Morgunblaðið - 14.11.1996, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
stjórnbúnaður
Þú finnur j
varla betri j
lausn. í
= HÉÐINN =
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 562 4260
Til varnar Sam-
einuðu þjóðunum
SVANFRÍÐUR Jónasdóttir, hv.
6. þingmaður Norðurlands eystra,
réðst um daginn í þingsölum Al-
þingis allharkalega á Matvæla- og
landbúnaðarstofnun Sameinuðu
þjóðanna, FAO. Vændi hún stofn-
unina m.a. um „hræðsluáróður"
og fyrir að „stilla upp áróðursstöðu
fyrir þá sem vantar vopn gegn
fiskveiðiþjóðum eins og okkur“.
Meinlegar villur
Það sem knýr Svanfríði til gífur-
vrðanna er setning í þingsályktun-
- *
KYNNING í Ingólfsapóteki
í dag, fimmtudaginn 14. nóv., kl. 14-18

VICHY
LABORATOIRES
HEILSULIND HUÐARINNAR

Kaneho
-cngu líkt J
KANEBO
KYNNING
I DAG OPNAR
SNYRTIVÖRUVERSLUNIN
EVITA AÐ NYJU I NYJU
KRINGLUNNI.
SÉRFRÆ.ÐINGUR FRA
KANEBO VERÐUR
A STAÐNUM i
DAG OG Á
MORGUN.
VERIÐ VELKOMIN.
Kaneho
Art through Technology
japaaskar s'nyríívörur
artillögu þar sem vís-
að er til skýrslu FAO
um ástand fiskstofna
og sjávarfangs í heim-
inum. Þingsályktun-
artillagan er um full-
gildingu íslands á
ákvæðum hafréttar-
samnings Sameinuðu
þjóðanna um verndun
deilistofna og víðför-
ulla fiskstofna og
stjómun veiða úr
þeim. Setningin í
þingsályktunartillög-
unni er þessi: „Er nú
svo komið að um 70%
fiskstofna í heiminum
eru fullnýttir, ofnýttir eða að hruni
komnir samkvæmt skýrslu Mat-
væla- og landbúnaðarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna, FAO.“ Við
þennan lestur rann Svanfríði svo
kalt vatn milli skinns og hörunds
að hún ákvað að líta betur á skýrsl-
una.
Þar sem málið er mér að vissu
leyti skylt vil ég gjarnan leiðrétta
meinlegar villur sem koma fram í
þingsályktunartillögunni og mál-
flutningi Svanfríðar. Ég þekki
bærilega til ýmissa skýrslna hjá
stofnunum Sameinuðu þjóðanna,
þ. á m. fiskiskýrslna FAO, en við
þær hef ég m.a. stuðst í kennslu
við Háskóla íslands.
Sé þess nokkur kostur er ávallt
mikilvægt að skoða gögn frá
fyrstu hendi, eins og Svanfríður
gefur í skyn að hún hafi gert.
Ekki síst er þetta mikilvægt þegar
þingmenn eiga í hlut, því ég geri
því skóna að í hinum harða stjórn-
Hilmar J.
Malmquist
málaheimi hagsmuna-
afla steðji að þing-
mönnum alls kyns efni
misjöfn að gæðum.
Það er hins vegar
mjög ámælisvert ef
ekki tekst betur til en
svo, að farið er rangt
með frumgögn og þau
afbökuð, sem hefur
einmitt gerst í þessu
máli. Þetta er afskap-
lega slæmt því að hér
eru til umfjöllunar
grundvallarhagsmun-
ir þjóðarinnar, eins og
þingmenn hafa rétti-
lega bent á. Skal nú
rakið nánar hvar mönnum varð á
í messunni.
Þingsályktunartillagan
Setningin í þingsályktunartil-
lögunni er vægast sagt ónákvæm
þýðing á því sem kemur fram í
Meðhöndlun gagna
úr FAO-skýrslunni,
segir Hilmar J.
Malmquist, er dæmi
um fljótfærni.
Heildsöluverð!
Nærfatasett
95% bómull 5% teyja
kr 890
Litir: Hvítt/perluhvítt
Staerðir: 34 - 38.
(75 - 85) A/B/C
Nýtt kortatímabil
Póstsendum
Opnunartími:
Mán - fös. kl 11 - 18.
Laugard. kl 11 - 14.
cos
Glæsibæ,
sími 588 5575
FAO-skýrslunni, en á bls. 6 stend-
ur m.a.: „í byrjun tíunda áratug-
arins voru u.þ.b. 69% af hefð-
bundnum nytjategundum heims
fullnýttar, ofnýttar, rányrktar eða
að byggjast upp eftir rányrkju.“
Ég vil benda lesendum sérstak-
lega á orðin „hefðbundin“ og
„nytjategundir" og bera þau sam-
an við setninguna í þingsálykt-
unartillögunni.
Á bls. 8 í FAO-skýrslunni kem-
ur fram sundurliðun á þessum 69%
og er tekið skýrt fram að um er
að ræða bæði stofna fisks og skel-
fisks (krabba- og lindýr). Auk
þess er bent á að tölurnar eiga
við um tiltæk gögn, en í mörgum
tilfellum byggist nýting á sjáva-
rauðlindum ekki á neinum hald-
bærum vísindagögnum og því er
oft ekkert vitað um ástand nytja-
stofna. Sundurliðunin á prósent-
unum 69 er eftirfarandi: „44%
voru annaðhvort fullnýttir eða
undir þungri sókn, 16% voru of-
nýttir, 6% voru rányrktir og 3%
voru á hægri uppleið eftir of-
veiði.“ Tekið er fram að undir orð-
takið „fullnýttir eða undir þungri
sókn“ falli þeir stofnar sem nýttir
eru skv. líkönum um hámarks
jafnstöðuafla. Fullyrða má að í dag
ríki einhugur meðal allra helstu
fiskifræðinga hér heima og erlend-
is um að gallar við framkvæmd
veiðistjórnunar skv. þessu líkani
séu óviðunandi og leiði ekki til
sjálfbærrar nýtingar. Til árétting-
ar þessu má t.d. benda á að einn
stærsti þorskstofn í Atlantshafi,
við austanverða strönd Kanada,
hrundi gjörsamlega fyrir skömmu
þrátt fyrir eða öllu heldur vegna
líkansins um hámarks jafnstöðu-
afla. Afbrigði af þessu líkani var
til skamms tíma notað við veiði-
stjórn þorskstofnsins hér heima
eða þar til í óefni var komið og
nýtt, íhaldssamara kerfi og öllu
meira á sjálfbærum nótum var
samþykkt árið 1995.
Svanfríður segist hafa séð setn-
inguna í þingsályktunartillög-
unni ... „ganga aftur og aftur í
ýmsum gögnum og étur þar hver
upp eftir öðrum“. Nú verður Svan-
fríður ekki sökuð um hina slöppu
þýðingu. Það breytir ekki hinu að
Svanfríður heldur áfram að éta
vitleysuna upp, eftir að hafa kynnt
sér FAO-skýrsluna. í ræðu hennar
á Alþingi talar hún um fiskstofna
þegar greinilega er átt bæði við
stofna fisks og skelfisks. Þá lætur
hún þess ógetið að tölurnar eiga
við um tiltæk gögn. Jafnframt
hengir hún á meinta fiskstofna
ýmsar prósentutölur um ástand
þeirra og virðist hún grípa þær
tölur úr lausu lofti. Auk þess túlk-
ar hún ástand meintra fiskstofna
með allt öðrum hætti en FAO.
Svanfríður kemst m.a. að því
að „43% fiskstofna eru fullnýttir,
þannig að um er að ræða sjálf-
bæra nýtingu í jafnvægi." Auk
þess að skilja ekki á milli stofna
fisks og skelfísks gengur túlkun
Svanfríðar á ástandi stofna þvert
gegn áliti FAO um hið sama. Túlk-
un FAO er tvímælalaust í sam-
ræmi við ráðandi skoðanir innan
nútíma fískifræði, sem hafnar
hugtakinu um hámarks jafnstöðu-
afla.
Svanfríður segir einnig að í
FAO-skýrslunni standi: „að 23%
fískstofnanna séu vannýttir og
jafnframt að 9% fískstofnanna séu
ónýttir með öllu.“. Hvergi í skýrsl-
unni er stafkrókur fyrir slíkum
staðhæfíngum.
Það er við hæfí að ljúka skáld-
skaparþætti Svanfríðar með henn-
ar megin niðurstöðu: „75% fisk-
stofnanna í heiminum eru vannýtt-
ir og eðlilega nýttir og 3% að auki
á batavegi, eða að um 80% fisk-
stofna í heiminum eru bara í bæri-
legu lagi, takk fyrir!"
Viðkvæmir
Meðhöndlun gagna úr FAO-
skýrslunni í þingsályktunartillög-
unni og í málflutningi Svanfríðar
eru dæmi um fljótfæmi. Framlag
Svanfríðar í þessu umhverfismáli
er ómálefnalegt og hafí hún lesið
FAO-skýrsluna get ég ómögulega
skilið hvernig hún ruglast á hug-
tökum og hundraðshlutum. Ræða
Svanfríðar á að mínu mati lítið
skylt við þau sjónarmið sem vilja
að maðurinn stígi öllu léttar til jarð-
ar en hann hefur gert hingað til.
Skýrsla FAO er þörf áminning
um að nýting á mörgum helstu
fisk- og skelfiskstofnum heims,
fyrr sem nú, sé hvorki vænleg
fyrir komandi kynslóðir né i góðu
vistfræðilegu samhengi. Rétt er
að taka fram að tölur FAO um
ástand fisk- og skelfiskstofna ná
einungis til fjölda stofna, en ekki
lífþunga þeirra. Enginn sem fylg-
ist með alþjóðaumræðu um um-
hverfismál og sjávarútveg, einkum
á vettvangi vísindarita, ætti að
velkjast í vafa um það, að flestir
stærstu, hefðbundnu nytjafísk-
stofnar heims, þ. á m. þorsk-
stofnar i Atlantshafi, lýsingur,
ýsa, karfi, ansjósa, túnfiskur og
ýmsar flatfiskstegundir hafa verið
ofveiddir og eru í þannig ástandi
nú að þeir skila fæstir langtíma
hámarksafrakstri, sem nútíma
veiðistjórnun stefnir að. íslenski
þorskstofninn fellur hér undir og
ástand hans er það slæmt að hann
á tvímælalaust heima á válista
Alþjóða náttúruverndarsamtak-
anna, IUCN, í flokknum „við-
kvæmur" (vulnerable).
Höfundur er doktor í líffræði.
i*
■3E.
/
Æ
ViénLfmðii rtovLm «
C<k&ltzm:ék cé’finílf
Námskeið í Reiki - Heilun 1og 2
Námskeið í Rciki -Heilun 1 fer fram í Rvík dagana 1ó og 17 Nóv.
Rciki - Heilun 2 fer fram kvöldin 18-19-20 Nóv.
Kennari cr Rafn Sigurbjörnsson Reiki-meistari.
Uppl.og skráning í síma 565 2309 á morgnana og kvöldin.
Er mcð Rciki námskeið í hverjum mánuði.hringdu til að fá uppl.
Huglciðslu og þróunarhringir að hefjast, hafðu samband.