Morgunblaðið - 22.08.1996, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Viðræöum við Dani um Kolbeinseyjarsvæðið frestað:
Leynd létt af
komulaginu
NEI, nei, það á að klappa honum fyrst.
FEÐGARNIR Garðar Geir Hauksson, t.v., og Haukur Geir Garð-
arsson með 18 punda hæng úr Vesturdalsá í Vopnafirði, einn 15
laxa sem þeir veiddu á þremur dögum nýlega. Auk þess fengu
þeir 80 vænar sjóbleikjur, allt að 5 punda.
Einstaka
á mögn-
lega of-
veidd
Á HEILDINA litið verður laxveiði-
sumarið 1996 ekki í minnum haft
fyrir mikil og góð aflabrögð. Und-
antekningar eru þó fyrir hendi,
sérstaklega suðvestan- og vestan-
lands. Norðanlands hefur verið
aflabrestur í smálaxi og veiði
byggst upp á stórlaxagöngunum
sem voru í meðallagi að margra
mati. Smálaxinn skiptir miklu máli
í aflanum, en vegna fjarveru hans
í afla norðan heiða eru veiðitölurn-
ar þaðan óburðugar í sumar. Sig-
urður Guðjónsson deildarstjóri hjá
Veiðimálastofnun telur útséð með
að sumarið verði lélegt á þessum
slóðum.
Sigurður minnti á mikla sjávar-
kulda í fyrra og mjög síðbúna
niðurgöngu seiða úr ánum.
„Ástandið var batnandi í sjónum
er seiðin fóru niður og því vonuðu
menn að laxinn kynni að koma til
baka í seinna lagi í sumar. Það er
útséð með að það gangi eftir.
Obrigðult merki er að smálaxinn
er mjög smár miðað við oft áður,
sem bendir til að hann hafi ekki
haft það gott í sjónum. Árnar fyrir
vestan koma betur út því ástandið
í sjónum þar úti fyrir er stöðugra
og betra,“ segir Sigurður.
Ofveiði í einstökum ám?
Þær raddir hafa orðið æ hávær-
ari í sumar að einstakar ár kunni
að vera ofveiddar og þá sérstaklega
þar sem veiðiálag er mikið á sama
tíma og illa árar eins og í fyrra.
Benda menn á gífurlega ástundum
í Langhyl í Laxá á Ásum þar sem
helstu hrygningarstöðvamar eru
að finna, önnur dæmi sem nefna
má eru Svartistokkur í Kjarrá og
Rjúkandasvæðið í Vesturá í Mið-
firði þar sem áður var fáfarið en
nú miklu meira sótt. Og nú síðast
hafa komið fram nýjar reglugerðir
sem heimila framlengingu á veiði-
tíma langt fram á haustið.
Sigurður sagði að ekki mætti
horfa fram hjá slíkum möguleika
og að vel mætti vera að einstakar
ár gætu verið ofveiddar við viss
skilyrði. „Okkar vantar þó talning-
ar. Ef við tökum algenga formúlu,
veiði í á yfir sumarið, hvað situr
eftir af laxi og hvernig seiðabú-
skapur kemur út, þá bendir ekkert
til ofveiði í íslenskum ám, utan að
árið 1984 hef ég fundið dæmi um
það gagnvart Blöndusvæðinu og
Vopnafjarðaránum. Dæmin gætu
auðvitað verið fleiri, enda reynist
stöngin vera mjög öflugt veiðitæki
sem getur tekið stóra hlutdeild úr
gör.gunum," segir Sigurður.
Ýmsar tölur
Prýðisveiði hefur verið í Miðá í
Dölum í sumar, en allra síðustu
dagar hafa verið upp og ofan. Að
undanförnu hafa komið smágöngur
af laxi. Þannig veiddust 7 laxar
um helgina, allir nýgengnir og fleiri
sáust á ferli. Voru þá komnir 40
laxar á land, svipað og allt síðasta
sumar. Bleikjuveiði hefur verið góð
lengst af og á þriðjudag voru komn-
ar 332 bleikjur á land, flestar 1-2
pund og þær stærstu 4-5 pund.
Heldur minna er þó af bleikju í
ánni en í fyrra, en þó hafa menn
að undanförnu verið að fá góða
veiði, m.a. á Birgiseyrum, í Ármót-
um og víðar.
Rangárnar eru komnar yfir 1000
laxa, í gærdag voru komnir 1020
á land, 650 úr Ytri-Rangá og 390
úr Eystri-Rangá. Ágústmánuður
hefur verið sterkur í ytri ánni.
Um 150 laxar munu komnir úr
Brynjudalsá. Þar hafa verið gerðar
lagfæringar á báðum laxastigum.
Að sögn Friðriks Brekkan leigu-
taka eru menn sáttir við útkomuna
og er vonast til þess að fram-
kvæmdirnar skili sér í enn betri
veiði.
Afangakerfi tekið upp í Svíþjóð
Arangnr nem-
enda stórbatnaði
eftir breytingu
Þorlákur Helgason
0 RANGUR nemenda
ASkiljeboskólans í
Vesterás í Svíþjóð
1 í samræmdum
prófum í stærðfræði og
ensku hefur tekið stökk
upp á við eftir að áfanga-
kerfi hefur verið við lýði
þar sl. tvö ár. Ráðgjafi við
skólann á fyrstu skrefum
þess til áfangakerfis var
Þorlákur Helgason, sem nú
er búsettur í Svíþjóð. Sam-
kvæmt sænskum lögum
frá 1995 eiga allir fram-
haldsskólar að taka upp
einhvers konar áfanga-
kerfi, sem Þorlákur segir
að geti þýtt allt frá því að
skipta námsefni upp í
áfanga upp í að hafa enga
bekki. „í nýjum námskrám
bæði fyrir grunn- og fram-
haldsskólann kemur fram að
áherslan eigi að vera á nemand-
ann; að hann sé í fyrirrúmi. Þetta
þýðir að sinna eigi öllum á því
þroska- og hæfileikastigi sem þeir
eru staddir á. Aðéins Skiljebóskól-
inn hefur tekið upp áfangakerfi
eins og íslendingar þekkja það og
árangurinn lætur ekki á sér
standa," sagði Þorlákur.
- Hver var útkoman?
„Áður en áfangakerfið var tek-
ið upp var skólinn í neðsta sæti
af tólf gagnfræðaskólum í Vást-
erás í ensku en er nú á tveimur
árum kominn upp í annað sæti. I
stærðfræði, sem er tvískipt, fór
hann annars vegar úr 11. sæti í
1. sæti og hins vegar úr 6. sæti í
1. sæti. Arangurinn varð ekki eins
góður í sænsku þar sem skólinn
fór úr 12. sæti í það níunda.
Ástæðuna má e.t.v. rekja til þess
að margir innflytjendur búa í
hverfinu sem hafa ekki vald á
málinu.“
- Hver er talin helsta ástæða
þessarar kúvendingar?
„Menn vita ekki nákvæmiega
hver skýringin er. Skólinn í Vast-
erás er mér vitanlega fyrsti grunn-
skólinn á Norðurlöndum sem
skellir sér beint í áfangakerfi með
þrjá efstu bekkina og því er erfitt
að draga endanlegar ályktanir.
Eg tel þó að nokkrir meginþættir
fari saman í skólanum í Vásterás
og þeim framhaldsskólum hér í
Svíþjóð sem hafa reynt áfanga-
kerfið.
Nemendur velja áfanga og
námshraða í samræmi við getu
og áhuga. Eg legg mikla áherslu
á að nemendur geti hverju sinni
haft a.m.k. einn áfanga í náminu
sem þeir hafa algjörlega valið
sjálfir. Hver nemandi hefur eigin
námsáætlun sem er í raun náms-
samningur milli nemanda og skól-
ans. Markmiðin eru
sjáanleg því skólaárinu
er skipt upp í námsann-
ir eða lotur. Að lokinni
hverri önn fær nemandi
skriflega umsögn í
hverju fagi og nemendur og for-
ráðamenn sjá glöggt hvernig stað-
an er.“
- Hvernig kom það til að þú
fórst að vinna að þessum málum?
„Þegar ég vann í menntamála-
ráðuneytinu fyrir fjórum árum
voru fyrstu hópar Svra að koma
til landsins og kynna sér áfanga-
kerfíð. í kjölfar þess var ég beðinn
um að koma utan og halda fyrir-
lestra og starfsdaga. Það endaði
með að ég hætti í ráðuneytinu og
sneri mér alfarið að þessu auk
þess sem ég sá að við gætum einn-
► Þorlákur Helgason fæddist í
Reykjavík 1948, varð stúdent
frá MR 1969, fil.kand. í félags-
fræði og haggreinum frá Upp-
salaháskóla 1973 og stundaði
framhaldsnám i Svíþjóð. Hann
hefur starfað sem kennari, var
aðstoðarskólameistari og
skólameistari við Fjölbrauta-
skólann á Selfossi. Hann hefur
unnið sem blaðamaður og fyrir
Ríkisútvarpið. 1990-95 starfaði
hann í utanríkisráðuneyti og
menntamálaráðuneyti. Frá
1993 hefur hann verið ráðgjafi
Samtaka sveitarfélaga í Sví-
þjóð um áfangavæðingu fram-
haldsskóla og sjálfstætt starf-
andi sérfræðingur í Svíþjóð frá
maí 1995. Hann sljórnar nú
viðamiklu skólaverkefni fyrir
dönsku neytendastofnunina.
Sambýliskona hans er Krist-
jana Sigmundsdóttir félags-
ráðgjafi. Þorlákur á eina dótt-
ur úr fyrra hjónabandi og
þrjár stjúpdætur.
ig komið upp stundatöfluhugbún-
aði. Ég hvatti því íslendinga til
að flytja hugbúnaðinn út og nú
er svo komið að eitt stærsta tölvu-
fyrirtæki í Svíþjóð, VM-Data, er
að hefja markaðssetningu á hug-
búnaði frá EJS.“
- Hefurðu verið ráðgjafi víðar?
„Já, ég vann ásamt fyrrverandi
fræðslustjóra í Vásterás að for-
skrift áfangakerfis í Oxelösund-
skóla, sem er bæði gagnfræða-
og framhaldsskóli. Fyrst var
áfangavætt á framhaldsskólastig-
inu en frá og með næsta skólaári
bætist gagnfræðastigið við. Skól-
inn óskaði eftir því að verða sýnis-
skóli fyrir nýja kerfið sem EJS
bjó til, enda er starfsemi hans
mjög fjölbreytt og flókin, sem
reynir á alla þætti
stundatöflugerðar.
Einnig hef ég verið ráð-
gjafi fyrir skólayfirvöld
í Uppsölum, en þar hef
ég lagt til að „íslenska“
áfangakerfíð verði reynt í einum
skóla, áður en því verður komið á
af alvöru í öilum skólum. Þá hef
ég unnið mikið fyrir samtök sveit-
arfélaga í Svíþjóð, en sveitarfélög-
in eru allsráðandi um fram-
kvæmdina. Fleiri skólar eru á döf-
inni.“
- Hafa Svíar eingöngu leitað
til íslands sem fyrirmyndar?
„Þegar fyrstu drögin eru skoð-
uð sést að ísland er fyrst og fremst
fyrirmynd, en þeir hafa einnig
skoðað kerfín í Finnlandi og
Bandaríkjunum."
Skólinn fór
úr tólfta sæti
í annað