Morgunblaðið - 12.09.1995, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 1995 11
FRÉTTIR
Úr loftínu
í ljóðin
Segja má að Ragnar G. Kvaran hafí faríð úr
loftinu í ljóðin á dögunum, er þessi fyrrum flug-
stjóri sendi 68 ára gamall frá sér sína fyrstu
ljóðabók. Ber hún heitið „Kvæði úr Quarantínu“.
Morgunblaðið/Júlíus
Ragnar Kvaran rýnir í ljóðabók sína Kvæði úr Quarantínu.
RAGNAR útskýrir nafnið á þann
hátt að sér hefði oft þótt sem hann
væri í nokkurs konar sóttkví er hann
fyrrum flaug um fjölmörg þrónarlönd
og þurfti þá oft langdvölum að sitja
og bíða verkefnalaus. „Til að gera
eitthvað lét ég þá oft eftir mér að
yrkja ljóð enda löngum haft áhuga
á ljóðlist," segir Ragnar.
„Ég er með þessari útgáfu að láta
undan hvatningu fjölda vina minna
að setja eitthvað af ljóðum mínum á
prent. Til að gera svo þurfti ég hins
vegar að gefa ljóðin sjálfur út, því
mér skyldist á bókaútgefendum að
það svaraði ekki kostnaði að gefa
út ljóðabækur á íslandi og menn
teldust góðir ef það .seldust 2-300
bækur. Mér var sem sagt vísað frá
vegna þekkts hallareksturs af útgáfu
kvæðabóka. Ég var hins vegar fyrir
tilviljun staddur í Steindórsprenti og
þar benti Steindór Hálfdánarson mér
á að setja bókina sjálfur og gefa
hana út. Ég fékk þá lánaða tölvu
og setti verkið á disk sem var síðan
fullunninn af prentsmiðjunni," segir
Ragnar. En um hvað yrkir hann?
Mjólkur-
framleiðs-
lan alveg á
mörkunum
MJÓLKURFRAMLEIÐSLAN hefur
verið alveg á mörkunum með að full-
nægja þörfum markaðarins upp á
síðkastið, en að sögn Gísla Karlsson-
ar, framkvæmdastjóra Framleiðsiu-
ráðs landbúnaðarins, telur hann ólík-
legt að vandræði hljótist af í vetur.
Árleg innanlandssala mjólkur er á
bilinu 100,5-101 milljón lítra og hef-
ur framleiðslukvótinn verið sniðinn
að markaðsþörfunum. Gísli sagði í
samtali við Morgunblaðið að reiknað
hafi verið með að bændur væru til-
búnir til að framleiða örlítið meira,
en þegar að þeim væri sótt t.d. með
auknum gæðakröfum og óhagstæðu
veðurfari í ár miðað við tvö síðastlið-
in ár, þá hefði það komið niður á
framleiðslumagninu og mörgum
gengið erfiðleika að fylla kvórann.
Bændur hvattir til að
vera á verði
„Það er verið að hvetja bændur
til að vera vel á verði þegar skipt
verður af útifóðrun yfir á innifóðrun
og eins að passa það að gripirnir
lendi ekki í hrakviðrum. Vegna mik-
illar endurnýjunar í kúastofninum er
tiltölulega mikið af kúm á fyrsta
mjólkurskeiði, og það þarf að huga
vel að þeim til þess að fá þær til að
mjólka, en þær mjólka minna en eldri
kýr,“ sagði Gísli.
Mjólkurneysla hér á landi er yfir-
leitt meiri yfir vetrarmánuðina en á
sumrin, en þá er framleiðslan hins
vegar minni. Gísli sagði að nægar
birgðir væru af ostum og viðbiti, en
birgðir mjólkurdufts, sem nota mætti
í ýmsar unnar mjólkurvörur ef salan
yrði meiri en framleiðslan, væru nú
í lágmarki. Hann sagði að ef bændur
gættu að sér hvað varðar framleiðsl-
una þá ætti hann ekki von á að vand-
ræði hlytust af í vetur.
„Það er full ástæða til að hvetja
menn til að vera vel á verði, og hafa
verður í huga að kvótinn er ekki
bara framleiðsluréttindi heldur líka
ákveðin skylda, og menn eiga að
nýta kvótann til að fullnægja inn-
lenda markaðnum," sagði hann.
Minkur í hænsnakofa
Ég er talsvert mikið í sögulegu
efni, en í bókinni eru einnig þýdd
ljóð, stemmingar, erfiljóð og þakk-
arávörp. Mest er þó af sögulegum
efnivið og kannski er í einstöku tilvik-
um dálitlar tímaskekkjur, að ég hafí
gert mikið úr einhveiju efni, en þá
er það vegna þess að það samræmd-
ist tíðarandanum þegar ljóðið var
ort. Ég vil taka þetta fram-svo fólk
fari ekki að líta á mig sem mink í
hænsnabúi. Dæmi um þetta er ljóðið
um halastjörnuna Halleys. Það var
kannski allt of stór biti, en ég tók
mannkynssöguna á því tímabili fyrir
í ljóðinu," segir Ragnar, en við skul-
um líta á snaggaralegt dæmi um
sögutengda ljóðagerð hans:
Er Kleopatra, í vændis von
vergjöm sat um Sesar,
stunp ratar sæmdar son,
Senats hatursblesar
Þreyttur...
Ragnar heldur áfram og ræðir um
ljóðagerð sína. Hann er beðinn að
MIÐAÐ við óbreytta gjaldskrá Raf-
magnsveitu Reykjavíkur mun veitan
geta staðið undir 290 milljóna króna
afgjaldi til Reykjavíkurborgar eða
sem nemur 1,7% af hreinni eign.
Þetta er háð því að vonir um aukna
orkusölu ganga eftir, sparnaður náist ^
með hagræðingaraðgerðum og fé í
sjóði verði lækkað úr 400 í 200 millj-
ónir króna, að sögn Aðalsteins Guð-
johnsen, rafmagnsveitustjói-a. Ef hins
vegar ekkert af þessu þrennu gerist
getur veitan ekki staðið undir hærra
afgjaldi en sem nemur 1,3% af hreinni
eign miðað við óbreytt orkuverð.
Afgjald veitunnar til Reykjavík-
urborgár í ár er 3,5% af hreinni eign
og nemur 596 milljónum króna. Mið-
að við óbreytt afgjald þyrfti gjald-
skráin að hækka á bilinu 7,8-10,7%
eftir því hvort spár um aukna orku-
sölu ganga eftir, hagræðing náist
útskýra hvernig Ijóð hann yrkir og
hann svarar:
„Ég hef verið að rembast við að
semja háttbundið. Ég er orðinn
þreyttur á því að lesa órímuð ljóð
með engar vísbendingar í ljóðlist. Þó
verður að segja að sumar bækur
Halldórs Laxness séu órímuð ljóð.
Annars er það talsverð vinna að
fullskapa ljóð og rímað ljóð kemiir
aldrei fullskapað fram í byijun. Ég
vakna stundum með ljóðin í
munninum og flýti mér þá að skrifa
niður. Síðan tekur við vinna við að
fullskapa þau. Sveinbjörn heitinn
Beinteinsson ritaði einhvers staðar
að góðum kvæðum væri aldrei kastað
fram fullsköpuðum."
Stafli í Kolaportið
En hvað með upplag, dreifingu og
sölu?
„Ég geri mér grein fyrir því að
það er ekki von til þess að ég sleppi
með hagnaði út úr þessari útgáfu.
og ákvörðun verður tekin um lækkun
sjóðfjár.
Eðlilegt að eigandi fái arð
Aðalsteinn sagði fyllilega eðlilegt
að fyrirtæki í eigu Reykjavíkurborg-
ar skiluðu eiganda sínum arði, en
það mætti deila um hversu hátt af-
gjaldið ætti að vera. í tilfelli Raf-
magnsveitunnar væru heildareignir
hennar metnir um 17 milljarðar
króna. Þar af væru um 12 milljarðar
eignarhluti Reykjavíkurborgar í
Landsvirkjun, sem Rafinagnsveitan
færi með, og dreifiveitan væri metin
á um 5 milljarða króna. Eignarhlut-
inn í Landsvirkjun hefði skilajð hverf-
andi arði, en þetta mikla eigið fé
Rafmagnsveitunnar gerði það að
verkum að 3,5% afgjald þýddi 596
milljónir króna eða sem jafngilti 17%
af orkusölutekjum.
En ég vona að ég sleppi vel. Ég er
búinn að semja við „íslenska
bókardreifingu" um að dreifa bókinni
og ég hef látið hefta 300 eintök. Það
þykir gott ef ljóðabók selst í 150
eintökum, þannig að það er ekki
útilokað að það eigi eftir að sjást til
mín í Kolaportinu með bókastafla,"
segir Ragnar.
Er þetta byrjunin á skáldaferli
Ragnar? Áttu ef til vill mikið af óbirtu
efni?
„Nei, það þarf enginn að hafa
áhyggjur af því að ég sendi fleiri
ljóðabækur frá mér. Þetta lá á mér
og nú er það frá. Ég hef að vísu
rúman tíma, enda þijú ár síðan að
ég var rekinn í land, eða með öðrum
orðum fór á eftirlaun. Ég hef ort
mikið í gegn um árin, en margt af
því hefur glatast. Mikið af efninu í
bókinni er nýlegt efni. Ég á þó ekki
von á öðru en ég haldi áfram að
yrkja ljóð, enda hef ég mikla ánægju
af því,“ svarar Ragnar Kvaran.
Aðalsteinn sagði að ljóst hefði
verið við áætlanagerð í fyrra, þegar
afgjaldið var ákveðið af borgaryfír-
völdum, að þar væri einungis um
ákvörðun til eins árs að ræða, sem
yrði endurskoðuð við gerð nýrrar
fjárhagsáætlunar. „Við höfum aldrei
reiknað með því að þetta afgjald, sem
okkur finnst býsna hátt í ár, haldist.
Við höfum gert ráð fyrir að það verði
tekið á þessum málum við gerð nýrr-
ar fjárhagsáætlunar í haust,“ sagði
hann ennfremur.
Hann sagði að þegar vísað væri
til tekna ríkissjóðs af Pósti og síma
í umræðum um tekjur borgarinnar
af Rafmagnsveitunni yrði að taka
mið af því hve miklum hagnaði fyr-
irtækin væru að skila og Póstur og
sími hefði verið að greiða 850 millj-
ónir króna í ríkissjóð af 1.500 millj-
óna króna hagnaði.
Útgjöld Yatnsveitunn-
ar aukist um 200 millj.
ÁLÖGUR á Vatnsveitu Reykjavíkur
hafa aukist um rúmar 200 milljónir
á síðustu 4 árum og þar af vegur
afgjald til Reykjavíkur um ljórðung,
að sögn Guðmundar Þóroddssonar,
forstjóra Vatnsveitunnar.
Hann segir að Vatnsveitan muni
geta staðið undir greiðslum af af-
gjaldinu í ár, enda ráð fyrir því gert
í ijárhagsáætlun, en Vatnsveitan
leggi til 15% gjaldskrárhækkun til
að standa undir auknum tilkostnaði,
annars þurfi að koma til frestun
framkvæmda og við það muni dreifi-
kerfi veitunnar drabbast niður.
Guðmundur sagði að með því að
fresta framkvæmdum hafi veitan
getað staðið undir greiðslum af-
gjaldsins og auknum álögum sem
hafi komið til á síðustu árum, en
'auknar tekjur þurfi að koma til veit-
unnar og því sé gjaldskrárhækkunin
lögð til. Gjaldskráin sé verðtryggð,
en grunnur hennar hafi ekki breyst
frá árinu 1978. Tekjur veitunnar eru
um 650 milljónir króna á ári.
Guðmundur sagði að með stjórn-
valdsaðgerðum hefði fyrir 4 árum
verið ákveðið að Vatnsveitan bæri
kostnað af viðhaldi á öllum heimæð-
um og það þýddi um 85 milljónir í
aukin útgjöld á ári. Upptaka virðis-
aukaskatts hefði þýtt 15. milljóna
útgjöld til viðbótar og ýmis annar
kostnaður, s.s vegna frágangs á lóð-
um og vegna aukinnar hlutdeildar í
greiðslu lífeyris til starfsmanna,
þýddi tæplega 50 milljóna útgjöld.
Auk þess hefði afgjaldsprósentan
hækkað stig af stigi, á árinu 1993
úr 2%' í 3%, sem kostaði veituna 27
milljónir á ári og á árinu 1994 úr 3%
í 4,2%, sem kostaði 32 milljónir til
viðbótar. Allt í allt væru þetta 208
milljónir króna á Ijórum árum. „Við
erum bara að benda á að við þurfum
að fá auknar tekjur á móti öllum
þessum kostnaði,“ sagði hann.
Helmingur eldri en frá 1960
Guðmundur sagði að meira en
helmingur af vatnslögnum væri eldri
en frá 1960 og búið væri að end-
urnýja sáralítið af götulögnum. „Við
horfum fram á að ekki verið hægt
að ná rekstrarkostnaði niður nema
láta allt kerfið drabbast niður og það
finnst manni ekki almennilega for-
svaranlegt fyrir fyrirtæki sem dreifir
matvælum," sagði Guðmundur.
Möguleiki á afgjaldi Rafmagnsveitu Reykjavíkur
1,3-1,7% af hreinni eign mið
að við óbreytta gjaldskrá
MMC Pajero V-6 (3000) ’92, 'Vínrauður,
sjálfsk., ek. 113 þ. km., Einn rh/öllu. V.
2.850 þús.
Bílamarkaöurinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut.
Kopavogi, simi
567-1800 ^
Löggild bílasala
Subaru 1800 GL 4x4 station ’87, rauður,
5 g., ek. 125 þ. km. Óvenju gott eintak.
V. 590 þús.
MMC L-300 Minibus 4x4 ’91, ek. 85 þ.
km. 2,4i. V. 1.550 þús.
Hyundai Pony LS ’93, 3ja dyra, vínrauð-
ur, ek. aðeins 25 þ. km. V. 740 þús.
Toyota Corolla Si ’93, svartur, 15“ álfelg-
ur, geislasp., þjófav. (sk. á dýrari jeppa).
V. 1.250 þús.
Peugeot 205 XL 3ja dyra ’90, rauður, 5
g., ek. 107 þ. km. Gott ástand. V. 450 þús.
GMC Geo Tracker 4x4 '90 (USA týpa af
Suzuki Vitara), hvítur, sjálfsk., ek. 83 þ.
km. V. 1.050 þús.
Mazda 626 2.0 GLX '89, einn m/öllu, ál-
felgur, sóllúga. ek. 81 þ. km. V. 830 þús.
Toyota 4Runner V-6 '95, dökkgrænn,
sjálfsk., ek. 13 þ. km., rafm. í öllu 31“
dekk, brettakantar, álfelgur o.fl. V. 3.390
þús.
Hyundai Pony SE '94, 4 dyra, rauður, 5
g., ek. aðeins 11 þ. km., spoiler, samlitir
stuðarar o.fl. V. 890 þús.
Ford F-250 XLT EX Cap 7.3 diesel m/húsi
’90, sjálfsk., ek. 85 þ. km. Toppeintak.
V. 1.950 þús.
Subaru Justy J-12 ’90, sjálfsk., ek. 57 þ.
km. V. 590 þús.
MMC L-300 Minibus '88, grásans., 5 g.,
ek. 120 þ. km., vél yfirfarin (tímareim o.fl.).
V. 1.050 þús.
Honda Civic GTi '89, steingrár, 5 g., ek.
104 þ. km., sóllúga o.fl. V. 695 þús.
Toyota Corolla Liftback '88, rauður, 5
g., ek. 107 þ. km., 2 dekkjag. o.fl. V. 550
þús.
Daihatsu Charade 1,3 TX ’94, ek. 25 þ.
km., rauður, rafm. í rúðum, samlæs.
Tilboðsverð 890 þús.
Ford Econoline 150 4x4 '84, innréttaður
ferðabíll, 8 cyl. (351), sjálfsk., vél nýupp-
tekin. V. 1.080 þús. Skipti.
MMC L-200 Double Cap T-diesel '93,
32" dekk, álfelgur o.fl. V. 1.650 þús.
Sk. ód.
MMC Oolt EXE ’91, svartur, 5 g., ek. 62
þ. km. V. 750 þús. Sk. ód.
Nissan Sunny SR Twin Cam 16V ’88,
svartur, 5 g., ek. 120 þ. km., ný tímareim,
sóllúga, spoiler o.fl. V. 590 þús. Tilboðsv.
490 þús.
Toyota Celica Supra 2.8i '84, hvitur, 5
g., álfelgur o.fl., 170 ha. Gott eintak.
V. 490 þús.
Ford Econoline 150 9 manna ’91, sjálfsk.,
ek. 50 þ. km. V. 1.750 þús.
Hyundai Accent GS '95, 5 g., ek. 12 þ.
km. V. 1.020 þús.
Toyota Hilux D. Cap ’91, rauður, 5 g.,
ek. 62 þ. km, læstur aftan og framan 5:71
hlutföll.-loftdæla, 35“ dekk, álfelgur o.fl.
V. 1.890 þús.
Hyundai Pony LS '93, grænn, 5 g., ek.
46 þ. km. V. 720 þús.
Audi 100 CC '81, 5 dyra, grár, 4 g., góð
vél. Ný skoðaður. V. 110 þús.
Citroen BX 14E '87, 5 g„ ek. 140 þ. km„
mikið endurnýjaður. V. 350 þús. Tilboðsv.
230 þús.
Ódýrir bílar á tilboðsverði
Citroen BX 14E '87, 5 g„ ek. 140 þ. km„
mikiö endurnýjaður. V. 350 þús. Tilboðsv.
230 þús.
Nýr bíll: Renault Safrane 2.2 Vi '94,
steingrár, ek. aðeins 16 þús. km„ rafm. í
öllu, fjarst. Isingar o.fl. V. 2.650
Ford Explorer XLT ’91, rauður, sjálfsk.,
ek. 98 þ. km„ óvenju gott eintak. V. 2.490
þús.
MMC L-300 Minibus '88, grásans., 5 g„
ek. 120 þ. km„ vél yfirfarin (tímareim o.fl.).
V. 1.050 þús.

m
.S-PsSa
Kjarni málsins!