Morgunblaðið - 13.02.1996, Blaðsíða 8

1
•4
8 ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1996_______________________________________________________________MORGUNBLAÐID
FRÉTTIR 7
HINIR fordæmdu.
Lögreglumenn hafa
efasemdir um ýmis
ákvæði nýs frumvarps
SAMKVÆMT fyrirliggjandi
frumvarpsdrögum til lögreglu-
laga, sem ríkisstjórnin hefur sam-
þykkt að leggja fyrir Alþingi, er
gert ráð fyrir að embætti Rann-
sóknarlögreglu ríkisins verði lagt
niður og sérstakar rannsóknar-
deildir stofnaðar við tíu lögreglu-
embætti í landinu. Baldvin Ein-
arsson, formaður Félags íslenskra
rannsóknarlögreglumanna, segir
að félaginu hafi verið gefinn kost-
ur á að gera athugasemdir við
drögin en vegna þess að þeim
hafi ekki fylgt greinargerð sé erf-
itt að taka afstöðu til ýmissa þátta
þess.
Baldvin segir að verði frum-
varpið að lögum í núverandi mynd
muni það snerta hagsmuni rann-
sóknarlögreglumanna verulega.
Hann segir að félagið hafi engar
upplýsingar fengið um hvernig
staðið verði að flutningi manna á
milli embætta. „Við sættum okk-
ur ekki við að ekki skuli liggja
fyrir útskýringar eða .bráða-
birgðaákvæði um starfsöryggi
þeirra sem breytingarnar taka til.
Við hljótum að setja atvinnuör-
yggi okkar á oddinn,“ sagði Bald-
vin.
Óánægja með bann við
aukastörfum
Baldvin sagði mikla óánægju
með það ákvæði sem bannar lög-
reglumönnum að vinna aukastörf.
„í lögum um réttindi og skyldur
opinberra starfsmanna er ákvæði
um tilkynningaskyldu til yfir-
manna um aukastörf og heimild
til að banna slíkt. Samkvæmt
þessu frumvarpi stendur hins veg-
ar til að setja bann við aukavinnu,
Lögreglumenn eru
ósáttir við ýmis ákvæði
nýs frumvarps til lög-
reglulaga. Þeir telja
m.a. að þeir verði
bundnir strangari skil-
yrðum en aðrir opinberir
starfsmenn verði þessi
ákvæði að lögum.
frá því megi veita undanþágu en
hana megi líka afturkalla hvenær
sem er án skýringa. Við sættum
okkur ekki við að vera bundnir
strangari skilmálum en aðrir ríkis-
starfsmenn," sagði Baldvin.
Setur skorður við
félagsstarfsemi
Baldvin sagði að lögreglumenn
væru óánægðir með að ríkisstjórn-
in hefði fjallað um frumvarpið
áður en frestur til að gera athuga-
semdir rann út, en það var á föstu-
daginn. Þessi málsmeðferð væri
skilaboð um að ekki væri ætlunin
að taka ábendingar þeirra til
greina.
Óskar Bjartmarz, formaður
Lögreglufélags Reykjavíkur, tók í
sama streng. Hann telur að ráð-
herra sé farinn að hafa áhrif á
störf nefndarinnar, sem samdi
frumvarpið, með því að kynna það
í ríkisstjórn áður en nefndin hafi
lokið störfum.
Óskar segir félagið gera nokkr-
ar alvarlegar athugasemdir við
drögin. Hann nefnir sem dæmi
ákvæði um þagnarskyldu en hann
telur það leggja lögreglumönnum
á herðar meiri þagnarskyldu en
almennt sé gert hjá opinberum
starfsmönnum. „Þagnarskylda um
upplýsingar sem varða skipulag
og starfsemi lögreglu setur til
dæmis óeðlilegar þvinganir á stétt-
arfélög lögreglumanna. Þetta set-
ur skorður á að menn geti tjáð sig
um löggæslu út frá félagslegum
forsendum,“ segir hann.
Hann segir að í drögunum sé
opnað fyrir möguleika á að ráða
ómenntaða menn til lögreglu-
starfa. Verið sé að upphefja
ákvæði, sem kom í lög árið 1989
og menn hafi barist mjög fyrir á
sínum tíma, um að ekki megi ráða
til starfa utan orlofstíma nema
menn sem hafi lokið prófí frá lög-
regluskóla. Menn séu ákaflega
ósáttir við að frá því verði horfið.
Ekki endanleg
útgáfa
Sigurður Tómas Magnússon,
skrifstofustjóri í dómsmálaráðu-
neytinu og formaður nefndarinn-
ar sem samdi frumvarpið, segir
að þegar hafi borist athugasemd-
ir frá um tíu aðilum af þeim um
35 sem fengu frumvarpið til um-
sagnar og muni nefndin fara yfir
þær. Hann tekur fram að ekki sé
verið að ganga frá neinum endan-
legum hlut þótt nefndin hafi skil-
að hugmyndum sínum, enn eigi
fjölmargir aðilar eftir að koma
að því og ýmiss konar sjónarmið
eftir að koma fram í meðförum
Alþingis.
Umhverfismál
Frammistaða Is-
lands er jákvæð
Henrique Brandao
Cavalcanti
HENRIQUE Bran-
dao Cavalcantis,
forseti Umhverf-
isnefndar Sameinuðu
þjóðanna, hefur undan-
farna daga verið í heim-
sókn á íslandi.
Umhverfisnefnd Sam-
einuðu þjóðanna var
stofnuð árið 1993 og er
markmið hennar að fylgja
eftir framkvæmd Ríó-ráð-
stefnunnar um umhverfi
og þróun. Með stofnun
nefndarinnar urðu um-
hverfismál eitt af helstu
viðfangsefnum SÞ. Cav-
alcanti hefur á kjörtíma-
bili sínu lagt sérstaka
áherslu á samvinnu iðn-
ríkja og þróuriarríkja, auk-
in tengsl umhverfisnefnd-
arinnar við atvinnulífið og
undirbúning að gerð al-
þjóðasamnings um nýtingu
skóga.
Hvernig miðar starfi nefndar-
innar og hvert er mat yðar á því
hvernig gengur að framkvæma
samþykktir Ríó-ráðstefnunnar?
Ríó-samþykktirnar ná til mjög
umfangmikils sviðs og eru ríkis-
stjórnir hvattar til að grípa til
ákveðinna aðgerða á fimm ára
tímabili. í júní á næsta ári verður
svo haldið sérstakt allsheijarþing
þar sem lagt verður heildarmat á
framkvæmd Ríó-samþykktanna
og reynt að finna leiðir til að
bæta úr því sem betur mætti fara.
Eitt helsta verkefni okkar í
nefndinni er að finna tengingar á
milli ákveðinna þátta er Ríó-sam-
þykktirnar ná til. Starf okkar nær
ekki einungis til náttúruverndar-
mála heldur einnig til þátta er
snerta lífsgæði í breiðum skiln-
ingi. Má nefna fátækt, stöðu
kvenna og annað af því tagi. 53
ríki eiga aðild að nefndinni og
skiptast þau niður í fimm ríkja-
blokkir, sem hvert á einn fulltrúa.
Á þessu fimm ára tímabili mun
hver ríkjablokk hafa gegnt for-
ystu í nefndinni í eitt ár. Við
leggjum áherslu á samstöðu um
mál og höfum ekki enn þurft að
hafa meirihlutaatkvæðagreiðslur
við ákvarðanatökur. Við hittumst
formlega einu sinni á ári en í
raun er starfið í gangi meira og
minna allt árið á óformlegan hátt.
Þá erum við í miklum tengslum
við aðrar stofnanir SÞ, óháð sam-
tök og fulltrúa stjórnvalda og
leggjum mikla áherslu á að fá
upplýsingar og viðbrögð úr sem
flestum áttum.
Við höfum ekki enn lokið starfi
okkar en það mikilvægasta er að
gera stjórnvöld meðvitaðri um
þessi mál. Til að leysa alþjóðleg
vandamál er nauðsyn-
legt að tekin séu skref
í einstaka ríkjum.
Frammistaða ríkja
í umhverfísmálum
hefur verið mjög mis-
jöfn og mörg vandamál eru enn
til staðar. Mörg þeirra eru þó
svæðisbundin. Stærsta vandamál-
ið sem blasir við eru loftslags-
breytingar en nú liggja fyrir, eft-
ir margra ára deilur, nokkuð ör-
uggar vísindalegar sannanir fyrir
því að þær séu að eiga sér stað.
Það er mjög jákvætt að lang-
flest ríki hafa tekið skref í þá átt
að draga úr útblæstri er veldur
gróðurhúsaáhrifum og loftslags-
breytingum. Þá hafa verið settar
upp urrihverfisstofnanir í íjöl-
mörgum ríkjum.
Efnahagslegu og félagslegu
málin eru flóknari en almennt
má segja að ríki séu sáttari en
áður við markaðshagskerfi og
► Henrique Brandao Cavalc-
anti er fæddur í Rio de Janeiro
í Brasilíu árið 1929. Hann er
verkfræðingur, fyrrum ráð-
herra umhverfismála og Ama-
són-svæðisins í Brasilíu fyrrum
aðstoðarinnanríkisráðherra. I
apríl 1995 var hann skipaður
sendifulltrúi forseta Brasilíu og
formaður umhverfisnefndar SÞ.
fijáls viðskipti og meðvitaðri um
nauðsyn þess að axla kostnað
vegna aðgerða í umhverfismálum.
Þetta er liður í því að menn eru
í auknum mæli farnir að tengja
saman fleiri þætti en áður.
Það sem helst mætti gagnrýna
er að dregið hefur úr þróunarað-
stoð frá því sem var og töluvert
er í að þau markmið sem sett
voru í Ríó séu uppfyllt. Ef dregin
er frá sértæk aðstoð á borð við
neyðaraðstoð er um fremur lágar
fjárhæðir að ræða. Að mínu mati
er nauðsynlegt að hátterni iðn-
ríkjanna í þessum efnum verði
fyrirsjáanlegra og að þau geri
skýrari grein fyrir því hvað þau
eru reiðubúin að styrkja.
Hvernig hefur ísland staðið sig
í Ijósi samþykkta Ríó?
Það má segja margt jákvætt
um stöðu mála á íslandi. Það kom
mér skemmtilega á óvart hversu
umfangsmikil notkun end-
urnýjanlegra orkulinda er og mér
fannst mikið til stefnu ykkar í
jarðhitamálum koma. Það má
læra margt af reynslu ykkar.
íslendingar taka líka mjög
virkan þátt í umræðunni um skyn-
samlega stjóm auðlinda sjávar
og það var fróðlegt að sjá hversu
miklar upplýsingar em hér til
staðar þegar kemur að því að
ákveða sókn í fiskistofna.
Á mörgum öðrum sviðum er
þróunin einnig já-
kvæð, t.d. varðandi
sorpeyðslumál.
Eg vil helst ekki
dæma hluti sem ég hef
einungis skamma
reynslu af en á heildina litið sýn-
ist mér frammistaða íslendinga
til fyrirmyndar.
Mál sem brennur mikið á ís-
lendingum er mengun úthafanna.
Telur þú miklar líkur á að sam-
komulag muni nást um það að
hefta mengun af völdum þrá-
virkra lífrænna efna á næstunni?
Það er að verða sífellt brýnna
að draga úr mengun af völdum
þrávirkra lífrænna efna og varð-
andi einstök efni á borð við PCB
er þróunin jákvæð.
Margt er þó enn ógert í þessum
efnum og til dæmis væri nauðsyn-
legt að gera ítarlegri rannsóknir
á skaðlegum áhrifum þessara
efna á heilsu manna.
Gera þarf
stjórnvöld
meðvitaðri