Morgunblaðið - 13.02.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1996 25

Iraustur fjölskyldubill

á hreínt frábæíU verðí

Frelsi í lyfsölu?
ALÞINGI samþykkti
ný lyfjalög 20. maí
1994. Að mati margra
alþingismanna var sú
lagasetning óþörf, því
gömlu lögin stóðu fylli-
lega fyrir sínu.
En til hvers er verið
að setja lög um lyfja-
sölu? Tilgangurinn er
að sjálfsögðu að
vemda hagsmuni al-
mennings, fyrst og
fremst.
Við lestur nýju lag-
anna kemur í ljós að í
þeim eru mjög fáar
breytingar frá lyfjalög-
unum sem sett voru 1963.
Veigamestu breytingarnar eru:
1. Sjúkrahúsin, sem eru í eigu
rikisins, mega nú selja almenningi
lyf í samkeppni við einkarekin apó-
tek.
2. Lyijaverðlagsnefnd er lögð
niður og lyfjaverðsnefnd sett á lag-
gimar. Lögin segja ekkert um
hvernig hún á að starfa og engar
VAKA setur
menntamál á oddinn.
Að mati Vökufólks á
hagsmunabarátta
stúdenta að snúast um
það fyrst og fremst að
sú menntun sem við
stúdentar hljótum í
Háskólanum sé eins
góð og kostur er. í
hagsmunabaráttunni
verða stúdentar að
beina spjótum sínum í
tvær áttir. Að ríkis-
valdinu, sem verður að
búa Háskólanum
viðunandi starfsskil-
yrði. En þó ekki síður
að Háskólanum sjálf-
um, því árangur háskólastarfsins
veltur auðvitað fyrst og síðast á
háskólamönnum.
Vaka hefur framtíðarsýn
Vaka hefur heilsteypta mennta-
stefnu. Vökufólk leggur áherslu á
sérstöðu Háskóla Islands sem eina
Ef stúdentar veita okk-
ur Vökumönnum braut-
argengi í komandi kosn-
ingum segir, Tryggvi
Björn Davíðsson, mun-
um við gera nauðsyn-
lega áherslubreytingu í
stúdentapólitíkinni.
rannsóknaháskóla landsins. Há-
skólinn er eina stofnunin hér á landi
sem hefur burði til að stunda víð-
feðmar rannsóknir á alþjóðlegan
mælikvarða. Öll stefnumótun fyrir
skólann verður að taka mið af
þessu. Fjárfesting í mannauði er
lykillinn að hagvexti framtíðarinn-
ar, og því velta lífskjör íslendinga
á komandi árum að miklu leyti á
starfinu sem fram fer í Háskóla
íslands.
Mjög hefur þrengt að Háskóla
íslands á síðustu árum. Á meðan
stúdentum hefur fjölgað stórlega
hafa framlög ríkisins til kennslunn-
ar í reynd staðið í stað. Snúa verð-
ur við blaðinu. Islendingar mega
ekki láta mikilvægasta vísindastarf-
reglugerðir hafa birst
um það ennþá.
3. Lyfsölusjóður er
leystur upp, en honum
var meðal annars ætlað
að tryggja rekstur apó-
teka í dreifbýli.
4. Möguleikar lyfja-
fræðinga til þess að
stofna og reka apótek
eru auknir.
Það þykir * skjóta
nokkuð skökku við að
einkavæða Lyfjaversl-
un ríkisins með miklum
tilþrifum og koma síð-
an upp öðrum stofnun-
um til þess að sinna
því hlutverki sem Lyfjaverslun rík-
isins var ætlað, sem var að þjóna
sjúkrahúsunum. En allt bendir til
þess að nú sé unnið skipulega á
vegum ríkisspítalanna að því að
koma upp sjúkrahúsapótekum, sem
ekki er aðeins ætlað að sjá um lyfja-
notkun sjúkrahúsanna heldur og
að afgreiða lyf til almennings.
Ef það er talið heppilegast að
ið í landinu koðna niður
vegna fjársveltis.
Brýnt er að rífleg fjár-
framlög komi frá ríkis-
valdinu. Einnig verður
að hafa í huga að víð-
ast hvar erlendis, þar
sem rannsóknir og þró-
unarstarf er öflugt,
rennur miklu meira fé
frá einkageiranum í
háskólana. Hér á landi
þarf að efla tengsl at-
vinnulífsins og Háskól-
ans. Jafnframt má
hugsa sér að ríkisvald-
ið geri framlög til vís-
inda frádráttarbær frá
skatti. Eitt er víst, búa
verður betur að Háskóla íslands.
Betri Háskóla!
Stúdentar eiga ekki einvörðungu
að heimta hærra ríkisframlag til
Háskólans. Þeir eiga að gera kröfu
um að vandað sé til verka í skólan-
um. Veita verður háskólayfirvöld-
um aðhald, stúdentar eiga t.d. ekki
að sætta sig við að bruðlað sé með
fé. Stúdentar eiga ekki að sætta
sig við að byggingar skólans séu
fyrst og fremst hannaðar með fag-
urfræðina að leiðarljósi, og þarfir
nemenda og kennara séu settar
skör lægra. Hagsmunasamtök stúd-
enta eiga að láta til sín taka ef
brotinn er réttur á stúdentum, fylgj-
ast með því að reglum um ein-
kunnaskil, prófsýningar, birtingu
próftaflna og önnur slík réttindamál
sé framfylgt. Stúdentar eiga að
beijast fyrir brýnum umbótum á
kennslunni. Nemendum og kennur-
um á það að vera metnaðarmál að
kennslan í Háskólanum sé ávallt
sambærileg við það sem vel er gert
á erlendri grundu. Háskólinn verður
að vera í takt við tímann. Upplýs-
ingabyltingin verður að fara að
hefja innreið sína í Háskólann.
Stúdentar eiga að berjast fyrir því
að möguleikar Inter-netsins til að
bæta kennsluna séu nýttir.
í komandi háskólakosningum
býður Vökufólk fram krafta sína
til að vinna að því að bæta Háskól-
ann. Ef stúdentar veita okkur
brautargengi í kosningunum mun-
um við gera nauðsynlega áherslu-
breytingu í stúdentapólitíkinni. Við
munum setja menntamál á oddinn.
Höfundur skipar 1. sæti á lista
Vöku til Háskólaráðs.
opinberir aðilar annist lyfjadreifing-
una í landinu á auðvitað að stíga
skrefið til fulls og láta ríkið yfirtaka
rekstur allra apótekanna á sama
tíma og rekstur sjúkrahúsa og
heilsugæslustöðva eru á höndum
ríkisins.
Ég held að flestir geti verið mér
sammála um að nauðsynlegt sé að
allir landsmenn eigi tiltölulega
greiðan aðgang að apóteki. Það
lyfsöluleyfisveitingakerfi sem við
höfum búið við til þessa, er ef til
vill ekki gallalaust frekar en önnur
mannanna verk, en það hefur
tryggt apótekaþjónustu um allt
land. Jafnvel á litlum stöðum þar
sem vitað er að lyfjasalan ein og
sér getur ekki staðið undir rekstr-
inum, eru vel búin apótek sem
skapa íbúum dreifbýlisins öryggi í
landi þar sem samgöngur á vetrum
lamast oft og einatt.
Eina ástæðan til þess að þessi
litlu samfélög fá notið þessara sjálf-
sögðu réttinda er, að lyfjafræðingar
leggja það á sig að fara á þessa
litlu staði og sinna jafnframt öðrum
rekstri eða störfum með apótekinu,
er vonin um betra „brauð“ seinna
meir. Með því frelsi í lyfsöluleyfis-
veitingum, sem boðuð er með nýju
lögunum, hverfur þessi hvati og
hætta er á að enginn hafi áhuga á
að leggja slíka vinnu og bindingu
á sig þegar enginn ávinningur er í
sjónmáli.
Nei, staðreyndin er sú að nýju
lögin boða ekkert frelsi í lyfsölu.
Telja menn það frelsi í mjólkursölu
að allar matvöruverslanir og bakarí
í Reykjavík geta selt mjólk? Auðvit-
að ekki. Mjólkursamsalan hefur
ennþá einkasölu á svæðinu. Svipað
gildir um lyfin. En það eru ekki
innflytjendurnir sem eru einkaleyf-
ishafarnir eins og menn gætu hald-
ið að óhugsuðu máli. Það er nefni-
lega ríkisvaldið eða nánar tiltekið
heilbrigðisráðuneytið sem fer með
einkaleyfið í raun. Hingað má ekki
flytja inn né selja önnur lyf en þau
sem hlotið hafa skráningu á sér-
lyfjaskrá eða eru flutt inn með sér-
stakri undanþágu. Báðum þessum
þáttum stjórnar ráðuneytið alfafið,
þannig að lögin eru síður en svo
að auka frelsi í lyíjasölu hér álandi.
Það eina sem þau stefna að er fjölg-
un apóteka. Og þá kemur spurning-
in: Ér það neytendum til góðs að
þeim sé fjölgað? Það liggur í augum
Óheft fjölgun apóteka,
segir Werner Rasmus-
son, bætir ekki þjón-
ustuna við almenning.
uppi að fjölgunin verður fyrst og
fremst á stærstu þéttbýlissvæðun-
um. En þar eru nú þegar færri íbú-
ar á bak við hvert apótek en talið
er æskilegt í nágrannalöndum okk-
ar. Hvaða þýðingu mun fjölgun
apóteka hafa fyrir markaðinn? í
fyrsta lagi verður hver rekstra-
eining minni en nú er og eru þær
þó fæstar stórar. Lítil eining er
verr í stakk búin til þess að veita
sömu þjónustu og stór bæði hvað
varðar þirgðahald og faglega lyfja-
fræðilega þjónustu, sem þó er
grundvallaratriði til þess að sjúkl-
ingar noti lyfin rétt og spari þannig
fé fyrir hið opinbera. Skert birgða-
haldsgeta getur leitt til þess að
sjúklingar þurfa að koma fleiri ferð-
ir en eina til þess að fá lyfin sín.
En ráðamönnum þykir það ef til
vill allt í lagi að skerða einnig þessa
þjónustu við almenning.
Nei, óheft fjölgun apóteka bætir
ekki þjónustuna við almenning þótt
svo megi virðast í fljótu bragði. Það
er mikið talað um samkeppni. Það
er bullandi samkeppni ríkjandi á
milli apótekanna í dag. Þau keppa
um viðskiptavinina með þjón-
ustunni, sem þau veita, en öll bjóða
þau sömu lyfin, sem þau verða að
kaupa af sömu innflytjendum því
apótekin mega ekki flytja inn lyf
og kaupa öll á sama verði.
Það er að mínu mati nauðsynlegt
að setja einhveijar takmarkanir á
fjölda apóteka á tilteknum stöðum
til þess að þau safnist ekki öll sam-
an á stærstu þéttbýlisstaðina og
tryggja með því rekstur apóteka á
minni stöðum. Annars.hlýtur dreif-
býlið að bera skarðan hlut frá borði.
Slíkt stuðlar ekki að jafnvægi í
byggð landsins. Við veitingu lyf-
söluleyfa fram til þessa hefur það
verið markmiðið að staðsetja apó-
tekin þannig að sem flestir íbúar
landsins eigi ekki óeðlilega langt
að sækja. Nefna má úthlutanir lyf-
söluleyfa í Reykjavík og nágrenni
sem dæmi. Þegar risið hafa ný íbúð-
arhverfi hefur jafnan verið veitt
leyfi fyrir apóteki í þeim. Má þar
nefna Breiðholtið, en þar eru nú 2
apótek og nýjasta dæmið er apótek-
ið í Grafarvogi. Með þessu kerfi er
komið í veg fyrir að apótekin safn-
ist saman á afmörkuðu svæði þar
sem mestra viðskipta er von, því
apótekin eru og eiga að vera hluti
af heilbrigðisþjónustunni, sem
þegnar landsins eiga rétt á að hafa
sem jafnastan aðgang að. Hveijum
dettur til dæmis í hug að setja
margar heilsugæslustöðvar á sama
stað? Það þykir fráleitt, en hvers
vegna þá apótek? Það flögrar óhjá-
kvæmilega að manni að þeir sem
sömdu nýju lögin hafi ekki borið
hag neytendanna eins vel fyrir
bijósti og æskilegt hefði verið.
Höfundur er apótekari.
Upplýsingar um Honda Civic B dyra '96i
kraftmikill 90 hestafla léttmálmsvél
1 B venta og beiri innspnautun
hraöatengt vökva- og veltistýri
þjófavörn
rafdrifnar rúöur og speglar
viðarinnrétting í maelaboröi
1 A tommu dekkjastaerð
■ útvarp og kassettutaeki
■ styrktarbitar í huröum
■ sérstaklega hljóöeinangraöur
■ féanlegur sjálfskiptur
■ samlaesing á hurðum
sportsaeti
— rúðuþurrka fyrir afturrúðu
— framhjóladrifin
— 4ra hraða miðstöð
með inntaksloka
— haeðarstillanlegur
framljósageisli
— stafraen klukka
— bremsuljós í afturrúðu
— eyðsla 5,6 I á 90 km/klst.
— A.31 metri á lengd
— ryðvörn og skráning innifslir
- boðar nýja tima -
Gunnar Bernhard hf., Vatnagörðum 24, Reykjavik, simi 568 9900
Werner Rasmusson
Vaka berst fyrir
betri Háskóla!
Tryggvi Björn
Davíðsson