
færa sem notuð eru. Sóknarkvótinn 30-40 milljörðum í útflutnings-
gæti verið framseljanlegur milli verðmætum," sagði Einar Oddur.
skipa í heilu lagi eða tilteknum Hann kvaðst tala fyrir því að hér
fjölda eininga. „Stækki menn skip- ríkti séreignarkerfí þar sem eignar-
ið eða auki vélaraflið fjölgar þeim rétturinn sé skilgreindur og í eigu'
sóknareiningum sem skipið eyðir á skipanna. „Við getum rifist um það
hveijum úthaldsdegi og sóknark- sem er sérstakt mál hvernig við
vóti skipsins endist skemur,“ sagði ætlum að skipta arðinum. Við höf-
Þorvaldur. um sagt að ef menn vilja endilega
Helstu kosti kerfisins segir Þor- skattleggja þennan atvinnuvég þá
valdur þá að það sameinar helstu getum við líka skattlagt sóknina og
kosti kvótakerfisins og krókaleyfi það væri ekki óréttlátt,“ sagði Einar
smábáta. Þorvaldur telur að engum Oddur.
fiski yrði hent og engu landað