Morgunblaðið - 06.01.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 6. JANÚAR 1996 11
FRÉTTIR
Þjóðleikhússtjóri og formaður þjóðleikhúsráðs senda bréf til RUV
Frábiðja sér frekari
umfjöllun Dagsljóss
„Veist að
einstökum
listamönnum
á ómaklegan
og ruddaleg-
an hátt“
ÞJ ÓÐLEIKHÚ SSTJÓRI, Stefán
Baldursson, og formaður þjóðleik-
húsráðs, Þuríður Pálsdóttir, hafa
sent Dagsljósi Ríkissjónvarpsins bréf
í umboði þjóðleikhúsráðs þess efnis
að leiklistargagnrýnandi þáttarins,
Jón Viðar Jónsson, fjalli ekki oftar
um leikverk á vegum leikhússins.
Stefán Baldursson segir að á fundi
þjóðleikhúsráðs, fimmtudaginn 4.
janúar, hafi verið rætt almennt um
umfjöllun Dagsljóss um sýningar
leikhússins. „Við gerðum samþykkt
um að skrifað yrði bréf til ritstjóra
Dagsljóss þar sem þess væri óskað
að Dagsljós myndi ekki fjalla um
leiksýningar Þjóðleikhússins á meðan
þáttarstjórnendur gætu ekki boðið
upp á vandaðri umfjöllun en verið
hafi fram til þessa.“
Stefán segir að Þjóðleikhúsið hafí
ekki haft það sem stefnu að mót-
mæla gagnrýni. „En þegar gagnrýn-
in fer fram í beinni útsendingu í sjón-
varpi þá fær hún svo mikið vægi að
framsetningin þarf að vera nákvæm
og vel rökstudd. Hún hefur hins veg-
ar verið snubbótt og einkennst af
órökstuddum staðhæfingum. Því er
ekki að leyna að þessi gagnrýni er
orðin hálfgert atvinnuböl þegar leik-
arar í sýningum sem á eftir að frum-
sýna eru farnir að koma og beiðast
undan því að eiga yfír sér aftöku í
beinni útsendingu."
Aðspurður segir Stefán að það
form sem beitt er í Dagsljósi geti
örugglega hentað ágætlega til
gagnrýni; „menn þurfa bara oft að
gefa sér betri tíma f hveija umfjöll-
un. Stundum hafa heilu leiksýning-
arnar verið afgreiddar á tveim til
þrem mínútum og það gefur auga-
leið að á þeim tíma er ekki hægt
að setja fram rökstudda gagnrýni.
Framsetning gagnrýnanda er heldur
ekki boðleg eins og hún hefur verið,
dónalegar aðfinnslur við ákveðna
einstaklinga og öfgakenndar full-
yrðingar. Maður hlýtur að gera
miklu meiri kröfurtil jafn vel mennt-
Þjóðleikhússtjóri og formaður þjóðleikhús-
ráðs hafa lagt til við ritstjóra Dagsljóss Ríkis-
sjónvarpsins að gagnrýnandi þess fjalli ekki
framar um sýningar leikhússins. Þröstur
Helgason ræddi við forráðamenn leikhússins
og leitaði viðbragða Dagsljóssmanna sem
telja afskipti Þjóðleikhússins af gagnrýni
einstakra fjölmiðla fráleit.
Stefán Þuríður
Baldursson Pálsdóttir
aðs manns í faginu og þessa gagn-
rýnanda."
Óviðurkvæmilegar árásir
Þuríður Pálsdóttir segir að sín
persónulega skoðun sé sú að Ríkis-
sjónvarpinu sé ekki samboðið að
bjóða upp á gagnrýni á þessu stigi.
„Jón Viðar virðist vera orðinn að
einhverri sérstakri fígúru í Dagsljósi
í stað þess að fjalla á ábyrgan hátt
um leiklistina. Ef við berum leiklist-
argagnrýnina í Dagsljósi saman við
gagnrýni um aðrar listgreinar þar
sjáum við strax hvaða munur er þar
á. I umfjöllun um aðrar listgreinar
Sigurður Jón Viðar
Valgeirsson Jónsson
tíðkast til dæmis ekki þessar óviður-
kvæmilegu árásir á einstaka lista-
menn. Ég legg til að Sjónvarpið skoði
sinn gang og taki ábyrgari afstöðu
í þessu máli.“
Fráleitt að við hættum
umfjöllun
Sigurður Valgeirsson, ritstjóri
Dagsljóss, segist telja að hvorki Þjóð-
leikhúsið né önnur stofnun, sem aug-
lýsir verk sín og leggur þau fyrir dóm
almennings, geti hafnað því að
ákveðnir fjölmiðlar eða gagnrýnend-
ur fjalli um verk þeirra. „En gagn-
rýendur eru vitanlega ekki yfir gagn-
rýni hafnir og er ég því fús til þess
að hlusta á rökstudda gagnrýni for-
ráðamanna Þjóðleikhússins á okkar
störf. Ég er bæði tilbúinn til að ræða
við þá og birta gagnrýni þeirra ef
svo ber undir.“
Sigurður sagðist vera ánægður
með Jón Viðar sem gagnrýnanda og
standa á bak við hann. „En hug-
myndin á bak við þessa samræðu-
gagnrýni er sú að smekkur manna
er misjafn og spyrill getur þannig
virkað sem nokkurs konar mótvægi
við skoðun gagnrýnanda, beðið hann
um frekari rök við henni eða and-
mælt.“
Sigurður sagði að það væri frá-
leitt að Dagsljós hætti að gagnrýna
sýningar hjá Þjóðleikhúsinu eins og
forráðamenn þess hafa farið fram
á; „við munum einfaldlega kaupa
okkur inn á sýningar ef Þjóðleikhús-
ið hættir að senda okkur miða fyrir
gagnrýnanda."
Veit ekki um hvað er
verið að tala
Jón Viðar Jónsson, leiklistargagn-
rýnandi Dagsljóss, segir að þjóðleik-
húsráð ráði því ekki hveijir fjalli um
sýningar leikhússins. „Og þetta vita
allir. Ég hef auk þess ekki fengið
neina rökstudda gagnrýni um minn
málflutning_ í Sjónvarpinu sem þarf
að svara. Ég veit í raun ekki um
hvað er verið að tala. Það virðist
vera að þegar leikhúsfólk fær slæma
dóma um sín verk þá verði viðbrögð-
in sterkari en þegar dómarnir eru
góðir; þá heyrist yfirleitt minna, ef
nokkuð."
Jón Viðar sagði að hann teldi að
form gagnrýninnar í Dagsljósi hefði
komið vel út. „Mér hefur heyrst á
fólki að því finnist þetta koma vel
út og að þetta væri skemmtilegt á
að horfa. Ég tel nauðsynlegt að
sterkur miðill eins og sjónvarpið hafí
umfjöllun um leiklistina; hún mætti
auðvitað vera meiri en þetta er ágæt
byijun.'t
BRÉF þjóðleikhússtjóra og for-
manns þjóðleikhúsrráðs til rit-
stjóra Dagsljóss er svohljóðandi:
„Að marggefnu tilefni óskar
Þjóðleikhúsið eftir því við forráða-
menn þáttarins Dagsljóss að ekki
verði fjallað þar um leiksýningar
Þjóðleikhússins meðan ekki er
boðið upp á vandaðri umfjöllun
en raun ber vitni.
Þjóðleikhúsið er menningar- og
listastofnun sem tekur hlutverk
sitt alvarlega og starfsmenn léik-
hússins vinna verk sín heiðarlega
og af heilbrigðum metnaði. Ríkis-
sjónvarpið ætti að okkar mati að
taka hlutverk sitt jafn alvarlega.
Við teljum það ekki aðeins virð-
ingarleysi við íslenskt leikhúsfólk
hvernig fjallað er um leiksýningar
í umræddum þætti, heldur fyrir
neðan virðingu íslenska sjónvarps-
ins að bjóða áhorfendum og vænt-
anlegum leikhúsgestum upp á jafn
ófullburða, órökstudda og öfga-
kennda framsetningu og verið
hefur. Itrekað hefur verið veist
að einstökum listamönnum á
ómaklegan og ruddalegan hátt.
Má í þessu sambandi benda á
að leiklistarfólk situr ekki við
sama borð og aðrir listamenn hvað
umfjöllun í Dagsljósi varðar. Um-
fjöllun þáttarins um myndlist, bók-
menntir og kvikmyndir hefur til
þessa verið á allt öðrum forsend-
um og sett fram af viðeigandi virð-
ingu fyrir listamönnum þeim sem
um er fjallað.
Við væntum þess að ísienska
sjónvarpið sjái só'ma sinn í því að
taka leiklistarmálin metnað-
arfyllri tökum í framtíðinni en -
verið hefur.
Að öðru leyti þökkum við fyrir
ánægjulegt samstarf við starfsfólk
Dagsljóss á liðnu ári og óskum því
gleðilegs nýárs.“
Undir þetta rita þjóðleikhús-
sljóri og formaður þjóðleikhús-
ráðs.
Fundi sjávarútvegsráðherra íslands og Færeyja lauk í Þórshöfn í Færeyjum í gær
SJÁVARÚTVEGSRÁÐHERRAR íslands og
Færeyja, þeir Þorsteinn Pálsson og Ivan Jo-
hannessen, ákváðu á fundi sínum í Þórshöfn
í Færeyjum í gær að stefna að þríhliða sam-
komulagi landanna tveggja og Grænlands
um stjórn sameiginlegra karfa- og grálúðu-
stofna og að semja um gagnkvæmar veiði-
heimildir á kolmunna.
Þá samþykktu ráðherrarnir að gera úrslita-
tilraun á fundi í Moskvu í lok mánaðarins
til að ná samkomulagi við Rússland og Nor-
eg um stjórn veiða úr norsk-íslenzka síldar-
stofninum, en gefa að öðrum kosti út sameig-
inlegan kvóta.
Ráðherrarnir ræddu samskipti landanna á
sviði sjávarútvegsmála vítt og breitt og
sömdu meðal annars um að botnfiskkvóti
Færeyinga í íslenzkri lögsögu yrði óbreyttur
frá síðasta ári, 5.000 tonn. Hlutfall keilu af
heildaraflanum er hins vegar hækkað.
Veiðiheimildir á kolmunna
Auk þess urðu ráðherrarnir sammála um
að stefna að samningi um gagnkvæmar veiði-
heimildii' á kolmunna. í yfirlýsingu, sem Þor-
steinn og Johannessen gáfu út í fundarlok,
segir að stefnt sé að endanlegu samkomu-
lagi, sem gildi fyrir þetta ár, á næstu vikum.
Um leið verði teknar ákvarðanir um makríl-
og síldveiðar íslenzkra skipa í færeysku lög-
sögunni, þar á meðal veiðar á norsk-íslenzku
síldinni. Kvótasamkomulag landanna í fyrra-
sumar gerði ráð fyrir gagnkvæmum veiði-
rétti á síld innan lögsögu rikjanna. Þá verða
möguleikar á loðnuveiðum færeyskra skipa
í íslenzkri lögsögu jafnframt skoðaðir, að því
er fram kemur í yfírlýsingunni.
Ráðherrarnir ræddu möguleikana á auknu
samstarfi varðandi hafrannsóknir og um
nýtingu þeirra fiskistofna, sem ganga um
lögsögu beggja ríkja. í yf-
irlýsingu sinni leggja þeir
áherzlu á þörfína fyrir
meiri rannsóknir á norsk-
íslenzku síldinni og á haf-
svæðinu vestur af lögsögu
ríkjanna, þ.e. í Síldarsmug-
unni.
Þríhliða viðræður nieð
Grænlendingum
Samkomulag náðist um að hefja samninga-
viðræður Grænlands, Færeyja og íslands um
sameiginlega stjórnun á karfa- og grálúðu-
stofnunum, sem veiðast í lögsögu landanna
þriggja. ísland mun von bráðar kalla saman
embættismannafund til að hefja viðræður.
„Það er orðið mjög brýnt að koma þessum
viðræðum á og við fögnum mjög þessari nið-
urstöðu. Grænlenzki sjávarútvegsráðherrann
hafði fallizt á slíkt þegar hann var í heim-
sókn á íslandi í október," sagði Þorsteinn
Pálsson í samtali við Morgunblaðið. „Við
vonumst til að þessar þtjár þjóðir geti komið
sér saman um stjórnun á stofnunum. Það
kemur að litlu haldi að íslendingar einir séu
að setja kvóta á meðan
aðrar þjóðir veiða fískinn
stjórnlaust. Ástand stofn-
anna er orðið mjög alvar-
legt.“
Úrslitatilraun í Moskvu
Hvað varðar deiluna við
Noreg og Rússland um
veiðar úr norsk-íslenzka
síldarstofninum lýstu ráð-
herrarnir því yfir að þeir væru báðir hlynnt-
ir stjórnkerfi, sem gerði ráð fyrir að veiðum
innan lögsögu strandríkjanna fjögurra og á
alþjóðlegu hafsvæði yrði haldið innan umsam-
ins hámarksafla og innan ráðgjafar vísinda-
manna. „Löndin eru sammála um að halda
áfram tilraunum til að ná samkomulagi milli
strandríkjanna um kvótaskiptingu milli land-
anna og stjórnun veiðanna á alþjóðlegu haf-
svæði,“ segir í yfirlýsingunni. Þar segir jafn-
framt að ákvörðun Norðmanna um að taka
sér sjálfir 725.000 tonna síldarkvóta liafi
spillt fyrir möguleikum til að ná samkomu-
lagi um kvótaskiptingu fyrir árið í ár, en
ekki eigi þó að útiloka að það geti náðst.
Náist hins vegar ekki samkomulag milli
strandríkjanna á fundi í Moskvu síðar í mán-
uðinum, séu ísland og Færeyjar sammála
um að gera samning um kvóta og gagnkvæm-
ar veiðiheimildir við „eins mörg strandríki
og hægt er“.
Þorsteinn Pálsson sagði í samtali við Morg-
unblaðið að með þessu orðalagi væri þeim
möguleika haldið opnum að samið yrði við
Rússa, þótt Nörðmenn stæðu áfram í vegi
samninga. „Það verður gerð úrslitatilraun í
Moskvu og það er alveg ljóst að ef hún tekst
ekki, munum við gefa út sameiginlegan
kvóta,“ sagði Þorsteinn. „Bæði við og Færey-
ingar höfum haft samband við Rússa, en
höfum ekki fengið svör ennþá. Við gerum
okkur grein fyrir því að ekki eru miklar líkur
á að þeir komi með. Við viljum hins vegar
halda því opnu. Ég minni á í því sambandi
að við samþykktum tillögu Rússa um bráða-
birgðakvóta á fundinum í Þórshöfn í desem-
ber, en þá komu Norðmenn í veg fyrir slíkt
samkomulag. Við komum þar mjög verulega
til móts við hugmyndir Rússa. Við viljum
gjarnan heyra í Rússum og fá þeirra við-
brögð.“
Fara varlega
Ivan Johannessen, sjávarútvegsráðherra
Færeyja, sagði í samtali við fréttaritara
Morgunblaðsins í gær að Færeyingar vilji
fara varlega og ekki semja við ísland um
sameiginlegan kvóta fyrr en fullreynt verði
á fundinum í Moskvu hvort samkomulag
næst. Þoi’steinn sagði að Johannessen hefði
gert sér grein fyrir þeim erfiðleikum, sem
væru uppi vegna væntanlegra viðræðna
Færeyja og Noregs um kvóta Færeyinga í
Barentshafi, en sagði það algerlega aðskilið
mál frá fundarefni þeirra ráðherranna.
Stefnt að þríhliða
samkomulagi um
karfa og grálúðu
Ivan Johannessen Þorsteinn Pálsson