Morgunblaðið - 20.07.1996, Síða 2

2 LAUGARDAGUR 20. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Framlag íslands til Bosníu
50 millj. til þeirra
sem misstu fætur
RÍKISSTJÓRNIN samþykkti á fundi
sínum í gærmorgun tillögur um ráð-
stöfun 100 milljóna króna framlags
íslands tii uppbyggingar í Bosníu
og Hersegóvínu. Lagt er til að fénu
verði varið með þrennum hætti, þ.e.
til þess að aðstoða fómarlömb stytj-
aldarinnar sem hafa misst fætur, til
kennslu og búnaðar á sviði mæðra-
vemdar og ungbamaeftirlits og í
þriðja lagi til aðstoðar við skipulagn-
ingu og framkvæmd þess á til-
teknum stöðum í landinu.
Ríkisstjómin samþykkti að tryggja
fímmtíu milljóna króna íjárheimild,
sem ráðstafað verður á þessu ári.
Um er að ræða helming þess fjár sem
íslendingar láta af hendi rakna og
verður því varið til aðstoðar þeim sem
misstu fætur í styijöldinni, bæði í
búnað og tækniaðstoð.
Upphæðinni er ráðstafað í sam-
vinnu við Alþjóðabankann og sagði
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra í samtali við Morgunblaðið að
með því móti væri tryggt að meira
yrði úr framlagi íslendinga. Ríkis-
stjórnin samþykkti í mars að 110
milljónum yrði varið til endurreisnar
og uppbyggingar, þar af voru tíu
milljónir lagðar strax í sjóð bankans
til styrktar uppbyggingarstarfínu á
fyrsta ársfjórðungi.
Samþykkt var á fundinum í gær
að vetja l'A milljón svo Blindrafélag
íslands gæti hafið samstarf við
systurfélög í Bosníu og Hersegóvínu
og sömu upphæð til Stúdentaráðs
Háskóla íslands til söfnunar og
flutnings kennslugagna, og Lyfja-
verslunar ríkisins og Islenska
heilsufélagsins ehf. vegna athugun-
ar á hagkvæmni dreypilyfjaverk-
smiðju.
Strætóstæði
fær á sig mynd
FRAMKVÆMDUM við nýja
endastöð Strætisvagna Reykja-
víkur á svæðinu milli Tryggva-
götu og Hafnarstrætis næst
Lækjargötu miðar samkvæmt
áætlun og verður væntanlega
lokið í byrjun næsta mánaðar.
Þar verða stæði fyrir fimm
strætisvagna sem hafa endastöð
á Lækjartorgi. Að sögn Guð-
mundar Nikulássonar, verk-
fræðings hjá embætti gatna-
málastjóra, eru snjóbræðslurör
lögð í vagnstæði og gönguleiðir
en sérstök áhersla verður lögð
á að tryggja aðgengi fatlaðra
um svæðið. Hluti svæðisins er
malbikaður og hluti hellu- og
steinlagður. Framkvæmdirnar
eru gerðar í tengslum við nýtt
leiðakerfi SVR sem tekur gildi
15. ágúst nk. Þá verður Hafnar-
stræti austan Pósthússtrætis,
sem nú er lokað, opnað fyrir
umferð strætisvagna og leigu-
bifreiða en það verður áfram
lokað almennri umferð.
Aðstoðarmaður ráðherra um SHR
Engin tillaga um
breytt launakerfi
„AF HALFU ráðuneytisins standa
nú yfír viðræður við stjórn Sjúkra-
húss Reykjavíkur um hvernig unnt
sé að leysa fjárhagsvanda sjúkra-
hússins og vonandi komumst við
að niðurstöðu í næstu viku. Það er
ekki auðvelt að finna lausn til fram-
búðar, en yfirlýsingar forstjóra
sjúkrahússins, á sama tíma og unn-
ið er að lausn, koma undarlega fyr-
ir sjónir," sagði Þórir Haraldsson,
aðstoðarmaður heilbrigðisráðherra,
í gær.
í Morgunblaðinu í gær var haft
eftir Jóhannesi Pálmasyni, forstjóra
Sjúkrahúss Reykjavíkur, að mæta
þyrfti rekstrarvanda spítalans, sem
næmi 200-250 milljónum, með auk-
inni hagræðingu og markvissara
starfí og að hann vonaði að ekki
kæmi til uppsagna starfsmanna.
„Nauðsynlegt er að taka á fjár-
hagsvanda Sjúkrahúss Reykjavíkur
með nýjum hætti, enda hefur sjúkra-
húsið þurft að kljást við hann lengi,“
sagði Þórir Haraldsson. „í viðræðum
ráðuneytisins og stjórnar hefur ýms-
ar tillögur borið á góma, en við erum
að leita lausnar til frambúðar. Það
vekur því ákveðna furðu að engin
tillaga stjórnar lýtur að því að taka
á launakerfí þeirra sem mest bera
úr býtum, eins og gert hefur verið
hjá öðrum sjúkrastofnunum."
Smugnveiðar Islendinga í óþökk Norðmanna
Klakkur fær ekki
að leita hafnar
upp að fjögurra mílna mörkunum,
hafi leyfíð verið dregið til baka. „Ég
hafði samband við norska utanríkis-
ráðuneytið og varnarmálaráðuneytið
og fékk þau svör að skipið fengi
ekki að leggjast að bryggju vegna
þess að það hefði verið að veiðum í
Smugunni. Vísað var í reglur frá
23. desember 1994 sem heimila
norskum yfirvöldum að meina er-
lendum skipum að koma til hafnar
ef þau hafa verið að stunda veiðar,
sem ekki eru þeim þóknanlegar."
Ingimar Jónsson, íjármálastjóri hjá
Fiskiðjunni Skagfírðingi hf., sagði
óvíst til hvaða ráða yrði gripið. „Við
ætlum að sjá hvemig þetta mál klár-
ast áður en við tökum ákvarðanir um
framhaldið. Á sama tíma og þetta á
sér stað, getur norski loðnuflotinn
athafnað sig hér að vild. Hér hefur
honum ekki verið neitað um neitt.“
TOGARINN Klakkur frá Grandar-
firði, sem verið hefur að veiðum í
Smugunni að undanförnu, liggur nú
fyrir utan Tromsö í Noregi með bilað
spil og hefur skipinu verið meinað
að koma að landi. Skipstjórinn, Jó-
hannes Þorvarðarson, óskaði eftir
því að komast til hafnar svo hægt
yrði að sinna viðgerðum, en norsk
stjórnvöld neituðu skipinu um að
fara inn fyrir fjögurra mílna land-
helgismörkin síðdegis í gær. Útgerð
Klakks, Fiskiðjan Skagfirðingur hf.,
hugðist senda iðnaðarmenn og vara-
hluti frá íslandi.
Eiður Guðnason, sendiherra ís-
lands í Noregi, sagði í samtali við
Morgunblaðið í gærkvöld að skip-
stjórinn hefði í gærmorgun, þegar
hann hefði leitað eftir leyfí til að
koma til hafnar, fengið jálcvætt svar,
en síðdegis þegar skipið var komið
Atvinnulausum í heild hefur fækkað að meðaltali um 29,1% frá júní í fyrra
Yfir 900 bótaþegar
í hlutastarfi
Atvinnuleysi í apríl, maí og juní 1996
Hlutfall atvinnulausra
af heildarvinnuafli
Á höfuðborgarsvæðinu standa
3.487 atvinnulausir á bak
viðtöluna 4,3% í júní á \
og fækkaði um 760 ,£^ “
frá þvi i mai. Já k 0,p vest- .
Alls voru 4.951 atvinnu- H ■ ■FIRÐIR
lausir á landinu öllu A M J
í júní og hafði
fækkað um 1.289
frá því í maí.
A M J
A M J
A M J
3KRÁÐIR atvinnuleysisdagar í sein-
asta mánuði jafngilda því að 4.951
maður hafí að meðaltali verið á at-
vinnuleysisskrá í júní, þar af 1.941
karl og 3.010 konur. Þetta jafngild-
ir 3,6% atvinnuleysi, og eru að með-
altali um 1.289 færri atvinnulausir
en í maí, en um 2.026 færri en í júní
í fyrra, sem þýðir að atvinnulausum
hefur fækkað í heild að meðaltali
um 20,7% frá maímánuði en um
29,1% frá júní í fyrra.
Athygli vekur að af fjölda skráðra
atvinnulausra, en þeir vora 5.788
seinasta dag júnímánaðar, voru 904
í hlutastörfum, eða um 15,5%. Kon-
ur era í áberandi meirihluta í þessum
hóp, eða 762 alls. Páll Pétursson
félagsmálaráðherra kveðst telja
þessa þróun ískyggilega. „Það er
greinilega aukning í því að fólk,
sérstaklega konur, njóti hlutabóta
og maður getur látið sér detta í hug
að í einhveijum tilvikum sé um að
ræða fólk sem kæri sig ekki um að
vinna nema hálfan daginn og vill
njóta bóta fyrir heimaveruna."
Engar einhlítar skýringar
Á atvinnuleysisskrá era að sögn
ráðherra ekki allir þeir sem ættu að
njóta bóta, þar sem ýmsir hafa ekki
bótarétt samkvæmt gildandi lögum,
t.d. einyrkjar, bændur, trillukarlar
o.fl.
Ráðherra segir engar einhlítar
skýringar á batnandi atvinnuástandi
nú aðrar en auknar framkvæmdir
og almenna eftirspurn í þjóðfélag-
inu. Fiskafli hafi að vísu verið held-
ur meiri en í júní í fyrra, en þó nokk-
uð minni en í síðasta mánuði. Átaks-
verkefni séu ívið fleiri en í fyrra, en
þó ekki svo mjög að þar felist skýr-
ing á betri útkomu nú en í fyrra.
Hann telji hins vegar tæpast að um
einkenni þenslu í efnahagslífinu sé
að ræða.
„Það er kannski varla hægt að
tala um þenslu ennþá en það er auð-
vitað hætta á að um þenslu geti orð-
ið að ræða. Þetta sýnir hins vegar
greinlega batnandi árferði. Pólitískar
áherslur skila hagsveiflu og hag-
sveifla skilar aukningu í störfum.
Þetta er að mínu mati mjög marktæk-
ur og gleðilegur árangur,“ segir Páll.
„Við viljum ekki líða neitt atvinnu-
leysi en miðað við lönd Evrópu-
bandalagsins er atvinnuleysi hér við-
unandi, því að þar er atvinnleysi 10%
og allt upp í 20% sums staðar. 1-3%
getur verið eðlilegt atvinnuleysi, því
að alltaf eru einhvetjir sem ekki
geta tekið störf eða hafa ekki heilsu
til annars en allra léttustu vinnu.
Með hliðsjón af hagvaxtarspá ætti
atvinnuástandið að halda áfram að
lagast.“
Iðnaðarmenn hverfa af skrá
Hlutfallsleg fækkun atvinnu-
lausra er mest á Vestfjörðum og
Vesturlandi að sögn Gunnars Sig-
urðssonar deildarstjóra vinnumála-
skrifstofu félagsmálaráðuneytisins
en fækkun atvinnulausra er mest
á höfuðborgarsvæðinu og á
Norðurlandi eystra. Atvinnuleysi
kvenna minnkar um tæp 15% milli
mánaða, eða talsvert minna en
karla, þar sem atvinnuleysi minnk-
ar um rúm 28%.
Gunnar segir einkum mjög lítið
atvinnuleysi á meðal iðnaðarmanna
og hverfí þeir hvarvetna af skrám.
„Við eigum ekki von á að atvinnu-
lausum fjölgi aftur fyrr en kannski
í ágúst þegar fiskvinnsluhúsum
verður lokað,“ segir Gunnar.
Gunnar segir að árið 1987 þegar
atvinnuástand hafi verið mjög gott
hafi um 800 manns verið á atvinnu-
leysisskrá að meðaltali og í þeirra
röðum fjölgi þegar atvinnuástand
versni. Úm sé að ræða fólk sem
eigi oft á tíðum mjög erfítt með að
komast aftur á vinnumarkaðinn og
það „drabbist“ niður og gefíst upp
á atvinnuleit. Ekki séu hins vegar
tök á að mæla hlutfall þeirra sem
eru atvinnulausir að staðaldri.