Morgunblaðið - 09.11.1996, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
ELÍAS Björnsson, formaður Jötuns í Vestmannaeyjum, hefur sótt þing SSí um árabil.
Orðið ólíðandi hvernig
farið er með auðlindina
Arthur Bogason, formaður
Landssambands smábátaeigenda
Veiðileyfagjald til
eflingar strand-
veiðum og byggðum
Aukinn skattur kemur
ekki til greina
„VERÐMYNDUN á fiski og
kvótabraskið sem við köllum svo
hafa verið helztu mál þessa þings.
Það er orðið ólíðandi í lýðræðis-
þjóðfélagi hvernig farið er með
þessa sameiginlegu auðlind okkar
allra. Andstaðan við þetta er ekki
bara hjá okkur forystumönnum
sjómanna. Undiraldan í þjóðfélag-
inu vex stöðugt. Ég hef orðið mjög
var við þessa undiröldu hjá físk-
verkafólki, til dæmis austur á
fjörðum. Verðmyndunin og kvóta-
braskið er það, sem fólkið getur
ekki fellt sig við. Þá erum við
mjög harðir gegn því að leyft verði
að veðsetja aflaheimildir. Kjara-
samningar eru framundan um ára-
mótin og þá verða þessi mál þar
efst á baugi,“ sagði Sævar Gunn-
arsson, formaður SSÍ í samtali við
Morgunblaðið við lok 20. þings
sambandsins í gær.
Þingið samþykkti í gær ályktan-
ir um öryggis- og tryggingamál,
en áður höfðu ályktanir um físk-
veiðistjórnun verið afgreiddar.
Aðbúnaður um borð í fískiskipum
og löng útivist við veiðar á fjarlæg-
um miðum var mikið rætt á þing-
inu. Samþykkt var ályktun þess
efnis að skorað var á félagsmála-
ráðherra að láta nú þegar fara
fram könnun á því hvaða áhrif
Formaður SSÍ
segir að taka
verði á kvóta-
braskinu og verð-
myndun á fiski
löng útivist hefur á sálarlíf þeirra
sjómanna, sem stunda veiðar utan
lögsögu íslands, andlegt og líkam-
legt þrek þeirra og fjölskyldna
þeirra.
Reglugerð um aðbúnað um
borð verði endurskoðuð
Þá var samþykkt ályktun þess
efnis að þegar verði endurskoðuð
reglugerð um vistarverur, öryggi
og aðbúnað í vinnu- og vinnslurými
fískiskipa til að tryggja sjómönnum
sem stunda veiðar á úthöfunum
mannsæmandi aðstöðu um borð.
Loks var bent á mikilvægi Slysa-
vamaskóla sjómanna og þess kraf-
izt að opinberar fjárveitingar tii
skólans verði auknar, svo hann
geti betur sinnt hlutverki sínu.
Til háborinnar
skammar
„Öryggis- og tryggingamál
voru einnig mikið rædd á þinginu.
Þar þarf víða að taka á, einkum
þó í sambandi við upphæðir bóta
fyrir slys eða óhöpp. Þær upphæð-
ir, sem nú eru greiddar, eru svo
lágar að til háborinnar skammar
er,“ segir Sævar.
Samingsumboðs vegna
kjarasamninga óskað
Kjarasamningar við útgerðina
eru nú framundan. Mun SSÍ fara
með samningsumboð sjómennafé-
laganna eins og í undanförnum
samningum? „Við breyttum lögum
sambandsins í tengslum við lögin
um stéttarfélög og vinnudeilur frá
því í vor. í kjölfar þess mun ég
strax senda út bréf til aðildarfé-
laga SSÍ og leita eftir því að fá
umboð þeirra til samninga. Ég
geri ekki ráð fyrir öðru en Sjó-
mannasambandinu verði falið
þetta umboð fyrir mikinn meiri-
hluta félaganna eins og verið hef-
ur undanfarin ár.
Þingið hefur verið mjög starfs-
samt og málin mjög vel unnin. Það
hefur verið mikil samstaða og
minni spenna en stundum áður.
Þetta var því mjög gott þing og
ég vil færa starfsmönnum þingsins
og þingfulltrúum þakkir fyrir góð
vinnubrögð," segir Sævar Gunn-
arsson.
„VEIÐILEYFAGJALD gæti ég
hugsað mér til að efla strandveiðar
með þeim hætti að gjald þetta yrði
notað til kaupa á aflaheimildum,
sem settar yrðu í jöfnunarsjóð og
skip undir tiltekinni stærð fengju
til dæmis að veiða úr. Þetta yrðu
ekki framseljanlegar eða millifær-
anlegar aflaheimildir, heldur yrði
þetta pottur, sem fyrirfram skil-
greindur floti undir ákveðnum
stærðarmörkum, hefði aðgang að,“
sagði Arthur Bogason, formaður
Landssambands smábátaeigenda í
samtali við Morgunblaðið í gær,
þegar hann var spurður nánar út
í hugmyndir sínar um hugsanlegan
auðlindaskatt, sem hann minntist
á í setningarræðu sinni á aðalfundi
LS í fyrradag.
Að sögn Arthurs myndi þessi
hugsanlegi skilgreindi strandveiði-
floti landa afla sínum til land-
vinnslunnar. „Þetta er hugdetta,
sem ég hef fengið, en ég vil að
það komi skýrt fram að ég hafna
auðlindaskatti að óbreyttri fisk-
veiðistjórnun enda myndi þetta
hafa í för með sér breytingu á fisk-
veiðistjórnuninni að því leyti að
farið yrði að versla með aflaheim-
ildir til þess að setja í pott handa
sérstökum hluta flotans.“
Stofnun samtaka
strandveiðimanna
Fulltrúar á aðalfundi Landssam-
bands smábátaeigenda, sem lauk
í gær, þökkuðu því, sem áunnist
hefði varðandi stofnun samtaka
strandveiðimanna við Norður-Atl-
antshaf og beindu þeir þeim til-
mælum til stjórnar LS að þetta
verði eitt af forgangsverkefnum á
næstu mánuðum, en á síðasta
landsfundi smábátaeigenda var
samþykkt tillaga þess efnis að LS
hefði forgöngu og frumkvæði að
því að stofna samtök strandveiði-
manna við Norður-Atlantshaf. Art-
hur sagðist telja afar brýnt að slík
samtök myndist svo að sem breið-
astur grundvöllur skapaðist fyrir
réttindabaráttu strandveiðanna
ásamt því að slík samtök geti veitt
svokölluðum umhverfissamtökum
harðvítuga mótspyrnu. „Baráttu-
aðferðir hinna svokölluðu umhverf-
issamtaka, sem eiga sér raunveru-
lega það lokatakmark að stöðva
og banna allar veiðar, breytast og
ekkert er hættulegra en mærðar-
legur málflutningur þeirra þar sem
þau hafa náð að læða sér inn,
bæði á alþjóðavettvangi sem í
minnstu héraðsstjórnum, þar sem
ákvarðanir eru teknar um fisk-
veiðimál.“
Arthur sagðist undanfama mán-
uði hafa unnið að undirbúningi
máls þessa, en hvorki sé um ein-
falt né fljótafgreitt mál að ræða.
Bæði væru fjarlægðir miklar þrátt
fyrir allt tal um síminnkandi heim
og félagsstarf starfsbræðra ákaf-
lega misöflugt. „Þannig er t.d. því
miður svo að mest allt starf
Strandveiðimannafélags Ný-
fundnalands hefur legið niðri um
nokkurn tíma og ekki auðséð
hvernig það félag verður vakið til
lífsins. Á Nýfundnalandi vegur það
upp á móti að sjálfur sjávarútvegs-
ráðherrann, John Efford, er ein-
dreginn stuðningsmaður hug-
myndarinnar og hefur fyrir
skömmu ritað mér bréf sem í raun-
inni er ekkert annað en hvatning
til verka á þessu sviði. Hann lítur
raunar svo á að stofnun samtak-
anna sé lífsnauðsynleg til bjargar
þróttmiklum strandveiðum í norð-
urhöfum," sagði Arthur.
Á hinn bóginn mótmælti fundur-
inn harðlega þeim hugmyndum,
sem fram hafa komið um að leggja
á auknar álögur á sjávarútveginn
í formi auðlindaskatts. Ekki komi
til greina að skattleggja þessa at-
vinnugrein, sem afkoma þjóðarinn-
ar byggist á, umfram aðrar at- }
vinnugreinar. „Þegar hafa verið
lagðar óeðlilegar álögur á sjávarút-
veginn í formi hinna ýmsu þjón-
ustugjalda auk þess sem nú hefur
fimm milljarða skuldum þjóðarinn-
ar verið velt yfir á greinina með
því að koma Þróunarsjóði á okkar
herðar. Eins og allir vita er Þróun-
arsjóður sjávarútvegsins að miklu |
leyti uppsafnaðar ábyrgðir og
skuldir ríkissjóðs sem orðið hafa
til með óarðbærum fjárfestingum »
um margra ára skeið. Fundurinn
hafnar því alfarið öllum hugmynd-
um um nýjar álögur í formi auð-
lindaskatts enda eru þessar hug-
myndir komnar frá ýmsum hæst-
launuðu mönnum þjóðarinnar sem
leita að einhveijum til að greiða
skattana. Að þeirra áliti eru það
við, sem skulum fá þann kross að }
bera,“ segir í ályktun sem sam- |
þykkt var með öllum greiddum .
atkvæðum.
Hugmyndir eru uppi um að þau
íslensku skip, sem koma til með
að fá veiðiheimildir úr úthafsveið-
ikvótum, skili að hluta til veiði-
heimildum innan íslensku lögsög-
unnar. Þetta kom fram í svari
Þorsteins Pálssonar, sjávarútvegs-
ráðherra, við fyrirspurn um þetta |
efni á aðalfundinum. Þorsteinn
sagði að auðvitað væri á þessari
stundu enn ekki útséð með hvernig }
frumvarpi um úthafsveiðar lyktaði
á Alþingi, en svo virtist, þegar
frumvarpið var í smíðum, að nokk-
uð góð sátt hafi verið um að eðli-
legt væri að skip, sem fengju út-
hlutuðum veiðiheimildum í úthaf-
inu, yrði á móti gert að skila til
baka veiðiheimildum í ákveðnum
hlutföllum í veiðiheimildakerfinu |
innan lögsögunnar. Þessi hlutföll
yrðu án efa mismunandi eftir því
hvar menn væru að veiða auk þess I
sem það yrði háð mati á hveijum
tíma hversu langt yrði gengið í
þessu efni.
Arthur Bogason sagði að sér
fyndist fullkomlega eðlilegt að þær
veiðiheimildir, sem skilað yrði inn
með þessum hætti með tilurð nýrra
laga um úthafsveiðar, rynnu í sam-
eiginlegan pott strandveiðibáta og
skipa.
LÍÚ sýnir viðbrögð
skapstyggs unglings
Að mati Amar Pálssonar, fram-
kvæmdastjóra Landssambands
smábátaeigenda, hafa útgerðar-
menn farið halloka í auðlindaskatts-
umræðunni, en ýmislegt væri þó
hægt að gera til að bæta þar um.
Ljóst væri að töluverðan tíma tæki
að breyta sjónarmiði almennings
vegna ómarkvissra viðbragða LIÚ
við kröfunni um auðlindaskatt, en
fyrstu viðbrögð útvegsmanna hafi
minnt á viðbrögð skapvonds ungl-
ings þegar ýtt er við honum. Við
frekara áreiti hafi viðbrögðin kom-
ið fram í hroka og á síðustu dögum
hafí orðið vart örvæntingar þegar
gripið hafí verið til þess ráðs að
gera lítið úr þeim, sem væru ann-
arrar skoðunar, samanber ummæli
þess efnis að ömurlegt sé til þess
að vita að síðasta sósíalistann skuli
hafa dagað uppi sem ritstjóri I
Morgunblaðsins.
VILHJÁLMUR Rafnsson læknir og Álfheiður Steinþórsdóttir sálfræðingur
ræddu á þinginu um slysatíðni meðal sjómanna og félagsleg og sálarleg
áhrif langra útivista skipa á sjómenn og fjölskyldur þeirra.