Morgunblaðið - 10.12.1995, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Að fjörutíu
árum liönum
Bókmenntaverðlaun Nóbels eru æðsti
heiður sem rithöfundi hlotnast og leið til
heimsfrægðar. Jóhann Hjálmarsson rifj-
ar upp andrúmið kringum Halldór Lax-
ness fyrir fjórum áratugum og það sem
fylgdi í kjölfarið.
FJÖRUTÍU ár eru liðin síðan
Halldór Laxness tók við
bókmenntaverðlaunum
Nóbelsr fyrstur íslendinga og sá
eini til þessa. Við hátíðlega athöfn
í Stokkhólrhi 10. desember 1955
minnti Halldór á arfinn og alþýð-
una, land og þjóð, sem fóstraði
hann. Honum var vel tekið þegar
hann sneri heim, en um hann hafði
löngum gustað.
Fyrsta bók Halldórs sem kom
út eftir Nóbelsverðlaun var
Brekkukotsannáll, skáldsaga með
nokkuð öðru svipmóti en fyrri verk,
en kom þó ekki alveg á óvart.
Vegsömun einfalds lífs og lífsvisku
aiþýðufólks var ekkki óþekkt í
verkum Halldórs, ekki heldur dæmi
um fánýti frægðarinnar. Engu að
síður heyrðust þær raddir að Hall-
dór væri nú búinn að vera, broddur-
inn úr verkum hans og hann stefndi
beina leið í stofur og á náttborð
broddborgaranna.
Þetta var vitanlega rökleysa eins
og aðrar fullyrðingar um bók-
menntir af pólitískum rótum. Hall-
dór tók sér fyrir hendur að endur-
skoða viðhorf sín til samtíðarinnar
og skrifaði sinn beinskeytta
Skáldatíma. Hann lét sér heldur
ekki muna um það að endurnýja
sagnagerðina með verkum eins og
Kristnihaldi undir Jökli og Guðs-
gjafaþulu sem sönnuðu að hann
hafði manna best fylgst með bók-
menntaþróuninni. Innansveitar-
kronika og esseyjurómanar fylgdu
líka. Að auki hélt hann áfram að
vera greinahöfundur með erindi,
ádeilumaður, samtíða sjálfum sér
og fomfræðasinni í senn.
Nóbeisverðlaunin urðu ekki til
þess að skáldið slægi af kröfum til
sjálfs sín og annarra. Síður en svo.
, Morgunblaðið/Ólafur K. Magnú.sson
HALLDOR Laxness og Gunnar Gunnarsson spjalla. A milli þeira er Auður Laxness.
Þau höfðu mikil áhrif, voru uppörv-
un fyrir hann sjálfan og aðra rithöf-
unda. Þau beindu sjónum margra
útlendinga að íslandi. Lengi vel og
jafnvel enn var það svo að þegar
menn nefndu orðið ísland í útlönd-
um komu Halldór Laxness og bæk-
ur hans fyrst í hugann.
Ungir rithöfundar fögnuðu
skáldinu, en stundum þótti skorta
á liðsinni hans þegar veikburða
samtímabókmenntir áttu undir
högg að sækja. Hann virtist bólu-
settur fyrir nýjungum í skáldskap,
að minnsta kosti í táli. í útlöndum
kvaðst hann ekki umgangast aðra
íslenska rithöfunda. Þetta stakk í
stúf við persónuleg kynni af skáld-
inu sem voru afar elskuleg og var-
færin af hans hálfu.
Verðlaun eru síður en svo algild.
Aftur á móti held ég að fáir hafi
gagnrýnt og enginn nú að Halldór
Laxness skyldi verða fyrir vali
sænsku akademíunnar. Gunnar
Gunnarsson var að vísu nefndur en
gegn honum stóð það að hann hafði
skrifað höfuðverk sín á dönsku.
Bókmenntaverðlaun vekja þegar
best lætur athygli á bókmenntum
yfirleitt. Segja má þó að það verði
eins konar árátta eða kækur að
verðlauna alltaf sömu höfundana
svona eins og þegar mý sest hvað
eftir annað á sömu mykjuskána af
því að það þekkir ekki aðrar.
KVENNAKÓR Reykjavíkur
Aðventutónleikar Kvennaskórs Reykjavíkur
KVENNAKÓR Reykjavíkur heldur
þriðju aðventutónleika sína í Víði-
staðakirkju í dag, sunnudaginn 10.
desember kl. 18. og í Hallgríms-
kirkju miðvikudaginn 13. desember
og fimmtudaginn 14. desember kl.
20.30 bæði kvöldin.
Yfirskrift tónleikanna er: „Nú
kemur heimsins hjálparráð.“ Flutt
verða kirkjuleg verk og aðventutón-
list m.a. eftir Brahms og Mendels-
sohn-Bartholdy, samin fyrir kvenna-
kór og nýjar raddsetningar og umrit-
anir fyrir kvennakór eftir Aðalheiði
Þorsteinsdóttur og Úlrik Ólason.
Einsöngvari með kórnum verður
Elsa Waage, fiautuleikarar Bern-
harður Wilkinson og Hallfríður Ól-
afsdóttir. Stjórnandi Kvennakórs
Reykjavíkur er sem fyrr Margrét
Pálmadóttir og Svana Víkingsdóttir
píanóleikari sér um undirleik.
í kynningu segir: „í haust hefur
starf kórsins verið í miklum blóma.
í október og nóvember stóðum við
fyrir tónleikum á fimmtudagskvöld-
um sem voru t.d. tónleikar í Ráðhús-
inu og Kristskirkju með söngkaffí
á eftir í félagsheimiii okkar á Ægis-
götu 7.
Senjórítukór Kvennakórs Reykja-
víkur stcð fyrir söngkaffí eitt
fímmtudagskvöldið og síðasta
kvöldið var söngkvöld fyrir alla fjöl-
skylduna þar sem ailir þeir sem vildu
taka lagið komu með börnin sín.
Húsfylli var öll kvöldin og mikii
stemmning.
Sú nýbreytni er í starfsemi
Kvennakórs Reykjavíkur að í haust
tók til starfa senjórítukór, þar sem
„síungar" eldri konur syngja saman
undir stjórn Ruthar Magnússon.
Einnig tók til starfa léttsveit
Kvennakórs Reykjavíkur undir
stjórn Jóhönnu Þórhallsdóttur og
Aðaiheiðar Þorsteinsdóttur og eru
þar 70 konur.
Kvennakór Reykjavíkur hefur
boðist það einstaka tækifæri á sumri
komanda að fara í söngferðalag til
Ítalíu, þar sem kórinn mun syngja
á alþjóðlegri listahátíð i Flórens.
Einnig mun kórinn syngja 9. júní
nk. hámessu í Péturskirkjunni í
Róm.
Auk þess mun kórinn halda
tvenna tónleika í Róm. Einsöngvari
okkar verður Sigrún Hjálmtýsdóttir,
hin eina sanna „Diddú“.
Geturþú axlað ábyrgð á einu bami sem er i neyð?
Já, ég vil styrkja barn með kr. 1.000 á mánuði í:
Jj A-Evrópu [ Iasíu J Afríku ÍS-Ameríku
Nafn
Hcimilisfang,
Gíró-------
□
Pnr..
-Visa/Euro.
Vinsamlegasl sendið mér fyrst hækling um SOS barnaþorpin,
Hamraborg 1,200 Kópavogur, s. 564 2910, fax 564 2907.
« /Tv t
m
X
I
I
I
I
I
Tímarit
• ÚT er komið þriðja hefti tíma-
ritsins Andblær. Bókmenntir og
draumbókmenntir. Að þessu
sinni eiga sautján höfundar efni í
ritinu. Meðal þeirra eru Lárus Már
Björnsson, sem á ljóð, ásamt þeim
Hrafni Harðarsyni; Baldri Óskars-
syni og Steinunni Asmundsdóttir.
Birtar eru sögur eftir Sigfús
Bjartmarsson, Gunnar Randvers-
son og Ferdinand Jónsson. Einnig
er draumtexti eftir Þórunni Helga-
dóttur. Ritstjóri er Þórarinn Torfa-
son. Mynd á forsíðu er eftir Bjarn-
heiði Jóhannesdóttur.
Andblærfæst föllum helstu
bókaverslunum ogkostar 790 kr.
♦ ♦ ♦----
Nýjar bækur
• ÚT er komin bókin Sækjandinn
eftir John Grisham. Bókin, sem
nefnist The Rainmaker á frummál-
inu, kom út í Bandaríkjunum fyrr
á þessu ári. Fyrsta prentun bókar-
innar var 2,8 milljónir eintaka og
var það algjört met. „Sækjandinn
er grípandi og skemmtileg saga
af baráttu ungs lögfræðings sem
gengur einn á hólm við óvígan her
andstæðinga," segir í kynningu.
Útgefandi erlðunn. Sækjandinn
er 303 blaðsíður. Nanna Rögnvald-
ardóttir þýddi bókina, sem er
prentuð íPrentbæ hf. Verðhennar
er 2.980 kr.
-----♦■ ♦ ♦----
Kórsöngur í
Dómkirkj-
unni
í DAG, sunnudag, syngur kór Tón-
listarskólans í Reykjavík við messu
í Dómkirkjunni klukkan ellefu.
Stjórnandi kórs tónlistarskólans
er Marteinn H. Friðriksson. Einnig
munu nemendur úr tónmennta-
kennaradeild syngja í tuttugu mín-
útur á undan messunni undir stjórn
væntanlegra útskriftarnemenda.