Morgunblaðið - 26.06.1996, Blaðsíða 42

42 MIÐVIKUDAGUR 26. JÚNÍ 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Þórunn Berg-
steinsdóttir
fæddist í Reykjavík
28. júlí 1920. Hún
lést á Landspitalan-
um 13. júní síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Filippía Ólafsdóttir
húsmóðir, fædd á
Syrði-Hömrum i
Holtum 1. ágúst
1890, dáin 5. nóv-
ember 1981, og
Bergsteinn Krist-
inn Sigurðsson
múrarameistari, fæddur í
Fljótsdal í Fljótshlíð 9. nóvem-
ber 1894, dáinn 15. október
1929. Komu þar saman Ferju-
ætt og Grundarætt.
Systkini Þórunnar eru Bald-
ur Bergsteinsson og Sigríður
Skuld Bergsteinsdóttir, bæði
búsett í Reykjavík. Þórunn ólst
Eitt augnablik helgað af himins náð
oss hefja til himins má,
svo gjörvöll vor framtíð er geislum stráð,
og gæfan ei víkur oss frá.
(Stgr. Th.)
Eg vona að svo verði um þig.
Þessi fögru orð skrifaði Þórunn
Bergsteinsdóttir, tengdamóðir mín,
á kort, sem fylgdi gjöf til mín fyrir
nokkrum árum. Mörg hafa þau ver-
ið slík, sem hún hefur fært mér af
mismunandi tilefni. Þau fela í sér
góða ósk og lýsa jafnframt vel henni
sjálfri. Hún hafði mikið að gefa,
ekki af ytri auði heldur innri fjár-
sjóðum lífsvisku- og virðingar, bjó
að heillaridi þokka í fasi og fram-
komu og mikilli útgeislun, sem vott-
aði líkt og þær æðri lífsforsendur
og lindir sem sönn menning fær
ávallt viðmið og þrótt sinn frá.
Húsið á „Grettisgötu 35 B“ sem
var heimili hennar frá fæðingu er
enda fyllt hlýjum menningarbrag
og blæ. Þar var „Hindbergs píano“
frá fyrri öld, gæðagripur sem Þór-
unn hafði leikið á, er hún var við
tónlistamám og síðar, en hún hafði
mikið yndi af sígildri tónlist og var
afar tónnæm og þekkti glöggt höf-
undareinkenni helstu tónskálda. Og
þar eru bækur í hillum, sem geyma
ljóð og annan skáldskap, innlendan
og erlendan og fögur málverk á
veggjum, myndir líka af fyrri íbúum
hússins, foreldrum og ættmönnum
upp í Reykjavík og
stundaði þar sina
skólagöngu. Hún
lagði m.a. stund á
tónlistar- og tungu-
málanám. Lengst
starfaði hún sem
einkaritari hjá Raf-
magnsveitu Reykja-
víkur og sá þar bæði
um innlendar og
erlendar bréfa-
skriftir.
Dóttir Þórunnar
er Þórhildur Ólafs,
f. 6. nóvember 1950,
safnaðarprestur í Hafnarfirði,
gift Gunnþóri Ingasyni, f. 9.
september 1948, sóknarpresti á
sama stað. Þeirra synir eru
Finnur Þ., f. 26. júní 1980. Þórð-
ur Þ., f. 7. apríl 1982, og Berg-
ur Þ., f. 3. október 1983.
Útför Þórunnar fór fram frá
Dómkirkjunni 21. júní.
Þórunnar, er áttu þar sína sögu í
blíðu og stríðu. Þar fæddust böm,
þar létust menn, aldraðir, en sumir
þó fyrir aldur fram eins og faðir
hennar Bergsteinn Kristinn Sig-
urðsson, þegar Þórunn var aðeins
níu ára og systkini hennar Baldur
sex og Sigríður þriggja ára. Það
var mikið áfall og breytti mörgum
áformum, því hann hafði verið
framsækinn atorkumaður.
Ekkju hans og móður þeirra
Filippíu Ólafsdóttur tókst þó með
einurð sinni, skapfestu og einlægri
guðstrú að sjá vel um hópinn sinn
enda urðu þau systkinin mjög sam-
taka og hvort öðru háð um hag og
heill.
Ragnhildur Filipusdóttir, móðir
Filippíu, og tengdamóðir hennar,
Sigríður Bergsteinsdóttir, voru á
heimilinu og miðluðu lífsvisku og
trúarstyrk. Sigríður varð háöldruð
og þeim afar minnisstæð sem átttu
hana að og höfðu af henni kynni.
Hún sá guðsgeisla skína gegnum
alla þokkubakka og ský er myrkv-
uðu lífsgleði og sýn og gera trúar-
arfinn ljósan sem sýndi fegurstu
lífsverðmætin. Og henni var gefið
að glæða næmi og skilning fyrir
þeim.
Þórunn bar ávallt vott um þá
hollu og traustu mótun, sem hún
hlaut í uppvexti. Hún varð gagn-
fræðingur og hafði bæði löngun og
burði til að feta langa mennta-
braut. Ytri efni og aðstæður leyfðu
það ekki. En hún jók mjög þekkingu
sína og fæmi með því að sækja
námskeið og stunda sjálfsnám. Hún
náði góðu valdi á erlendum tungu-
málum, vélritun og hraðritun, sem
fáir kunnu. Þórunn kenndi vélritun
um skeið og var einkaritari og ann-
aðist innlendar og erlendar bréfa-
skriftir, í fyrstu hjá Sambandi ís-
lenskra samvinnufélaga en síðar hjá
Rafmagnsveitu Reykjavíkur og var
dáð og virt af þeim, sem reiddu sig
á hæfni hennar og samviskusemi.
Þórunn hafði víða farið og ferð-
ast mikið um landið, iðulega á hest-
baki og ekki vílað þá fyrir sér að
sundríða straumharðar ár og vötn,
verið driftug og kjörkuð, unnað
landi sínu og teygað að sér ferskan
andblæ hálendis og fjallaleiða, og
einnig angan af list og lífi erlendra
stórborga.
En hún hafði enn ung að ámm
tapað þreki og heilsu, sem hefti
mjög fjör hennar og ferðafrelsi og
komst oft nærri landamærum lífs
og dauða. Sú reynsla hefur dýpkað
lífskennd hennar og gætt hana
þeirri auðmýkt og innri styrk, sem
kom fram í yfirvegun og æðm-
leysi, hvað best síðustu misserin,
er augljóst var hvert stefndi. Þór-
unn fann löngum til þess, að það
er ekki sjálfsagt að lifa og hver
stund því dýrmæt og vert að njóta
hennar, ekki með því að hygla sjálf-
um sér heldur gleðja aðra og gleðj-
ast með öðmm, stuðla að lífsgæfu
þeirra og heill. Hún var afar ræktar-
söm við vini sína nær og fjær og
hélt tengslum við venslafólk í Vest-
urheimi með bréfaskriftum þótt
henni auðnaðist aðeins að hitta fyr-
ir fáeina úr þeim góða hópi. Hún
hafði fyrir stuttu fengið upphring-
ingu frá Kanada, rætt þá í fyrsta
og eina skiptið við unga frændkonu
sína, sem boðaði komu sína hingað
til lands í sumar og vonaðist til að
hitta Þómnni á lífi.
Þómnn var mér afar hjartfólgin
frá fyrstu kynnum, enda mjög að-
laðandi, og ég fann vel umhyggju
hennar gagnvart mér. Hún hafði
fágætan hæfileika til samræðna og
lag á því að fá alla til að njóta sín
og tjá sig opinskátt og einlæglega
um hvað eina sem lá þeim á hjarta.
Við ræddum þó sjaldan trúmál.
Þess þurfti ekki. Það var sem allt
í hennar fari og viðhorfum væri á
þeirra bylgjulengd og sýndi sig í
göfgi og fegurðarþrá. Það var
hljómfall tóna, hrynjandi ljóðs,
mynd þess og mál, sem fremur var
til umræðu, söguþráður skáldverks,
uppbygging þess og vægi, vemleik-
inn nærtæki auðvitað líka, sorg og
gleði, hagur fólks, velferð þess og
líðan.
Filippía móðir hennar var öllum
góð og skaut oft skjólshúsi yfir þá,
sem þurftu og þráðu uppörvunarorð
og aðhlynningu og Þómnn var líkr-
ar gerðar. Hún var fordómalaus og
vildi að allir nytu sannmælis, eink-
um hraktir og smáðir. Það var sem
hún liti lífið frá háum sjónarhóli og
sæi vitt yfir og gæti séð vemleik-
ann frá mörgum hliðum og var því
skilningsrík og ráðholl og gott til
hennar að leita. Synir okkar Þór-
hildar, dóttur hennar, fundu það
glöggt og löðuðust mjög að henni.
Hún hafði lag á því að vekja fróð-
leiksþorsta þeirra og kenna þeim
ekki aðeins námsefni þeirra hveiju
sinni heldur efla sjálfstraust þeirra
og glæða með þeim lífstrú og gleði.
Hún var brosmild og hlý, látlaus
og hógvær en bjó jafnframt að
þeirri reisn og tign, smekkvísi og
fágun sem aðdáun vakti, virðingu
og traust .
Þórunn ræddi ekki eigin hag og
heilsu, íþyngdi ekki öðrum með
því, vildi fremur létta undir með
þeim, var afar þolgóð, kunni að slá
af undan öldum, vægja og gefa
eftir, þegar bámr bmtu og halda
áfram ferð, lengur en hægt var að
vænta, en hún var ávallt við því
búin að enda leið sína hér í heimi,
gefa frá sér líf og önd í Drottins
líknarlind og hendur.
Þegar ég hugsa um Þórunni og
sé hana fyrir mér, yfirbragð hennar
og svip og skynja áhrifin frá henni
enn, er sem merking orða Drottins:
„Guðs ríki er innra með yður,“ verði
auðsæ og Ijós, því lindir lífs hennar
eiga augljóslega uppmna sinn ofar
takmörkunum sýnilegrar myndar
og heims. „Augnablik helguð af
himinsins náð.“ Þau gáfust mörg á
vegferð Þómnnar hér í heimi vegna
þess, sem hún hafði að gefa ástvin-
um og öðmm samferðamönnum
með góðum óskum, viðhorfum sín-
um og verkum og hennar vegna
varð framtíð oft gæfurík og geislum
stráð.
Fyrir það er Guði þakkað.
Gunnþór Ingason.
Elskuleg föðursystir okkar Þór-
unn Bergsteinsdóttir lést í Reykja-
vík 13. júní síðastliðinn eftir erfið
veikindi. Lauk þar lífshlaupi sem í
huga okkar einkenndist af látleysi,
fegurð og hjartagæsku.
Þómnn var fædd og uppalin í
Reykjavík. Ung að ámm missti hún
föður sinn og ólst eftir það upp hjá
móður sinni, Filippíu Olafsdóttur,
ásamt tveimur yngri systkinum,
Baldri og Sigríði Skuld. Þau bjuggu
í húsi sem móðurforeldrar hennar
höfðu látið reisa við Grettisgötu en
þar bjuggu einnig föðurforeldrar
hennar og ótal aðrir ættingjar um
lengri eða skemmri tíma. Allt frá
bamæsku vöndum við systumar
komu okkar á Grettisgötuna til
ömmu Píu, Þómnnar og Þórhildar
dóttur hennar sem héldu heimili
saman, en samband þeirra systkina,
Þómnnar og Baldurs föður okkar,
var alla tíð mjög náið. Hjá þeim
mæðgum áttum við ömggt athvarf
líkt og allir sem þar komu.
Þómnn frænka var há og glæsi-
leg kona og björt yfirlitum. Hún
var fagurkeri og lét sér annt um
útlit sitt og umhverfi. Heimilið á
Grettisgötunni bar vitni um þekk-
ingu hennar á menningu og listum
en um þau efni var hún áhugasöm
og fróð. Hún var gagnfræðingur
að mennt en eftir að skólagöngu
lauk og starfsferill hennar hófst var
hún óþreytandi við að afla sér frek-
ari menntunar. Lagði hún meðal
annars stund á tungumálanám og
píanóleik og kom þá í Ijós að hún
hafði fágætt tóneyra. Hún hafði
yndi af ferðalögum og ferðaðist
töluvert um ísland á sínum yngri
árum. Fór hún meðal annars á hest-
um um ógreiðfær öræfi landsins og
þurfti þá að sundríða jökulár til að
komast leiðar sinnar. Frásagnir
hennar af þessum ferðum og öðm
voru einstaklega lifandi og
skemmtilegar og bám vitni um
ríkulega frásagnarhæfileika. Þór-
unni frænku var samræðulistin í
blóð borin, hún var langminnug,
ættrækin og ættfróð og hún sagði
okkur gjama sögur frá liðinni tíð
þar sem hún dró upp lifandi mynd-
ir af aðstæðum og fólki sem við
ella hefðum ekki kynnst. En þótt
hún segði skemmtilega frá þá kunni
hún þó eitt öðru betur og það var
að hlusta, því hún var gædd þeim
fágæta eiginleika að hlusta af ein-
lægum áhuga á mál annarra. Kom-
um við einatt bættari af hennar
fundi því hún lagði ávallt gott til
og var umhugað að beina sjónum
okkar að uppbyggilegum þáttum
mannlífsins.
Allir þeir sem kynntust Þómnni
fundu manngæsku hennar og mildi
því hún var næm á þarfir annarra
og henni var einkar lagið að gleðja
samferðamenn sína. Umhyggja
hennar gagnvart okkur systrum
kom fram með margvíslegum hætti.
Allt fram á hinsta dag færði hún
okkur og síðar einnig börnum okkar
vel valdar gjafir við ýmis tækifæri.
Gjöfum þessum fylgdu hlýjar og
innihaldsríkar kveðjur sem bám
vott um kærleiksþel hennar. Vænt-
umþykja hennar í okkar garð kom
ekki síður fram í því hvernig hún
ávarpaði okkur, en hún skeytti jafn-
an mín aftan við nöfnin okkar.
Vemdi þig englar, elskan mín,
þá augun fögru lykjast þín.
Líði þeir kringum hvílu hljótt
á hvítum vængjum um miðja nótt.
Með þessum orðum Steingríms
Thorsteinssonar kveðjum við ást-
kæra föðursystur. Það var okkur
t
Ástkæreiginkona mín og móðirokkar,
FRIÐRIKKA PÁLSDÓTTIR
frá Sandgerði,
sem lést á Hrafnistu, Hafnarfirði, þann
20. júní sl., verður jarðsungin frá Hval-
neskirkju föstudaginn 28. júní kl. 14.00.
Þórhallur Barðason,
Anna Soffía Jóhannsdóttir,
Brynja Guðmundsdóttir,
Barði Þórhallsson,
tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir færum við öllum, sem
auðsýndu okkur samúð og hlýhug við
andlát og útför eiginkonu minnar, móður
okkar, tengdamóður og ömmu,
KRISTÍNAR FRIÐRIKSDÓTTUR,
Grenimel 10,
Reykjavfk.
Valdimar Hergeirsson,
BrynjaTomer, Ragnar Sigurðsson,
Ragnar Þór Valdimarsson, Brynja Baldursdóttir,
Alda Björk Valdimarsdóttir
og barnabörn.
ÞORUNN
BERGSTEINSDÓTTIR
mikils virði að eiga hana að og
minninguna um hana munum við
bera með okkur um ókomna tíð.
Sé hún Guði falin.
Sigríður, Kristín, Margrét
og Bergþóra Baldursdætur.
Mér er það bæði ljúft og skylt
að minnast elskulegrar móðursyst-
ur minnar, Þórunnar Bergsteins-
dóttur. Þórunn var ekki bara
frænka mín, heldur einnig mjög góð
vinkona. Það var alltaf notalegt að
koma til hennar á Grettisgötuna
og fá kaffi í Norðurstofunni og
ræða um lífið og tilveruna. Þórunn
var vel heima í málum líðandi stund-
ar og áhugasöm um margt. Hún
hafði unun af að hlusta á klassíska
tónlist og voru Beethoven og Schu-
bert hennar eftirlætis tónskáld.
Ég minnist þess sem stelpa, hvað
ég var montin af henni frænku
minni, þegar hún gat iðulega sagt
til um höfunda þeirra tónverka er
hljómuðu í útvarpinu. Ég sat líka
oft í stofunni og pantaði óskalög,
þegar Þórunn sat við píanóið. En
Þórunn hafði ekki bara næmt tón-
eyra, heldur var hún líka næm á
hljómfall íslenskrar tungu. Það var
ekki ósjaldan sem vinir og vanda-
menn leituðu hjá henni ráða við
samningu bréfa eða greina, sem
vanda þurfti til.
Það var fjölskyldunni þung raun
og mikil sorg, er Bergsteinn, faðir
Þórunnar, lést aðeins 35 ára að
aldri og þurfti unga ekkjan að sjá
bömum sínum farborða og koma
til manns. Með nýtni og sparsemi
tókst Filippíu að halda fjölskyldunni
saman, jafnframt því sem hún skaut
skjólshúsi yfir skyldfólk sitt og
hjálpaði eftir megni.
Eftir að Þórunn lauk gagnfræða-
prófi, 16 ára að aldri, lagði hún
stund á píanónám og ensku í einka-
tímum hjá Cecilie Helgason, bisk-
upsdóttur, í Tjamargötu 26. Að
þeim tíma liðnum setti Þómnn á
stofn vélritunarskóla á heimili sínu
og kenndi framhaldsnám í þeirri
grein og var hún sú eina sem gerði
slíkt á þeim tíma.
Árið 1946 hóf Þórunn störf hjá
Sambandi íslenskra samvinnufé-
laga og þegar fram liðu stundir,
varð hún deildarstjóri vélritunar-
deildar.
Árið 1955 réðst Þómnn til starfa
hjá Rafmagnsveitu Reykjavíkur,
fyrst sem einkaritari fjármálastjóra
og síðar við ýmis skrifstofustörf,
allt fram til ársins 1990.
Dóttursynir Þómnnar, Finnur,
Þórður og Bergur, voru ömmu sinni
miklir gleðigjafar og sóttu mikið til
hennar. Það er sárt fyrir þá að sjá
nú á eftir slíkri öðlings ömmu.
Þómnn átti við vanheilsu að
stríða um margra ára skeið, en á
sl. ári greindist hún með illvígan
sjúkdóm. Hún tók þeim tíðindum
af miklu æðmleysi og stakri þolin-
mæði, enda var það ekki hennar
vani að kvarta. Hún var heilsteypt
og listræn persóna, vinur vina
sinna, og gjafmild með eindæmum.
Það er skrýtin tilfinning að geta
ekki lengur heimsótt hana frænku
mína. Hún sem svo lengi hefur ver-
ið fastur punktur í tilveru minni og
húsið á Grettisgötu verið mér nán-
ast sem annað heimili, sérstaklega
á mínum yngri árum, þegar amma
Pía, Þómnn og Þórhildur þjuggu
þar allar saman.
Ævi heiðurskonu er lokið. Inni-
legar samúðarkveðjur sendi ég og
fjölskylda mín öllum aðstandend-
um. Megi Guð styrkja okkur öll í
sorginni.
Það er vel við hæfi að amma
Þórunnar, Sigríður Bergsteinsdóttir
(f.1860, d. 1955), hafi síðasta orð-
ið, með lítilli bæn, er hún orti að-
eins 18 ára gömul;
Þegar lýkur lífi hér,
ljúfi Jesú veittu mér
vist í þinni himna höll,
líkna og græddu meinin öll.
Kæra frænka, ég kveð þig með
söknuði og þakklæti fyrir allar ljúfu
stundirnar.
Hvíli Þórann í Guðsfriði.
Bergdís Hrund.