Morgunblaðið - 13.11.1996, Page 22

22 MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Reuter
Eldur í
olíubirgðastöð
SLÖKKVILIÐSMENN reyndu í
gær að slökkva mikla elda sem
loguðu í olíubirgðastöð i einni
af útborgum Mexíkóborgar eftir
að þrír stórir tankar höfðu
sprungið. Verið var að gera við
loka í tönkunum þegar eldur
blossaði upp en ekki er vitað um
örsökina. Ula gekk að slökkva
eldana, enda voru 100.000 föt af
olíu í tönkunum.
Birgðastöðin er í íbúðahverfi
og óttast var að fleiri tankar
myndu springa. Að minnsta kosti
14 manns voru fluttir á sjúkrahús
vegna eldanna og þar af voru
fjórir í lífshættu. 3.000 manns
urðu að flýja heimili sín í grennd-
inni og höfðust við í skólum eða
hjá ættingjum. Nokkrir sneru þó
aftur í hús sín þrátt fyrir hætt-
una á frekari sprengingum þar
sem þeir óttuðust að þjófar létu
greipar sópa um íbúðirnar.
Sjúklingun-
um fjölgar
Washington. Reuter.
UM 100 milljónir Bandaríkja-
manna eru haldnar langvarandi
sjúkdómum, svo sem sykursýki,
lungnakvefi og gigt, og þeim
fjölgar stöðugt, að sögn vísinda-
manna við Kalifomíu-háskóla.
Vísindamennimir áætla að
þessir sjúkdómar kosti þjóðar-
búið 659 milljarða dala, um
43.000 milljarða kr., og segja
að útgjöldin eigi eftir að aukast
í hlutfalli við fjölgun aldraðra.
Átök milli Serba
o g múslima í
bosnísku þorpi
Celic. Reuter.
ÁTÖK blossuðu upp milli múslima
og Serba í þorpinu Gajevi í norð-
austurhluta Bosníu í gær. Múslimi
beið bana og tveir Serbar særðust
áður en friðargæsluliði Sameinuðu
þjóðanna tókst að binda enda á
átökin.
Múslimarnir bjuggu í þorpinu
áður en stríðið í Bosníu hófst og
reyndu í gær að snúa þangað aft-
ur. Serbneskir lögreglumenn, vopn-
aðir rifflum, tóku þátt í að hindra
að flóttamennirnir kæmust í þorpið.
Um 600 múslimar, þeirra á með-
al konur og börn, reyndu að fara
inn í þorpið en urðu að flýja undan
300 Serbum, sem eru sagðir hafa
hleypt af byssum og varpað
sprengjum að fólkinu.
Rússneskum og bandarískum
friðargæsluliðum tókst að skilja
hópana að og serbnesku lögreglu-
mennimir voru afvopnaðir, enda
mega þeir ekki bera vopn sam-
kvæmt friðarsamkomulaginu sem
undirritað var í Dayton í Bandaríkj-
unum.
Þorpið er á hlutlausu belti milli
yfírráðasvæða Bosníustjórnar og
Serbneska lýðveldisins.
Múslimarnir sögðu Serbana hafa
átt upptökin en Milenko Karisik,
aðstoðarinnanríkisráðherra Serbn-
eska lýðveldisins, sagði að múslim-
arnir hefðu hafið átökin með því
að skjóta á serbnesku lögreglu-
mennina.
Bosníustjórn
kennt um
Talsmaður Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO, sem stjórnar friðar-
gæslunni, sakaði Bosníustjórn um
að hafa valdið átökunum með því
að senda flóttafólkið til þorpsins án
þess að semja um það áður.
Grunur leikur á að múslimskir
og serbneskir hermenn hafi tekið
þátt í átökunum og bandaríski hers-
höfðinginn Montgomery Meigs, yf-
irmaður hersveita Atlantshafs-
bandalagsins á svæðinu, bað yfír-
menn stjómarhers Bosníu og hers
Bosníu-Serba um að hafa hemil á
mönnum sínum og koma í veg fyr-
ir að slíkt gerðist aftur.
Nokkrar milljónir manna flúðu
heimkynni sín í stríðinu í Bosníu,
sumir til ömggari svæða í landinu
og aðrir til annarra landa. Allt að
250.000 flóttamannanna hafa snúið
aftur en nánast allir þeirra hafa
flust til yfírráðasvæðis eigin þjóðar.
Embættismenn Sameinuðu þjóð-
anna viðurkenna að ekki hafí verið
staðið við ákvæði friðarsamkomu-
lagsins um að flóttafólkið gæti snú-
ið til fyrri heimkynna sinna.
Evrópudómstóllinn úrskurðar að vinnutímatilskipunin gildi í Bretlandi
London. Reuter.
EVRÓPUDÓMSTÓLLINN í Lúxemborg vísaði
í gær frá flestum atriðum í kæm brezkra
stjómvalda vegna samþykktar vinnutímatil-
skipunar Evrópusambandsins, sem takmarkar
vinnuvikuna við 48 stundir. Þetta þýðir að
vinnutímatilskipunin mun að óbreyttu taka
gildi í Bretlandi síðar í mánuðinum, líkt og í
öðmm ESB-ríkjum. Brezka ríkisstjómin hótar
að teíja framgang ríkjaráðstefnu sambands-
ins, verði sáttmálum ESB ekki breytt þannig
að þetta gangi til baka.
Talið er að gildistaka vinnutímatilskipun-
arinnar hinn 23. þessa mánaðar muni hafa
áhrif á 3,8 milljónir Breta, sem vinna lengur
en 48 stundir á viku að meðaltali. Áætlað er
að um 30% launþega í Bretlandi vinni iengur
en 46 stundir á viku, samanborið við 9% í
Frakklandi og 6% í Þýzkalandi.
í tilskipuninni em einnig ákvæði um að laun-
þegar skuli að lágmarki eiga rétt á fjögurra
vikna launuðu leyfí árlega. Bretland er eina
ESB-ríkið, þar sem launþegar eiga engan lög-
verndaðan rétt á launuðu sumarleyfí og talið
er að 2,5 milljónir manna, eða 12% vinnandi
fólks, njóti ekki launaðs leyfis.
í tilskipuninni er aukinheldur kveðið á um
að samfelldur hvíldartími milli vinnudaga skuli
vera ellefu stundir, að einu sinni í viku skuli
menn fá sólarhringshvíld, sem að jafnaði nái
yfir sunnudaginn, og að næturvaktir skuli að
meðaltali vera átta klukkustundir. í tilskipun-
inni eru þó undanþáguákvæði fyrir ýmsar
stéttir og atvinnugreinar.
John Major hefur löngum haldið því fram
að hann hafí náð þeim árangri helztum í Evr-
ópumálum að Bretar séu undanþegnir félags-
málakafla Maastricht-sáttmálans og þar með
evrópsku vinnulöggjöfínni. Vinnutímatilskip-
unin var hins vegar samþykkt sem heilbrigð-
is- og öryggismál í ráðherraráði ESB. Við
atkvæðagreiðslur um slík mál þarf aðeins
aukinn meirihluta til að samþykkja nýjar regl-
ur og Bretar gátu því ekki beitt neitunarvaldi.
Samþykkt sem heilbrigðis-
og öryggismál
Framkvæmdastjórnin — og meirihluti aðild-
arríkja ESB — telur að tilskipunin eigi að gilda
í Bretlandi eins og annars staðar. Bretar segja
tilskipunina aftur á móti ekkert hafa með
heilbrigðis- eða öryggismál að gera og hún
hafi ekki verið samþykkt með lögformlega
réttum hætti.
Evrópudómstóllinn tók hins vegar undir með
framkvæmdastjóminni í öllum atriðum nema
einu; dómurinn sagði að rök vantaði fyrir því
Reuter
JOHN Major ræðir við fréttamenn fyrir framan Downingstræti 10 í gær,
eftir að úrskurður Evrópudómstólsins lá fyrir.
Bretar hóta að tefja
ríkjaráðstefnuna
að það hefði eitthvað með heilbrigði og ör-
yggi að gera að halda sunnudaginn í heiðri
sem hvíldardag. Það ákvæði tilskipunarinnar
þarf því ekki að ganga í gildi í Bretlandi.
John Major sagði í harðri orðasennu við
Tony Blair, leiðtoga Verkamannaflokksins,
þingi í gær að vinnutímatilskipunin myndi
skaða samkeppnishæfni brezks atvinnulífs.
Hann sagðist hafa gert Jacques Santer, for-
seta framkvæmdastjórnar ESB, ljóst að Bret-
ar myndu krefjst breytinga á sáttmálum ESB
þannig að Bretar þyrftu ekki að beygja sig
fyrir tilskipuninni. „Ég mun ekki leyfa að
árangur áralangrar góðrar efnahagsstjómar
verði eyðilagður með reglugerðum frá Bruss-
el,“ sagði forsætisráðherrann. „Ég mun ekki
samþykkja það, sem dómstóllinn hefur úrskurð-
að í dag. Þegar dregur að lokum ríkjaráðstefn-
unnar, mun ég krefjast slíkra breytinga. Ann-
ars mun ríkjaráðstefnunni ekki ljúka.“
Blair gerði lítið úr hótunum Majors og benti
á að ríkjaráðstefnunni myndi ekki ljúka fyrr
en eftir þingkosningar í Bretlandi í maí næst-
komandi, en margt bendir til að íhaldsflokkur-
inn muni tapa þeim kosningum og það komi
því í hlut Verkamannaflokksins að ljúka
samningaviðræðum á ráð- ________
stefnunni.
Þingmenn Verkamanna-
flokksins saka ríkisstjórn
íhaldsflokksins um að ýkja
þau áhrif, sem vinnutímatil-
skipunin muni hafa. Þeir
benda á að launþegar, sem
vinna fúslega yfirvinnu, án
þrýstings frá vinnuveitanda sínum, séu frjáls-
ir að slíku og að einnig séu í tilskipuninni
undanþágur fyrir ákveðnar atvinnugreinar.
Stærsta verkalýðsfélag Bretlands, Unison,
segist munu draga stjómvöld fyrir dómstóla,
hrindi þau vinnutímatilskipuninni ekki í fram-
kvæmd hinn 23. þessa mánaðar.
EVRÓPA%
Leiðtogafundur
16 Mið-Evrópuríkja
Ósætti
um Kosovo
Graz. Reuter.
FUNDI leiðtoga 16 Mið-Evrópuríkja lauk
á laugardag í ósætti, þar sem Albanir lýstu
því yfir að þeir myndu beita sér gegn því
að Júgóslavía fengi aðild að Frumkvæði
Mið-Evrópu (Central European Initiative,
CEI), ef stjórnvöld í Belgrad féllust ekki
á tvíhliða viðræður um málefni Kosovo-
héraðs.
„Við höfum rétt á að hindra aðild þeirra
að CEI,“ sagði Aleksander Meksi, forsæt-
isráðherra Albaníu, á blaðamannafundi í
Graz að loknum tveggja daga löngum
fundahöldum leiðtoganna 16. Albanir saka
Serba - sem ráða lögum og lofum í því
ríki sem enn ber nafn Júgóslavíu - um að
beita Albani í Kosovo-héraðinu síauknu
valdi, en ofbeldi hefur blossað upp aftur
ogaftur á síðustu mánuðum í héraðinu.
í lokaályktun leiðtogafundarins er
Kosovo-málið ekki nefnt á nafn, þar sem
fulltrúar Slóvaka beittu að sögn Meksis
neitunarvaldi til að hindra það.
Frumkvæði Mið-Evrópu eru lausleg sam-
tök 16 ríkja Mið-Evrópu, sem stofnuð voru
árið 1989, og er einróma samþykkis við
sameiginlegar ákvarðanir samtakanna
krafizt.
í ályktuninni, sem samþykkt var á laug-
ardaginn, er lögð áherzla á nauðsyn þess
að efla samstarf innan svæðisins, einkum
á sviði flutninga- og orkumála, baráttu
gegn skipulögðum glæpum og umhverfis-
____________ vernd. En þrátt fyrir að
réttindi minnihlutahópa
virðist hafa verið ofar-
lega á baugi umræðna á
lokuðum fundum þjóð-
arleiðtoganna, virðist
jafnframt hafa gætt mik-
illar andstöðu við að sam-
tökin tækju opinberlega
afstöðu í þessu viðkvæma málefni.
Til stendur, að Júgóslavía verði sautj-
ánda og síðasta ríkið til að gerast aðili að
samtökunum, en Moldóva, sem fékk inn-
göngu um helgina, var það sextánda í röð-
inni. Sljómvöld í Belgrad hafa þó ekki enn
lagt inn formlega aðildarumsókn.