Morgunblaðið - 18.08.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 18. ÁGÚST 1995 19
ERLENT
&®i?STUTT
Harðlínu-
maður
ráðgjafi
Jeltsíns
BORÍS Jeltsín, forseti Rúss-
lands, skipaði í gær harðlínu-
manninn Nikolaj Jegorov ráð-
gjafa sinn um innanríkismál.
Ekki er nema mánuður síðan
Jeltsín rak Jegorov úr emb-
ætti ráðherra þjóðabrota. Jeg-
orov stjórnaði hernaði Rússa í
Tsjetsjníju stuttlega en var
vikið frá í júní ásamt Viktor
Jerín innanríkisráðherra og
Sergej Stepasjín, yfírmanni
öryggismála í Rússlandi.
Fyrsta konan
á Everest
talin af
ÓTTAST er að Alison
Hargreaves, fyrsta konan til
að klífa Everest-fjall hjálpar-
laust, hafi farist i skriðu á
K-2, hættulegasta fjalli Him-
alaja-fjalla. Pakistanskur her-
foringi sagði að Hargreaves
hefði farist ásamt fylgdarliði
í skriðu á leið niður af tindi
næsthæsta fjalls heims, en
ekki hefur fengist opinber
staðfesting. Hargreaves vakti
mikla athygli þegar hún kleif
Everest ein og án súrefnis í
maí. Hargreaves er bresk og
tveggja barna móðir.
Þýskir njósn-
arar krefjast
réttar síns
TÓLF fyrrum njósnarar, sem
fundnir hafa verið sekir um
landráð fyrir að þjóna hinu
aflagða Austur-Þýskalandi,
kváðust á blaðamannafundi i
gær ætla að áfrýja til Mann-
réttindanefndar Evrópu í því
skyni að fá dómunum hnekkt.
Tólfmenningarnir njósnuðu
fyrir austur-þýsku leyniþjón-
ustuna, Stasi, í Vestur-Þýska-
landi og hafa flestir afplánað
dóma sína. Þeir segja að þeir
geti ekki verið sekir um land-
ráð vegna þess að ríkið, sem
þeim sé gefið að sök að hafa
svikið, sé ekki lengur til.
Þýskur dómstóll úrskurðaði
í maí að sækja mætti vestur-
þýska njósnara til saka, en
komst að þeirri niðurstöðu að
útsendara Stasi í Austur-
Þýskalandi væri ekki hægt að
sækja til saka þar sem þeir
hefðu ekki brotið lög lands
síns.
Insúlínplást-
ur fyrir syk-
ursjúka?
VÍSINDAMENN við banda-
ríska háskólann Massachus-
etts Institute of Technology
kveðast hafa sýnt fram á að
gefa megi sykursjúkum insúlín
með hátíðnihljóðbylgjum eða
úthljóðum og losa þá þannig
undan sprautunálinni. Aðeins
efni úr smáum mólekúlum,
þ. á m. tóbak, komast hæglega
gegnum skinn, en úthljóðin
gera skinnið gljúpt þannig að
hægt er að gefa lyf á borð við
insúlín með plástri. Niðurstöð-
ur vísindamannanna birtust í
nýjasta hefti tímaritsins Sci-
ence.
Gíslar aðskilnaðarsinna í Kasmír sagðir vera á lífi og við góða heilsu
Pakistanar
segja Ind-
verja ábyrga
Reuter
LIK Norðmannsins Hans Christian Ostro, sem myrtur var af
skæruliðum í Kasmír í síðustu viku, kom til Noregs í gær. Á
myndinni má sjá nánustu ættingja hans taka við kistunni á
Fornebu-flugvelli í Ósló.
Srinagar, Islamabad. Reuter.
ASEFF Ahmad Ali, utanríkisráð-
herra Pakistan, sakaði í gær ind-
versk stjórnvöld um að standa að
baki gíslatökunni í Kasmír til að
kynda undir ófriði í þessum heims-
hluta. Fimm Vesturlandabúar voru
teknir í gíslingu af kasmírskum
aðskilnaðarsinnum í byrjun júlí og
var einn þeirra, ungur Norðmaður,
tekinn af lífi í síðustu viku.
„Við hljótum að spytja okkur
hvers vegna Indveijar settu þenn-
an blóðuga sjónleik á svið,“ sagði
utanríkisráðherrann á blaða-
mannafundi. Hann sagði það vaka
fyrir Indveijum að varpa rýrð á
þá er berðust fyrir sjálfstæði
Kasmír-héraðs og auka pólitískar
vinsældir Narasimha Raos forsæt-
isráðherra. Ali sagði að ryfu ind-
verskar hersveitir á einhvern hátt
friðhelgi Pakistan yrði því svarað
með hefndaraðgerðum þegar í
stað.
Grunsamlegar kringumstæður
Hann sagði það vekja furðu að
gíslarnir hefðu verið teknir á svæði
þar sem hersveitir Indveija héldu
uppi öflugu eftirliti og að gísla-
tökumennirnir hefðu krafist lausn-
ar skæruliða er tilheyrðu samtök-
um sem hefðu fordæmt gíslatök-
una harðlega. Þá væri undarlegt
að Indveijar hefðu ekki getað haft
uppi á skæruliðunum, sem hefðu
þó komið kröfum sínum á fram-
færi í gegnum faxtæki og haft
samband símleiðis við stjórnmála-
menn í Pakistan.
Hann sagðist telja líklegt að
þegar þeim hentaði myndu Indveij-
ar ráðast til atlögu gegn skærul-
iðunum og þá yrðu þeir gíslar, sem
enn væru á lífi, annaðhvort frelsað-
ir eða drepnir og allir gíslatöku-
mennirnir, nema nokkrir útvaldir,
teknir af lífi. Þeir, sem ekki yrðu
drepnir, yrðu síðan látnir koma
fram í sjónvarpi „til að viðurkenna
að þeir hefðu hlotið þjálfun í Pa-
kistan og fengið þaðan vopn og
búnað,“ sagði utanríkisráðherra
Pakistan.
Ríkisstjóri Kasmír sagðist í gær
hafa heimildir fyrir því að gíslarn-
ir fjórir væru á lífi og við góða
heilsu. Hann sagði ekki koma til
greina að verða við þeirri kröfu
skæruliðanna að hafa fangaskipti
þar sem að þeir vildu fá lausa
harðsvíraða skæruliða, er efalítið
myndu grípa til ofbeldisaðgerða
hlytu þeir frelsi.
Þá taldi hann ekki skynsamlega
lausn að reyna að frelsa gíslana
sökum þess hver erfiðar aðstæður
væru í Himalaya-fjöllum.
Reuter
Sprengjutilræði á Spáni
40 manns særðust í sprengjutil-
ræði við byggingu þjóðvarðliðs-
ins í Armedo í norðurhluta
Spánar í gær. Enginn særðist
þó alvarlega, en um 30 bílar
eyðilögðust og rúður brotnuðu
í nálægum húsum vegna
sprengingarinnar. Talið er að
Aðskilnaðarhreyfing Baska
(ETA) hafi verið að verki.
Bermúda áfram
nýlenda Breta
Þrír fjórðu kjós-
enda andvígir
sjálfstæði
Hamilton, Bermúda. Reuter.
MIKILL -meirihluti kjósenda á
Bermúda vill að eyjarnar verði
áfram bresk nýlenda, samkvæmt
niðurstöðum almennra kosninga
sem fram fóru á eyjunum á mið-
vikudag.
Kjörsókn var 57%, en alls voru
38 þúsund manns á kjörskrá. Sjö-
tíu og þrír af hundraði greiddu
atkvæði gegn tillögu um að
Bermúda lýsti yfir sjálfstæði, en
25% voru fylgjandi.
Bermúda er elsta nýlenda
Breta, og hefur lotið krúnunni frá
1684.
Segir Swan af sér?
Núverandi forsætisráðherra, Sir
John Swan, hafði tilkynnt að hann
myndi segja af sér ef sjálfstæðis-
tillagan yrði felld. Stjórnmálaský-
rendur segja að nú sé að bíða og
sjá hvort Sir John standi við orð
sín.
Tillagan olli klofningi í Samein-
aða Bermúdaflokknum, sem er við
völd á eyjunum, og sagði Trevor
Moniz, sem var andvígur sjálf-
stæði að niðurstaðan væri mjög
góð. „Hugmyndin um sjálfstæði
er dauð næsta áratuginn,“ sagði
hann.
Leiðtogi stjórnarandstöðu-
flokksins hafði hvatt kjósendur til
þess að greiða ekki atkvæði, og
kann það að vera skýringin á lít-
illi kosningaþátttöku.
Svört skýrsla dregur upp dökka mynd af hlutskipti kvenna í Kína
„Þögul fórnarlömb s1jórnvalda“
Peking. Reuter.
KÍNVERSKUM konum er rænt og þær seldar
í þrælahald, neyddar til fóstureyðinga í sam-
ræmi við opinbera stefnu um eitt barn á hveija
fjölskyldu og vinna við ömurlegar aðstæður
þar sem ofbeldi er allsráðandi, segir í skýrslu
sem mannréttindasamtök birtu í gær.
„Konur hafa verið hin þöglu fórnarlömb
stefnu stjórnvalda sem hvetja til, eða lita fram-
hjá mannréttindabrotum," segir í skýrslunni,
sem ber titilinn „Milli hefðar og ríkis“, og er
gefin út af samtökunum Mannréttindi í Kina,
sem hafa aðsetur í New York.
Hagsmunir flokksins
ganga fyrir
í skýrslunni, sem gefin er út nú í tilefni
af ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna sem fram
fer í Peking i næsta mánuði, er þess farið á
leit að kínversk stjórnvöld láti af þeim sið að
hagsmunir kommúnistaflokksins séu mikil-
vægari en mannréttindi kvenna. Þá segir í
skýrslunni að beiting laga sé enn háð tilviljun-
um og geðþótta einstakra embættismanna og
hagsmunum kommúnistaflokksins.
Þótt hlutskipti kvenna hafi batnað verulega
frá því kommúnistar komust til valda 1949,
eru alvarleg brot á réttindum þeirra þó enn
útbreidd, og hefur ástandið versnað síðan
efnahagsumbætur á markaðsforsendum hóf-
ust fyrir 16 árum, segir í skýrslunni.
Þrátt fyrir að lög kveði á um dauðarefsingu
þeirra sem stunda mannsal séu tugir þúsunda
kvenna seldar sem eiginkonur, neyddar til að
stunda vændi og myrtar ef þær veita mót-
spyrnu.
Ofbeldi á heimilum hafi lagt líf hundruða
milljóna kvenna í rúst, en Kínveijar hafi lengst
af neitað því að slíkur vandi væri fyrir hendi,
með þeim afleiðingum að fórnarlömb geti
hvergi leitað eftir stuðningi og undankomu.
Neyddar til fóstureyðinga
Sú stefna að hver fjölskylda megi einungis
eignast eitt barn hafí orðið til þess að konur
um allt Kína séu neyddar með líkamlegu of-
beldi, sálrænum þrýstingi og fjárhagslegum
refsingum til þess á láta eyða fóstrum eða
fara í ófijósemisaðgerðir.
Stefnan sé einnig ástæða þess að um hálf
milljón meybarna „hverfur" á ári hverju, að
því er talið er, vegna þess að þær eru aldrei
skráðar, og að fóstrum sé fremur eytt ef þau
eru kvenkyns, og barnamorðum og útburðum
hafí fjölgað.
Þá segir í skýrslunni að misrétti sé allsráð-
andi á vinnumarkaðnum. „Konur eru ráðnar
síðastar og reknar fyrst. Meginþorri atvinnu-
lausra eru konur.“ Auk þess sem konur vinni
við slæman og hættulegan aðbúnað verði þær
í auknum mæli fórnarlöm kynferðislegrar
misnotkunar.
„Kínversk stjórnvöld hafa látið undir höfuð
leggjast að virða réttindi kvenna til jafns við
mannréttindi, og hafa oft fórnað réttindum
kvenna fyrir önnur markmið sem talin eru
mikilvægari," segir í skýrslunni.