Morgunblaðið - 27.07.1996, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 27. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kjósendakönnun Félagsvísindastofnunar HÍ um niðurstöður forsetakosninganna 29. júní
2-3% kjósenda söðl-
uðu um vegna nei-
kvæðra auglýsinga
Hvað réð
mestu um

/
c*
Wm að þú kaust.. <T ^ Fjöldi
Leist best á hann/ hana 6,7 55,8 49,3 40,2 320
Þekking/ reynsla/ menntun/ hæfni 0,0 6,4 33,9 11,3 136
Vildi ekki að annar kæmist að 6,7 7,1 0,7 19,1 53
Mannkostir 0,0 4,5 3,3 9,8 37
Málefni/ málflutningur 53,3 3,2 1,6 9,3 37
Kynferði 0,0 9,0 0,0 0,0 14
Framkoma/ útlit 0,0 7,7 7,6 9,3 54
Sá sem ég vildi átti litia möguleika 0,0 1,3 1,3 0,0 6
Traust/ heiðarleiki 0,0 1,9 0,3 3,4 11
Maki 0,0 0,6 2,3 0,5 9
Leist ekki á hina 20,0 5,8 3,9 2,0 28
Mest þjóðarsátt um hann/ hana 0,0 2,6 0,0 0,0 4
Fjölmiðlar/ auglýsingar 6,7 0,6 2,0 1,5 10
Ekki pólitísk(ur) 6,7 0,6 0,3 2,9 9
Pólitísk afstaða/ reynsla 0,0 0,0 2,0 1,0 8
Neikvæðar auglýsingar andstæðinga 0,0 0,0 2,3 0,0 7
Guðrún Pétursdóttir hætti við framboð 0,0 1,3 1,0 1,0 7
Best þekkt(ur) 6,7 0,0 1,6 1,0 8
Annað 20,0 1,3 3,0 3,4 21
Alls* 126,8 109,7 116,4 115,7
1 Nefna mátti fleira en eitt atriði og því er samanlögð prósenta hærri en 100%.
779
FLESTIR stuðningsmanna Ólafs
Ragnars Grímssonar í forsetakosn-
ingunum 29. júní, eða 69%, segja að
hæfni hans í samskiptum við útlend-
inga hafi verið mjög mikilvæg
ástæða fyrir vali þeirra í kosningun-
um, skv. nýrri þjóðmálakönnun Fé-
lagsvísindastofnunar Háskóla ís-
lands fyrir Morgunblaðið. Þegar lesin
voru upp tiltekin atriði og þátttak-
endur spurðir hvort þau væru mjög
mikilvæg fyrir val á þeim frambjóð-
anda sem þeir kusu var heiðarleiki
oftast nefndur meðal stuðnings-
manna frambjóðendanna nema Ólafs
Ragnars, en hjá stuðningsmönnum
hans var það atriði í þriðja sæti.
Olíkar áherslur stuðn-
ingsmanna frambjóðenda
Könnunin var gerð dagana 16. til
22. júlí og var meginviðgangsefnið
að greina niðurstöður forsetakosn-
inganna 29. júlí.
í könnuninni var leitast við að
greina hvað réð vali kjósenda. Var
það annars vegar gert með því að
spyija opinnar spurningar um hvað
réð mestu um að kjósendur kusu við-
komandi frambjóðanda og í fram-
haldi af því voru kjósendur spurðir
um tiltekin ellefu atriði, sem sýnt
þótti að hefðu getað skipt máli fyrir
ákvarðanatökuna.
Fyrri spurningunni var oftast svar-
að með því að viðkomandi kjósanda
hafí litist best á þann frambjóðanda
sem hann endanlega studdi. Nefna
mátti fleira e_n eitt atriði. 33,9% stuðn-
ingsmanna Ólafs Ragnars Grímsson-
ar sögðu að þekking, reynsla, mennt-
un og hæfni hans hefði ráðið mestu.
11,3% stuðningsmanna Péturs Kr.
Hafstein og 6,4% stuðningsmanna
Guðrúnar Agnarsdóttur sögðu það
atriði hafa skipt mestu við val sitt,
en enginn stuðningsmanna Ástþórs
Magnússonar tiltók þetta atriði.
53,3% stuðningsmanna Ástþórs
sögðu að málefni og/eða málflutning-
ur hans hefði ráðið mestu um að þeir
kusu hann. 3,2% stuðningsmanria
Guðrúnar, 1,6% stuðningsmanna Ól-
afs Ragnars og 9,3% stuðningsmanna
Péturs nefndu þetta atriði.
19% stuðningsmanna Péturs
nefndu að þeir hefðu ekki viljað að
annar frambjóðandi kæmist að, en
um 7% kjósenda Guðrúnar Agnars-
dóttur, 6,7% stuðningsmanna Ást-
þórs og 0,7% stuðningsmanna Ólafs
Ragnars nefndu þetta atriði. Um 9%
stuðningsmanna Guðrúnar sögðu að
kynferði hefði verið mikilvægasta
ástæðan fyrir stuðningi við hana, en
hjá öðrum var þetta atriði ekki nefnt.
Aðeins lítill hluti stuðningsmanna
frambjóðendanna nefndi sem svar
við fyrri spurningunni að traust eða
heiðarleiki hefði ráðið mestu um val
sitt, eða 3,4% stuðningsmanna Pét-
urs, 1,9% stuðningsmanna Guðrúnar
og 0,3% stuðningsmanna Ólafs
Ragnars nefndu þetta atriði en eng-
inn stuðningsmanna Ástþórs. Þegar
hins vegar voru talin upp ellefu atr-
iði sem svarendur voru spurðir sér-
staklega um hvort hefðu verið mjög
mikilvæg skáru stuðningsmenn Ólafs
Ragnars sig einkum frá stuðnings-
mönnum annarra hvað snertir mat á
mikilvægi heiðarleika, hærra mati á
hæfni hans í samskiptum við útlend-
inga, hærra mati á framlagi maka
hans og lægra mati á fyrri störfum
og ferli en meðal stuðningsmanna
Péturs og Guðrúnar.
Hjá Olafi Ragnari skipti hæfni
hans í samskiptum við útlendinga
mestu (69%), þá framkoma hans
(63%) og heiðarleiki (57%).
Hjá Pétri skipti heiðaríeiki mjög
miklu máli fyrir flesta stuðnings-
menn hans (94%), þá framkoma hans
(68%) og svo hæfni í samskiptum
við þjóðina (58%).
Hjá stuðningsmönnum Guðrúnar
var heiðarleiki nefndur af flestum
(88%), síðan framkoma (77%) og svo
hæfni í samskiptum við þjóðina (61%).
Stuðningsmenn Ástþórs nefndu
flestir heiðarleika hans (58%), hæfni
í samskiptum við útlendinga (50%)
og almenna hæfni samanborið við
hina (36%).
2,3% stuðningsmanna Ólafs Ragn-
ars sögðu að neikvæðar auglýsingar
andstæðinga hefðu ráðið mestu um
að þeir kusu hann en enginn stuðn-
ingsmanna annarra frambjóðenda
nefndu þetta atriði. Spurt var sér-
staklega um áhrif neikvæðra auglýs-
inga sem beindust gegn Ólafi Ragn-
ari í kosningabaráttunni og sögðust
70,9% hafa séð þessar auglýsingar.
Þegar spurt var hvort þessar aug-
lýsingar hafi orðið til þess að viðkom-
andi hættu við að styðja tiltekinn
frambjóðanda og kosið annan svör-
uðu 95,8% þeirra sem sáu auglýsing-
arnar því neitandi en 4,2% sögðust
hafa skipt um skoðun vegna þeirra.
Samsvara þeir að mati Félagsvís-
indastofnunar um það bil 2-3% allra
kjósenda í forsetakosningunum. 65%
þessa hóps sögðust hafa hætt við
að styðja Pétur Kr. Hafstein og 35%
sögðust hafa hætt við að styðja Guð-
rúnu. Ólafur Ragnar virðist því ekki
hafa tapað fylgi vegna auglýsing-
anna sem beindust gegn honum, að
mati Félagsvísindastofnunar, heldur
þvert á móti notið góðs af þeim í
fylgisaukningu.
Rúm 50% töldu neikvæðar
auglýsingar Iýsa staðreyndum
Þátttakendur voru einnig spurðir
hvort þeir teidu að upplýsingarnar
sem fram komu í þessum auglýsing-
um hafi verið réttar eða rangar lýs-
ingar á staðreyndum um starfsferil
Ólafs Ragnar Grímssonar. 51,3%
þeirra sem sögðust hafa séð auglýs-
ingamar töldu að lýsingarnar hefðu
verið réttar, 26,3% töldu þær rangar
en 22,4% svörðuðu bæði og.
3,5% töldu auglýsingar af þessu
tagi eðlilegan þátt í kosningabarátt-
unni, 3,9% sögðu að þær væru frek-
ar eðlilegar, 18,5% töldu þær frekar
óeðlilegar og 70,5% töldu þær mjög
óeðlilegan þátt í kosningabaráttunni,
3,5% svöruðu hvorki af eða á.
Ólafur Ragnar naut mests
álitsauka af maka sínum
Fram kom að framlag maka virð-
ist hafa skipt miklu meira máli fyrir
framboð Ólafs Ragnars en hjá hinum
frambjóðendunum. Rúm 76% kjós-
enda telja að Ólafur Ragnar hafi
haft mestan álitsauka af maka sínum
í kosningabaráttunni skv. könnun-
inni. 7% nefndu Pétur, 6,2% Guðrúnu
og 0,7% Ástþór.
Stuðst var við slembiúrtak úr þjóð-
skrá sem náði til 1.200 manna á aldr-
inum 18-75 ára, af öllu landinu. Viðt-
ölin voru tekin í síma. Alls fengust
svör frá 843 en það er 70,3% svar-
hlutfall. Nettósvörun var 71,7%.
76,5%
110,9%
18,3%
17,9%
94,4%
Þau atriði sem svarendur töldu „mjög mikilvæg“ fyrir val á þeim frambjóðanda sem þeir endanlega studdu
STUÐNINGSMENN . . . ÁstþórsMagnússonar Guðrúnar Agnarsdóttur ÓlafsRagnarsGrímssonar PétursKr. Hafsteins
Heiðarleiki frambjóðandans Wm 88,3%
Almenn framkoma frambjóðandans
Hæfni í samskiptum við útlendinga
Hæfni í samskiptum við þjóðina
Alm. hæfni í samanb. við aðra frambjóðendur
Fyrri störf og starfsferill frambjóandans HH|15,4%
Forsetaleg ímynd frambjóðandans HH16,7%
Maki frambjóðandans | 0,0%
Kosningabarátta frambjóðandans MMH 25,0% HHHI 24,7%
Stjórnmálaskoðanir frambjóðandans H 8,3%
Kynferði frambjóðandans I 0,0%
| 0,9%
1 q q. KJósendur voru spurðir
is,s% sérstaklega um ofangreind
11 atriði. Samanlögð prósenta
fer yfir 100% þar sem svarendur
máttu nefna fleiri en eitt atriði.
Gagnrýnendur lofa Guðrúnarkviðu
Dönsku blöðin birtu í
ffær gagnrýni um Guð-
rúnarkviðu hina fjórðu,
sem Haukur Tómasson
tónskáld samdi tónlist
við. Sigrún Davíðsdótt-
ir rekur hér dómana.
SVO mikil var hrifning danskra
gagnrýnenda, að góðir dómar um
Guðrúnarkviðu hina fjórðu var há-
degisfréttaefni í danska útvarpinu í
gær um leið og flutt var brot af tón-
list Hauks Tómassonar úr verkinu.
Flestir gagnrýnenda benda á að mik-
ið hafi verið lagt undir og fram-
kvæmdin einkennst af djörfung og
ríkulega sé upp skorið, en eru í vafa
um hvort verkið sé tónlistar- eða leik-
verk, en efu á því að hér sé á ferð-
inni sviðslist, sem falli utan hefð-
bundinna listgreina. Allir gagnrýn-
endur gera sýningarstaðnum skil,
þurrkví úti á Hólmanum. Hafið hand-
an við járnhlerann sem iokar þurrk-
vínni, en opnast í lokin vekur tilfinn-
ingu um hættu, dauða og Ragnarök,
sem ekki næst í venjulegu leik- eða
óperuhúsi. Allir dómarnir eru ítarleg-
ir og þeim fyigja stórar myndir.
„Heimsleikhús undir yfírborði
sjávar“ er fyrirsögn gagnrýni Jakob
Levinsens í Berlingske Tidende og
undirfyrirsögnin er: „Það var ekki
aðeins, mögulegt, heldur fór fram úr
björtustu vonum“ og segir sýninguna
verða viðmiðun dansks nútímaleik-
húss um ókomin ár.
„íslenska tónskáldið Haukur Tóm-
asson hefur skrifað frábæra tónlist,
bæði þegar hún fylgir atburðunum
og eins þegar hún stendur ein. Löng,
þurr og taktföst streymir hún áfram,
harmrænt mikilúðleg, ísköld en til-
finningavekjandi. Sjaldan hef ég
heyrt tónlist, kammertónlist, sem
tókst á loft, einnig hljóðrænt, með
því að vera mögnuð upp í tækjum.“
„Einstök leikhúsupplifun með
heiílandi tónlist“ segir Lilo Sorensen
í Det fri Aktuelt. Gagnrýnandinn
segir talaða texta danska textahöf-
undarins og skáldsins Peter Lauge-
sen stundum valda spennufalli,
kannski af því að leikararnir berjist
við hið mikla rými, en tónlist Hauks
hrífi, beri uppi dramatíska spennu
verksins og lyfti hinu blóðuga drama
yfir hinn talaða texta.
„Yfírþyrmandi" er fyrsta orðið,
sem Anders Beyer gagnrýnandi In-
formation notar um sýninguna. Með
því að hrista rykið af gömlu Eddunni
hafi orðið úr „snilldarleg sýning í
tíma og rými, þar sem listgreinar
mætast, fortíð og nútíð, og hug-
myndaheimum lýstur saman í ákafri
nærveru ástríða, löngunar og lausnar
í þjáningu og sameiginlegri dauða-
þrá“. Beyer segir sýninguna leiða
hugann að Wagner, sem notaði sömu
sögur, en hér sé horfið frá stirðnuðu
formi óperuhúsa og haldið yfir í lífið
og hættuna. Óbein þátttaka áhorf-
enda, sem reika um og bregðast við,
ljái sýningunni kraft hins ófyrirséða.
Beyer þakkar völdum hópi aðstand-
enda sýningarinnar hve vel hafi tek-
ist til og í þeim hópi nefnir hann
Hauk Tómasson. „Upplifun, sem
skekur“, eru lokaorð Beyers.
Monna Dithmer gagnrýnandi Poli-
tiken segir það áhrifamikla mvndröð,
sem renni upp fyrir áhorfendum í
krafti sviðsmyndar Louise Beck, Ijós-
tækni Taija Ervastis og míni-
malískrar en fjarska tilfinninga-
þrunginnar tónlistar Hauks Tómas-
sonar. Dithmer finnst sýninguna
vanta skýrari línur, því hún sé hvorki
ópera, leikrit né innsetning, en sterk-
ust verði sýningin þegar tónlistin
komist að og fái að bera hana upp
í goðsögulegar víddir. I lokin segir
FORSÍÐA menningarblaðs
Berlingske Tidende, þar sem
fjallað er um Guðrúnarkviðu.
Dithmer að sýningin einkennist af
kjarki og þori, hátt sé stefnt, en slíkt
sjáist annars sjaldan í dönsku leik-
húsi.
■ Sagan/B6