Morgunblaðið - 05.11.1995, Qupperneq 4

4 SUNNUDAGUR 5. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 29/10 - 4/11
► HÉRAÐSLÆKNIRINN á
Vestfjörðum kveðst óttast
um andiega líðan Vestfirð-
inga eftir þau þungu áföll
sem riðið hafa yfir Flateyri
og Súðavík á þessu ári og
segir mikiivægt að fólk fái
aðstoð við að komast í gegn
um þennan vetur. Nefnd á
vegum heilbrigðisráðherra
hefur lagt til að áfallahjálp
verði efld við þá sem búa á
snjóflóðahættusvæðum til að
draga úr vanlíðan fólks.
Ráðherra ætlar að beita sér
fyrir að tillögumar verði
framkvæmdar.
► FREYR Jóhannesson
matsstjóri Viðlagatrygging-
ar íslands kveðst telja að
eignatjón sem varð vegna
snjóflóðsins á Flateyri sé
meira en tjónið sem varð í
Súðavík. Hann segir raun-
hæft að áætla það á milli 200
og 300 milljónir króna. Ætla
má að tjón á eignum í aftaka-
veðrinu í þarsíðustu viku
hafi numið að minnsta kosti
800-900 milljónum króna,
en ekki era þó öll kurl kom-
in til grafar í því efni.
► RIKISENDURSKOÐUN
telur eðlilegt að afnemaall-
ar beinar undanþágur frá
greiðslu afnotagjalda RÚV
og leggur til að sá möguleiki
verði kannaður að afnota-
gjöld einstaklinga verði
bundin við íbúðir og þau inn-
heimt með opinberum gjöld-
um. Stofnunin telur einnig
að sameina beri fréttastofur
Útvarps og Sjónvarps, en
fréttastjórar þeirra telja það
leiða til of mikillar sam-
þjöppunar.
► FINNUR Ingólfsson við-
skiptaráðherra kveðst te{ja
að lánsfjáröflun rikissjóðs
hall gengið erfiðlega innan-
lands á þessu ári. Fyrir vikið
hefur um 60% af lánsfjár-
þörf ríkissjóðs verið mætt
með erlendum lántökum.
Tugir þúsunda
minntust Flateyringa
Á MILLI 20 og 30 þúsund manns fóru
í blysför í gegnum miðbæ Reykjavíkur
á mánudagskvöld til að minnast þeirra
20 sem fórust í snjóflóði sem féll á
Flateyri við Önundarfjörð. Gengið var
frá Hlemmtorgi niður á Ingólfstorg þar
sem efnt var til minningarathafnar.
Forseti íslands var einn þeirra sem
ávörpuðu göngumenn og bað þá að
minnast þeirra sem látist hafa í nátt-
úruhamförum á þessu ári með einnar
mínútu langri þögn. Gangan var að
undirlagi Félags framhaldsskólanema
og kom flöldi þátttakenda skipuleggj-
endum hennar mjög á óvart.
Tæplega 2.000 Akureyringar tóku
þátt í blysför í sama tilgangi á þriðju-
dagskvöld og rúmlega 1.200 manns
sóttu minningarguðsþjónustu á ísafirði
á þriðjudag um Flateyringana sem fór-
ust.
Vel heppnuð söfnun
ÞEGAR hætt var að taka við framlög-
um í landssöfnuninni Samhugur í verki
á þriðjudagskvöld höfðu tæplega 36
þúsund framlög borist upp á alls tæpar
236 milljónir króna. Allt söfnunarféð
rennur til þeirra sem eiga um sárt að
binda eftir flóðið á Flateyri. í Færeyjum
hafa safnast um 17 milljónir króna til
sama málefnis, eða alls um 253 milljón-
ir króna. Áfram verður tekið við fram-
lögum allan nóvembermánuð.
Neitar að Jeltsín hafi
afsalað sér völdum
SERGEJ Medvedev, talsmaður Borís
Jeltsíns Rússlandsforseta, staðhæfði
við /nterfax-fréttastofuna í gær, að
forsetinn hefði ekki falið nokkrum
manni neitt af völdum sínum. Víktor
Tsjemomyrdín forsætisráðherra
.skýrði frá því á föstudag, að Jeltsín
hefði falið sér að hluta yfirstjórn
valdamestu ráðuneytanna, þ.e. vam-
ar-, öryggis-, utanríkis- og innanríkis-
ráðuneytanna. „Forsetinn hefur ekki
afsalað sér neinum völdum og ekkert
slíkt bar á góma á fundi þeirra
Tsjemomyrdíns á föstudag,“ sagði
Medvedev. Pavel Gratsjev varnar-
málaráðherra sagði í fyrradag, að
Jeltsín væri áfram yfirmaður alls rúss-
neska heraflans. „Forsetinn hefur
sinnt starfi sínu sem æðsti yfirmaður
heijanna í veikindum sínum. Það er
frá honum sem ég hef þegið fyrir-
mæli,“ sagði Gratsjev.
Viðræður um Bosníu
hafnar í Ohio
FRIÐARVIÐRÆÐUR Alija Izet-
begovic Bosníuforseta, Slobodans Mi-
losevic Serbíuforseta og Franjos Tudj-
mans Króatíuforseta hófust á mið-
vikudag í Ohio í Bandaríkjunum.
Warren Christopher, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, setti fundinn og
hvatti þátttakendur til að breyta blóð-
völlum Bosníu í land friðarins. Hann
sagði að grundvallaratriði friðarsam-
komulags yrðu að vera sjálfstæð og
sameinuð Bosnía, eining um sérstaka
stöðu höfuðborgarinnar Sarajevo, að
mannréttindi yrðu tryggð og þeir sem
framið hefðu hryðjuverk yrðu sóttir
til saka auk þess sem Króatía yrði að
fá aftur yfirráð í Austur-Slavoníu.
►AÐSKILNAÐARSINNAR
í Quebec viðurkenndu á
þriðjudag ósigur í kosning-
unum í fylkinu en kváðust
ekki myndu gefast upp. Að-
eins munaði um 53.000 at-
kvæðum á milli fylkinga að-
skilnaðarsinna og sambands-
sinna, 49,4% greiddu atkvæði
með aðskilnaði en 50,6% á
móti. Ógild atkvæði voru um
1,82%, fleiri en þau sem
skildu fylkingarnar að. Lýstu
leiðtogar aðskilnaðarsinna
því þegar yfir að þeir hefðu
ekki gefist upp og að þeir
myndu halda áfram barátt-
unni fyrir sjálfstæði Quebec.
►RUUD Lubbers, fyrrver-
andi forsætisráðherra Hol-
lands, þykir líklegur til að
verða skipaður fram-
kvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) Þjóð-
verjar, Bretar, Frakkar, ítal-
ir og Portúgalir hafa lýst
yfir stuðningi við hann. Uffe
Ellemann-Jensen, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Dan-
merkur, sagði eftir fund með
Warren Christopher utanrík-
isráðherra Bandarikjanna í
Washington á föstudag, að
framboð sitt til fram-
kvæmdasljóra NATO væri í
fullu gildi
► FRANSKA lögreglan góm-
aði á fimmtudag fimm
meinta vígamenn múslima í
aðgerðum i París, Lille og
Lyon. Talið er að um sé að
ræða forsprakka sprengjutil-
ræða í Frakklandi í sumar
og haust. Voru þrír þeirra
sagðir staðnir að verki við
sprengjusmíði.
FRETTIR
Unglingar sem brjóta reglur um útivistartíma
færðir í athvarf og sóttir af foreldrum
Minni hætta á vímuefna-
neyslu og misnotkun
Morgunblaðið/Júlíus
SKÚLI Skúlason starfsmaður ÍTR reynir að finna í þjóðskrá heim-
ilisfang drukkins unglings sem var færður í athvarfið og reynd-
ist ekki í ástandi til að svara spumingum þar að lútandi.
ÞEIR sögðust heita Kristinn, Björn, Andrés og Bjarki og vera
þrettán ára. Þeir kváðust hins vegar ekki þekkja reglur um úti-
vistartíma barna og unglinga.
„MEÐ ÞVÍ að framfylgja reglum
um útivistartíma barna og'unglinga
drögum við úr líkum á að unglingar
verði misnotaðir kynferðislega, hefji
vímuefnaneyslu of snemma eða
fremji afbrot af einhveiju tagi,“
segir Ómar Smári Ármannsson að-
stoðaryfirlögregluþjónn.
Skammt er um liðið síðan borg-
arstjóri sendi öllum foreldrum barna
og unglinga undir 18 ára aldri bréf
þar sem minnt er á reglur um úti-
vistartíma þessara aldurshópa og
óskað eftir samvinnu um að standa
vörð um þær. Lögreglan hefur að
undanförnu beint sjónum sínum að
hverfum í austurhluta Reykjavíkur
og opnað athvarf þar í samvinnu
við ÍTR, fyrir þá krakka og ungl-
inga sem eru of ungir til að vera
úti við eftir klukkan 22. Þetta er
framhald átaks sem hófst fyrst
1992 í miðbæ Reykjavíkur.
Þegar blaðamaður og ljósmynd-
ari Morgunblaðsins litu inn í at-
hvarfið í austurbænum skömmu
eftir miðnætti voru þar um 10 ungl-
ingar, 13 og 14 ára gamlir. Auður,
Margeir, Lilja, Jens, Sigrún og
Björn sögðust hafa verið á heim-
leið, flest að koma úr bíó, ásamt
stórum hóp annarra krakka þegar
lögregluna bar að til að grennslast
fyrir um aldur þeirra.
„Pabbi fær flog“
„Við vorum í strætó þegar ein-
hver í hópnum stakk upp á að fara
út í skóla. Það fóru allir út úr strætó
en strákurinn sem átti uppástung-
una fór bara heim til sín. Við vorum
fimmtán og sex af okkur voru flutt
hingað,“ segir Björn. Aðspurð um
hver séu líklegustu viðbrögð for-
eldra þeirra, segir einn; „pabbi fær
flog.“ Þau voru ekki ánægð með
afskipti lögreglunnar af útivist
þeirra og sögðust aldrei hafa verið
færð í athvarfið áður. Þau séu þó
oft úti við eftir klukkan 22 og lýstu
yfír furðu sinni vegna laga um úti-
vistartíma barna og unglinga. „Það
virðir enginn þennan útivistartíma.
Af hverju vorum við ekki bara keyrð
heim?“ spyr Auður.
„Við vorum í afmæli hjá vini
okkar og fórum eftir það í félags-
miðstöðina. En þegar hún lokaði
ákváðum við að koma við hjá vini
okkar og vorum að koma þaðan á
leið heim til mín þegar löggan kom
og tók okkur,“ segja þeir Kristinn,
Bjöm, Andrés og Bjarki, þrettán
ára, sem sátu og biðu foreldra sinna
í athvarfinu. Þeir segjast ekki hafa
lesið reglur um útivistartíma barna
og unglinga og ekki vitað að þeir
ættu að fara rakleiðis heim eftir
samkomuna.
Til stuðnings foreldrum
Að sögn Ómars Smára hafa
undirtektir foreldra, vegna ábend-
inga um nauðsyn þess að fylgja
eftir reglum um útivistartíma
bama, verið mjög góðar. „Til að
styðja þá foreldra sem vilja eða
geta einhverra hluta vegna ekki
framfylgt ákvæðum um lögbundinn
útivistartíma barna- og unglinga,
fylgjum við þessum málum eftir í
hverfunum. Þeir krakkar sem við
finnum úti við síðla kvölds og í
byijun nætur eru undantekningarn-
ar, langflestir eru heima við öfugt
við það sem sumir unglingar segja
foreldrum sínum,“ segir Ómar
Smári.
Hann segir viðbrögð foreldra,
þegar í þau er hringt og þeim til-
kynnt að böm þeirra hafí verið flutt
í athvarfið, yfírleitt vera undrun.
„Foreldrar standa oftast í þeirri trú
að börn þeirra séu í heimsókn hjá
vinum, ætli jafnvel að gistaþar, eða
muni koma rakleiðis heim eftir inn-
lit í félagsmiðstöðvar eða á skóla-
böll, eins og þau eiga að gera,“
segir hann.
Fjöldi þeirra unglinga, sem færð-
ir em í athvörfin, er mjög mismun-
andi. Fyrstu helgi eftir að skólarnir
byijuðu vom þeir hátt í eitt hundr-
að en næstu helgi aðeins fimm tals-
ins. Skúli Skúlason starfsmaður
ÍTR segir 10 krakka að meðaltali
vera færða í athvarfið um helgar,
flesta 14-15 ára. Áberandi ölvun
sé sjaldgæf. Hann segir flesta ungl-
inga bregðast skynsamlega við að
vera færð í athvarfið, þeim þyki það
þó oftast óþægilegt um margt, en
samskipti við foreldra séu undan-
tekningarlaust góð. Þeir séu
ánægðir með að þurfa ekki að sækja
bömin á lögreglustöð og yfirhöfuð
ánægðir með þessa þjónustu lög-
reglu. Oft viti þau ekki nákvæmlega
hvar börnin er að finna, eða þau
fínnist annars staðar en foreldrar
töldu.
Ein regla fyrir alla
Ómar Smári segir menn hafa
reiknað með í upphafi að þetta starf
tæki dijúgan tíma, enda þurfi bæði
að efla vitund foreldra og sannfæra
krakkana um réttmæti þess að virða
útivistartímann. „Við þurfum að ná
til allra foreldra, því að þegar ein
regla gildir fyrir alla, sætta krakk-
arnir sig betur við hana.“
TVÆR mæður sem Morgun-
blaðið ræddi við þegar þær
komu að sækja börn sín í at-
hvarfið, lýstu yfir ánægju sinni
með þessa þjónustu lögreglu og
borgaryfirvalda. „Mér finnst
þetta mjög gott framtak," segir
önnur þeirra.
„Ég átti von á stráknum fyrir
klukkutíma, og hef aldrei lent
í þessu fyrr. Hann hefur yfir-
leitt farið eftir þeim reglum sem
ég hef sett um útivist hans, en
mér finnst þetta vera þörf
áminning fyrir hann,“ segir
önnur móðirin en kvaðst þó telja
fullhart að leyfa honum ekki
að halda heim til sín, fyrst hann
„ÞÖrf
áminning“
var ekki drukkinn eða að bijóta
af sér. Hún sagði að sér hefði
brugðið þegar haft var sam-
band við hana og henni tilkynnt
um dvalarstað sonarins.
Reynir að herða reglur
Hin móðirin segir þetta einn-
ig vera í fyrsta skipti sem barn
hennar sé fært í athvarfið og
notar tækifærið til að minna
afkvæmið á að „það má ekkert
skreppa eftir bíó, þú veist að
þú átt að koma beint heim“.
Hún kveðst telja erfitt að
brýna fyrir barni sínu að virða
réttan útivistartíma, því að það
segi sér að flestir unglingar fái
að vera úti lengur sem selji
þrýsting á foreldra. Hún reikni
þó með að reyna að herða regl-
urnar eftir þennan atburð, en
te\ji þó enga lausn að loka börn
inni því að sú aðferð leiði ti{
baktjaldamakks. „Mér finnst
mjög gott að smala krökkunum
svona saman, þeir læra vonandi
af reynslunni," segir hún.