Morgunblaðið - 06.07.1996, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 6. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Lög Atla Heimis við ljóð Jónasar Hallgrímssonar
Dagskrá flutt í þremur
kirkjum norðanlands
BAKKAKIRKJA í Oxnadal
Jónas
Hallgrímsson
Atli Heimir
Sveinsson
„Það er því við hæfi
að tónleikarnir séu
haldnir í minningu
hans og tileiknaðir
Aðalsteinu dóttur
hans, sem alla tíð hef-
ur hugsað vel um
kirkjuna og staðinn.
Hún á því allt gott
skilið fyrir þá ræktar-
semi sem hún hefur
sýnt minningu og
verkum föður síns,“
sagði Halldór.
Vildi lög við
ljóðin sín
Halldór sagði að
síðustu misseri hefði
Jónas Hallgrímsson
sótt mjög á sig, hann hafi verið að
ÞRENNIR tónleikar þar sem flutt
verða sönglög Atla Heimis Sveins-
sonar við Ijóð Jónasar Hallgríms-
sonar verða haldnir á Norðurlandi
næstu daga.
Þeir fyrstu verða í Húsavíkur-
kirkju á morgun, sunnudaginn 7.
júlí, þá verða tónleikar í Bakka-
kirkju í Öxnadal mánudagskvöldið
8. júlí og loks verða tónleikar í
Grundarkirkju í Eyjafirði þriðju-
dagskvöld, 9. júlí. Allir hefjast þeir
kl. 20.30.
Flytjendur eru Signý Sæmunds-
dóttir sópran, Sigurlaug Eðvalds-
dóttir fiðlu, Sigurður Ingvi Snorra-
son klarinett, Hávarður Tryggvason
kontrabassa og Anna Guðný Guð-
mundsdóttir píanó. Þessi dagskrá
var frumflutt í Skarðskirkju á Landi
31. maí síðastliðinn og endurflutt á
Listahátíð í Reykjavík.
„Eg hreifst mjög af tónleikunum
á Skarði í Landi, þar sem dagskrá-
in var frumflutt og ákvað þá þegar
að beita mér fyrir því að Norðlend-
ingar ættu þess kost að hlýða á þá.
Einkanlega þykir mér mjög við
hæfi að dagskráin verður flutt í
Bakkakirkju, sem eitt sinn var
sóknarkirkja Jónasar Hallgrímsson-
ar en þar var faðir hans prestur á
sínum tíma,“ sagði Halldór Blöndal
samgönguráðherra einn svonefndra
ljóðvina sem standa fyrir því að
dagskráin er flutt norðan heiða.
í minningu Jónasar
Tónleikamir í Bakkakirkju em
haldnir í minningu Jónasar Hall-
grímssonar. Kirkjan er lítil, tekur
um 60 manns í sæti þannig að að-
eins er þar rúm fyrir sóknarbörn
og gesti þeirra. Tónleikamir á
Húsavík og á Grund eru hins vegar
öllum opnir.
Á Húsavík eru tónleikamir
haldnir til heiðurs hjónunum Björgu
Friðriksdóttur og Ingvari Þórarins-
syni en þau hafa að sögn Halldórs
unnið gott starf í þágu tónlistar-
mála í bænum á liðnum áratugum.
„Þau hafa verið miklir burðarásar
í kirkjulífí og tónlistarmálum á
Húsavík. Sjálfsagt hafa engir nema
sóknarprestarnir átt fleiri spor í
Húsavíkurkirkju en Ingvar Þórar-
insson og þá má einnig nefna að
hann hefur oftar en ekki boðið tón-
listarmönnum norður tii tónleika-
halds og borgað sjálfur mismuninn
hafí tónleikar ekki staðið undir sér,
en látið tónlistarmennina njóta þess
þegar afgangur er. Því þótti okkur
skemmtileg tilbreyting að Ingvari
og Björgu yrði boðið til þessara
tónleika."
Halldór sagði Grundarkirkju
mikla völundarsmíð, Magnús Sig-
urðsson hefði reist hana á eigin
kostnað af miklum rausnarskap.
velta fyrir sér æviskeiði hans og
hugarástandi eins og það endur-
speglist í kvæðum hans og bréfum.
Atli Heimir hefði frá unga aldri
verið mikill aðdáandi Jónasar,
„hann er mjög lýrískt tónskáld þeg-
ar hann vill það við hafa og hefur
nú tekist að gera falleg lög við ljóð
Jónasar. Jónas vonaðist til að gerð
yrðu lög við ljóð hans og að mínu
mati hefur Atla Heimi tekist sérlega
vel upp,“ sagði Halldór og bætti
við að úrvalstónlistarfólk sæi um
flutninginn.
Oldrunarþjónusta
Mikilvægt að kom-
ið sé til móts við
þarfir aldraðra
Kazuko Enomoto
Fyrir stuttu dvaldi
hér á landi dr.
Kazuko Eno-
moto, prófessor í fræð-
um félagslegrar þjón-
ustu við Otemon-háskóla
í Osaka í Japan. Var
þetta þriðja heimsókn
hennar hingað til lands.
Undanfarna þrjá áratugi
hefur hún rannsakað
velferðarmál aldraðra,
meðal annars kynnt sér
öldrunarþjónustu hér á
landi og í framhaldi af
því gefið út bók um þau
mál á íslandi. Þá má
segja að hún hafi tekið
öldrunarþjónustu
Reykjavíkurborgar undir
sinn verndarvæng. Frá
því að hún kom hingað
fyrst, árið 1992, hefur hún reglu-
lega gefið öldrunarþjónustudeild
Félagsmálastofnunar veglegar
fjárupphæðir til kaupa á hvers
konar fræðsluefni um öidrunar-
mál. En hvers vegna hefur hún
svo mikinn áhuga á öldrunarmál-
um _á íslandi?
„Eg hef stundað rannsóknir á
öldrunarþjónustu víða um heim,
meðal annars í Ameríku og Eng-
landi og í þeim tilgangi hef ég
ferðast víða. Á þessum ferðalög-
um frétti ég af þeirri þjónustu sem
aldraðir fá á íslandi og vakti það
athygli mína. Því ákvað ég að
koma til íslands og kynna mér
þau mál nánar,“ segir hún og
heldur áfram: „Þetta var auk þess
kærkomið tækifæri, því síðan ég
var lítil teipa hefur mig_ dreymt
um að koma til íslands. Ég hafði
heyrt svo margt gott um Islend-
inga, en einnig fannst mér landið
heillandi vegna þess að það er lít-
il eyja eins og Japan. Seinna
komst ég að því að við eigum
meira sameiginlegt. Til dæmis er
lífaldurinn hár bæði í Japan og á
Islandi og svo lifa báðar þjóðirnar
mikið á fiski.“
Hvers vegna finnst þér öldrun-
armál svo mikilvæg?
„Vegna þess að sífellt fleiri fylla
hóp aldraðra í þjóðfélaginu. Mikil
aukning í þeim hópi hefur aukin
félagsleg vandamál í för með sér,
sem auk þess verða enn alvarlegri
í framtíðinni, ef ekkert verður að
gert. í dag getur fóik víðast hvar
í Japan aðeins valið um tvo mögu-
leika í ellinni. Annars vegar að fá
inni á elliheimili en hins vegar að
fá þjónustu heim til sín.
Að mínu mati er nauð-
synlegt að bjóða upp á
fleiri möguleika sem
væru meira í samræmi
við þarfir hvers og eins.
Mikilvægt er að fólk haldi stolti
sínu og sé sátt við tilveruna, þrátt
fyrir háan aldur."
Hvaða aðrir möguleikar koma
þá til greina fyrir aldraða?
„I fyrsta lagi má nefna þann
möguleika að gamalt fólk fái eins
konar fósturfjölskyldu, þannig að
til dæmis aldraður maður fái að
koma inn á venjulegt heimili þar
sem séð yrði um hann eins og
einn af fíölskyldunni. í öðru lagi
mætti nefna þann möguleika að
nokkrir aldraðir einstaklingar
byggju saman á mjög huggulegu
heimili. Þeir myndu veita hvor
öðrum stuðning en einnig fengju
þeir nauðsynlega umönnun frá
starfsfólki sem væri á staðnum. í
þriðja lagi væri hægt að bjóða
ungu fólki að flytja inn á heimili
gamals fólks og ieysa þannig um
leið vanda ungs fólks sem væri í
húsnæðisleit. Þannig myndi til
dæmis gamall maður hjálpa ung-
um manni með því að leggja til
► Dr. Kazuko Enomoto pró-
fessor er fædd í Japan 13. febr-
úar, árið 1934. Hún lauk fyrsta
stigs háskólanámi í fræðum fé-
lagslegrar þjónustu frá háskóla
í Osaka í Japan árið 1957. Því
næst hóf hún störf sem kennari
við japanska framhaldsskóla,
meðal annars í borginn Osaka.
Hún gegndi þeim störfum í tíu
ára eða þar til hún hóf frekara
nám í þjóðfélagsfræðum í
Kansai-háskólanum í Japan.
Þaðan lauk hún doktorsnámi
árið 1977. Seinna varð hún pró-
fessor við Otemonháskóla í Os-
aka í Japan. Á undanförnum
þrjátíu árum hefur dr. Kazuko
helgað sig rannsóknum á öldr-
unarþjónustu bæði í Japan sem
og á alþjóðlegum vettvangi.
húsnæði, en á móti myndi sá ungi
sjá um og aðstoða hinn aldraða
eftir þörfum. Ef þessir þrír mögu-
leikar væru til staðar, ásamt hin-
um tveimur, sem ég nefndi áður
myndu valmöguleika aldraðra
aukast til muna.“
Hvaða álit hefur þú á öldrunar-
þjónustu á íslandi?
„Svo virðist sem íslendingum
sé mjög umhugað um að bæta og
efla þjónustu við aldraða og er
óhætt að segja að þeir hafi að
mörgu leyti betri öldrunarþjónustu
en Japanir. Til dæmis eru meiri
valmöguleikar fyrir aldraða á Ís-
landi en í Japan og gamalt fólk á
íslandi þarf ekki að fara langar
vegalengdir til að nálgast þá öldr-
unarþjónustu sem í boði er. Auk
þess finnst mér öldrun-
arþjónusta á íslandi
áhugaverð vegna þess
hve öll aðstoð við aldr-
aða virðist vera sam-
tengd og má sem dæmi
nefna hve náin samskipti eru á
milli fulltrúa frá félagslegu þjón-
ustunni, elli- og hjúkrunarheimil-
unum og þjónustuíbúðum aldr-
aðra.“
Geta Japanir þá lært eitthvað
af íslenskri öldrunarþjónustu?
Já, til dæmis hef ég mikinn
áhuga á að Japanir taki sér það
til fyrirmyndar hve öldrunarþjón-
usta á íslandi er samtengd, eins
og ég nefndi fyrr. Ég kom í fyrsta
skipti til Islands árið 1992 og síð-
ar 1994 til að rannsaka þjónustu
við aldraða hér á landi. Um svipað
leyti gaf ég út bók á japönsku,
þar sem fjallað er um öldrunarmáí
á íslandi og þau borin saman við
öldrunarþjónustu í Japan. Bókin
er væntanleg í enskri þýðingu nú
í sumar og ber aðaltitilinn: „Hous-
es and welfare service for aged.“
Öldrunarþjónusta á íslandi hefur
tekið miklum framförum á undan-
förnum árum og er það von mín
að Japanir bæti sitt kerfí líka.
Öldrunarþjón-
usta á íslandi
samtengd