Morgunblaðið - 13.08.1996, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 13. ÁGÚST 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
84 lík
fundin
FJÖLDI látinna, sem leitar-
menn á ferðamannastað nærri
spænska bænum Biescas í
Pýreneafjöllum, þar sem mikil
aurskriða féll á tjaldsvæði í
síðustu viku, hafa fundið hing-
að til var í gær kominn upp í
84. Síðasta fórnarlambið sem
fannst var ung stúlka, en lík
hennar hafði borizt tuttugu
kílómetra niður með farvegi
árinnar, sem rennur um svæð-
ið.
Draga úr
auglýsingum
STÆRSTU fyrirtækin í tób-
aksframleiðslu, sem eiga á
brattann að sækja þessa dag-
ana m.a. vegna ófara í dóms-
málum í Bandaríkjunum, hafa
nú ákveðið að draga úr auglýs-
ingum á Vesturlöndum, en
ætla þess í stað að leggja þeim
mun meiri áherzlu á auglýs-
ingaherferðir í Austur-Evrópu
og Asíu. Á föstudaginn var
Bandaríkjamanni sem þjáist
af lungnakrabbameini vegna
áratugalangra reykinga
dæmdar um 50 milljónir króna
í skaðabætur á þeim forsend-
um, að hann hefði verið blekkt-
ur af auglýsingum tóbaks-
framleiðenda.
Pravda
segist lifa
RITSTJÓRI Prövdu, fyrrum
málgagns sovézka kommún-
istaflokksins, lýsti því yfir í
gær, að fréttir af dauða blaðs-
ins væru stórlega ýktar. Rit-
stjórinn, Alexander Ilyin, sagði
fréttamönnum í gær að enn
væfi rúm fyrir blaðið í Rúss-
landi, sem hætti að koma út
þann 25. júlí sl. í kjölfar alvar-
legra deilna við gríska eigend-
ur þess. Þeir höfðu krafizt
þess, að nauðsynlegar breyt-
ingar yrðu gerðar á útgáfunni
til að það gæti staðið undir
sér, en það hafði safnað mikl-
um skuldum með hríðminnk-
andi sölu.
„Siðferðis-
skattur“ á vín
BORGARSTJÓRI borgarinnar
Iasi í Norðaustur-Rúmeníu
hefur sett „siðferðisskatt11 á
sölu sterks áfengis sem lið í
tilraunum til að bæta afleita
stöðu borgarsjóðs. Borgar-
stjóranum reiknast til að nýi
skatturinn muni færa borgar-
sjóði meira en sem nemur 100
milljónum króna árlega, en
íbúar Iasi eru um 365.000.
Körfubolta-
stjarna flýr
ÖNNUR stjama úr ung-
mennalandsliði Kúbu í homa-
boita yfirgaf liðið í gær í bæ
nokkrum í Illinois í Bandaríkj-
unum, þar sem liðið tekur þátt
í alþjóðlegu móti. Hinn 16 ára
gamli Osmani Femandez er
önnur hornaboltastjaman, sem
flýr kúbverska landsliðið og
biður um hæli í Bandaríkjun-
um eftir Yalian Serrano, sem
gerði slíkt hið sama í síðustu
viku.
Varaforsetaefni repúblikana gerir lítið úr missætti við Bob Dole
Kemp segist
maðnr Doles
Reuter
JACK KEMP, t.v., kvaðst hafa verið fljótur að taka boði
Bobs Doles um að verða varaforsetaefni.
JACK KEMP gerði grein fyrir því
í gær svo ekki átti að verða um
villst að markmið hans væri fyrst
og fremst það, að veita Bob Dole
brautargengi til embættis forseta í
kosningunum sem fram fara 5.
nóvember. Á sunnudaginn sátu þeir
félagar fyrir á myndum og brostu
framan í sjónvarpsvélar. Kemp hef-
ur jafnan átt góð samskipti við fjöl-
miðla og á sunnudaginn gaf hann
bandarísku þjóðinni enn tækifæri
til að kynnast sér, er hann kom
fram í fréttaþættinum 60 Minutes.
Þar lýsti hann trúnaði við Dole
og gerði lítið úr þeim deilum og
missætti sem lengi hefur ríkt milli
þeirra. „Ef upp koma deilur biður
Bob mig að halda þeim okkar á
milli og ég geri það,“ sagði hann í
fréttaþættinum 60 Minutes. „Ég er
maður Doles.“
Varnarmaðurinn
Þegar þeir höfðu siglt inn í höfn-
ina í San Diego þar sem flokks-
þingiið hófst í gær sagði Kemp við
Dole: „Ég get sagt þér það afdrátt-
arlaust hér og nú, Bob, að þú ert
liðsstjórinn og ég vamarmaðurinn
og við munum fara alla leið í mark.“
Fréttaskýrendur segja að þótt
Dole og Kemp séu ólíkir eigi þeir
ekki verr saman en til dæmis John
Kennedy og Lyndon Johnson eða
Ronald Reagan og George Bush.
Dole er 73 ára og Kemp 61 árs.
Þegar Kemp tók við útnefningu
sem varaforsetaefni á sunnudag
sagði hann: „Ég get ekki ímyndað
mér meiri heiður en þann sem Bob
Dole hefur falið mér.“ Hann var
fljótur að taka boði Doles. „Ég var
sneggri að segja já en demókratar
eru að hækka skatta,“ sagði hann.
Eitt af því sem ekki þykir lofa
góðu er að Kemp lýsti stuðningi
við Steve Forbes í forvali Repúblik-
anaflokksins í apríl. Kemp sagði
þá að Forbes væri bjartasta von
flokksins um umbætur í skattamál-
um og efnahagsuppgang.
Kemp er fyrrverandi atvinnu-
maður í ruðningi, var kjörinn á
þing 1970 og var húsnæðismála-
ráðherra í stjórn Bush 1988-1992.
Hann hefur vakið athygli fyrir skel-
egga baráttu fyrir lækkuðum skött-
um á þeim forsendum að slíkt auki
hagvöxt nægilega mikið til þess
að ríkið verði ekki af neinum tekj-
um.
Hlynntur skattfriðindum
Hann telur, að áhrifaríkustu
skattfríðindin séu þau sem komi
efnamiklu fólki til góða, vegna þess
að þeir ríku séu líklegri til að spara
og fjárfesta ef þeir þurfa að borga
minni skatta, en millistéttarfólk og
fátæklingar myndu fremur eyða
peningum sem þeim kynni að
áskotnast vegna skattfríðinda. Því
er Kemp hlynntur skattfríðindum
á fjármagnstekjur, til dæmis af
sölu á hlutabréfum og fasteignum.
Kemp vill að fyrirtækjum í fá-
tækrahverfum miðborga Banda-
ríkjanna verði gefin aukin tæki-
færi, í þeim tilgangi að fjölga störf-
um. Hann hefur hvatt til þess að
stofnuð verði „framtakssvæði" þar
sem framkvæmdafólki yrðu veitt
skattafríðindi og önnur hjálp við
að hefja rekstur. Kemp hefur sagt
að það sé ekki réttmætt að for-
dæma hina efnaminni fyrir að taka
sig ekki á, og bjóða eigi þeim upp-
byggileg tækifæri.
Dole er talinn öllu varkárari og
nær miðjunni í stjórnmálum en
Kemp. Þegar þeir öttu kappi hvor
við annan og Bush um að verða
frambjóðandi flokksins 1988 sagði
Kemp að Dole og Bush væru „repú-
blikanar af gamla skólanum."
Skynsamur maður
En smávægilegur ágreiningur á
borð við þennan hefur sjaldnast
komið í veg fyrir að andstæðingar
nái sáttum ef möguleiki á forseta-
stólnum er í húfi. Bush gerði
stólpagrín að „vúdúhagfræði“
Reagans 1980 en hljóp umsvifa-
laust til þegar honum bauðst að
slást í hópinn. Kennedy valdi John-
son, þrátt fyrir að þeir hefðu lítið
gert til að dylja gagnkvæma andúð
sína, vegna þess að Kennedy þurfti
stuðning í Texas sem var heima-
völlur Johnsons.
Fréttaskýrendur telja að með
KemjJ bætist Dole liðsauki sem
gæti dregið athygli kjósenda frá
aldri forsetaframbjóðandans; vel
kynntur stjórnmálamaður með
umtalsverða reynslu. Kemp er álit-
inn sjaldgæfur íhaldsmaður að því
leyti að bæði hægrisinnar og miðju-
menn eru sáttir við hann.
Þeir repúblikanar sem eru fylgj-
andi rétti til fóstureyðinga segjast
líta á Kemp sem andstæðing, en
um leið skynsaman mann sem þeir
geti rætt við um ágreiningsmál.
Tony Fabrizio, framboðsráðgjafí
Doles, segir að næstu vikurnar
muni Kemp reyna að ná upp dampi
á framboðinu í Suðurríkjunum þar
sem Dole þurfi aukinn stuðning.
Þær úrtöluraddir hafa heyrst
sem halda því fram, að Kemp verði
demókrötum auðveld bráð. Þeir
gagnrýni hann fyrir sérvisku, segja
hann hættulegan og ágreining hans
við Dole djúpstæðan.
„Kemp hefur, á ferli sínum, haft
rangt fyrir sér um næstum því allt,“
skrifar fréttaskýrandj tímaritsins
The New Republic. „Á undanförn-
um aldarfjórðungi hefur hann haft
hönd í bagga með tilurð hverrar
einustu vondu hugmyndar sem
hægrimenn hafa fengið um hvað
gera þurfi í Bandaríkjunum.“
Dole formlega útnefndur forsetaefni repúblikana
Hvattur til eindrægni
San Diego. Reuter, The Daily Telegraph.
FLOKKSÞING bandaríska Repú-
blikanaflokksins hófst í San Diego
í Kaliforníu í gær og stendur í fjóra
daga. Forsetaefni flokksins, Bob
Dole, og varaforsetaefninu, Jack
Kemp, var fagnað sem hetjum er
þeir mættu á þingstað á sunnudag.
Á þinginu mun Dole formlega taka
við útnefningu sem frambjóðandi
flokksins í forsetakosningunum 5.
nóvember næstkomandi.
Hápunktur dagskrár þingsins í
gær var ræða fyrrum yfirmanns
bandaríska herráðsins, Colins Pow-
ells, sem á tímabili þótti líklegur til
að falast eftir því að verða frambjóð-
andi flokksins. Átti ræða Powells
að sýna að í röðum repúblikana
væri að finna fólk með ólíkar skoðan-
ir og í flokknum væri rúm fyrir
miðjumenn.
Á dagskrá þingsins eru ennfremur
ræður fyrrum forseta, Georges Bush
og Geralds Fords, og Ronald Reagan
verður heiðraður. Hann er ekki við-
staddur sökum veikinda, en Nancy
kona hans mun halda ræðu.
Meðal þeirra sem ekki munu láta
í sér heyra á þinginu eru tveir ríkis-
stjórar sem eru mótfallnir andstöðu
flokksins við fóstureyðingar og einn-
ig verður Pat Buchanan fjarri góðu
gamni. Buchanan olli titringi á
landsþinginu 1992 með því að segja
Reuter
PAT Buchanan bíður með að
lýsa stuðningi við Dole.
í ræðu sinni að Bandaríkin ættu að
fara í stríð vegna trúar- og siðferðis-
gilda.
Buchanan réttir sáttarhönd
Á sunnudag rétti Buchanan fram
sáttarhönd þegar hann hvatti til
þess í ræðu að repúblikanar sýndu
eindrægni fram að kosningum til
þess að þeir gætu borið sigurorð af
Bill Clinton forseta. Buchanan var-
aði Dole og stuðningsfólk hans þó
við því að hann hefði ekki látið af
áformum sínum um að ná undirtök-
um í flokknum. „Þetta er ekki bara
flokkurinn þeirra, þetta er líka okkar
flokkur," sagði hann.
Buchanan hafði látið í það skína
að ekki væri útilokað að hann segði
skilið við Repúblikanaflokkinn og
efndi til eigin forsetaframboðs, en á
sunnudag virtist sem hann hefði
afráðið að ekki yrði af því. „Við
getum ekki snúið baki við [flokkn-
um]. Bandaríkin þurfa ekki endilega
á þriðja flokknum að halda," sagði
hann. „Við þurfum baráttuglaðan
[RepúbIikanaflokk].“
Buchanan lét þess ógetið hvort
hann myndi lýsa stuðningi við Dole.
Kosningastjóri hans og systir, Bay,
sagði að hann myndi tilkynna um
það á miðvikudag eða fimmtudag.
Engu að síður kemur afstaða Buc-
hanans sér vel fyrir Dole og Repú-
blikanaflokkinn sem þarf á því að
halda að geta sýnt samheldni í bar-
áttunni við Clinton.
Nýjustu skoðanakönnunum á
fylgi frambjóðendanna ber ekki sam-
an. Samkvæmt könnun blaðisins The
Washington Post er forskot Clintons
komið niður í tíu prósent, en sam-
kvæmt annari könnun hefur hann
tuttugu prósenta forskot á Dole.
Hitabylgja
veldur raf-
magnsleysi
San Francisco. Reuter.
STÓRAUKIN orkunotkun vegna
mikilla hita olli rafmagnsleysi í níu
ríkjum í vesturhluta Bandaríkjanna
og svæðum í Mexíkó og Kanada á
laugardag.
Fjórar milljónir manna voru án
rafmagns um tíma, sumir í nokkrar
mínútur en aðrir í nokkrar klukku-
stundir. Öngþveiti varð á götum
margra borga þar sem umferðarljós
urðu óvirk og neðanjarðarlestir
stöðvuðust.
í fyrstu var talið að skógareldur
við mörk Kaliforníu og Oregon hefðu
valdið rafmagnsleysinu en í ljós kom
að orsökin var mikil notkun loftkæl-
ingartækja í sumarhitunum sem
voru sumstaðar um 40 stig. Raf-
magnsleysið náði m.a. til svæða í
Kaliforníu, Washington, Nevada,
Arizona og Texas, auk Alberta í
Kanada og Baja California í Mexíkó.
Þetta er í annað sinn á sex vikum
sem rafmagslaust verður í vestur-
hluta Bandaríkjanna. 2. júli varð
rafmagslaust á svæðinu eftir að raf-
magnslína straukst við tré.
Fulltrúar bandaríska orkumála-
ráðuneytisins og rafveitna á þessum
slóðum komu saman í gær til að
ræða vandann og yfirvöld skipuðu
sérfræðinganefnd til að leggja fram
tillögur um úrbætur.