Morgunblaðið - 10.12.1995, Blaðsíða 40
40 SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 5691100 • Símbréf 569 1329
i
I
HÚSIÐ á Héðinshöfða, þar sem Einar Ben. bjó á unglingsárum.
Menningarpunktar
að norðan
Tommi og Jenni
Ljóska
i mpphafc bessa..'
fjdr/ÍMSdrs /d-fadc-
£q Lofado þt/i
nn/rC pcn/ngar kærn t/.
inn-Ojteghélt
(Hélt faqrn- )
r Loforbiá.7
Ferdinand
REHLnik
Æ
Smáfólk
WHY ARE THEY 6IVIN6
ME A TRAFFIC REPORT?
I PÖN'TOWN ACARÍ I
CAN'T EVEN PRIVE A CAR!
Af hverju eru þeir að gefa
mér umferðarskýrslu? Eg á
ekki bíl! Ég kann ekki einu
sinni að aka bíl!
Til hvers þarf ég um- Nú, ég...
ferðarskýrslu? Geturðu
útskýrt það?
Það er alltaf að koma
eitthvað fyrir sem eng-
inn getur útskýrt...
Frá Steingrími St. Th. Sigurðssyni:
ORÐIÐ menning er býsna ofnotað
og stundum svo mjög, að manni
getur klígjað við, einkum af þeim,
sem aldrei hafa kynnzt menningu
í raun. Fyrir norðan á Húsavík,
nánar tiltekið á svæðinu frá Laxa-
mýri, sem er aðalssetur og að Mán-
árbakka á Tjörnesi, er menning í
verki, ekki sýnd eða uppskafnings-
háttur.
Safnahúsið á Húsavík er slíkur
sómi fýrir þetta umrædda svæði og
raunar alla sýsluna, að það er
ómaksins vert að koma norður til
að skoða það og njóta þess. Það
er ljómi yfir því og kraftur og minnir
einna helzt í vissum skilningi á
andann í Ijóðum Einars Ben, sem
er sagður hafa búið að kraftgjöf-
inni frá Héðinshöfða (þar þróaðist
meðal annars skáldskapamáttúra
hans) en Héðinshöfði var sýslu-
mannssetur, og þar byggði Bene-
dikt Sveinsson sýslumaður faðir
Einars forláta hús, sem enn stend-
ur, reist 1880. Það er hlaðið úr
höggnu gijóti, sem er tekið úr Reið-
arárgili, stutt frá bænum Héðins-
höfða. Búið var í þessu gamla sýslu-
mannshúsi til 1974, en sá, er síðast
var ábúandi þess, er bóndinn í Héð-
inshöfða, Jónas Bjarnason. Hann
er þremenningur við Matthías
Bjamason og náskyldur Jónasi frá
Hriflu. Harðduglegur maður - vinn-
ur myrkranna á milli að búinu og
rær auk þess til fiskjar. Jónas vill
láta viðhalda húsinu, sem Einar Ben
bjó í fram yfir tvítugt frá fimmtán
til sextán ára aldri. Húsið er frið-
lýst, en eitthvað er í veginum. Fátt
mundi dýpka skilning á andagift
Einars meira en fullkomið viðhald
á þessu bráðfallega húsi, sem er
eins og fögur myndlist. Jónas bóndi
sýndi kvistherbergið, þ&r sem Einar
er sagður hafa iðulega fengið hug-
Ijómun í yrkingar: Þessi sérstaka
reisn, sem er yfír útsýninu þarna
(smbr. nafni á einni ljóðabók E.
Ben. Hafblik) og þá ljóðið Útsær.
Héðinshöfði er fyrir opnu hafí og
þess vegna tengdur eilífðinni, og
því enginn dauði þar. Hvers vegna
í ósköpunum taka ekki þeir, sem
ráða yfír menningarleifum íslend-
inga sig til og ráðast nú í að bjarga
þessu magnaða húsi á Héðinshöfða
frá tortímingu og gleymsku. Einar
Ben var álíka mikill andi og Shake-
speare (er þó lítt kynntur í skólum
landsins, að minnsta kosti snöggt-
um minna en ýmsir úrkynjaðir
skáldlingar, sem vegna annarlegra
stjómmálaskoðana eiga upp á pall-
borðið hjá mörgum af kennarastétt-
inni og hjá svonefndum „bók-
menntagagnrýnendum"). Það hefur
verið sagt um Knut Hamsun norska
stórrithöfundinn, að höfundar á
borð við hann fæðist ekki nema
einu sinni á tvö hundruð árum.
Sama má segja um E. Ben.
Leikurinn á fögrum nóvember-
degi (sunnudegi) hafði borizt frá
Laxamýri. Þar er aristokratísk
reisn. Kvöldið áður hafði sá slyngi
og skemmtilegi vinur Doktor Gunn-
laugur Þórðarson verið hittur að
máli í slotinu Kaldbak, þar sem
dóttir hans Snædís sýslumannsfull-
trúi og leikkona og eiginmaður
hennar Siguijón Benediktsson
tannlæknir búa einkar listrænt í
endursköpuðum sveitabæ, svo
smekklega, að það líkist ævintýri:
Tijárækt, gijóthleðsla á la sá
franskmenntaði Dr. juris Gunnlaug-
ur, sem e_r engum líkur í hugsjón
fegurðar. í hug flugu þessar ljóðlín-
ur eftir Keats: „A thing of beauty
is a joy forever", „hið fagra er eilíf
gleði“. (Lausl. þýð.)
Hótel er á Húsavík, gerðarlegt
og með andrúmsloft. Það er vin-
sælt fyrir ráðstefnur og sitthvað
fleira. Þar er framreiddur einn bezti
árbítur á íslandi. Barinn er líklega
góður fyrir þá, sem slíkt „brúka“
eins og þar segir.
Fleiri menningarpunktar og
óvenjulegir: Bókasafnið. Stendur á
gömlum merg. Nítíu ára. í sýslunni
eru margir lestrarhestar og bókfús-
ir og menntunarleitendur.
í ferð út á Tjörnes um 25 kíló-
metra frá Húsavík: Þar er menning-
arpunktur á bæ, sem heitir að Mán-
árbakka, því þau hjónin Elísabet
Bjamadóttir og Aðalgeir Egilsson
hafa flutt þangað gamalt hús frá
Húsavík, heitir Þórshamar. Þar inni
eru geymdir munir og hitt og þetta,
sem minnir á fyrri tíma. Þama eru
hlutir frá landnámsöld. Hjá húsráð-
endum á Mánárbakka ríkir glæsileg-
ur gamalíslenzkur hugsunarháttur,
sem gefur fordæmi á þessum tíma.
STEINGRÍMUR ST. TH.
SIGURÐSSON,
Húsavík við Skjálfanda.
Allt efni sem birtist 1 Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
upplýsingasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu það-
an, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast.samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.