Morgunblaðið - 12.09.1995, Blaðsíða 38

>ö ÞRIÐJUDAGUR 12. SEPTEMBER 1995
AÐSENDAR GREINAR
MÖRGUNBLAÐIÐ
(FIMET)
RAFMÓTORAR
Eigum til á lager alhliba
rafmótora í stærbunum
1,1 - 45 KW.
Útfærslur: »IP55
St. Franciskusspítalinn er hag-
stæður spítali fyrir þjóðarbúið!
•meb fót og
Sig. Sveinbjörnsson hf.
Skeiðarási 14
Sími: 565-8850 Fax: 565-2860
V
Fræðsla um
kristna trú
Hefur þú áhuga á námskeiði
um
Nýja testamentið,
Gamla testamentið,
kenningar kirkjunnar,
þjónustu leikmanna í
krikjunni,
sálgæslu,
siðfræði, kirkjusögu,
trúaruppeldi,
kirkjuna og
spíritismann,
trúflokka og
kirkjudeildir,
skipulag
þjóðkirkjunnar?
Leikmannaskóli
kirkjunnar.
Skráning og upplýsingar
á Biskupsstofu
í síma 562 1500
Skjótvirkur stíflueyðir
Eyðir stíflum
fljótt
• Tuskur
• Feiti
• Lífræn efni
• Hár i
• Dömubindi
• Sótthreinsar
einnig lagnir
One Shot fer
fljótt að stíflunni
af því að það er
tvisvar sinnum
þyngra en vatn.
Útsölustaðir:
Bensínstöðvar
og helstu
byggingavöruverslanir.
Dreifing: Hringás hf.,
sími 567 7878 - fax 567 7022
Tilbúinn
Stíflll
eyöir
í MORGUNBLAÐINU þ. 1.9. sl.
birtist grein eftir Egil Ólafsson,
blaðamann, undir fyrirsögninni
Sjúkrahús byggð upp langt umfram
þarfir. Er þar m.a. St. Franciskus-
spítalinn (SFS) tekinn sem dæmi.
Þeim skrifum viljum við mót-
mæla og gefa nokkar skýringar.
Ábendingar heimamanna
ekki teknar til greina!
Höfundur greinarinnar byggir
skrif sín á skýrslu sjúkrahúsnefndar
heilbrigðisráðuneytisins, svokall-
aðri „gulu skýrslu" , en það er
skýrsla, sem sjúkrahúsnefndin
samdi fyrir tveimur árum. Sú
skýrsla hefur hlotið mikla gagnrýni
strax frá birtingu og er það miður
að greinarhöfundur hefur ekki haft
öll þau gögn í höndum, sem skýrslu-
höfundum bárust frá stjórnendum
sjúkrahúsanna, þar sem bent var á
tölfræðilegar villur í skýrslunni.
Forráðamenn SFS hafa áður
svarað málflutningi sjúkrahús-
nefndar bæði munnlega og skrif-
lega og ætti því ekki að vera þörf
á frekari skýringum. Skýrslan
byggir á tölfræðilegri úttekt á starf-
semi landsbyggðaspjtalanna á ár-
unum 1989-1991. Á þessum tíma
var starfsemi SFS í lægð vegna
óviðráðanlegra aðstæðna og vegna
byggingarframkvæmda. Nefndar-
mönnum var þetta fullljóst þegar
skýrslan var unnin, en hafa greini-
lega kosið að nota tölurnar þrátt
fyrir nægar upplýsingar um starf-
semina frá árunum 1991 og 1992,
sem þeim var miðlað, bæði munn-
lega á fundi í Borgarnesi í desem-
ber 1993 og í ítarlegri greinargerð,
sem send var Símoni Steingríms-
syni í janúar 1994. í greinargerð-
inni var einnig skýrt frá áformum
um ákveðna sérhæfíngu spítalans
og undanfarin ár hafa verið þróaðar
aðferðir á SFS til meðhöndlunar
bakverkja- og bijósklossjúklinga án
skurðaðgerða. Starfssemi SFS og
nýting hefur því aukist verulega
þrátt fyrir flatan niðurskurð á þess-
um árum.
Stöðugt endurmat
þarf að vera í gangi!
Skýrsla eins og „gula skýrslan"
er ágæt, svo langt sem hún nær.
Sjúkrahúsnefndin á að halda áfram
störfum og það á að fylgjast með
þróun rekstrar stofnana milli ára,
en ekki aðeins að grípa niður í rekst-
urinn eins og hann var á árunum
1989-1991. Það vita það allir, sem
nálægt rekstri koma, að framtíð
fyrirtækja er ekki mörkuð með þvi
að fara til baka 2-4 ár aftur í tím-
ann í leit að þess tíma rekstartölum.
Margt hefur breyst á ekki lengri
tíma en það. Hvað SFS varðar þá
er hér í Stykkishólmi mikið breytt
stofnun frá því, sem var á viðmiðun-
arárum skýrslunnar. Stöðugt end-
urmat þarf að að sjálfsögðu vera í
gangi og þannig hefur það verið
hjá SFS.
Það er íslenska ríkið, sem
hagnast á að byggja með St.
Franciskusreglunni, en ekki
öfugt!
Áður en lengra er haldið langar
okkur til að rifja upp hvers vegna
^STREITU 0G KVIÐASTJORNUN
Láttu kvíða ekki stjórna lífi þínu og samskiptum
Helgarnámskeið fyrir karla og konur til að ná
tökum á streitu, kvíða og spennu
meö slökun, fræðslu og samskiptaþjálfun.
Öll námsgögn og "Slökun og vellíðan" innifalin.
Upplýsingar og skráning öll kvöld
frá kl. 20-22 í síma 553 9109.
lingsson, sálfræðingur
St. Franciskusspítalinn í Stykkishólmi.
farið var út í „hina 14 ára gömlu“
nýbyggingu.
Árið 1935 var St. Franciskus-
reglan tilbúin með sjúkrahús í
Stykkishólmi, en reglan hafði sér-
staklega verið beðin að koma hing-
að til landsins, reisa hér spítala og
reka hann.
Árið 1975 var ákveðið að reisa
heilsugæslustöð í Stykkishólmi, líkt
og á fleiri stöðum á landinu. Tveir
valkostir voru til staðar. í fyrsta
lagi að reisa heilsugæslustöð að-
skilda frá spítalanum eða í öðru
lagi að tengja hana við spítalann.
Eftir mikla skoðun varð síðari kost-
urinn valinn, sem sagt að byggja
stöðina við sjúkrahúsið. Um það
voru menn sammála. Samhliða
byggingu heilsugæslustöðvarinnar
var ákveðið að bæta við spítalann
því rými sem vantaði og var gerður
um það samningur milli St. Franc-
iskusreglunnar og ríkisins þannig
að reglan greiðir 40% af fram-
kvæmdakostnaði en ríkið 60%. Á
það skal bent að þegar rikið byggir
með sveitarfélögunum þá kemst
ríkið ekki upp með að greiða minna
en 85% af framkvæmdarkostnaði.
Varðandi offjárfestingu þessarar
byggingar þá er rétt að benda á að
á óðaverðbólgutímunum greiddi St.
Franciskusreglan mikið meira í
byggingunni en henni bar á þeim
tíma miðað við framlag ríkisins og
væri það reiknað upp til verðlags í
dag, má segja að reglan hafi greitt
meirihlutann í þessum byggingar-
framkvæmdum.
Samningur um endur-
bætur gerður 1992!
Samningur um endurbætur á
gamla húsinu, sem nýbyggingin er
byggð við, var gerður 22. janúar
1992. Skv. 3. grein þess samnings
kom fram sú skoðun þeirra sem
undir hann rituðu að St.Franciskus-
reglan fengi að vera í friði gagn-
vart meiri háttar breytingum í
rekstri, þar sem reglan greiðir þar
líkt og við nýbygginguna 40% af
kostnaðinum. Undir samninginn
fyrir hönd íslenska ríkisins rituðu
Sighvatur Björgvinsson, þáverandi
heilbrigðisráðherra og Friðrik
Sóphusson, þáverandi og núverandi
fjármálaráðherra. Heilbrigðisráðu-
neytið hafði allt frumkvæði að þeim
samningi.
Fjögurra eða fimm
hæða spítali?
Að gefnu tilefni viljum við upp-
lýsa lesendur um að í nýbygging-
unni er m.a. að finna legudeildir,
heilsugæslustöð, sem er mun minni
vegna samtengingar við SFS en
aðrar heilsugæslustöðvar, þvotta-
hús, endurhæfingardeild, móttöku
fyrir sjúkrabíl, kapellu og líkhús,
geymslur, mötuneyti og fundarsal.
Fjöldi sjúkrarúma hefur ekki
aukist heldur dregist saman úr 45
rúmum í 42 þegar SFS var settur
á föst fjárlög. Áðstaða fyrir sjúkl-
inga og starfsfólk hefur rýmkast
og nú er aðstaðan orðin lík því sem
hún er í öðrum stofnunum. Nú er
komin gistiaðstaða fyrir aðstand-
endur verðandi mæðra sem og
þungt haldinna sjúklinga.
í grein sinni vitnar Egill í Símon
Steingrímsson, einn nefndarmanna
sjúkrahúsnefndarinnar, þar sem
„Símon sagði heldur ekki þörf fyrir
fimm hæða sjúkrahús á Stykkis-
hólmi, en þar búa innan við 1.500
manns“.
Það eru hæpin vinnubrögð hjá
stærðfræðingi að blanda saman töl-
fræðilegum upplýsingum úr reksri
og byggingarlagi húsa. Þessi um-
mæli hans eru út í bláinn. Þess
skal getið að upptökusvæði spítal-
ans er Dalasýsla og Snæfellsnes-
og Hnappadalssýslá, þar sem íbúar
eru um 5.250.
Ný tækni og þekking!
Rétt er að tækninýjungar hafa
valdið miklum breytingum í nútíma
læknisfræði og ekki séð fyrir end-
ann á þeirri þróun. Nefna má að
beintenging milli sjúkrahúsa, með
Kostnaður á sjúkrarúm
er 2,5 milljónir, segja
yfirmenn spítalans
í Stykkishólmi, en
ekki sjö milljónir.
tilkomu ljósleiðara t.d. með faxi,
gegnum tölvur o.s.frv. eiga eftir að
stórbæta aðgang landsbyggðar-
lækna að sérfræðingum stóru
sjúkrahúsanna. Hafa m.a. Norð-
menn tekið þessa tækni í notkun
fyrir sín landsbyggðarsjúkrahús, en
einnig hafa verkfræðingar Land-
spítalans unnið að því að þróa t.d.
sendi- og móttökutæki fyrir rönt-
genmyndir. Þá er einnig spennandi
þróun í meðferð beinbrota, sem
gæti orðið næsta bylting í skurð-
lækningum og orðið til þess að
auka hlutdeild minni sjúkrahúsanna
í brota- og slysameðferð til muna.
Kostnaður á sjúkrarúm er
2.500.000 kr. en ekki
7.000.000 kr.!
í grein sinni segir Egill að kostn-
aður við hvert sjúkrarúm úti á landi
sé samkvæmt skýrslu sjúkrahús-
nefndarinnar 7.000.000 kr. á ári á
minni sjúkrahúsunum. Það má vel
vera að það sé rétt hvað heildina
snertir en kostnaður á hvert sjúkra-
rúm á SF_S á ársgrundvelli er
2.500.000 (Á SFS eru 42 sjúkrarúm
og framlag ríkisins til rekstar eru
krónur 105.000.000). Sé hins vegar
miðað við nýtingu spítalans fyrstu
7 mánuði þessa árs eru útgjöld rík-
isins 4 milljónir á hvert rúm, en
rétt er að benda á að nýting spítal-
ans hefur stöðugt verið að aukast
undanfarin ár þrátt fyrir miklar
truflanir vegna framkvæmda bæði
vegna nýbyggingar og nú síðar,
endurbóta á gamla húsinu. SFS er
því greinilega afar hagstæður spít-
ali í rekstri fyrir þjóðarbúið!
Það eru siðferðilega röng vinnu-
brögð að slá fram fyrir almenning
tölum, sem eiga ekki við nein rök
að styðjast.
Meira gegnumstreymi
sjúklinga en áður!
Séu niðurstöður þess tímabils,
sem skýrslan miðar við, bornar
saman við niðurstöður í dag kemur
fram talsverður mismunur hvað
varðar umönnun sjúklinga bæði
langlegu- og skammtímasjúklinga
og sjúkrastofnanir eru sífellt að
breytast eftir því sem rekstarum-
hverfi breytist, hvað sem hver vill
segja um það.
Langlegusjúklingar eru fleiri og
veikari. Alag hefur stórlega aukist
hjá starfsfólki í aðhlynningu, þar
sem langlegusjúklingar í dag eru
mun veikari einstaklingar en áður
var. Fullvíst er að starfsfólk á lang-
legudeild hefur ekki orðið vart við
rýmri tíma fyrir sjúklinga, heldur
hið gagnstæða.
Dvalarheimilin á upptökusvæði
spítalans sjá um þá aldraða, sem
ekki eiga erindi á sjúkrahús, hvert
á sínum stað.
Skammtímasjúklingar eru mun
fleiri og kemur það af því að á St.
Franciskusspítalanum er stunduð
markviss bakmeðferð, sem hefur
komið fólki úr öllum landsijórðung-
um til góða. Síðastliðin ár hefur
fjöldi sjúklinga sótt þessa þjónustu
víða að af landinu, en þessi starf-
semi hefur verið rekin samhliða
skurðlækningum, alm. bráðaþjón-
ustu, stóraukinni endurhæfingu,
kvensjúkdóma- og fæðingarstarf-
semi, röntgendeild og almennri
læknisfræði þ.á m. öldrunárlækn-
ingum. Hver skammtímasjúklingur
dvelur mun styttri tíma en áður á
spítalanum og er það í takt við
breyttar áherslur í eftirmeðferð.
Sérfræðingar á stóru
sjúkrahúsunum nýti
aðstöðuna á þeim minni!
Haft er eftir Matthíasi Halldórs-
syni, einum nefndarmanna, varð-
andi hugmynd um að sérfræðingar
á stóru sjúkrahúsunum nýti aðstöð-
una á þeim minni: „Við höfum rætt
þessa hugmynd við sérfræðinga,“
segir hann. Látum hugmyndina
liggja milli hluta - hún er ugglaust
vel þess virði að ræða hana. Hitt
vekur athygli að nefndarmenn skuli
yfirleitt hafa rætt við fólk úr lækna-
stétt. A.m.k. hafa hvorki umrædd
nefnd né heilbrigðisráðuneytið séð
ástæðu til að ræða við forsvars-
menn St. Franciskusspítalans í
Stykkishólmi um hugmyndir í átt
að betri nýtingu og aukinnar starf-
semi, og okkur vitanlega, gildir hið
sama um önnur landsbyggðarsjúka-
hús.
Hagræðingar
er gætt!
Við St. Franciskusspítalann í
Stykkishólmi er í sífellu leitast við
að gæta sem mestrar hagræðingar
og ná sem mestu út úr þeim fjár-
munum sem stofnunin hefur til
rekstar. Þeir, sem hér vinna eða
hafa unnið gegnum árin, geta borið
því vitni.
Stykkishólmi 7. september 1995.
Jósep Blöndal
yfirlæknir.
Róbert Jörgensen
framkvæmdastjóri.
Wilhelmina J. Barnas
hjúkrunarforstjóri.