Morgunblaðið - 20.07.1996, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 20. JÚLÍ 1996
NEYTENDUR
MORGUNBLAÐIÐ
Ef keypt er fyrir 1.000 danskar krónur í Danmörku
Landsbanki Íslands Þoknun 17°júlf'96
íslenskum kr. skipt í danskar kr. í Landsbanka íslands 0 Seðlag. 11,858 kr. 11.858 kr.
Peningar teknir út með debetkorti í dönskum banka/hraðbanka 2% 232,12 kr. Alm.g. 11,606 kr. 11.838 kr.
Debetkort notað í danskri verslun 1% 116,06 kr. Alm.g. 11,606 kr. 11.722 kr.
Islandsbanki
íslenskum kr. skipt í danskar kr. í íslandsbanka 0 Seðlag. 11,827 kr.
Peningar teknir út með debetkorti í dönskum banka/hraðbanka 2% 232,00 kr. Alm.g. 11,606 kr.
Debetkort notað í danskri verslun
VISA kreditkort
Visa kort notað í danskri verslun
Peningar teknir út með kreditkorti í dönskum
tlfl
EURO kreditkort
j Euro kort notað í danskri verslun
: Peningar teknir út með kreditkorti í dönskum banka/hraðbanka 2,5% 290,00 kr. Alm.g. 11,606 kr.
11.827 kr.
11.838 kr.
• . .w,-- .... O' ■ ■ ’ * • ** “■ ***■ Alm.g. *
— o m 2,5% $174,30 x 66,56 kr. 11.601 kr. $178,65 x 66,56 kr. 11.891 kr.

Alm.g. 11,606 kr.
11.600 kr.
11.890 kr.
Ef keypt er fyrir 500 þýsk mörk í Þýskalandi „
, Þóknun Gengi 500 DM /
Landsbanki Islands P0Knun 17.júli'96 ISkr.
íslenskum kr. skipt í þýsk mörk í Landsbanka íslands 0 Seðlag. 45,62 kr. 22.810 kr.
Peningar teknir út með debetkorti í þýskum banka/hraðbanka 2% 447,70 kr. Alm.g. 47,77 kr. 22.833 kr.
Debetkort notað í þýskri verslun 1 % 223,85 kr. Alm.g. 47,77 kr. 22.608 kr.
I islenskum kr. skipt í þýsk mörk í íslandsbanka Peningar teknir út með debetkorti í þýskum banka/hraðbanka Debetkort notað í þýskri verslun 0 2% 448,00 kr. 1% 223,85 kr. Seðlag. 45,42 kr. Alm.g. 47,77 kr. Alm.g. 47,77 kr. 22.710 kr. 22.834 kr. 22.608 kr.
■ ,'
VISA kreditkort
Visa kort notað í þýskri verslun ■ 0
Peningar teknir út með kreditkorti í þýskum banka/hraðbanka 2,5%
EURO kredrtkort Wm* --> ""ýS’* |
| Euro kort notað í þýskri verslun 0
Peningar teknir út með kreditkorti í þýskum banka/hraðbanka 2,5% 559,38 kr.
Alm.g. £
$336,15 x 66,56 kr. 22.374 kr.
$344,55 x 66,56 kr. 22.933 kr.

Alm>g. 44,75 kr.
Alm.g. 44,75 kr.
22.375 kr.
22.934 kr.
* dönskum kr. og þýskum mörkum er breytt i dollara og margfaldað með gengi isl. kr. (66,56 kr.) á útskriftardegi.
Hagstæðast að nota kredit-
kortið í útlöndum?
ÞAÐ er hagstæðara að nota kredit-
kort í útlöndum en debetkort, ferða-
tékka eða seðla samkvæmt lauslegri
könnun sem gerð var á Morgunblað-
inu í vikunni.
Sú niðurstaða er fengin með þeim
fyrirvara að ekki verði mikil gengis-
hækkun frá þeim tíma sem kortið
er notað og til útskriftardags.
Líklega hefur þeim fækkað sem
búa um gjaldeyri í lítinn léreftspoka
og sauma við undirfatnað þegar far-
ið er til útlanda. Þar koma til breytt-
ir tímar því hægt er að borga beint
með kredit- og debetkortum eða taka
út fé með þeim í bönkum og hrað-
bönkum.
En er munurinn á verði mikill eft-
ir því hvaða leið er valin?
Haft var samband við tvo banka
og þeir spurðir um þjónustugjöld og
gengi. Ekki voru allir bankar teknir
með að þessu sinni heldur einungis
haft samband við tvo til að fá saman-
burð. Þess má geta að hvorki bankar
né sparisjóðir taka nú sérstakt þókn-
unargjald fyrir að skipta í erlenda
mynt heldur er þóknunin í raun fólg-
in í þeim mun sem er á almennu
gengi og seðlagengi. Seðlagengið er
aðeins mismunandi eftir bönkum.
Þá var einnig haft samband við
bæði Visa- og Euro-kreditkortafyrir-
tækin.
Eins og sést í töflunni hér ti! hlið-
ar var af handahófi miðað við gengi
17. júlí síðastliðinn en skýrt skal tek-
ið fram að kreditkortafyrirtækin
reikna ekki út upphæðina þann dag
sem verslað er heldur útskriftardag-
inn, sem getur verið allt að 45 dögum
eftir úttektina. Þá er hjá Visa ætíð
tekið útskriftargjald af úttektum
mánaðarins ef kortið er notað fyrir
meira en 3.000 krónur, hvort sem
það eru úttektir innanlands eða er-
lendis. Er það 60 krónur hjá Visa
ef skuldfært er af reikningi á gjald-
daga en 160 krónur ef greitt er með
gíróseðli. Hjá Eurocard kostar 90
krónur að skuldfæra af reikningi en
135 krónur að greiða með gíróseðli.
Ekki er hægt að fá ferðatékka
þegar farið er til Norðurlandanna en
það er hægt sé t.d. verið að fara til
Þýskalands. Yfírleitt er notað al-
mennt gengi við sölu á ferðatékkum
og tekin föst þóknun sem vegur þá
minna ef um stórar fjárhæðir er að
ræða. Mismunandi þjónustugjald er
tekið fyrir að skipta ferðatékkum
erlendis í seðla. Hægt er að fá ferða-
tékka endurgreidda ef þeir glatast.
Morgunblaðið/Þorkell
Plástrar fyr-
ir álagssár
COMPEED heitir ný gerð
plástra, sem sagðir eru henta
íþróttafólki, fjallgöngufólki og
öðrum sem hættir til að fá
álagssár.
Plástrarnir eru úr þunnu og
rakaheldu efni og fást í fimm
gerðum fyrir mismunandi mein;
fyrir skeinusár og afrifur, blöðr-
ur, líkþorn, harða húð og
sprungur á hælum.
í fréttatilkynningu segir að
plástrarnir dragi úr sársauka
og þrýstingi, vísi vatni, óhrein-
indum og bakteríum á bug,
græði, verndi og séu húðvænir,
þunnir og fyrirferðarlitlir.
Plástrarnir fást í iyfjaversl-
unum, Hjálpartækjabankanum
og víðar.
Flestar íslenskar grænmet-
istegundir komnar á markað
ALLAR íslenskar
grænmetístegundir
nema seljurót og blað-
laukur eru komnar á
markað og að sögn
Kolbeins Agústssonar
hjá Sölufélagi garð-
yrkjumanna eru flestar
tegundir viku fyrr á
ferðinni en í fyrra.
Reiknað er með að
blaðlaukur og seljurót
komi á markað í tölu-
verðu magni um 10.
ágúst, þ.e. ef veður
helst áfram milt og
gott.
Kolbeinn segir græn-
metið á sama verði og
í fyrra, en bætir við að
það komi nú í verslanir
af meira krafti en oft
áður, þannig að búast
má við að verðið lækki
á næstunni með auknu
framboði.
Hann segir að þar
sem skilyrði til ræktunar hafi
verið mjög hagstæð í ár sé
Morgunblaðið/Sigurður Jðnsson
grænmetið sérstaklega safaríkt
og gott.
Lífrænt rækt-
aðar matvörur
í stórmarkaði
„NEYSLA lífrænt
ræktaðrar matvöru
hefur tekið gífurlegan
kipp í Bandaríkjunum
að undanförnu, ekki
síst eftir að mögulegt
varð að kaupa hana
innan um aðra neyslu-
vöru í stórmörkuðum
þar sem fólk verslar
yfirleitt“, segir Jonat-
han Corcoran mark-
aðsráðgjafi en hann
var hér á landi í síð-
ustu viku með náms-
stefnu um lífræna
fæðumarkaðinn og
miðlaði af reynslu sinni
frá Bandaríkjunum.
Hann hefur verið upplýsingastjóri
Earth’s Best Babyfood um skeið
en það er stærsta fyrirtæki sinnar
tegundar í Bandaríkjunumn sem
framleiðir eingöngu vottaðan, líf-
rænan barnamat. Auk þess hefur
hann haldið ótal fyrirlestra um
málefni lífrænnar framleiðslu.
Lífræn mjólk og pasta
í Bandaríkjunum er nú hægt að
kaupa í helstu stórmörkuðum líf-
ræna mjólk, snakk, pasta, tómat-
sósur, súkkulaði, hnetusmjör, kjöt
og svo framvegis og er þessum
vörum komið fyrir við hliðina á
þeim sem ekki eru sérstaklega
merktar sem lífrænar.
Lífrænt ræktaðar matvörur eru
að meðaltali 10-30% dýrari en aðrar
og hafa lækkað með aukinni sam-
keppni. Er nú svo komið að stór-
markaðir sækjast eftir lífrænt rækt-
aðri vöru því kaupmenn bera meira
úr býtum fyrir að selja hana en
venjulega.
Lífræni fæðumarkaðurinn hefur
vaxið mjög hratt í Bandaríkjunum
og velti árið 1995 2,7 miljörðum
bandaríkjadollara. Spáð er að árið
2000 verði ársveltan 6,7 miljarðar
bandaríkjadollara.
„Með aukinni eftirspurn hafa
fleiri bændur kosið að hefja lífræna
ræktun og samkeppnin ásamt
auknu framboði hefur leitt af sér
lækkað verð.
Matreiðslumenn hampa
lífrænu hráefni
Jonathan segir að tekist hafi að
koma góðu orðspori á lífræna rækt-
un og segir að nú viti allir að bestu
tómatarnir séu lífrænt ræktaðir og
fínustu veitingahús noti eingöngu
lífrænt ræktað hráefni. Hann segir
að matreiðslumeistarar hafi haldið
lífrænt ræktaðri matvöru á lofti.
„Virtir matreiðslumenn hafa lagt
mikið kapp á að nota lífrænt rækt-
að hráefni í matreiðslu og í leiðinni
auglýst gæði vörunnar. „Lykilatriði
er engu að síður dreifing og mark-
aðssetning þar sem vörunni er kom-
ið fyrir í hillum stórmarkaða. Með
því að geta gengið að lífrænt rækt-
uðu vörunni í venjulegu búðinni
sinni, fyrsta flokks gæðum og borga
fyrir hana sanngjarnt verð er hún
orðin samkeppnisfær við vöruna við
hliðina sem er aðeins ódýrari.
Unnar lífrænar vörur
Hann segir að nú sé svo komið
að ýmsir framleiðendur sem selja
unnar vörur, tómatmauk, barnamat
og annan pakka-, eða dósamat Ieggi
áherslu á að nota einungis lífrænt
ræktað hráefni í framleiðsluna og
auglýsi það. „Það fyrirtæki sem ég
hef unnið fyrir í Bandaríkjunum,
Earths best babyfood framleiðir
barnamat og er eitt stærsta sinnar
tegundar. Það notar einungis líf-
rænt og vottað hráefni í framleiðslu
sína. Nýlega skipti Earths Best
babyfood um eigendur og fyrirtæk-
ið Heinz keypti það.
Forsvarsmenn þess
fyrirtækis sýna líf-
rænni ræktun mikinn
áhuga sem er gott
dæmi um vinsældir
þessarar framleiðslu í
Bandaríkjunum.
- Er hinn almenni
Bandaríkjamaður vel
upplýstur um til dæmis
muninn á lífrænt rækt-
uðu grænmeti og þessu
venjulega?
„Til að byija með var
einungis lítill hópur
sem mótmælti efna-
notkun hjá bændum og
verslaði í sérverslunum
sem buðu lífrænt ræktað hráefni
til matargerðar svona líkt og Ygg-
drasill gerir hér á landi. þetta var
lítill en kröftugur hópur fólks.
Það má segja að fyrir alvöru
hafi umræða byijað um lífræna
ræktun í kjölfar umíjöllunar fjöl-
miðla um efni sem notað var við
eplaframleiðslu og reyndist vera
hættulegt ungum börnum. Fólk fór
að hafa áhyggjur og bændur sem
rækta lífrænt tóku við sér og voru
duglegir við að koma almennri
fræðslu á framfæri um ræktunina
og upplýsa um skaðsemi ýmissa
efna sem notuð eru enn í dag.
Jarðvegurinn þarf
að vera í lagi
„Það eru ýmis vandamál sem
fylgja almennri notkun sterkra efna
eða svokallaðra plágueyða. Með sí-
felldri notkun þeirra verða skordýr-
in ónæm og önnur skjóta upp kollin-
um þegar vissum tegundum skor-
dýra er útrýmt. Þegar Iífskeðjan
er slitin með plágueyði rísa upp
önnur vandamál í staðinn. Jarðveg-
urinn er undirstaða ræktunarinnar
og sé hann ekki í lagi fer margt
úr skorðum í framhaldinu.
Þeir bændur sem eru með lífræna
ræktun þurfa vottun fyrir fram-
leiðslu sína og þá veit neytandinn
hvaða reglum sá bóndi fylgir sem
er með vottunina. Fyrir það er fólk
að borga þessi auka 10%, vitneskju
um hvar varan er framleidd og
hvaða efni voru notuð við fram-
leiðsluna. Sá sem kaupir þessa
venjulegu vöru sem ekki er lífrænt
ræktuð veit oft ekki frá hvaða fram-
leiðanda hún kemur né hvað notað
var við framleiðsluna.
Gæðaeftirlit er mikið í Banda-
ríkjunum með lífrænni ræktun og
við erum að fá í gegn núna sam-
ræmdar vottunarreglur fyrir öll
Bandaríkin.
Lífrænt íslenskt
lambakjöt
- Hvaða möguleika hafa íslend-
ingar á markaðssetningu lífrænt
ræktaðrar vöru erlendis?
- Þeir eru margir og einmitt
núna er rétti tíminn. Það eru allar
dyr að opnast með tilliti til lífrænn-
ar framleiðslu. Það má til dæmis
hugsa sér að markaðsstja íslenska
lambakjötið með þessum hætti og
síðan er þörf fyrir ýmsa tilbúna
rétti sem eru með þessum lífræna
stimpli svo dæmi séu tekin.“
Hann segir að í Danmörku stefni
lífrænt ræktuð vara að því að verða
10-20% af neyslu og aukningin er
mikil milli ára. „Danir bæði fram-
leiða sjálfir og kaupa frá öðrum
löndum lífræna vöru.
Núna er tvímælalaust rétti
tíminn til að fræða almenning hér
á landi um lífræna ræktun. Sú vara
þarf að vera sjáanleg þar sem fólk
verslar almennt, hún þarf að vera
bragðgóð og fyrsta flokks. Þá eru
allir vegir færir.
Jonathan
Corcoran