Morgunblaðið - 12.09.1995, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 1995
AÐSEIMDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Illa er komið fyrir
unga fólkinu
í Sjálfstæðisflokknum
Að skerða tekjur
S YR eða bæta
þjónustuna
Sj álfstæðisflokkur-
inn er stærsti flokkur
þjóðarinnar. Þetta er
staðreynd og ekki mikil
vísindi i sjálfu sér, en
þegar maður fer að
velta fyrir sér af hverju
svo er þá vandast mál-
ið. Þessi flokkur virðist
lifa og dafna hvort sem
hann hefur einhverja
stefnu í einstökum mál-
um eða ekki. Engu er
líkara en þeir sem kjósa
Sj álfstæðisflokkinn
kjósi hann af því bara,
en ekki vegna einhverr-
ar stefnu sem hann
þykist standa fyrir.
Stuðningsmenn Sjálf-
stæðisflokksins láta forystuna bjóða
sér hina ól/úlegustu hluti. Jafnvel
þingmenn, sem fyrir kosningar töldu
sig geta haft einhvetjar sjálfstæðar
skoðanir, hafa verið barðir niður eins
og hundar og þora ekki, trúlega af
einskærum þrælsótta, að halda fram
skoðunum sínum lengur. Samkvæmt
skoðanakönnunum virðist flokkur-
inn alltaf halda fylgi um 40% þjóðar-
innar, sama hvort staðið er við fyrri
yfírlýsingar. Ég held að formaður
flokksins hafi ekki haldið eina ein-
ustu stefnumarkandi ræðu á þessu
nýbyrjaða kjörtímabili, aðra en hina
frægu 17. júnt ræðu. Þar var hann
að lýsa stefnu Sjálfstæðisflokksins
í ESB-málum, en Sjáifstæðismenn
deila enn um hvað formaðurinn
meinti. Þó virðast flestir sammáia
um að formaðurinn sagði allt annað
en hann sagði, eða þannig.
Að meina ekki það
sem sagt er
Sjálfstæðisflokkurinn hefur lent í
hinum mestu hremmingum með
stefnu sína varðandi ESB. Hvað
flokkurinn vill, veit ekki nokkur
maður. Þegar formaður flokksins
flutti sína frægu 17. júní ræðu, þá
fögnuðu margir Sjálfstæðismenn og
töldu nú loksins skýrt hver stefnan
væri. En svo var aldeilis ekki, því
það sem allir heyrðu Davíð segja á
17. júní, að flokkurinn væri á móti
aðild að'ESB, var alls ekki það sem
hann sagði. Þannig
túlkaði a.m.k. ' einn
þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins orð formanns-
ins.
Hvað er að unga
fólkinu?
Nú hefur þessi íþrótt
Sjálfstæðismanna, að
meina ekki það sem
þeir segja, skilað þeim
ríkulegum arði. Ungir
Sjálfstæðismenn héldu
nýverið landsþing, og í
ályktun þingsins er að-
ild að ESB hafnað, eða
eins og orðrétt stendur:
„Hægt er að útiloka
aðild íslands að Evr-
ópusambandinu." Blaðamaður
Morgunblaðsins, sem fylgdist með
þinginu, sló þessu upp í fyrirsögn
fyrir skömmu. Hvað gerist? Formað-
ur utanríkisnefndar SUS skammar
blaðamanninn fyrir að segja frá
þessari samþykkt, því það beri alls
ekki að skilja ályktunina eins og hún
er skrifuð. Formaðurinn harmar að
vísu að þessi ályktun hafi verið sam-
þykkt, en það eitt og sér breytir
ekki merkingu orðanna. Þannig ger-
ist það aftur, og nú hjá unga fólkinu
í flokknum, að ályktun sem það sam-
þykkir þýðir alls ekki það sem hún
segir, og eins og þorri landsmanna
skilur hana, heldur eitthvað allt ann-
að.
Unga fólkið í Sjálfstæðisflokknum
setur fram vilja sinn á þinginu, en
þegar komið er að afgreiðslu mála,
þá er sett inn í ályktanirnar eitthvað
sem forysta flokksins vill. Ungt fólk
í Sjálfstæðisflokknum þorir ekki
annað en dansa eftir vingulshætti
flokksforystunnar varðandi ESB, og
notar síðan sömu aðferðarfræði og
beitt var í túlkun á 17. júní ræðu
formannsins, þ.e. að segja alls ekki
það í ályktuninni það sem þar stend-
ur. Svona er nú komið fyrir unga
fólkinu í flokki frelsisins, því er
meinað að hafa sjálfstæða skoðun.
Hvenær eru mál á dagskrá?
Það er með ólíkindum hvernig
ungt fólk í þessum stærst.a stjórn-
Guðmundur
Oddsson
Svona gerir
maður ekki
FYRIR borgarráði í
dag liggur tillaga um
verulegar hækkanir á
strætisvagnafargjöld-
um frá stjórn SVR.
Ekki er það fyrsta
skattahækkun okkar í
Reykjavíkurlistanum á
Reykvíkinga. Án efa þó
hin ógeðfeildasta.
Einkum þeim sem
trúðu á 'Reykjavíkur-
listann sem valkost í
borgarmálum.
Stjórn . SVR tók
ákvörðun um unglinga-
fargjald skömmu fyrir
síðustu borgarstjómar-
kosningar. Það var póli-
tísk ákvörðun um félagslega aðgerð.
Henni fylgdi ekkert sem til þurfti.
Hvorki bættur árangur í rekstri né
auknar fjárveitingar. Nú þegar við
í Reykjvíkurlistanum stöndum
frammi fyrir þessari skammsýni for-
vera okkar segjum við að lausnirnar
séu aðeins tvær. Skerða þjónustu
eða hækka gjöld (sic!). Það vekur
óhjákvæmilega spurningar um til
hvers við vorum kosin.
Það eru stundum eins og álög á
okkur í félagshyggjunni
að þegar við náum völd-
um glatast öll sýn,
þverr okkur þróttur.
Eins og við verðum
samdauna kerfinu og
fyrr en varir hefur bæst
við ný sveit embættis-
manna, nefnilega við.
Við höldum að við séum
að reka af okkur slyðru-
orð um óráðvendni,
verðum óskaplega
„fagleg“ og „ábyrg“ og
hikum ekki við að taka
„óvinsælar ákvarðan-
ir“. Við erum að taka
til eftir íhaldið, segjum
við þá iðulega.
Einmitt í því staðfestum við ímynd
okkar. Við höfum engar lausnir,
enga sýn, en sendum borgurunum
reikninginn fyrir getuleysinu. Þeim
sömu borgururn og við fullvissuðum
um að við gætum gert hlutina bet-
ur. Við myndum ekki una okkur
hvíldar fyrr en við fyndum leiðirnar,
við værum auðug af hugmyndum
og afli til að hrinda þeim í fram-
kvæmd. Hvar er nú hin heilbrigða
skynsemi, hin hagsýna húsmóðir?
Helgi Hjörvar
Það er með ólíkindum,
segir Guðmundur
Oddsson, hvernig ungir
sjálfstæðismenn láta
fara með sig.
málaflokki þjóðarinnar lætur fara
með sig. í stað þess að sækja nú
þegar um aðild að ESB, þá er reynt
að halda því að fram að nauðsynlegt
sé að kanna hvað er í boði. Vita-
skuld verða stjórnvöld að fara að
öllu með gát, en það verður aldrei
hægt að komast að því hvað í boði
er nema að ieita eftir samningum
um inngöngu. Það kann síðan að
koma í ljós, að ESB-aðild okkar
komi ekki til greina végna þess að
við náum ekki nægilega góðum
samningum, en þá liggur það fyrir.
Sú herstjórnarlist að leita eftir
einhveiju án þess að vita eftir hveiju
er leitað getur aldrei skilað okkur
neinu. Formaður Sjálfstæðisflokks-
ins segir þetta mál ekki vera á dag-
skrá, og þess vegna þorir SUS ekki
annað en senda frá sér þessa dæma-
lausu ályktun.
Frelsi til hvers
og fyrir hverja?
Sjálfstæðisflokkurinn hefur sagt
að hann beijist fyrir frelsi einstakl-
ingsins og ekki síður fyrir auknu
frelsi til athafna. Hvar kemur sú
barátta fram? Nú má ungt fólk ekki
setja fram sínar skoðanir í flokknum
nema þær falli að skoðunum flokks-
forystunnar. Sú stefna sem flokkur-
inn rekur í innflutningi á landbúnað-
aivörum á ekkert skylt við aukið
frelsi til athafna. Svo er nú komið
fyrir þeim flokki, sem þykist beijast
fyrir auknu frelsi á flestum sviðum,
að hann hafnar nú öllu slíku og
stendur sem fastast gegn öllum
breytingum í frelsisátt. Frelsi til ein-
hvers er orðið að orðskrípi í hug-
myndafræði Sjálfstæðisflokksins.
Höfundur er bæjarfulltrúi Alþýðu-
flokksins i Kópavogi.
Það eru stundum eins
og álög á okkur í fé-
lagshyggjunni, segir
Helgi Hjörvar, að
þegar við náum völd-
um glatast öll sýn.
Hvað með arðsemi almenningssam-
gangna, sparnaðinn í gatnagerð,
fækkun slysa, minni mengun,
o.s.frv. Af hveiju erum við ekki að
byggja upp bestu almenningssam-
göngur í heimi? Hvaðer orðið af
metnaði okkar og væntingum?
Auðvitað er ekki bannað að
hækka gjöld eða leggja á ný. En
SVR sögðumst við geta gert betur
en þeir. Að leggja nú sérstaka skatta
á ungt fólk, barnafjölskyldur og
aldraða er ekki að reka SVR betur.
Það er að leggja sérstakar álögur á
þá hópa sem minnstar tekjur hafa
og eignir eiga. Það er skattastefna
einhvers annars en félagshyggju.
Það kunna að vera erfiðir tímar
í fjármálum borgarinnar. En að
leggja sérstaka skatta á farþega
SVR umfram aðra borgara er að
ráðast á garðinn þar sem hann er
lægstur. Eg skora á borgarráð að
vísa slíkri tillögu frá, því svona ger-
ir maður ekki.
Höfundur er framkvæmdastjóri.
Á SÍÐASTA kjör-
tímabili hafa SVR orðið
fyrir alvarlegu tekj-
utapi af völdum póli-
tískra ákvarðana sem
teknar voru af fyrrver-
andi meirihluta.
Sem dæmi má nefna
að 1991 nam framlag
borgarinnar til SVR
326 milljónum króna
1992 var fram lagið
261 milljón og 1994
var framlag borgarinn-
ar komið í 180 milljón-
um. Með öðrum orðum
búið var að skerða tekj-
ur SVR um 146
milljónir á ári. Sam-
hliða þessari framkvæmd var eðlileg
almenningssamgönguþjónusta við
borgarbúa skert mjög verulega.
Farið var með tíðni ferða úr 15
mínútum í 20 mínútur og helgar-
þjónustan var skert verulega. Slíkt
hefur auðvitað áhrif á þjónustu,
ekki síst í því veðurfari sem hér ríkir.
Skerðing um
207 milljónir á ári
Eins og ekki væri nú nóg að gert
í skerðingu á tekjum fyrirtækisins
var sú ákvörðun tekin í borgarstjórn
Reykj avíkurlistinn
varð að meta hvort
fylgja ætti skerðingu
stefnu Sjálfstæðisflokks
eða bæta þjónustu, seg-
ir Arthur Morthens,
og niðurstaðan varð sú
að bæta almennings-
samgöngur.
vorið 1994 í hita kosningabárátt-
unnar að lækka unglingafargjöld
mjög verulega. Það er auðvitað hið
besta mál en því rniður gleymdu
borgarfulltrúar að gera ráð fyrir því
að fyrirtækið þyrfti tekjur á móti.
Lækkun unglingafargjalda hefur
skert tekjur strætisvagna Reykja-
víkur um tæpar 62 milljónir króna
á ársgrundvelli til viðbótar þeim 146
milljónum sem áður er getið. Því
var þannig komið þegar Reykjavík-
urlistinn tók við stjórnun borgarinn-
ar og*þar með stjórn SVR að búið
var að skerða tekjur fyrirtækisins
um 207 milljónir króna á ári og
draga mjög úr þjónustu við farþega.
Þessu til viðbótar er rétt að benda
á að ef fargjöld-SVR hefðu fylgt
verðlagsþróun má áætla að árstekj-
ur SVR væru um 30 milljón krónum
hærrí en þær eru nú. Staðan er sú
að upp hleðst hallarekstur og skuld-
ir við borgarsjóð og þó að vagnaflot-
inn sé nokkuð góður þá hefur eðli-
leg endurnýjun vagna ekki átt sér
stað undanfarinn tvö ár. í raun má
segja að harkaleg atlaga hafi verið
gerð að almenningssamgöngukerfi
borgarinnar á síðasta kjörtímabili á
meðan þjónusta við einkabílinn var
bætt verulega með uppbyggingu
ijölmargra bílageymsluhúsa í og við
miðbæinn.
Önnur stefna
- bætt þjónusta
í flestum stærri borgum Evrópu
fara menn að með þveröfugum hætti.
Þar efla menn almenningssamgöng-
ur, láta t.d strætisvagna hafa ákveð-
inn forgang og vinna markvisst að
því að draga úr umferð einkabílsins
inn í miðborgimar. Ástæðan er fyrst
og fremst sú að vaxandi bílaumferð
hefur í för með sér margvíslega
mengun, slysatíðni
eykst, kostnaður við
gerð umferðarmann-
virkja er gríðarlegur og
miðborgirnar bera ekki
vaxandi bílaeign íbú-
anna. Reykjavíkurlist-
inn hefur það á stefnu-
skrá sinni að efla al-
menninssamgöngur í
Reykjavík. Þrátt fyrir
afar erfiða stöðu borg-
arsjóðs var ákveðið að
hækka framlag borgar-
innar nokkuð og heija
undirbúning að bættri
þjónustu SVR við borg-
arbúa.
Bætt þjónusta - Nýtt
leiðakerfi
Nú þegar hafa verið teknar upp
morgunhraðleiðir á nokkrum leiðum
og fyrirhugað er að skoða möguleika
á hraðleiðum seinni part dags fyrir
þá sem eru að fara heim úr vinnu.
Sett hefur verið á laggirnar ný
þjónustudeild við Hlemm sem ætlað
er að veita farþegum aukna þjón-
ustu.
Stærsta breytingin sem fyrirhug-
að er að gera á þessu kjörtímabili
er þó endurskoðun á leiðakerfí SVR
og er stefnt að því að nýtt iéiða-
kerfi taki gildi í byijun sumars 1996.
Helstu markmiðin í tillögum danska
ráðgjafafyrirtækisins eru eftirfar-
andi:
a) Betri staðsetningu leiða.
b) Bæta aðgengi milli Hlemms og
Lækjartorgs.
c) Betri dreifingu hraðleiða.
d) Betri tengingu milii austur-
hverfa.
e) Auknum ferðahraða verði náð
vegna einfaldari leiða.
f) Atugað verði hvort auka megi
tíðni ferða á mestu álagstímum
á morgnana og seinni hluta dags.
Til þess að nýja leiðakerfið nái
markmiðum sínum er nauðsynlegt
að grípa til margvíslegra ráðstaf-
ana. Hér skal bent á nokkrar.
Strætó verði gert auðveldara að
komast milli Hlemms og Lækjar-
torgs. Gengið verði frá bættri að-
stöðu við Lækjartorg/Kalkofnsveg.
Ný skiptistöð verði byggð upp við
Vesturlandsveg. Kannað verði
hvernig hægt verði að mæta þjón-
ustu við Kringluna. Jafnframt skipt-
ir miklu máli að SVR fari í mark-
visst söluhvetjandi átak og kynni
þjónustuna betur en nú er.
Auknar tekjur
Ljóst er að þær breytingar sem
hér eru í bígerð eru kostnaðasamar.
Stofnkostnaður er nokkur og rekstr-
arkostnaður mun aukast vegna þess
m.a. að eknir kílómetrar' strætó
verða fleiri. Nauðsynlegt er því að
auka tekjur SVR til að standa und-
ir bættri þjónustu. Staða borg-
arsjóðs er eins og öllum er kunnugt
afar slæm og því er ekki að vænta
verulega aukins framlags til SVR
úr borgarsjóði. Reykjavíkurlistinn
hefur því orðið að gera það upp við
sig hvort hann vilji viðhalda skerð-
ingarstefnu Sjálfstæðisflokksins eða
bæta þjónustuna. Reykjavíkurlist-
inn teiur nauðsynlegt að bæta al-
menningssamgöngur í Reykjavík og
vegna m.a. erfiðrar stöðu borg-
arsjóðs sé ekki önnur leið fær en
að hækka fargjöld strætó jafnframt
því sem þjónustan verði efld.
Oflugt almenningssamgöngu-
kerfi skilar sér með margvíslegum
hætti til Reykvíkinga og kemur í
veg fyrir að Reykjavík lend: síðar í
þeim ógöngum sem margar borgir
hafa lent í vegna vaxandi umferð-
arþunga í miðborgum þeirra.
Höfundur er formaður
stjórnar SVR.
Arthur Morthens