Morgunblaðið - 15.11.1995, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 15. NÓVEMBER 1995 23
AÐSENDAR GREINAR
N ey ðarþj ónusta
ávilligötum
Nú þegar hið nýja fyrir-
komulag lítur dagsins
ljós, kemur fram, segir
—
Ogmundur Jónasson,
að tiltekin einka-
FYRR á þessu ári
voru sett lög um að
samræma símsvörun
neyðarþjónustu lands-
manna. Þetta er þarft
framfaramál og ætti að
geta orðið til þess að
stuðla að markvissari
vinnubrögðum, auka
öryggi og jafnvel draga
úr kostnaði ef rétt er
að málum staðið. En
því miður bendir flest
til þess að við fram-
kvæmdina hafi menn
farið út af því sporinu.
Það er grundvallar-
atriði að um samræmda
neyðarþjónustu af
þessu tagi ríki sátt. Hún á að vera
hafin yfír alla gagnrýni bæði frá al-
menningi og einnig þjónustuaðilun-
um. í Ijósi þess að öryggis- og
neyðarþjónusta hefur í vaxandi mæli
færst á hendur einkafyrirtækja sem
keppa sín á milli á markaði, er nau§-
synlegt að samræmd öryggisþjón-
usta standi ofar markaðshagsmun-
um. Það fyrirkomulag sem nú er
stefnt að tryggir ekkert af þessu.
Fagleg gagnrýni
Þannig er unnt að gagnrýna það
sem aimennur borgari að einkafyr-
irtæki sem ekki lýtur stjórnsýslulög-
um annist milligöngu trúnaðarupp-
lýsinga.
Þá hefur komið fram fagleg gagn-
rýni frá hendi þeirra sem gerst
þekkja til þessara mála og nægir þar
að vísa í sameiginlega ályktun
stjórna Landssambands lögreglu-
manna og Landssambands slökkvi-
liðsmanna. Þar segir meðal annars:
„Þannig blasir nú við að aðilar sem
ekki hafa komið að beinni neyðarsím-
svörun í landinu eru orðnir milliliðir
á milli almenings annars vegar og
lögreglu og slökkviliðs hins vegar.“
Hér er vísað til þess að
stefnt er að því að ný-
stofnað hlutafélag,
Neyðarlínan hf., sem er
í eigu opinberra stofn-
ana, félagasamtaka svo
og einkafyrirtækja á
borð við Sívaka, Vara
og Securitas starfræki
vaktstöð sem taki við
öllum hjálparbeiðnum
og neyðarsímtölum frá
almenningi til lögreglu
og slökkviliðs.
Þegar um það var
rætt á sínum tíma að
samræma neyðarþjón-
ustuna var markmiðið
fyrst og fremst að sam-
ræma vel á annað hundrað neyðarlín-
ur í landinu og einfalda þannig að-
gang að viðbragðsaðilum, þ.á m. lög-
reglu og slökkviliði, enda víða úrbóta
þörf, einkum í dreifbýli. Þá var um
það rætt að einkaaðilar gætu notið
góðs af þessari samræmingu. Það
hlýtur að teljast sjálfsagt og eðlilegt
að einkafyrirtæki fái eftir því sem
kostur er þjónustu og aðstoð frá
samræmdri neyðarsímsvörun enda
sérstaklega gert ráð fyrir útseldri
þjónustu.
Nú þegar hið nýja fyrirkomulag
lítur dagsins ljós, kemur fram að til-
tekin einkafyrirtæki eru komin með
eignarvald yfir neyðarlínunni. Önnur
fyrirtæki sem starfa á þessu sviði
líta þetta eðliiega hornauga og hafa
skotið til Samkeppnisráðs kæru þar
sem því er haldið fram að þetta sam-
ræmist ekki samkeppnislögum og að
hér sé að myndast óeðlileg ríkis-
vernduð einokun sem hægt sé að
misbeita gegn öðrum samkeppnisað-
ilum á markaði. Þessi fyrirtæki líta
svo á að óeðlilegt sé að samkeppnis-
aðilar þeirra sitji beggja vegna borðs-
ins sem seljendur og kaupendur þjón-
ustunnar.
fyrirtæki eru komin
með eignarvald
yfir neyðarlínunni.
Það er kominn tími til þess að
stjórnvöld átti sig á því að ætli þau
raunverulega að afhenda þessum
fyrirtækjum hina viðkvæmu síma-
þjónustu sem tekur á móti neyðar-
kalli frá fórnarlömbum ofbeldis,
glæpa, eldsvoða svo og slysa og
bráðaveikinda þá munu vakna í þjóð-
félaginu ýmsar spurningar um ör-
yggi og trúnað sem krafist verður
afdráttarlausra svara við.
Jafnræði á markaði
Hér munu sameinast í einni fylk-
ingu, annars vegar þeir sem telja það
vera grundvallaratriði að á sam-
keppnismarkaði ríki jafnræði, að ekki
sé minnst á það þegar opinbert fé
er annars vegar og svo hinir sem
gera skýlausa kröfu um að neyðar-
þjónusta á vegum lögreglu og
slökkviliðs sé ekki markaðsvara.
Éftir samtöl við einstaklinga sem
nálgast málið frá þessum tveimur
ólíku áttum virðist mér að þessi sjón-
armið geti fullkomlega farið saman.
Markmiðið með lagasetningunni í
upphafi árs var reyndar að búa svo
um hnútana að þetta tvennt gæti
farið saman, aukið hagræði fyrir alla
sem sinna þessari þjónustu og full-
komnara öryggi borgarans.
Nú er það dómsmálaráherra að
sjá til þess að lögin afskræmist ekki
í höndum þeirra sem eiga að fram-
kvæma þau. Til þess þarf hann að
taka þær tillögur sem nú liggja fyrir
til gagngerrar endurskoðunar.
Höfundur er formaður BSRB og
alþingismaður.
Ögmundur
vJónasson
Skilyrt skattgreiðsla
ÞUNGUR hrammur
náttúruafla hefur lostið
landsmenn með óvenju-
legum" hætti á þessu
ári. Snjóflóð hafa fallið
á byggð og valdið miklu
manntjóni, þjóðin öll er
harmi slegin. Hetjuleg
framganga björgunar-
manna og fjölmargra
annarra hefur vakið að-
dáun og allt, sem í
mannlegu valdi stóð,
verið boðið fram af fús-
leika og drenglund. En
ógnaröfl höfðu yfir-
hönd, vaskleikur hinna
fómfúsu megnaði ekki
að afstýra miklu mann-
tjóni, lítil börn jafnt sem
fullorðnir voru hrifín burt.
íslenskt fólk hefur lengi mátt una
því að sjórinn heimti þungbæran toll
og vísast hefur enginn
punktur verið settur
aftan við þá sögu. Snjó-
flóðin á Vestíjörðum nú
eru ný ógn og er því
þó ekki gleymt sem
áður hefur gerst.
Skáldið og stjómmála-
maðurinn Sigurður Eg-
gerz horfðist í augu við
manntjón á sjávar-
strönd. Tilfinninga-
þrungið ljóð skáldsins
er alþekkt. Hann hróp-
ar í himininn:
Alfaðir sjórinn tók aleiguna
mína,
alfaðir réttu mér höndina
þína.
Með því að víkja til einu orði
myndu margir hrópa með skáldinu,
nú er það snjórinn sem tók. Máske
Sigurður E.
Haraldsson
Þetta má aldrei gerast
aftur, segir Sigurður
E. Haraldsson, sem hér
skrifar um hörmung-
arnar á Vestfjörðum.
er það harmabót að sorgin er þjóð-
arinnar allrar.
En þessi áföll kalla á heitstreng-
ingu, þá heitstrengingu að allt verði
gert til að koma í veg fyrir að slíkir
atburðir endurtaki sig. Þetta má aldr-
ei gerast aftur. Sú heitstrenging
verður að vera algjör, skilyrðislaus.
Og til þess að hún sé ekki orðin tóm
þarf að bregðast við, þannig að komi
að gagni. Hafi andvaraleysis gætt
og hús verið reist þar sem þau skoð-
Vaxandi fíkni-
efnavandi
Á FUNDI stjórnar
Sambands íslenskra
sveitarfélaga 10. nóv.
sl. var samþykkt að
hvetja sveitarstjórnir
um land allt að taka
til sérstakrar umfjöll-
unar sívaxandi fíkni-
efnanotkun unglinga
og ekki siður að vinna
skipulega og markvisst
að fræðslu og forvörn-
um í samvinnu við lög-
regluyfirvöld og fé-
lagasamtök, sem láta
sig þessi mál varða á
hverjum - stað. Jafn-
framt skoraði stjórn
sambandsins á Alþingi
að herða viðurlög við smygli og
sölu fíkniefna og að efla þann þátt
löggæslunnar sem tekst á við þessi
vandasömu mál.
Glæpir og ofbeldi
fara vaxandi
Ljóst er, að sala og dreifing fíkni-
efna er ekki lengur bundin við höf-
uðborgarsvæðið og dæmunum
ijölgar um skipulagða sölu- og
dreifingarstarfsemi eitursalanna
vítt og breitt um landið. Greinilegt
er, að eitursalarnir svífast einskis
enda skipulagðar varnir víða í lág-
marki og fjárframlög til fíkniefna-
deildar lögreglunnar og forvarnar-
starfs af skornum skammti.
Afleiðingin af sívaxandi smygli á
vímuefnum og aukinni athafnasemi
eitursalanna í sölu og dreifingu er
fyrst og fremst sú, að fleiri og fleiri
ungmenni verða háð notkun fíkni-
efna með öllum þeim hörmulegu
afleiðingum sem því fylgja. Glæpir
og ofbeldi fara vaxandi, heimili eru
ekki lengur óhult fyrir innbrotum
og einstaklingar verða fyrir lík-
amsárásum fíkniefnaneytenda í leit
ast nú í hættu ber að endurmeta það
sem áður var gert. Að sjálfsögðu
verður algjört öryggi seint tryggt en
jafnljóst er, að mikilla úrbóta er þörf.
Og þá er komið að erindinu með
þessum linum. Um langt skéið hefur
undirritaður greitt tilskilin opinber
gjöid og ekki áður freistað þess að
láta fylgja fyrirmæli um, hvernig
þeim skuli varið. Nú er þess krafist
að forgangsröðun verði með þeim
hætti, að varúðarráðstafanir á Vest-
fjörðum og raunar víðar vegna hættu
af snjóflóðum hafi algjöran forgang.
Allt, hvetju nafni sem nefnist, raðist
á eftir ráðstöfun flár sem telst
tryggja svo sem framast er kostur,
að hörmungarnar á Vestfjörðum
skelli ekki á landsmönnum á ný. í
þessu felst engin draumsýn um að
allri vá verði bægt frá, þeim mun
síður að opinber forsjá leysi hvern
vanda. En eins og áður var að vikið,
nú er tími heitstrenginga. Þetta má
aldrei gerast aftur, aldrei, aldrei.
Höfundur er kaupmaður í Reykja-
vík.
að verðmætum til að
fjármagna kaup á eit-
urefnum.
Sameiginiegt átak
nauðsynlegt
Opinber yfirvöld,
foreldrafélög og fé-
lagasamtök þurfa að
sameinast í baráttu
sinni gegn þessu þjóð-
félagsböli með mark-
vissum aðgerðum og
mikilvægt er að gera
sem flesta meðvitaða
um alvöru i málsins
þannig að umræðan
um fíkniefnavandann
og aðgerðir til að
stemma stigu við honum verði ekki
einkamál tiltekinna hópa heldur
sameiginlegt viðfangsefni alls al-
mennings í landinu.
Baráttan gegn vaxandi
fíkniefnavanda á að
vera forgangsverkefni,
segir Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson, sem hér
fylgir eftir samþykkt
stjórnar Sambands
íslenskra sveitarfélaga
um viðbrögð.
Stjórn Sambands íslenskra sveit-
arfélaga ákvað að setja á fót vinnu-
hóp til að taka þessi mál til sérstakr-
ar umfjöllunar og leita leiða til að
efla samstarf þeirra aðila sem vinna
að þessum málum. Nauðsynlegt er
að boða til fundar með fulltrúum
dómsmála-, heilbrigðis- og skólayf-
irvalda, sveitarfélaga og fleiri aðila
sem mál þetta varðar til að ræða
þennan vanda, gera sér sem
gleggsta grein fyrir umfangi hans
og leita leiða til að takast á við
hann.
Forgangsverkefni
Baráttan gegn vaxandi fíkni-
efnavanda í þjóðfélaginu á að vera
forgangsverkefni. Við stöndum
frammi fyrir þeirri staðreynd að
hinir íslensku eiturlyfjabarónar
svífast einskis í þeirri ætlan sinni
að auka sölu og dreifingu eiturlyfja
á íslandi og leggja þar með grunn
að sívaxandi notkun þeirra. Ef ekk-
ert raunhæft verður aðhafst í þess-
um málum á næstu misserum er
ljóst að vandinn mun margfaldast
með öllum þeim alvarlegu afleiðing-
um sem sífellt eru að koma betur
og betur í ljós.
Höfundur er formaður Sambands
íslenskra sveitarfélaga og borgar-
fulltrúi.
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
___lCSlf
.../ stöðugri sókn!
KiFII-
BRJFBLBmB
SKARAR
..j eldhúsið og suinarbústuðinn.
GR 2600
• H:152 B:55 D:60cm
• Kælir 187 Itr.
• Frystir: 67 Itr.
Ver& kr.49.664,-
GR 1400
• H: 85 B:51 D:5Ó cm
• kælir: 140 I.
Ver& kr. 29.350,-
GR 1860
• H:117 B:50 D:60 cm
• Kælir: 140 Itr.
• Frystir 45 Itr.
Ver& kr. 41.939,-
GR 2260
• H:140 B:50 D:60 cm
• Kælir:l 80 Itr.
• Frystir 45 Itr.
Verb kr. 47.280,-
GR 3300
• H:170 B: 60 D:60cm
• Kælir:225 Itr.
• Frystir 75 Itr.
Ver6 kr. 58.350,-
ORMSSONHF
Lágmúla 8, Sími 553 8820
Umbobsmenn um land allt