Morgunblaðið - 13.02.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1996 11
FRÉTTIR
Þrjú frumvörp um eignaraðild útlendinga
í sjávarútvegsfyrirtækjum liggja fyrir þingi
Agreiningur um
erlent fjármagn
Á Alþingi var í gær mælt fyrir
þremur frumvörpum um breytingu
á lögum um fjárfestingu erlendra
aðila í sjávarútvegi.
Stjórnarfrumvarp gengur
skemmst í þessum efnum, en þar
er gert ráð fyrir að erlendir aðilar
geti átt 25-33% af hlutafé eða
stofnfé í íslenskum fyrirtækjum
sem aftur eiga hlut í íslenskum sjáv-
arútvegsfyrirtækjum sem stunda
veiðar eða vinnslu.
Með öðrum orðum yrði þannig
heimiluð takmörkuð óbein eignar-
aðild útlendinga að íslenskum sjáv-
arútvegsfy ri rtækj um.
Gildandi lög banna slíkt en í
framsögu Finns Ingólfssonar við-
skiptaráðherra kom fram að ýmis
dæmi væru um óbeina erlenda fjár-
festingu í veiðum og vinnslu og
ekki hafi verið amast við henni. Ef
slíku banni yrði framfylgt myndi
það leiða til þess að fyrirtæki í veið-
um og vinnslu ættu erfiðara með
að afla sér eigin fjár en önnur fyrir-
tæki í landinu. Því væri lagt til að
heimila óbeina erlenda fjárfestingu
innan ákveðinna marka. Finnur
sagði að um þetta væri samstaða
meðal hagsmunaaðila.
Tveir þingmenn Þjóðvaka, Ágúst
Einarsson og Svanfríður Jónasdótt-
ir, hafa lagt fram frumvarp um að
heimila beina erlenda eignaraðild í
sjávarútvegi upp að 20%. Sagði
Agúst að þau teldu að fara ætti
með varkárni í þessum málum, m.a.
í Ijósi sögunnar og tilfinninga
manna og því væri ekki lagt til
stærra skref að þessu sinni, en
hægt yrði að endurmeta þetta hlut-
fall í ljósi reynslunnar.
Tóm tjara
Ágúst gagnrýndi frumvarp ríkis-
stjórnarinnar og sagði það nánast
óframkvæmanlegt. Hann nefndi
sem dæmi, að Olíufélagið Texaco
ætti 35% í Olís hf. sem aftur ætti
7% í Síldarvinnslunni í Neskaups-
stað. Þetta yrði ólöglegt, sam-
kvæmt stjórnarfrumvarpinu. Ann-
aðhvort yrði Texaco að selja hluta
af eign sinni í Olís, eða Olís yrði
að selja öll hlutabréf sín í íslenskum
sjávarútvegsfyrirtækjum.
Hins vegar gæti Skeljungur hf,
sem væri að 17 hundraðshlutum í
eigu Shell Petrolium, átt hlut í ís-
lenskum sjávarútvegsfyrirtækjum
án nokkurra takmarkana. -
„Ef reiknuð er hlutdeild útlend-
inga í Síldarvinnslunni í gegnum
aðild að OIís, þá er hún 2%. Sam-
kvæmt frumvarpi ríkisstjórnarinnar
má það ekki. En þótt Skeljungur
ætti 90% í Síldarvinnslunni, og er-
lend eignaraðild væri því 10% þá
væri það i lagi samkvæmt frum-
varpinu. Þetta er einfaldlega tóm
tjara,“ sagði Ágúst.
Miklar breytingar
Pjórir sjálfstæðisþingmenn,
Kristján Pálsson, Pétur H. Blöndal,
Vilhjálmur Egilsson og Guðjón Guð-
mundsson, lögðu fyrir helgina fram
frumvarp á Alþingi sem gengur
lengst, en samkvæmt því mega er-
lendir aðilar eiga allt að 49% hlut
í íslenskum sjávarútvegsfyrirtækj-
um.
Kristján Pálsson mælti fyrir
frumvarpinu í gær og sagði að
flutningsmenn vildu láta reyna á
það hvort meirihluti þingsins vildi
ganga lengra en ríkisstjórnin hygð-
ist gera.
Hann sagði að ef frumvarpið
yrði samþykkt mætti búast við
Mjög skiptar skoðanir
komu fram á Alþingi í
gær, bæði innan stjórn-
arflokkanna og utan,
um hvað ganga ætti
langt í að heimila eign-
araðild útlendinga að
íslenskum sjávarútvegs-
fyrirtækjum.
miklum breytingum á stöðu fisk-
vinnslu og útgerðar á íslandi.
Áhættufjármagn kæmi inn í grein-
ina, meiri möguleikar yrðu til mark-
aðsöflunar, breyttar aðferðir yrðu
í fiskvinnslunni og sterkari fyrir-
tæki í sjávarútvegi sem hefðu
möguleika til að greiða fískvinnslu-
fólki hærri laun.
Hann sagði að sumir þeirra, sem
töluðu gegn beinni eignaraðild út-
lendinga að sjávarútvegsfyrirtækj-
um væru að fiska í gruggugu vatni
hræðsluáróðurs um að útlendingar
mundu gleypa allt og selja allt sem
íslenskt væri, ef þeir kæmust að.
Sú umræða minnti á umræðuna um
EES-samninginn fyrir nokkrum
árum.
Varasamt
Steingrímur J. Sigfússon þing-
maður Alþýðubandalags lýsti yfir
stuðningi við meginhugsunina í
stjórnarfrumvarpinu en varaði mjög
við beinni eignaraðild útlendinga í
sjávarútvegi.
Hann sagðist óttast, að lítið
myndi fara fyrir hlutlausri fjárfest-
ingu sem ætlaði sér ekkert annað
en arðinn. En aðrir hagsmunir
gætu réttlætt slíka fjárfestingu, til
dæmis ef um væri að ræða erlenda
vinnsluaðila á meginlandi Evrópu,
sem væru hungraðir í hráefni og
nytu ofan í kaupið ríkisstyrkja.
Einnig gæti verið um að ræða fjár-
sterka erlenda höfn eða erlendan
matvælaverslunarhring sem vildu
tryggja sér aðgang að góðu hráefni
með kaupum á fyrirtæki sem réði
yfir veiðikvóta.
Steingrímur sagði það óskapleg-
an misskilning að útlendingar biðu
í röðum til að hækka kaupið í fisk-
vinnslunni. Áhuginn lægi fyrst og
fremst í veiðunum.
Jón Baldvin Hannibalsson þing-
maður Alþýðuflokks sagði stjórnar-
frumvarpið vera samkomulag full-
trúa hagsmunaaflanna um óbreytt
ásta'nd.
Hann sagði að í ljósi reynslunnar
ættu menn að spyrja sig þeirrar
spurningar, hvers vegna Islending-
ar ættu ekki að reyna að fram-
kvæma þær skipulagsbreytignar
sem þyrfti til að íslenska efnahags-
umhverfið yrði eins opið og frjáls-
legt og hjá nágrannaþjóðunum. Og
hvers vegna íslendingar ættu ekki
að sækjast með virkum hætti eftir
erlendu fjármagni, tæknikunnáttu
og samstarfi í markaðsmálum eins
og allar aðrar þjóðir gerðu í kring.
Jón Baldvin lýsti þeirri skoðun, að
engin áhætta fælist í því fyrir sjáv-
arútveginn að stíga stærri skref í
þessum efnum.
Samkeppni milli flokka
Þingmenn bæði Framsóknar-
flokks og stjórnarandstöðu settu
spurningarmerki við frumvarp sjálf-
stæðismanna sem gengi í berhögg
við stjórnarfrumvarpið.
Sighvatur Björgvinsson þing-
maður Alþýðuflokks vildi fá að vita
hvort samráð hefði verið haft við
viðskiptaráðherra um hvort öll
frumvörpin þrjú yrðu flutt í einu
og hvort hann hefði vitað af frum-
varpi sjálfstæðisþingmannanna áð-
ur en það var lagt fram.
Finnur Ingólfsson sagðist ekki
gera athugasemdir við að frum-
vörpin væru tekin fyrir saman. Þá
sagðist Finnur hafa mælt fyrir
stjórnarfrumvarpi, sem báðir
stjórnarflokkarnir hefðu samþykkt.
Sér hefði ekki verið gert viðvart
um frumvarp sjálfstæðismannanna
en liti svo á að það væri stjórnar-
frumvarpið sem ríkisstjórnarflokk-
arnir vildu fá samþykkt í þinginu.
Finnur sagðist líta á frumvarp sjálf-
stæðisþingmannanna sem dálitla
samkeppni við þingmenn Þjóðvaka
hverjir byðu betur.
Magnús Stefánsson þingmaður
Framsóknarflokks, sem lýsti stuðn-
ingi við stjórnarfrumvarpið, spurði
hver afstaða þingflokks Sjálfstæð-
isflokksins væri til málsins í ljósi
frumvarps sjálfstæðismannanna.
Kristján Pálsson sagði að flutn-
ingsmennirnir hefðu samþykkt
frumvarp viðskiptaráðherra og
myndu styðja það, ef þeirra frum-
varp nær ekki fram að ganga. Og
stefna Sjálfstæðisflokksins hlyti að
kristallast í stjórnarfrumvarpinu.
V/SA
ÆNRVAL-ÖTSÝN
Lágmúla 4: sími 569 9300,
Hafnarfirði: sími 565 2366, Keflavík: stmi 421 1353,
Akureyri: sími 462 5000, Selfossi: sími 482 1666
- og hjá umboðsmönnum um land allt.
í F E B R Ú A R
PLÚS-afsláttur nemur
lOOO kr.
fyrir handhafa almennra VISA-korta.
2000 kr. f.hjón /ferðafélaga.
2000 kr.
fyrir handhafa Farkorta VISA.
4000 kr. f.hjón /ferðafélaga.
3000 kr.
fyrir handhafa Gullkorta \JSA.
6000 kr. f.hjón /ferðafélaga.
á mann.
_ Skíðaferð til —
Austurrikis
2. - 9. mars
á mann.
Töfrandi
menningar-
borg með
stolta sögu.
Innifalið: Flug, akstur til og frá flugvelli
erlendis, hótel með morgunverði í 5 nætur,
skoðunar-ferð um Portúgal, íslensk fararstjóm,
flugvallarskattar.
Frábær
skíðasvæði
og heillandi
Alpa-
stemmning.
Innifalið: Flug til og frá Salzburg, akstur til og
frá flugvelli, gisting með hálfu fæði t eina
viku, íslensk fararstjóm og flugvallarskattar.
* Verð með
3.000 kr. VISA
Gull-plús afslætti.
V/SA