Morgunblaðið - 24.04.1996, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Daníel Ágústín-
usson var fædd-
ur á Eyrarbakka 18.
mars 1918. Hann
andaðist á Kanarí-
eyjum 11. apríl síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Ágústínus Daníels-
son, bóndi í Stein-
skoti, og Ingileif
Eyjólfsdóttir. Hann
átti einn bróður,
Ejjólf, f. 10.5. 1910,
d. 15.3. 1995, og
eina fóstursystur,
Bjarndísi Guðjóns-
dóttur, f. 20.11. 1926, Maður
hennar, Ulfar Magnússon
bifrstj. í Rvk. Eiginkona Daní-
els 15.8. 1942, Anna, f. 9.8.
1919, Erlendsdóttir prests í
Odda Þórðarsonar og Önnu
Bjarnadóttur. Börn: Erlendur,
f. 18.10. 1942, löggæslumaður
á Selfossi, maki Gréta Jónsdótt-
ir, Ingileif, f. 18.8. 1944, kenn-
ari, maki Anton G. Ottesen
bóndi og oddviti Ytra-Hólmi.
Dótturdóttir Bryndís Ingvars-
dóttir, BA, f. 14.1.1969, starfs-
maður Þjóðarbókhlöðu, ólst
upp á heimili þeirra. Sambýlis-
maður Helmut Lugmayr, kenn-
ari og fararstjóri. Barnabörnin
eru 7 og barnabarnabömin 4.
Daníel stundaði nám á Laugar-
vatnj og Kennaraskóla Islands
og Útskrifaðist 1936. Kennari
á Núpi og í Stykkishólmi og við
Daníel Ágústínusson var allt í
senn - vel gefínn, glaðlyndur, fé-
U^gsmálamaður, ræðuskörungur og
vinur.
Hann var gæddur góðum gáfum,
minnugur með afbrigðum, vel les-
inn, ritfær og afar fróður um menn
og málefni. Einstakur mannþekkjari
var Daníel og fljótur að átta sig á
eiginleikum fólks, kostum þess og
göllum. Unun hafði hann af því að
rekja ættir einstaklinga og tengja
saman. Stóðu fáir honum á sporði
á sviði ætta og uppruna íslendinga.
Fróðleiksfýsnin tók ekki aðeins til
ættfræði heldur einnig lands og
sögu þjóðarinnar, héraða, sýslna,
sveita og bæja. Brennandi áhuga
hafði Daníel alla tíð á stjórnmálum,
bæði innlendum og erlendum. Störf
sín öll rækti hann af stakri prýði,
samviskusemi, nákvæmni og elju.
í eðli sínu var Daniel glaðlyndur
og gamansamur. Þetta skynjuðum
við Guðrún og böm okkar glöggt í
heimsóknum á menningarheimili
þeirra hjóna Önnu og Daníels, þar
sem gestrisnin réð ríkjum, og
ánægjulegt var heim að sækja.
Gagnfræðaskóla
Reykjavíkur
1947-54. Erindreki
Framsóknarflokks-
ins 1939-47.
Bæjarstjóri á Akra-
nesi 1954-60. Að-
albókari og gjald-
keri hjá Bæjarfóg-
etanum á Akranesi
1961-84. Hann var
varaþingmaður
Framsóknarflokks-
ins í Vesturlands-
kjördæmi 1959-78
og tók 6 sinnum
sæti á Alþingi nefnt
tímabil. I miðstjórn flokksins í
áratugi. Bæjarfulltrúi sama
flokks á Akranesi 1962-82 og
forseti Bæjarstjórnar í 5 ár. I
stjórn UMFÍ 1938-57 og lands-
mótsnefnd 1940-55. í Orkuráði
í 41 ár. Iþróttanefnd ríkisins í
31 ár. Stjórn Sementsverk-
smiðju Ríkisins í 22 ár. Endur-
skoðandi Síldarverksmiðju rík-
isins í 35 ár og ennfremur í
fjölda annarra _ opinberra
nefnda og ráða. I Byggingar-
nefnd Dvalarheimilisins Höfða
frá 1986 til dauðadags og jafn-
framt fjármálastjóri og prók-
úruhafi. Hann var sæmdur
riddarakrossi hinnar ísl. fálka-
orðu 1989 fyrir margháttuð
félagsmálastörf.
Útför Daníels fer fram í dag
frá Akraneskirkju og hefst at-
höfnin kl. 14.
Daníel hafði sérstaka frásagnargáfu
og naut sín best þegar hann sagði
frá án blaða, einn og án stuðnings.
Þá naut sín vel skörp greind hans
og afburða minni. Gott lag hafði
hann á því að krydda slíkar frásagn-
ir kímni og gleði, án þess að á efni
væri hallað. Þrátt fyrir yfirburða
hæfileika á þessu sviði gaf hann sér
ætíð tíma til að hlusta á aðra, hvort
sem honum líkaði málflutningurinn
betur eða verr.
Félagsmálamaður var Daníel
mikill. Hann átti sæti í bæjarstjórn
Akraness í mörg ár, var bæjarstjóri
þar í 6 ár, varaþingmaður Vestur-
landskjördæmis í mörg ár, og sat á
sínum ferli í fjölda stjórna, ráða og
nefnda á vegum ríkisins, sveitar-
félaga, Framsóknarflokksins og
ýmissa fijálsra félaga. Hann var
samvinnu- og félagshyggjumaður
af lífi og sál og alla tíð einn af sterk-
ustu stuðningsmönnum Framsókn-
arflokksins. Áhrifa hans gætti því
víða. í stjómmála- og félagsmála-
störfum sínum var Daníel greiðvik-
inn, fórnfús og óeigingjarn og hafði
djúpan skilning á gildi menntunar
og bættum hag og stöðu þeirra sem
minna mega sín í samfélaginu. Hann
var um leið víðsýnn og stórhuga
framfarasinni sem skildi nauðsyn
nýjunga og breytinga í atvinnuhátt-
um til bættrar afkomu þjóðarinnar.
Tók Daníel þátt í mörgum þýðingar-
miklum framfaramálum á Ákranesi
og nágrenni og hafði sérstakan
áhuga á atvinnumálum, mennta- og
félagsmálum. Þá var hann frá upp-
hafí ötull stuðningsmaður uppbygg-
ingar orkufreks iðnaðar á Grundart-
anga, sem var mjög umdeild í hans
nágrenni á sínum tíma. Saga Akra-
ness og saga Daníels verður því
ekki sundur skilin.
Um jafnmikinn stórhuga gat ekki
ríkt lognmolla. Það var einfaldlega
ekki stíll Daníels. Þegar tekist var á
í umdeildum málum hafði hann
ætíð skoðun, yfírleitt mjög fastmót-
aða og ákveðna. Hann var fljótur
að átta sig á flóknum viðfangsefn-
um og mynda sér skoðun sem
byggðist á rökum og þörfum um-
hverfisins. Þó að á móti blési lét
hann aldrei bugast. Fyrir það hlaut
hann aðdáun, virðingu og lof, bæði
samheija og andstæðinga. Þetta
einkenni Daníels kom glöggt í ljós
þegar hann var hrakinn úr stóli
bæjarstjóra Akraness árið 1960 eft-
ir miklar pólitískar sviptingar. í stað
þess að hverfa brott úr bænum, sem
margir hefðu gert við þær aðstæð-
ur, byggði hann sig upp, skapaði
sér traust og tiltrú almennings,
gekk til framboðs til bæjarstjórnar
Akraness og náði þar glæsilegri
kosningu. Með því skapaði hann sér
fastan áhrifa- og framtíðarsess í
bæjarlífinu.
Ræðumaður var Daníel mjög góð-
ur. Hann hafði í raun allt það sem
góður ræðumaður þráir að hafa -
sterka rödd, fullkomið vald á ís-
lenskri tungu, náði auðveldlega til
áheyrenda, var skýrmæltur, rök-
fastur og rökfimur. Ræður hans,
skrifaðar sem óskrifaðar, voru
byggðar upp með skörpum og skýr-
um stígandi hætti. Stóðust afar fáir
honum snúning á þeim vettvangi
þegar út i deilur var komið. Þegar
að honum var sótt í pólitískri orra-
hríð gat hann verið illskeyttur og
óvæginn. Átti það ekkert síður við
um samheija en andstæðinga þegar
þeir fjölluðu um innri mál. Andstöðu
við sín sjónarmið erfði hann hins
vegar ekki en gerði þó kröfu til
þess að andmæli væru rökstudd og
skýr. Þar sem saman komu skörp
greind, ræðusnilld, eldhugur og
stundum hæðni fór ekki hjá því að
undan ræðum Daníels gæti sviðið
meðal þeirra sem fyrir urðu. í bar-
áttunni á hinum pólitíska vettvangi
bar ákefðin og eldmóðurinn hann
stundum lengra en ástæða var til.
Sú staðreynd átti líklega nokkum
þátt í því að Daníel náði ekki kjöri
til Alþingis eins og hugur hans stóð
til um tíma.
Árið 1976 kynntist ég Daníel fyr-
ir alvöru er við urðum samstarfs-
menn hjá bæjarfógetaembættinu á
Akranesi. Ýmislegt hafði þá á daga
hans drifið og frá mörgu að segja
ungu fólki. Af reynslu Daníels mátti
margt læra og var hann óspar að
gefa ráð þegar eftir var leitað, sér-
staklega þegar um landsmála- og
bæjarpólitík var að ræða. Þar var
hann á heimavelli. Þó að við værum
ekki ætíð sammála var vináttan og
tryggðin ómetanleg alla tíð og ent-
ist til æviloka. Fyrir það þökkum
við öll.
í oft stormasömu stjórnmála- og
félagslífi naut Daníel farsæls fjöl-
skyldu- og heimilislífs. Hans dug-
mikla eiginkona, Anna Erlendsdótt-
ir, stóð ætíð eins og klettur við hlið
hans, á hveiju sem dundi. Það gerði
hún einnig þegar kall hans kom í
fímmtu ferð þeirra hjóna á Kanarí-
eyjum fimmtudaginn 11. apríl sl.
Þangað hafði Daníel hlakkað svo
mikið til að komast og njóta hlýrri
vinda sér til hressingar og uppörv-
unar. Fram til hins síðasta lék hann
á als oddi með eiginkonu, nágrönn-
um og vinum. Hann kvaddi því
sæll og glaður.
Fyrir hönd Önnu, eiginkonu Daní-
els, og að hennar ósk er hér með
komið á framfæri sérstöku þakklæti
til fararstjóra Samvinnuferða-Land-
sýnar á Kanaríeyjum, þeirra Kjart-
Minningargreinar
og aðrar greinar
4(^FRÁ áramótum til 15. febrúar
sl. birti Morgunblaðið 890 minn-
ingargreinar um 235 einstakl-
inga. Ef miðað er við síðufjölda
var hér um að ræða 155 síður í
blaðinu á þessum tíma. í janúar
sl. var pappírskostnaður Morg-
unblaðsins rúmlega 50% hærri
en á sama tíma á árinu 1995.
Er þetta í samræmi við gífurlega
hækkun á dagblaðapappír um
allan heim á undanförnum
misserum. Dagblöð víða um iönd
hafa brugðizt við miklum verð-
hækkunum á pappír með ýmsu
móti, m.a. með því að stytta
texta, minnka spássíur o.fl.
Af þessum sökum og vegna
mikillar fjölgunar aðsendra
greina og minningargreina er
óhjákvæmilegt fyrir Morgun-
blaðið að takmarka nokkuð það
rými í blaðinu, sem gengur til
birtingar bæði á minningargrein-
um og almennum aðsendum
greinum. Ritstjórn Morgunblaðs-
ins væntir þess, að lesendur sýni
þessu skilning enda er um hóf-
sama takmörkun á lengd greina
að ræða.
Framvegis verður við það mið-
að, að um látinn einstakling birt-
ist ein uppistöðugrein af hæfi-
legri lengd en lengd annarra
greina um sama einstakling er
miðuð við 2.200 tölvuslög eða
um 25 dálksentimetra í blaðinu.
í mörgum tilvikum er samráð
milli aðstandenda um skrif minn-
ingargreina og væntir Morgun-
blaðið þess, að þeir sjái sér fært
að haga því samráði á þann veg,
að blaðinu berist einungis ein
megingrein um hinn látna.
Jafnframt verður hámarks-
lengd almennra aðsendra greina
6.000 tölvuslög en hingað til
hefur verið miðað við 8.000 slög.
DANIEL
ÁGÚSTÍNUSSON
ans L. Pálssonar og Maríu Perello,
fyrir einstaka umhyggju þeirra og
hlýju og ómetanlega aðstoð við ferð-
ina heim.
Önnu og fjölskyldunni allri flytj-
um við okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Jón Sveinsson, Guðrún
Magnúsdóttir og börn.
1954 flytjum við Daníel með fjöl-
skyldur okkar til Akraness. Hann
sem bæjarstjóri, ég sem kennari.
Okkar kynni höfðu hafist fyrr eða
árið 1936, þegar hann var eldheitur
forystumaður Sambands bindindis-
félaga í skólum. Þar fóru hugsjóna-
mál okkar saman. Hann bindindis-
maður í anda hinnar upphaflegu
ungmennafélagshreyfingar, en ég
sem góðtemplari. Sá þáttur var þar
þegar ofinn og undinn okkur báðum
til ævilangrar farsældar. Daníel
bauð okkur að byggja með sér hús
nokkru eftir komuna til Akraness.
Þá voru stigin gæfuspor. Og nú í
sumar eru 40 ár síðan við fluttum
í Háholt 7. Það er því margs að
minnast nú þegar Daníel er kvaddur
og verður hér lítið rakið. Sambýlið
með þeim hjónum Daníel og Önnu
og börnum þeirra hefur verið með
eindæmum farsælt. Ég stundaði
vegavinnu á sumrin allt til 1974.
Það kom því í hlut þeirra hjóna, að
ganga frá lóð, girða, rækta upp
garðinn og hirða. Eftir að ég hætti
í vegavinnunni kom það meira í
minn hlut að hirða garðinn, enda
átti Daníel þá orðið erfitt með að
bogra og kijúpa eftir þijár aðgerðir
á mjaðmarliðum. Mér þótti líka gott
að geta jafnað metin að nokkru, því
aldrei fékk ég að borga honum hans
miklu vinnu, aðeins minn hlut í efn-
iskostnaði. „Þú gætir frekar krafið
mig um greiðslu fyrir að hafa af
þér alla ánægjuna sem þessi störf
veita.“ Þannig voru svörin. Á félags-
lega sviðinu vann hann margháttuð
tímafrek störf árum saman án
launa, því hann var maður starfs-
glaður, ósérhlifmn og ósíngjarn. En
hann lagði þó ekki hendur í skaut
þótt garðvinnan væri honum um
megn síðustu árin. Hann gat notað
strákúst og vatnsslöngu til þrifa.
Tröppur, bílastæði og gangstéttir
umhverfis hornið þreif hann reglu-
lega. Það var ekkert hálfkák. Hann
áleit það þegnskyldu hvers húseig-
enda að sjá um þau þrif meðan
menn almennt væru ekki komnir á
það þrifnaðarstig, að láta af því,
að henda frá sér hvers konar um-
búðum og rusli. Hann var með af-
brigðum hreinlátur og hreinskiptinn
til orðs og æðis. Hann gerði svo
sannarlega hreint fyrir sínum dyrum
í tvennum skilningi, tók fast á strák-
ústinum, óhreinindin urðu að víkja
og efalaust sveið ýmsum undan föst-
um rökum hans, er hann beitti orðs-
ins brandi í ræðu og riti, þegar
hann varði hugsjónir sínar og
áhugamál.
Hann setti svo sannarlega svip
sinn á þetta bæjarfélag um langt
árabil. Að honum er því sjónarsvipt-
ir.
Það eru komin stór skörð í hóp
okkar frumbýlinganna hér. neðst við
Háholt. Hópinn, sem svo oft mætti
í góðar veislur hjá Daníel og Önnu.
Nú Daníel, gestgjafinn, sem var
hrókur alls fagnaðar, svo fróður og
frásagnaglaður. Hann hafði á erind-
rekaárum sínum og síðar kynnst
fjölda fólks kringum allt land og
gat sagt frá mönnum og málefnum
á svo áhugaverðan hátt, að oft var
liðið langt á nótt er gestir kvöddu.
Eg nefndi það við hann að skrifa
þessar minningar, hann lét sér
nægja að rita viðtöl og kveðjuorð
um íjölda genginna samferða-
manna. Þar naut sín hlýhugur hans,
frásagnarhæfileikar og óvenju trútt
minni.
Eftir miðnætti hver áramót í þessi
40 ár komu þau hjónin niður til
okkar að árna okkur heilla á nýju
ári og þakka samvistir liðins árs -
samvistir sem aldrei bar skugga á.
Það fylgdi Daníel alltaf hressandi
og smitandi bjartsýni og kraftur.
Bölsýni og úrtölur voru ekki í hans
orðasafni. Hann kvaddi okkur 26.
mars, næstum óvenju glaður. Nú
kveðjum við þig, vinur, með söknuði
og þökk fyrir árin öll. Ég og fjöl-
skylda mín vottum Önnu, börnunum
og öðrum aðstandendum einlæga
samúð okkar.
Þorgils Stefánsson.
í helgri bók stendur: „Verið ekki
hálfvolgir í áhuganum, verið brenn-
andi í andanum."
Um engan mann þykir mér þessi
lýsing eiga betur við en um Daníel
Ágústínusson, sem kvaddur er í
dag. Hann var svo sannarlega
brennandi í andanum allt til hinstu
stundar. Þannig var hann þegar við
kvöddumst í síðasta sinn. Hann var
á leið til útlanda og vildi ganga frá
áríðandi málum varðandi fram-
kvæmdir við Dvalarheimilið Höfða
á Akranesi, en hann var formaður
byggingamefndar dvalarheimilis-
ins. Honum fannst fjárveitingar rýr-
ar og lét ráðherra sinn aldeilis finna
til tevatnsins. Þannig var hann. En
við kvöddumst vel, eins og ávalit,
með gagnkvæmri væntumþykju og
þessi síðasta kveðjustund verður
mér ómetanleg í minningunni um
hann. Ég sé hann fyrir mér, stráks-
legan og frískan, ganga út úr húsi
mínu og veifaði mér í síðasta sinn.
Svo sannarlega bar hann það ekki
með sér að 83 ár voru að baki.
Brimið við Eyrarbakka hefur eflt
margan manninn. Þar hafa margir
áhrifamenn slitið barnsskónum,
þeirra á meðal sá sem nú er kvadd-
ur. Daníel var foringi í fremstu röð.
Kraftmikill, skapmikill og ráðríkur.
Það gustaði af honum. Hann sá aldr-
ei neina torfæru á sinni leið. Daníel
naut þess að takast á við erfið verk-
efni og sigrast á þeim. Hann var
oft óvæginn í sínum baráttuaðferð-
um en það vissu allir hvar þeir höfðu
hann. Fölskvalaus, hreinn og beinn.
Ritsnilli hans var viðbrugðið,
mælskan slík að ýmist fékk hann
menn til að hrífast með sér eða
brenna af reiði. Orð hans höfðu
mikil áhrif.
Daníel byggði upp Framsóknar-
flokkinn á Akranesi og hélt utan
um starfsemi flokksins alla tíð.
Hann sparaði aldrei tíma til að efla
starfið, hvetja og brýna menn til
góðra verka. Menn sem koma jafn-
mikiu í verk og hér hefur verið lýst
eru vel kvæntir. Mesta gæfa Daní-
els var hin glæsilega kona hans,
Anna Erlendsdóttir, prestsdóttir frá
Odda á Rangárvöllum. í yfir fimm-
tíu ár hefur hún staðið við hlið hans
í blíðu og stríðu en oft næddi um
kempuna Daníel, og þá var dýr-
mætt að eiga gott heimili. Þau hjón-
in eignuðust tvö börn, Erlend lög-
reglumenn á Selfossi, en hann er
kvæntur Grétu Jónsdóttur og eiga
þau þijár dætur, og Ingileif kenn-
ara, sem á fjögur börn og er gift
Antoni Ottesen, en þau búa á Ytra-
Hólmi.
Fáa þekki ég tryggari vini en
Daníel. Þess naut ég í ríkum mæli
alla tíð.
Við framsóknarmenn á Vestur-
landi stöndum í mikilli þakkarskuld
við Daníel Ágústínusson. Hann vann
mikið og óeigingjarnt starf og taldi
aldrei eftir sér vinnu í þágu flokks-
ins. Að leiðarlokum er mér efst í
huga virðing og þakklæti og það
er gott að muna síðustu kveðjuna
þegar hann gekk brosandi út í vo£-
ið, bjartsýnn og svo brennandi í
andanum. Aðstandendum öllum
sendi ég mínar dýpstu samúðar-
kveðjur.
Ingibjörg Pálmadóttir.
Blær langra kynna við kæran vin
Daníel Ágústínusson hefur borist
mér ríkulega með vorsólinni þá daga
sem liðnir eru frá láti hans. Kynni
okkar hófust upp úr 1950 þegar ég
byijaði búskap undir þaki þaki
þeirra hjóna Önnu og Daníels - eða
réttara sagt undir þeirra stóra og
hlýja verndarvæng og síðan hafa
þau alltaf verið fyrir mér Annaog-
Daníel í einu orði. Reykjavík var
þá óðum að breytast úr bæ í borg
með miklum vaxtarverkjum fólks-
flölgun, húsnæðisvandræðum og
moldroki. Þetta voru ár bjartsýni,
athafnagleði og framfara og í húsi
Önnu og Daníels í Blönduhlíðinni
var fjölskrúðugt mannlíf, gestrisni
eins og hún gerist best, þar sem