Morgunblaðið - 01.02.1996, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Tónar
tuttugnstn
aldarinnar
Hallfríður Ólafsdóttir flautu-
leikari þreytir frumraun sína
sem einleikari með Sinfóníu-
hljómsveit íslands á tónleik-
um í Háskólabíói í kvöld.
Við sama tækifærí verður
frumflutt nýtt verk eftir
Áskel Másson tónskáld. Orri
Páll Ormarsson tók þau
tali af þessu tilefni.
ÁSKELL Másson
tónskáld.
Morgunblaðið/Ásdís
HALLFRÍÐUR Ólafsdóttir kveðst hafa verið önnum kafin frá
því hún sneri heim frá námi árið 1992.
AÐ er mikill heiður að
vera beðin um að koma
fram með Sinfóníu-
hljómsveit íslands enda
er þetta stærsta verkefni sem
hljóðfæraleikari getur tekist á
hendur hér á landi,“ segir Hall-
fríður Ólafsdóttir flautuleikari
sem verður einleikari á tónleikum
Sinfóníuhljómsveitar íslands í
Háskólabíói í kvöld. Tuttugustu
aldar tónskáld verða sett í önd-
vegi á tónleikunum en verk Áskels
Mássonar, sem verður frumflutt,
Carls Nielsens og Dmitris Sjos-
takovitsj eru öll frá öldinni sem
er að líða. Hljómsveitarstjóri er
En Shao.
Hallfríður lauk einleikaraprófi
frá Tónlistarskólanum í Reykjavík
árið 1988 og lagði síðan stund á
nám í Englaridi. Hún brautskráð-
ist frá Royal Academy of Music
þremur árum síðar og var eftir
það einn vetur við nám í París.
Frá 1992 hefur Hallfríður starfað
hér heima.
„Hér gera allir allt,“ segir hún
og vísar þar til fjölhæfninnar sem
sé í fyrirrúmi hjá íslenskum hljóð-
færaleikurum. „Sumir starfa með
sinfóníunni, aðrir leika kammer-
tónlist og enn aðrir kenna — en
flestir gera allt þetta.“
Hallfríður unir hag sínum vel
i lausamennskunni en hún hefur
fast starf við kennslu til að vinna
fyrii' salti í grautinn. „Ég hef til
dæmis verið að spila í leikhúsum
og óperunni, auk þess að efna
reglulega til tónleika, bæði sem
einleikari og með Camerarctica,
kammerhópnum sem ég starfa
með. Það er hins vegar útilokað
að sérhæfa sig sem einleikari hér
á landi."
Mozart á geislaplötu
Hallfríður hefur mörg jám í
eldinum um þessar mundir en
Camerarctica hefur nýlokið við
að spila kammertónlist eftir Moz-
art inn á geislaplötu, sem væntan-
leg er á markað í bytjun mars
næstkomandi. Þá er plata með
verkum fyrir einleiksfiðlu jafn-
framt í farvatninu.
Að mati Hallfríðar stendur tón-
leikahald í miklum blóma hérlend-
is nú um stundir. Mikil breyting
til batnaðar hafí til að mynda átt
sér stað meðan hún var við nám
ytra. „Munurinn var sláandi: Tón-
listarflutningur hafði aukist á öll-
um sviðum þegar ég sneri heim.
Ég hef verið önnum kafin.“
Hallfríður segir þó að böggull
fylgi skammrifi. Stuðningur hins
opinbera við tónlistarfólk og tón-
leikahald mætti til að mynda vera
öflugri. Kveðst hún vera þakklát
fyrir þá styrki sem veittir eru en
þeir mættu að ósekju vera fleiri.
Þá sérhæfi allt of fáir aðilar sig
í því að hafá umsjón með tónleika-
haldi. „Það er allt of tímafrekt
að sjá um slíkt sjálfur og ef mað-
ur þarf að halda tónleika á þeim
forsendum að hafa kannski rétt
fyrir kostnaði verður tónleika-
haldið ekkert annað en dýrt tóm-
stundagaman."
Hallfríður vill jafnframt sjá
áheyrendahópinn breikka í fram-
tíðinni. „Það er ekki nógu mikil
hefð fyrir því að fara á tónleika
á íslandi, sem stafar að hluta til
af því að við eigum ekkert tónlist-
arhús. Ástandið í húsnæðismálum
er gegnumsneitt slæmt hér á
iandi; við eigum ekki einu sinni
sal sem er virkiiega góður fyrir
kammertónlist, svo ekki sé rninnst
á Háskólabíó. Listasafn íslands
er ágætt ef hægt er að fylla sal-
inn, eins Listasafn Sigurjóns. Þá
eru nokkrar af smærri kirkjunum
frambærilegar en ekki er alltaf
við hæfi að leika í kirkjum. Það
er ljóst að byggja þarf tónlistar-
hús á íslandi.“
Hallfríður mun leika flautukon-
sert eftir Carl Nielsen á tónleikun-
um. „Ég hef alltaf fundið mig vel
í þessu kraftmikla verki enda er
þetta tuttugustu aldar tungumál
— okkar tungumál og stendur
okkur Norðurlandabúum sérstak-
lega nærri. Það fer í gegnum fjöl-
breyttar tilfinningar enda hafði
Nielsen brennandi áhuga á fólki
og skapgerð þess.“
Nielsen skrifaði verkið fyrir
danskan blásarakvintett, sem fé-
lagar í hljómsveit danska útvarps-
ins, sem tónskáldið þekkti vel,
settu á laggirnar. „Fyrst skrifaði
hann blásarakvintett fyrir þessa
menn,“ segir Hallfríður, „sem
mun vera mikil skapgerðarlýsing
á þeim. Síðan ætlaði hann að
skrifa konsert fyrir hvern þeirra
um sig en náði hins vegar einung-
is að ljúka við tvo þeirra, flautu-
konsertinn og klarínettukonsert-
inn, áður en lífi hans lauk.“
Að sögn Hallfríðar er flautu-
konsertinn að sama skapi portrett
af flautuleikara umrædds kvint-
' etts. „í þessu verki teflir Nielsen
saman ýmsum karakterum úr
hljómsveitinni, einkum flautuleik-
aranum, fáguðum menntamanni,
og básúnuleikaranum, grófum
rusta. Þá virðast flautuleikarinn
og klarinettuleikarinn einnig hafa
haft gaman af því að rökræða,
en Nielsen lætur þá spila mikið
saman.“
Konsertinn er í tveimur köflum
og einkennist, að sögn Hallfríðar,
að leitinni að hinni réttu tónteg-
und. í þessari leit er flautan í
hlutverki hins greinda og slynga
en básúnan virðist hafa það eina
markmið að þvælast fyrir. Þó mun
það vera básúnan sem rambar á
rétta lausn í lokakaflanum og
endirinn er giftusamlegur.
Hallfríður segir ánægjulegt að
fá tækifæri til að flytja Flautu-
konsert Nielsens fyrir áheyrendur
Sinfóníuhljómsveitar íslands.
„Það mætti mjög gjarnan flytja
meira af tónlist hans hér á landi.“
RÚN frumflutt
Tónleikarnir í kvöld heijast á
frumflutningi nýs verks eftir eitt
af kunnustu tónskáldum landsins,
Áskel Másson. Nefnist það RÚN.
Um er að ræða stutt verk fyrir
sinfóníuhljómsveit, samið á árun-
um 1993-94. „Verkið hefst á níu
kraftmiklum hömruðum slögum
sem síðan breytast í síendurtekn-
ar nótur, sem eru gegnumgang-
andi í verkinu, oftast í bassa. Það
er mikið um ólíka stemmningu í
verkinu og ég spila mikið inn á
liti,“ segir tónskáldið.
Áskell segir að það sé alltaf
stór stund þegar Sinfóníuhljóm-
sveit íslands frumfljdji verk hans.
Þá hafi samstarfið við hljómsveit-
ina og hljómsveitarstjórann En
Shao verið til eftirbreytni. „Það
var sérlega gaman að móta frum-
flutninginn á verkinu."
Síðasta verkið á efnisskránni
er Sinfónía nr. 5 eftir rússneska
tónskáldið Dmitri Sjostakovitsj.
Sagt hefur verið að tónverk hans
séu innileg og persónuleg, spanni
vítt svið tilfinninga en séu oft
þversagnakennd. Jafnframt megi
oft merkja pólitískt innihald og
samúð með þeim er hafa mátt
þola ofsóknir stjórnvalda en Sjos-
takovitsj átti löngum við ramman
reip að draga á Sovéttímanum.
Til að mynda var óperan Lafði
Macbeth frá Mtsensk tætt niður
í ritstjórnargrein flokksmáls-
gagnsins, Pravda, og átti fimmta
sinfónían, með orðum tónskálds-
ins sjálfs, að vera „andsvar lista-
mannsins við réttmætri gagn-
rýni“. Var hún frumflutt árið
1937 og féll þegar í kramið hjá
áheyrendum.
Kristján Helgason
baritonsöngvari
Einsöngs-
tónleikar
í Norræna
húsinu
KRISTJÁN Helgason bariton-
söngvari og Iwona Jagla píanóleik-
ari halda einsöngstónleika í Nor-
ræna húsinu á laugardag kl. 17.
Á efnisskránni eru íslensk söng-
lög eftir Elías Davíðsson, Jón Ás-
geirsson og Karl 0. Runólfsson,
ljóðaflokkurinn Childhood Fables
for Grownups efir Irving Fine,
ljóðasöngvar eftir Schubert, Wolf,
Rangström, Grieg og Howells og
aría úr óratóríunni Elijah eftir
Mendelssohn.
Kristján er búsettur í Hafnar-
firði en fæddur og uppalinn á
Akranesi. Hann lauk stúdentsprófi
frá Fjölbrautaskólanum á Akra-
nesi árið 1983, stundaði um
tveggja ára skeið nám í Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands, en
hóf nám við Söngskólann í Reykja-
vík 1988. Hann lauk prófi úr al-
mennri deild skólans vorið 1994
undir leiðsögn Snæbjargar Snæ-
bjarnar.
Kristján hefur sungið með Kór
Islensku óperunnar undanfarin ár.
Hann hefur tekið þátt í óperuupp-
færslum nemenda Söngskólans og
fór þar meðal annars með ein-
söngshlutverk í Orfeusi í Undir-
heimum eftir Offenbach og Töfra-
heimi prakkarans eftir Ravel.
Kristján stundar nú nám við
kennaradeild Söngskólans undir
leiðsögn Garðars Cortes og Iwonu
Jagla. Hann lauk fyrri hluta burt-
fararprófs síðastliðið vor og eru
tónleikarnir lokaáfangi burtfarar-
prófs hans frá Söngskólanum í
Reykjavík.
Iwona Jagla píanóleikari er af
pólskum ættum. Hún ’nefur verið
búsett hér á landi síðastliðin fimm
ár og kennir nú við Söngskólann
í Reykjavík.
Diddú á tónleik-
um í Lundúnum
SIGRÚN Hjálmtýsdóttir,
Diddú, hélt tvenna tónleika
í Lundúnurn í janúar við
undirleik Onnu Guðnýar
Guðmundsdóttur. Tónleik-
arnir fóru fram í St. Mart-
in-in-the-Fields kirkjunni
við Trafalgar Square, en
þar eru jafnan haldnir há-
degistónleikar. Fyrri tón-
leikar Sigrúnar voru 22.
janúar, en þá söng hún
mikið til íslensk lög, verk
eftir Sigvalda Kaldalóns,
Sveinbjörn Sveinbjörnsson,
Pál ísólfsson og Jón Þórar-
insson, en einnigþjóðlag í
útsetningu Jóns Asgeirs-
sonar. Einnig söng hún
verk eftir Richard Strauss,
Rossini og Adam. Síðari
tónleikarnir voru svo 26.
janúar, en þá söng Sigrún
verk eftir Respighi, Benj-
amin Britten, Gounod,
Puccini, Leonard Bern-
stein og Verdi. Aðsókn var
góð á tónleikana.
Ljósmynd/Björg Sveinsdðtlir