Morgunblaðið - 13.08.1996, Blaðsíða 4
4 ÞRIÐJUDAGUR 13. ÁGÚST 1996
LÆKNADEILAN
MORGUNBLAÐIÐ
Ríkíð telur
viðræðumar
snúastum 1/3
heildartekna
Mikið ber enn í milli í Iqaradeilu heilsugæslu-
lækna og ríkisins og sleit ríkissáttasemjari
viðræðum milli samninganefndanna á sunnu-
Morgunblaðið/Golli
ALLS komu 114 heimilislæknar alls staðar að af landinu saman á landsfundi Félags íslenskra heim-
ilislækna sem boðað var til í gær vegna stöðunnar í kjaramálunum.
dagskvöld. Læknar leggja höfuðáherslu á
hækkun fastra launa en ríkið vill semja til
áramóta og nota næstu mánuði til að endur-
skoða allt fyrirkomulag launagreiðslna til
lækna, þar sem þeir hafa ekki fengist til
að ræða þær greiðslur sem þeir fá fyrir
unnin læknisverk en ríkið telur að þær séu
um 2/3 tekna þeirra. Ómar Fríðríksson
kynnti sér deiluatriðin.
TEKJUR heilsugæslulækna eru
byggðar á tveimur meginþáttum.
Annars vegar á föstum mánaðar-
launum, auk aksturs- og gæsluvakt-
argreiðslna og hins vegar greiðslum
frá Tryggingastofnun fyrir unnin
læknisverk.
Samkvæmt upplýsingum Gunnars
Inga Gunnarssonar, formanns samn-
inganefndar Læknafélags íslands,
eru föstu launin að meðaltali um
85.000 kr. á mánuði. Einnig fá lækn-
ar sérstakar akstursgreiðslur en skv.
samningum fá læknar greitt fyrir
8.000 km. akstur á ári og ákveðnar
gæsluvaktargreiðslur samkvæmt
kjarasamningi.
Vægj þessara álagsgreiðslna er
mjög mismunandi eftir heilsugæslu-
stöðvum eða allt frá 350 klst. upp í
1.500 klst. Frá kl. 17 tii miðnættis
er greitt 33% álag á föst laun, frá
miðnætti til kl. 8 er greitt 45% og
45% álag er greitt allar helgar, skv.
upplýsingum fjármálaráðuneytisins.
Þessum greiðslum er ætlað að
tryggja að læknir sé tiltækur allan
sólarhringinn, þó honum sé ekki
ætiað að vinna fyrir ríkið nema sem
svarar 40 klst. á mánuði.
Gunnar Ingi bendir á að í dag sé
ekki greitt fyrir allar gæsluvakta-
stundir sem læknar standa og segir
að í tilboði SR hafí verið gert ráð
fyrir að það ástand ríkti áfram um
óákveðinn tíma.
Hinn megin þáttur tekna heilsu-
gæslulækna eru greiðslur fyrir unnin
Morgunverðarfundur
miðvikudaginn 14. ágúst 1996
kl. 8.00 - 9.30, í Sunnusal Hótels Sögu
ÓGNAR GÓÐÆRIÐ
STÓDUGIEIKANUM?
VERDUR 1997 = 1987?
N» virðist flest ganga íslensku efnahagslífi í haginn.
Atvinna og neysla eykst og verðlag er áfram stöðugt.
En nú stefnir í viðskiptahalla og ýmis þenslumerki
eru sjáanleg.
Mun sagan frá 1987 endurtaka sig,
jpegar vöxtur efnahagslífsins fór úr böndunum?
Framsögumenn:
Þórður Friðjónsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar.
Hannes G. Sigurðsson, aðstoðarframkvæmdastjóri VSI.
Steingrímur J. Sigfússon, alþingismaður.
Umræður og fyrirspurnir.
Fundargjald er kr. 1.200,- (morgunverður innifalinn).
Fundurinn er opinn en nauðsynlegt er að skrá þátltöku fyrirfram
í síma Verslunarráðsins, 588 6666 (kl. 8.00-16.00).
VERSLUNARRÁÐ ÍSLANDS
læknisverk samkvæmt gjaldskrá
Tryggingastofnunar ríkisins. Gunnar
Björnsson, formaður samninga-
nefndar ríkisins (SR), bendir á að
samkvæmt skýrslu Ríkisendurskoð-
unar frá árinu 1992 séu hlutföllin á
milli þessara greiðslna til lækna þau
að um 1/3 þeirra byggist á kjara-
samningi en 2/3 á greiðslum frá
Tryggingastofnun fyrir unnin lækn-
isverk. Samningaviðræðumar sem
nú standi yfir snúist eingöngu um
þann hluta launakjara lækna sem
byggist á kjarasamningi en það sé
minnihluti heildartekna flestra heii-
sugæslulækna. Gunnar Bjömsson
segir að samninganefnd lækna vilji
ekki ljá máls á að greiðslur fyrir
unnin læknisverk verði teknar inn í
samningaviðræðumar.
Gunnar Ingi Gunnarsson, formað-
ur samninganefndar heilsugæslu-
lækna, segir að engar þær breyting-
ar hafi orðið á greiðslum fyrir unnin
læknisverk á undanförnum ámm að
ástæða sé til að taka tillit til þeirra
þegar föst laun lækna séu leiðrétt í
kjaraviðræðunum. „Þær greiðslur
eru heldur ekki fyrir sömu verk og
föst laun eru greidd fyrir,“ segir
hann. Hann bendir auk þess á að í
þéttbýli vegi þessar greiðslur tölu-
vert í tekjum lækna en minna í
dreifðum byggðum.
„Ekkert vit í áframhaldandi
viðræðum“
„Tíminn frá því að við hittum
samninganefnd ríkisins fyrst 20.
júní, hefur verið mjög illa nýttur,"
segir Gunnar Ingi. „Við fengum á
sunnudag skriflegt svar við skrifleg-
um hugmyndum okkar, sem við lögð-
um fram á föstudag. Eins og samn-
inganefnd ríkisins lagði fram svar
sitt var því tekið sem lokatilboði
hvað magnið varðar,“ segir Gunnar
Ingi.
„Við settumst niður til að reyna
að meta þetta tilboð þeirra en þá kom
í ljós að við gátum eingöngu séð
hvaða áhrif tilboðið hefði varðandi
hækkun fastra launa hjá helmingi
heilsugæslulækna eða þeirra sem
stunda ekki vaktir á vegum heilsu-
gæslustöðva, vegna þess að í tilboði
ríkisins er ekki gengið frá vaktamál-
unum. Það þýðir minni hækkanir en
samninganefnd ríkisins hefur látið
flesta aðra hópa fá á því tímabili sem
samningar okkar hafa verið lausir.
Þegar við stóðum frammi fyrir þessu
var augljóst að það væri ekkert vit
í áframhaldandi viðræðum á þessu
plani“, sagði Gunnar Ingi.
Ríkið býður 5,86%
fastlaunahækkun
Tilboð ríkisins er í meginatriðum
í takt við aðra samninga sem samn-
inganefnd ríkisins hefur gert við
önnur stéttarfélög á yfirstandandi
samningstímabili, að sögn Gunnars
Björnssonar. Að mati ríkisins þýða
þær launahækkanir sem ríkið býður
samantekið að meðaltali 7-8% hækk-
un til áramóta frá undirritun samn-
ings.
Ríkið vill að gerður verði samning-
ur til næstu áramóta. Boðin er 2.700
kr. hækkun dagvinnulauna að meðal-
tali, auk 3% hækkunar, sem eru þær
almennu launahækkanir sem samið
hefur verið um við önnur félög. Þá
felst í tilboði ríkisins að 6.000 km.
akstursgreiðslur til lækna af 8.000
km. á ári verði felldar inn í launa-
töflu eins og gert hefur verið í nýleg-
um samningi við sjúkrahúslækna.
Við þá breytingu hækka föst laun
lækna verulega og gæsluvaktarálag
sem reiknað er út frá föstum laun-
um, að sögn Gunnars Björnssonar
en kostnaðaráhrifin fyrir ríkið eru
minni.
Kemur þetta misjafnlega út fyrir
lækna en þeir sem hafa mestu yfir-
vinnuna eða standa flestar bakvaktir
fengju hlutfallslega meira í sinn hlut
en aðrir.
Loks býður ríkið að sérstakar
greiðslur sem læknar hafa fengið
fyrir ungbamaeftirlit og mæðra-
vemd verði felldar niður en röðun
lækna í launatöflu hækki í staðinn.
í dag em greiddir 13 dagvinnutímar
vegna þessa á hvem lækni á stöðvum
þar sem ero 1.200 íbúar eða fleiri
en þeim fjölgar um tvær stundir fyr-
ir hvetja 200 íbúa umfram 1.200.
Hefur þetta verið metið til eins launa-
flokks hækkunar.
Talsmenn samninganefndar ríkis-
ins og samninganefndar Iækna eru
sammála um að í tilboð ríkisins felist
um það bil 5,87% hækkun á launa-
töflu Iækna en auk þess eru boðnar
um 1,8% svokallaðrar sérkjarahækk-
anir ofan á föstu launin en þar er
um að ræða hækkanir á einstökum
starfsheitum til að bæta sérstaklega
stöðu lækna í einstökum umdæmum.
Gagnvart öðrum hópum hefur þessi
hækkun verið útfærð þannig að 2/3
hlutar félagsmanna hækkuðu um
einn launaflokk.
„Sóknarprestar með tvöfalt
hærri mánaðarlaun“
„Staðan í dag hefur þróast þannig
að á margra ára tímabili hafa heilsu-
gæslulæknar orðið fyrir tekjutapi og
það hefur verið vaxandi óánægja með
kjörin, bæði föstu launin og vakta-
greiðslur út um allt land,“ segir Gunn-
ar Ingi.
„í mars árið 1982 vorum við ofar
í launaflokkaröðun en sóknarprestar.
I dag eru föst mánaðaralaun þeirra
meira en tvöfalt hærri en fóst laun
okkar. Það er ekki hægt að skýra
þetta með því að veröldin í kringum
þá hafi breyst eitthvað öðrovisi en í
kringum okkur,“ segir hann.
„Þessi deila er nokkuð sérkennileg
og hefur þróast öðro vísi en von var
á. Mánuðum saman sögðu fulltrúar
heimilislækna að uppsagnir þeirra
væro tilkomnar vegna þess að þeir
vildu leggja áherslu á að styrkja stöðu
heilsugæslunnar innan heilbrigði-
skerfisins, en þeir voru óánægðir með
að sérfræðingar hefðu gengið inn á
þeirra starfssvið,“ segir Friðrik Soph-
usson fjármálaráðherra.
„Heilbrigðisráðherra náði sam-
komulagi við heimilislæknana um
stefnu í heilsugæslumálum. Þess
vegna kom það á óvart að heilsu-
gæslulæknamir skyldu ekki draga
uppsagnir sínar til baka þegar niður-
staða var fengin í þessu máli. Mín
von er sú að á landsfundi læknanna
fái samninganefnd lækna umboð til
þess að semja um breytta samsetn-
ingu tekna heimilislækna. Um það
bil þriðjungur tekna þeirra eru beinar
launagreiðslur en tveir þriðju koma
frá Tryggingastofnun og viðskipta-
mönnum þeirra.
Eðlilegasta leiðin til að leysa þessa
deilu er að heimilislæknar fái sam-
svarandi hækkanir á laun sín eins
og aðrar stéttir hafa fengið á þessu
samningstímabili, þar á meðal aðrir
læknar, eins og til dæmis sjúkrahús-
læknar. Samningar renna út um ára-
mótin og því er eðlilegt að tíminn
verði notaður næstu íjóra mánuði til
þess að fara yfir þær kerfísbreyting-
ar sem þurfa að eiga sér stað í tekju-
myndun heimilislæknanna. Samn-
inganefnd ríkisins hefur fullt umboð
til þess að ganga frá slíkum samn-
ingi. Það hljóta allir að sjá að það
eru ekki efni til þess að heimilislækn-
ar fái nú launahækkanir umfram
aðrar stéttir og þar á meðal aðra
lækna," segir fjármálaráðherra.
Skert læknisþjónusta vegria landsfundar heimilislækna
Ráðstafanir ekki gerðar
STARFSHOPUR heilbrigðisráðu-
neytisins, landlæknis og héraðs-
lækna kom saman í gærmorgun og
var haft samband við alla héraðs-
lækna á landinu til að ræða hvort
nauðsynlegt væri að gera sérstakar
ráðstafanir í læknisþjónustunni
vegna tveggja daga landsfundar Fé-
lags íslenskra heimilislækna sem
hófst í gær, þar sem óttast var að
læknislaust yrði í mörgum héruðum.
í gær komu á annað hundrað
heimilislæknar af öllu landinu saman
til tveggja daga landsfundar sem
boðað var til, til að ræða þá stöðu
sem upp er komin vegna uppsagna
heilsugæslulækna. „Við höfðum í
huga hvort ástæða væri til að setja
lækna á nokkra staði en það var
mat héraðslæknanna að þess þyrfti
ekki með,“ sagði Matthías Halldórs-
son aðstoðarlandlæknir.
Ástandið víða mjög slæmt
Hann benti á að ástandið væri
víða mjög slæmt vegna uppsagna
heilsugæslulækna, sérstaklega á
suðaustur og norðaustur horni lands-
ins. Þó væru a.m.k. einn læknir að
störfum við hvert af litlu sjúkrahús-
unum úti á landi. Auk þess væru
nokkrir læknar á stöðum þar sem
ekki ero sjúkrahús, s.s. í Borgar-
nesi, Grondarfírði og á Djúpavogi.
„Menn gera sér grein fyrir því að
það geta alltaf komið upp alvarleg
bráðatilfelli og varanlegt heilsutjón
eða dauðsfall sem má beinlínis rekja
til þessarar deilu. Það má benda á
að margt gamalt fólk vill ekki ónáða
lækni á neyðarvakt, jafnvel þó það
sé með töluverð óþægindi og ein-
kenni, af því það veit hvert ástandið
er. Það er hins vegar ástæða til að
leggja áherslu á að heilsugæslustöðv-
amar ero ekki auðar og reyndir
hjúkrunarfræðingar til staðar,“ sagði
hann.