Morgunblaðið - 13.01.1996, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
íslenskum þingmönnum boðið til Litháen til að minnast bardaganna um þinghúsið í Vilníus
„Okkur sýndur
mikill heiður“
„ÞETTA var ákaflega hátíðleg stund
og okkur íslendingum var einkar vel
tekið,“ sagði Ólafur G. Einarsson,
forseti Alþingis, en hann ávarpaði í
gær litháíska þingið en þar var þess
minnst að fimm ár eru liðin frá því
að hrundið var árás sovéska hersins
á þinghúsið í Vilníus. Þá var Jón
Baldvin Hannibalsson, sem var utan-
ríkisráðherra þegar íslendingar við-
urkenndu sjálfstæði Litháen fyrstir
þjóða, beðinn um að halda ræðu á
fjölmennum útifundi í höfuðborginni
af sama tilefni. Segir Ólafur að með
íslendingunum hafi verið mikill heið-
ur sýndur með móttökunum.
Ólafur fór fyrir sendinefnd á veg-
um Alþingis sem litháíska þingið
bauð í fjögurra daga heimsókn til
landsins í tilefni minningarathafn-
arinnar. Auk Ólafs eru í nefndinni
Ragnar Arnalds, Jón Baldvin, Jón
Kristjánsson, Guðmundur Hallvarðs-
son og Friðrik Ólafsson, skrifstofu-
stjóri Alþingis.
Að sögn ðlafs voru auk íslending-
anna gestir frá Póllandi og Noregi
viðstaddir athöfnina í þinghúsinu en
hún tók um tvo tíma. Segir Ólafur
þingmenn hafa sýnt ílensku sendi-
nefndinni mikinn sóma, þeir hafi
ævinlega staðið upp og klappað þeg-
ar landið bar á góma í frásögn af
atburðunum fyrir fímm árum og
afleiðingum þeirra, þar á meðal
frumkvæði íslendinga. Auk Ólafs
héldu ræður þingforseti litháíska
þingsins, Vytautas Landsbergis sem
varð fyrsti forseti landsins, sagn-
fræðingur sem rakti atburðina fyrir
fímm árum og að endingu móðir
eins mannanna fjórtán sem létu lífíð
í_ umsátrinu um þinghússins. Sagði
Ólafur það hafa verið einstaklega
áhrifamikla ræðu.
Fundur með forsetanum
í gærkvöldi lögðu þingforsetar
Litháens og íslands, auk Adolfas
Slezevicius, forsætisráðherra, blóm-
sveiga við þinghúsið og sjónvarps-
turninn sem er þar skammt frá. Að
lokinni athöfninni í þinginu var Jón
Baldvin beðinn um að ávarpa útifund
sem stjórnarandstaðan hefur haldið
á þessum degi af sama tilefni. „Það
var skemmtilegt að fínna þakklæti
Litháa. Vissulega var vel tekið á
Reuter
CESLOVAS Jursinas, forseti Iitháíska þingsins, heilsar íslenskum starfsbróður sínum, Ólafi G.
Einarssyni, við komuna í þinghúsið í gær.
móti öðrum gestum en okkur var
sýndur alveg sérstakur heiður. Hér
vita menn allt um ísland," sagði
Ólafur.
íslenska sendinefndin kom til Lit-
háen á fimmtudag og átti þá m.a.
fundi með leiðtogum stjórnarflokks-
ins og Ieiðtogum stjórnarandstöð-
unnar, sem Landsbergis fer fyrir. í
dag hittir sendinefndin forseta
landsins, Algirdas Brazaukas og ut-
anríkisráðherrann, Povilas Gylys,
auk þess sem þeir verða viðstaddir
ininningarathöfn á Sjálfstæðistorg-
inu í Vilníus.
I
Kólumbískur eiturlyfjabarón flúði úr fangelsi í Bogota
130 millj.
kr. til höf-
uðs „Stúd-
entinum“
Bogota. Reuter.
EINUM af leiðtogum Cali-eitur-
lyfjahringsins í Kólumbíu, millj-
arðamæringnum Jose Santacruz
Londono, tókst að flýja úr fang-
elsi í höfuðborginni, Bogota, í
fyrradag. Hefur verið heitið 130
millj. kr. fyrir upplýsingar, sem
leitt geta til handtöku hans, en
talið er víst, að einhveijir starfs-
menn fangelsisins hafi aðstoðað
hann við flóttann.
Yfirmaður fangelsismála í Kól-
umbíu, Noreberto Pelaez Restr-
epo, sagði, að Santacruz hefði flú-
ið úr La Picota-fangelsinu upp úr
hádegi á fimmtudag og á bíl likum
þeim, sem hinir „nafnlausu dóm-
arar“ notuðu þegar þeir komu til
að yfirheyra eiturlyfjakónginn.
Carlos Medellin dómsmálaráð-
Reuter
JOSE Santacruz Londono, þriðji
æðsti maður Cali-eiturlyfjahringsins,
sem flýði úr fangelsi á fimmtudag.
herra sagði, að allir starfsmenn
fangelsisins lægju undir grun um
að hafa aðstoðað Santacruz og
hefur eftirlit verið hert í öðrum
fangelsum landsins. Alfonso
Valdivieso ríkissaksóknari, sem
farið hefur fremstur í baráttunni
við eiturlyfjahringana,
sagði, að enn einu sinni
hefði spillingin sigrað.
Grunaður um
mörg morð
Yfirvöld hafa heitið 130
millj. kr. þeim, sem geta
stuðlað að handtöku
Santacruz eða „Stúdents-
ins“ eins og hann kallaður.
Hann er 52 ára að aldri,
líklega einn auðugasti mað-
ur í heimi og var handtek-
inn á veitingastað í Bogota
4. júlí á síðasta ári. Er hann
grunaður um aðild að
fjöldamörgum morðum í
landinu. Sex af sjö helstu
Ieiðtogum Cali-hringsins
voru handteknir eða gáfu
sig fram við lögregluna á
síðasta sumri.
Ónefndur embættismað-
ur í Kólumbíu sagði hugs-
anlegt, að útsendarar
bandarísku eiturlyfjalög-
reglunnar hefðu rænt
Santacruz og flutt til Bandaríkj-
anna en kólumbíska sljórnarskrá-
in bannar framsal til annarra
landa. Nyles Frechette, sendi-
herra Bandaríkjanna í Bogota,
vísaði því hins vegar á bug sem
firru.
Skoðanaskipti um norskan sjávarútveg
Lítil arðsemi vegna
offjárfestingar
Ósló. Morgunblaðið.
JAN Henry T. Olsen, sjávarútvegs-
ráðherra Noregs, segir, að nauðsyn-
legt sé auka vinnslu fiskaflans í landi
en Rögnvaldur Hannesson, prófessor
við norska verslunarháskólann, telur,
að fækka verði skipum og stækka
og koma á framseljanlegum kvótum.
Kom þetta fram á fundi í félagi út-
gerðarmanna í Álasundi í fyrradag
en vandinn er sá, að arðsemi í norsk-
um sjávarútvegi er mjög Iítil í mörg-
um greinum.
Olsen lagði áherslu á, að ékki
mætti flytja alla vinnsluna út á sjó
en sagðist gera sér grein fyrir, að
ofijárfesting í fískiskipum hefði auk-
ið tilkostnaðinn og valdið litilli arð-
seml. Oft væru skipin allt of dýr
miðað við hugsanlegar tekjur af veið-
unum en Olsen kvaðst vilja stuðla
að endumýjun í nótaskipaflotanum
með því binda kvóta við skip og
fækka skipunum jafnframt. Þannig
mætti treysta rekstrargrundvöll
þeirra.
Auknar
arðsemiskröfur
Rögnvaldur spáði því, að kröfur
um aukna arðsemi myndu aukast á
næstu árum og einnig alþjóðavæð-
ingin. Sagði hann, að stærstu skipin
sýndu mesta arðsemi þótt norsk
stjómvöld ynnu skipulega gegn því
með kvótaskiptingunni. Nefndi hann
í því sambandi íslenska flotann þar
sem vinnsla úti á sjó hefði aukist
mikið og skipin stækkað.
Rögnvaldur kvaðst sjá fyrir sér
aukna alþjóðavæðingu, til dæmis í
því, að fiskvinnslufyrirtæki Ijárfestu
fískvinnslu erlendis eða keyptu fisk-
veiðiréttindi innan lögsögu annarra
ríkja, ýmist kvóta eða veiðileyfi.
„Það er nauðsynlegt að afmarka
veiðiréttinn, annaðhvort með leyfum
eða kvótum, og hafa hann framselj-
anlegan til að liann lendi hjá þeim,
sem mestu vewrðmætum ná út úr
honum,“ sagði Rögnvaldur.
Afsögn ráðherra 1 stjórn Portúgals
Gæti haft áhrif á
forsetakosningar
Lissabon. Reuter.
RÍKISSTJÓRN Portúgals varð
fyrir miklu áfalli í gær, aðeins
tveimur dögum fyrir forsetakosn-
ingar í landinu, þegar einn ráð-
herrana bauðst til að segja af sér
vegna ákæru um að hann hefði
skotið undan skatti. Kann málið
að skaða frambjóðanda sósíalista
í forsetakosningunum.
Veitumálaráðherrann, Murteira
Nabo, sendi í gær frá sér yfirlýs-
ingu þess efnis að hann hefði til-
kynnt forsætisráðherranum, Ant-
onio Guterres, að hann væri reiðu-
búinn að segja af sér í kjölfar frétt-
ar í vikublaðinu 0 Independente
þar sem fullyrt er að hann hafi
skotið fé undan skatti í tengslum
við kaup á fasteign.
Fyrsta hneykslismál
stjórnarinnar
Ráðherrann, sem var skipaður
í embætti fyrir aðeins tveimur vik-
um, viðurkenndi að fréttin „ætti
við einhver rök að styðjast“ og
sagðist hafa beðið Guterres um
að veita sér lausn frá embætti svo
að málið skaðaði ekki ríkisstjórn-
ina.
Sósíalistinn Guterres hefur ekki
enn tekið ákvörðun um hvort að
hann samþykkir beiðni Nabos.
Forsætisráðherrann tók við
stjórnartaumunum í októrber sl.
eftir glæsilegan kosningasigur. Er
mál Nabos fyrsta hneykslið sem
stjórnin ratar í.
Skattsvik veituráðherrans fól-
ust í því að gefa upp of lágt kaup-
verð á húsi sem hann festi kaup
á árið 1992. Skattur er greiddur
af kaupverði fasteignar í Portúg-
al. Þar í landi eru ýmis undanskot
undan skatti landlæg og fullyrti
Nabo að mál sitt hefði ekki verið
rannsakað nema vegna þess að
hann væri þekktur maður.
Sósíalisti
með forystu
Málið kemur sér illa fyrir fram-
bjóðanda sósíalista í forsetakosn-
ingunum sem verða á morgun,
sunnudag. Þá á að kjósa eftirmann
Marios Soares, sem lætur af emb-
ætti eftir tíu ár á forsetastóli.
Sósíalistinn Jorge Sampaio, fyrr-
verandi borgarstjóri Lissabon, hef-
ur forystu á aðalkeppinautinn
Anibal Cavaco Silva, sem var for-
sætisráðherra í stjórn hægri-
manna sem fór frá í október síð-
ast liðnum.
Lamberto Dini
biðst lausnar
Rómaborg. Reuter.
LAMBERTO Dini' forsætisráð-
herra baðst lausnar á fimmtudag
og ríkir því stjórnarkreppa á ítal-
íu en ítalir gegna nú forystuhlut-
verki í Evrópusambandinu
(ESB).
Oscar Luigi Scalfaro féllst á
afsagnarbeiðnina í gær en sams-
konar beiðni hafnaði hann 30.
desember sl. Hefst hann handa
um að kanna grundvöll nýrrar
stjórnarmyndunar á mánudag en
stjórn Dinis situr þar til ný hefur
verið mynduð.
Við umræður í þinginu á
fimmtudag kom í ljós, að stjórn
Dinis naut ekki lengur þingmeiri-
hluta. Stjórn hans, sem skipuð
er tæknikrötum, hefur setið í
rúmt ár og 54. ríkisstjóm sem
mynduð er á Ítalíu frá stríðslok-
um.