Morgunblaðið - 01.02.1996, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Gömlu (góðu)
vinnubrögðin á líf-
tryggingamarkaði
HINN 25. janúar sl. birtist grein
í Morgunblaðinu um starfsemi er-
lendra líftryggingafélaga, þ. á. m.
Sun Life International, hér á landi.
Greinin, sem ber yfirskriftina Ný (og
slæm) vinnubrögð á líf-
tryggingamarkaði, er
eftir Bjarna Þórðarson,
sem er kynntur sem
tryggingastærðfræð-
ingur. Þess er hinsveg-
ar ekki getið að hann
er 'einnig forstjóri ís-
lenskrar endurtrygg-
ingar hf., en aðaleig-
endur þess eru Sjóvá-
Almennar hf., Vátrygg-
ingafélag íslands hf.,
Tryggingamiðstöðin hf.
og Trygging hf. Þessi
féiög eiga síðan a.m.k.
tvö líftryggingafélög.
Bjarni boðar í grein
sinni gömlu (góðu)
vinnubrögðin.
* Sun Life
Sun Life er 185 ára gamalt breskt
og alþjóðlegt líftryggingafélag og
hefur starfsleyfi hér á landi, án
starfsstöðvar, sbr. auglýsingu í Lög-
birtingarblaðinu dags. 20. júlí 1994,
þ. ám. er starfsemi allra þeirra
sjóða, m.a. lífeyrissjóða (Pension
Funds), sem félagið annast. Sem
löggiltur vátryggingamiðlari miðlar
undirritaður upplýsingum um líf-
tryggingar og fjárfestingar Sun Life
til umsækjenda hér á landi.
Ávöxtun sjóða og gengi
íslensku krónunnar
Samtímis því sem Bjarni dregur
getu hinna erlendu félaga til að bjóða
góða ávöxtun í efa, segir hann að
íslensk líftryggingafélög, lífeyris-
sjóðir og verðbréfasjóðir geti hæg-
lega boðið ævintýralegan sparnað
miðað við ávöxtun síðustu ára. Þeim
Ekki er hægt að gefa
tæmandi upplýsingar
um líftryggingar, segir
Guðjón Styrkársson, í
dagblaðsauglýsingu eða
stuttri blaðagrein.
sem skikkaðir eru með lögum til að
greiða til lífeyrissjóða verkalýðsfé-
laganna þætti efalaust fróðlegt að
sjá hvaða lífeyrissjóður hefur sýnt
svo ævintýralega ávöxtun undanfar-
in ár að hægt væri að nota til slíks
samanburðar.
í samstarfssamningi núverandi
stjórnarflokka um ríkisstjórn er því
heitið að „tryggja aukið valfrelsi í
lífeyrissparnaði" og viðskiptaráð-
herrann hefur lýst því, að efla þurfi
' samkeppni á þessum markaði.
A útskýringarmynd í auglýsingu
í Morgunblaðinu er reiknað með
7,5% ársávöxtun, en í sömu auglýs-
ingu kemur fram, að ársávöxtun
sumra sjóða Sun Life hefur náð allt
að 16% meðalávöxtun á sl. 18 árum.
Ef verðbólga hefur verið 3,1%, eins
og greinarhöfundur heldur fram, eru
raunvextir sjóða Sun Life meira en
7,5%.
í þessu sambandi er fróðlegt að
kynna sér gengisþróun íslensku
krónunnar síðan 1981, en þá var
meðalgengi sterlingspundsins 14,56
krónur en 1995 102,22 krónur. Á
síðastliðnum 15 árum hefur því
krónan rýrnað um 85,77% miðað við
sterlingspundið. Þetta svarar til
5,84% rýrnunar á ári, til jafnaðar.
Til upplýsingar
Eins og hlýtur að vera ljóst er
ekki hægt að gefa tæmandi upplýs-
ingar um svo flókið efni sem líf-
tryggingar eru, í dagblaðsauglýs-
ingu eða stuttri biaðagrein, en þetta
eru einu upplýsingarnar sem vísað
er tii í greininni.
Svo vitað sé hefur Bjarni ekki
reynt að afla sér upp-
lýsinga, hvorki hjá Sun
Life né vátryggingam-
iðlun.
V átryggingaeftirlit-
ið, sem er með skrif-
stofu í sama húsi og
tryggingastærðfræð-
ingurinn, hefur fengið
eintök af öllum upplýs-
ingabæklingum Sun
Life, ýmist á ensku
og/eða í íslenskri þýð-
ingu, ásamt ítarlegum
upplýsingum á ís-
lensku, samskonar og
öllum umsækjendum
um líftryggingu hjá
Sun Life eru afhentar.
I ofangreindum
gögnum kemur fram m.a. að vel-
gengni undanfarinna ára, í ávöxtun
fjármuna, er ekki hægt að ábyrgjast
til frambúðar. Ávöxtunin getur orðið
annaðhvort hærri eða lægri.
Þar er einnig skýrt frá að endur-
kaupsverð líftryggingarinnar geti
verið lægra en greidd iðgjöld, fram-
an af gildistímanum og ennfremur
að tryggingabætur, sem greiddar
eru út í einu lagi, séu skattfijálsar,
en mánaðarlegar úttektir muni vera
skattskyldar eins og launatekjur og
eftirlaunagreiðslur.
Greinarhöfundur segir, að sér sé
kunnugt um „að menn hafi talið að
iðgjöldin mætti draga frá tekjum til
skatts með svipuðum hætti og ið-
gjöld til lífeyrissjóða". Mér er ekki
kunnugt um að vátryggingamiðlar-
ar, sem bjóða til sölu líftryggingar
Sun Life, hafi nokkru sinni gefið
slíkt til kynna, né heldur fyrirtækið
sjálft, enda eru iðgjöld til Sun Life
ekki frádráttarbær frá skatttekjum
frekar_ en annarra líftryggingafé-
laga. I þessu sambandi má einnig
benda á að greiðslur almennings til
lífeyrissjóðakerfisins hafa ekki verið
frádráttarbærar þar til nú.
Viðurkenningar veittar
Sun Life
Greinarhöfundur segir að fróðlegt
væri að fá upplýsingar um við-
urkenningar og verðlaun, sem Sun
Life hafi hlotið og skal nú orðið við
því.
Líftryggingaf élag
nr. 1 í Evrópu
Eitt fremsta viðskiptatímarit Evr-
ópu, Management Today, gerði 1992
og 1993 könnun meðal 500 stærstu
vátryggingafélaga í Evrópu. Útkom-
an var sú að bresku félögin væru
best, en af þeim væri Sun Life á
toppnum.
Fyrirtæki ársins
’93, ’94 og ’95
PIMS „Personal Investment
Marketing Show“, kaupstefna þar
sem aðilar sem sjá um fjárfestingar
sýna og bjóða fram þjónustu sína.
PIMS valdi Sun Life fyrirtæki ársins
árin 1993, 1994 og 1995.
Fyrirtæki ársins 1995
Besta fjárfestingafyrirtækið
Besti eftirlaunasjóðurinn fyrir
einstaklinga
Ofangreindar viðurkenningar fýr-
ir árið 1995 voru veittar af Money
Marketing/Express Newspapers.
Að lokum má vitna í Bjarna Þórð-
arson forstjóra íslenskrar endur-
tryggingar hf. Hann segir í um-
ræddri grein, að Sun Life „njóti
trausts og virðingar heima og er-
lendis“.
Höfundur er löggiltur vátrygging-
amiðlari.
Guðjón
Styrkársson
Þar var vatnið
ódrekkandi
SYKUR er fyrsta
orðið sem kemur upp í
hugann þegar minnst
er á tannvemd. Ástæð-
an er auðvitað sú að
mikil sykurneysla get-
ur stuðlað að tann-
skemmdum. Þessi sæta
afurð ■ sem við köllum
sykur er ýmist unnin
úr sykurrófum eða sy-
kurreyr. Það skiptir
engu máli úr hvorri
jurtinni sykurinn er
unninn því lokaafurðin
er sú sama.
Tannskemmdjr eru
algengar á íslandi,
einkum meðal barna
og unglinga. Þetta kemur engum á
óvart, því sykurneysla þeirra er
mikil. Stóran hluta af þessum sykri
innbyrða þau í formi sælgætis,
sætra gosdrykkja og annarra sætra
svaladrykkja.
Sætir drykkir
Framleiðsla á gos- og svala:
drykkjum er mikil hér á landi._ í
áætluðum tölum frá Hagstofu ís-
lands fyrir árið 1994 hefur fram-
leiðslan verið sem samsvarar 140
lítrum á hvert mannsbarn í landinu.
Þetta er mun meiri framleiðsla en
í nágrannalöndum okkar. Hér þarf
auðvitað að taka tillit til þess að
eitthvað fer til spillis, því oft er
hent lögg sem eftir verður í flösku.
í umræðunni um sykur þarf auk
þess að taka tillit til þess að í hluta
af þessari framleiðslu eru notuð
gervisætuefni eða jafnvel engin
sætuefni eins og t.d. í sódavatn.
Hugsum okkur fornleifafræð-
inga framtíðarinnar, sem eftir
nokkur hundruð ár fara að rann-
saka mannlífið í þessu merkilega
landi. Þegar þeir finna þessar him-
inháu tölur yfir framleiðslu á gos-
og svaladrykkjum hér á landi er
ekki óeðlilegt að þeir álykti sem
svo: „Vatnið hlýtur að hafa verið
ódrekkandi í þessu landi eða að
þarna hefur verið hitabeltisloftslag
og allir mjög þyrstir."
Það er trúlega
margt sem ýtir undir
mikla neyslu á sætum
gos- og svaladrykkjum
hér á landi. Má þar
bæði benda á verð og
aðgengi. Þessir drykkir
eru oft lítið dýrari en
mjólk, sérstaklega ef
þeir eru keyptir í stór-
um pakkningum. Áður
fyrr voru gosdrykkir
gjarnan í glerfiöskum
sem eru þungar og
brothættar og erfiðar
í flutningum. Þegar
dósir komu til sögunn-
ar voru umbúðirnar
léttari og aðgengilegri og salan
jókst. Með tilkomu stóru plast-
flasknanna var enn frekar ýtt und-
ir neyslu þessarar vöru. Hér áður
fyrr var kókakóla aðeins selt í litlum
flöskum (1,9 desilítrar) og í þungum
trékassa voru 24 slíkar flöskur. í
einum svona kassa eru rétt rúmlega
fjórir og hálfur lítri af gosdrykk.
Mér finnst ólíklegt að margar ís-
lenskar fjölskyldur hafi keypt rúm-
lega tvo og hálfan svona kassa fyr-
ir venjulega helgi, en það er sama
magn og er í 6 tveggjalítra flöskum
sem oft sjást pakkaðir í plast í stór-
mörkuðum.
í verslunum eru líka til ýmsar
tegundir af þykkum, sætum vökv-
um með ávaxtabragði sem neytand-
inn þynnir með vatni. Þessir drykk-
ir eru vinsælir meðal barna og ungl-
inga og ganga gjarnan undir nafn-
inu djús. Með því að nota þessar
vörur spara menn sér vatnsburðinn
svo þær eru enn aðgengilegri en
tilbúnir gos- og svaladrykkir.
Samkvæmt könnun Manneldis-
ráðs íslands frá 1993 á mataræði
skólabarna er munur á gos- og
svaladrykkjaneyslu eftir búsetu.
Börn og unglingar sem búa í strjál-
býli drekka minna af þessum
drykkjum en þau sem búa í þétt-
býli. Vatnsneysla er aftur á móti
meiri í strjálbýli. Ekki er óiíklegt
að bæði verð og aðgengi spili þarna
inn í, því þessir diykkir eru oft
dýrari úti á landi en í Reykjavík.
Ef börn alast upp við það að
hafa alltaf aðgang að sætum
drykkjum er hætt við að þau venj-
ist á hið sæta bragð og kunni ekki
að meta aðra drykki. Það er því
seint ofbrýnt fyrir uppalendum að
halda vatni og öðrum ósætum
drykkjum að ' börnunum en nota
sætu drykkina frekar spari. Þetta
gildir auðvitað jafnt fyrir skólana
og heimilin, því börnin dvelja þar
oft stóran hluta dagsins.
Ávaxtasafar og hunang
Hér hefur verið rætt um tann-'
skemmartdi áhrif sykurs í gos- og
svaladrykkjum. í ávaxtasöfum er
ávaxtasykur og í hungangi er
Tannskemmdir eru al-
gengar á íslandi. Bryn-
hildur Briem skrifar
um mataræði skóla-
barna.
ávaxtasykur og þrúgusykur. Þessar
sykurtegundir geta líka stuðlað að
tannskemmdum, þó áhrifin séu ekki
eins mikil og eftir venjulegan syk-
ur. Það er því ekki lausnin að snúa
sér að ávaxtasöfum í staðinn fyrir
sæta gos- og svaladrykki eða nota
hunang í stað sykurs. Vatnið er
hollasti svaladrykkurinn!
Sælgæti
Þó sætir drykkir hafi verið gerð-
ir hér að aðalumræðuefni er sæl-
gætisát síst betra fyrir tennurnar.
Það er hætt við að sælgæti sem
klístrast við tennurnar og liggur
lengi á þeim skemmi þær enn meira
en sá sykur sem kemur úr drykkj-
um. Sælgæti ætti því líka helst
bara að nota til hátíðabrigða.
Höfundur er næringarfræðingur.
Brynhildur Briem
í tilefni af
íannverndardegi
I TILEFNI af árleg-
um tannverndardegi
langar mig að beina
orðum mínum til for-
eldra og forráðamanna
barna.
Betri tannheilsa
Margt hefur áunnist
á undanförnum árum
hvað varðar tannheilsu
barna og unglinga. Má
þar nefna aukna og
bætta tannlæknaþjón-
ustu og fræðslu. Nú
fá allir grunnskóla-
nemar hvar sem er á
landinu fræðslu sem
er í höndum tannfræð-
inga. Þeir starfa fyrir tannheilsu-
deild heilbrigðisráðuneytisins.
Þrátt fyrir öflugt starf tann-
lækna, tannfræðinga og annarra
sem starfa að bættri tannheilsu
finnst okkur ganga hægt að ná
þeim árangri með börn og unglinga
sem við teljum mögulegan.
Fulinaðar árangur næst ekki nema
með samstilltri vinnu foreldra og
forráðamanna barna ásamt tann-
heilsustéttum.
Ábyrgð foreldra
Hver er svo ykkar
ábyrgð, kæru foreldr-
ar og forráðamenn?
Þið stjórnið neyslu- og
hreinlætisvenjum
barna ykkar. Hvernig
er þeim málum háttað
á þínu heimili? Borðar
barnið þitt dísætan
morgunmat? Drekkur
barnið þitt mjólk og
vatn í stað sykraðra
drykkja? Hvaða
drykkjarvöru velur
barnið í skólanum?
Burstar barnið tennur
sínar sjálft, eða hjálp-
ar þú því að bursta? Fæst börn
undir 10 ára aldri ráða við að
bursta tennur sínar nógu vel sjálf.
Ef við foreldrar tækjum höndum
saman og gættum betur að neyslu-
venjum barna okkar myndi það
fljótlega skila sér í betri tannheilsu.
Ódýrasti drykkurinn hollastur
Beinum athyglinni að þeim
drykkjarvörum sem í boði eru í
grunnskólum. Nýmjólk og létt-
mjólk kosta 11 kr., kókómjólk 40
kr. Trópí 56 kr og Svali 33 kr.
Þetta getur verið eithvað örlítið
breytilegt á milli skóla.
Á þessu sést að svo skemmti-
lega vill til að hollasti drykkurinn
er einnig sá ódýrasti. Væri ekki
ráð að hvetja börnin til að kaupa
mjólkina.
Það ætti að vera metnaður okk-
Það á að vera metnaður
foreldra, segir Guðrún
Stefánsdóttir, að börn
séu með heilbrigðar
tennur.
ar foreldra að börnin séu með heil-
ar og heilbrigðar tennur.
Munum að tennur barnanna
okkar eru á ábyrgð okkar foreldr-
anna.
Höfundur cr tannfræðingur.
Guðrún
Stefánsdóttir