Morgunblaðið - 05.12.1996, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 1996 15
LANDIÐ
Umferðarsál-
fræði í sókn
Borgarnesi - Umferðarsálfræði hef-
ur vaxið fiskur um hiygg erlendis á
undanfömum árum, en hér á landi
er enginn starfandi með þessa sér-
grein að aðalstarfi. Ásþór Ragnars-
son, sálfræðingur í Borgamesi, hefur
lengi kynnt sér þessi fræði eða síðan
hann fluttist til Borgamess 1982.
Hann hefur haldið fyrirlestra um
umferðarsálfræðina og samið
kennslurit fyrir Ökukennarafélag ís-
lands.
Ung grein
„Sem grein innan sálfræðinnar er
umferðarsálfræði afskaplega ung,“
segir Ásþór, „og fer ekki almennilega
af stað fyrr en fyrir um 10 ámm,
þó að gerðar hafi verið ýmsar rann-
sóknir sem tengdust greininni fyrir
allmörgum ámm og sumar jafnvel
fyrir stríð.
Undanfarin ár hef ég töluvert ferð-
ast til útlanda og elt þar uppi ráð-
stefnur í mínu fagi, sem
er skólasálfræði, en síð-
an öðmm þræði ráð-
stefnur sem hafa fjallað
um umferðarsálfræði
sem hefur verið áhuga-
mál hjá mér,“ segir Ás-
þór. „I umferðarsálfræð-
inni er verið að skoða
mannlega þáttinn í um-
ferðinni og rannsóknir
sýna að 85 til 95% um-
ferðarslysa verða vegna
mannlegra þátta.“
Áhugaverðar
rannsóknir
„Það væri mjög áhuga-
vert að gera rannsóknir
hérlendis á þessu sviði og
ég hef, ásamt Kjartani Þórðarsyni
fulltrúa, töluvert rætt um og kannað
möguleika á slíku. Meðal annars emm
við að athuga rannsóknir á þeim slysa-
skýrslum sem nú liggja fyrir. En hér
em að mínu mati kjöraðstæður til
slíkra rannsókna. Kemur þar til mjög
góð skráning umferðarslysa miðað við
það sem gerist hjá öðmm þjóðum."
Frumkvæðið hjá ökukennurum
„Ökukennarafélag íslands tók það
upp hjá sér að reyna að efla fræðslu
ökunema, ekki einungis á byqunar-
stiginu, heldur einnig á framhaldsstig-
inu, sem kallað hefur verið meirapróf-
ið. Fyrir þá sem vom að afla sér auk-
inna ökuréttinda var á sínum tíma
ekki til neitt námsefni á þessu sviði
og ákvað Ökukennarafélag íslands að
bæta úr þessum skorti í samvinnu við
fleiri aðila. Ur varð að við Kjartan
Þórðarson kennari og núverandi full-
trúi hjá Umferðarráði tókum saman
rit um umferðarsálfræðið fyrir Öku-
kennarafélag íslands. Mér hefur alltaf
fundist það dálítið sérstakt að það
hafí verið félag ökukennara sem hafði
fmmkvæði í þessu máli. Ég hef kennt
umrætt rit á meiraprófsnámskeiðum
hér í Borgamesi og einnig við Kenn-
araháskólann þar sem kennsla í öku-
kennaranámi hefur farið fram á síð-
ustu árum.“
Að sögn Ásþórs Ragnarssonar
urðu ökukennarar varir við þá stað-
reynd að þeir næðu ekki til sumra
ökunemanna og að þeir næðu ekki
að breyta hugsunarhætti þeirra.
Margir nemanna vildu bara fá öku-
prófið sem allra fyrst án þess að
læra nokkuð að ráði eða breyta hugs-
unarhætti sínum eða venjum. I fram-
haldi af því hafl Ökukennarafélagið
haft samband við hann og beðið
hann um að fjalla um persónuleikann
og viðhorf og venjur ökumanna.
íslenskar rannsóknir
nauðsynlegar
Kvaðst Ásþór hafa átt mjög gott
samstarf við Umferðarráð og nokkr-
um sinnum verið fulltrúi þess á ýms-
um ráðstefnum. Umferðarráð hefði
m.a. komið að útgáfu umferðarsál-
fræðiritsins á sínum tíma. Þá kvaðst
Ásþór hafa verið fulltrúi trygginga-
félagsins Sjóvár-Almennra á ráð-
stefnu um umferðar-
sálfræði og samgöngur
sem haldin var á Spáni
sl. vor. Á þeirri ráð-
stefnu hafí verið haldin
um 250 erindi um um-
ferðarmál. Margt hafi
verið mjög framandi og
ólíkt umferðarháttum
hérlendis, eins og ýmis
vandamál í umferðinni
á Indiandi. En þar
ægir saman bílum, fíl-
um, hestvögnum og
gangandi fólki. Annað
rannsóknarefni hafi
staðið okkur nær. Þar
hafí rannsóknir Finna
um margt verið fróð-
legar og margt úr þeim
væri hugsanlega vel nýtanlegt hér-
lendis. En frumlegustu rannsóknina
hafí japanskur vísindamaður verið
með. Sagði Ásþór að rannsókn hans
gæti allt að því flokkast undir heimil-
isiðnað, því hún hafí verið þannig
framkvæmd en Japaninn hafí staðið
einn fyrir henni. Rannsókn þessa
Japana hafi kannski verið merkileg-
ust fyrir það hversu einföld hún var
og auðveld í framkvæmd. í stuttu
máli hafí Japaninn sett upp nokkrar
myndbandstökuvélar í glugga í íbúð
sinni. Með þeim hafi hann síðan
myndað atferli foreldra sem komu
akandi með börn sín á leikskóla rétt
hjá heimili vísindamannsins. Rann-
sóknin hafl staðið yfir í 39 daga og
meðal annars tekið til þess hvort
ýmis hegðan fólksins væri reglu-
bundin eða tilviljanakennd og hvort
um góðar eða slæmar venjur væri
að ræða. Sagði Ásþór að þessi jap-
anski vísindamaður hafí sýnt þarna
og sannað að gera mætti nokkuð
ýtarlegar rannsóknir á sára einfaldan
og ódýran hátt. Hann sagði að auð-
vitað þyrfti að gera ýmsar rannsókn-
ir tengdar umferðarsálfræðinni hér-
lendis ef vel ætti að vera. Vonandi
yrðu einhveijirtil þess að hrinda slíku
í framkvæmd, viljinn og getan væri
örugglega fyrir hendi en fjármagnið
vantaði.
Ásþór Ragnarsson
- sálfræðingur.
NÝJA hjúkrunarheimilið á Höfn. Morgunbiaðið/stefán óiafsson
Nýtt hjúkrunarheimili
Skjólgarðs vígt á Höfn
Höfn - Nýtt hjúkrunarheimili Skjól-
garðs var vígt á Höfn fimmtudaginn
28. nóvember sl. Byggingu þess var
að mestu lokið upp úr miðju ári og
flutt var inn fyrir um fímm vikum.
Þar með hefur verið bætt úr brýnni
þörf því um langt skeið hafa vist-
menn og starfsfólk búið við mikil
þrengsli í hjúkrunardeild sem rekin
hefur verið innan Skjólgarðs, heim-
ilis aldraðra í Austur-Skaftafells-
sýslu sem tekið var í notkun fyrir
réttum 22 árum.
Á sínum tíma hafði verið teiknuð
viðbygging við heilsugæslustöðina á
Höfn er rúma skyldi hjúkrunardeild.
Hætt var við að byggja eftir þeirri
teikningu og að frumkvæði heima-
manna hafist handa við endurhönnun
hússins árið 1987. í apríl 1993 gerðu
sveitarfélögin í Austur-Skaftafells-
sýslu og ríkisvaidið með sér samning
um byggingu nýs hjúkrunarheimilis.
Skóflustunga var tekin í október
sama ár. Þetta var tímamótasamn-
GUÐRÚN Júlía Jónsdóttir,
hjúkrunarforstjóri, Stur-
laugur Þorsteinsson, bæjar-
stjóri og Anna Sigurðardótt-
ir, forstöðumaður Skjól-
garðs á gangi hins nýja
hjúkrunarheimilis.
ingur að því leyti að þar var kveðið
á um verklok, ekki einungis hvenær
hafist skyldi handa. Til að flýta fram-
kvæmdum lánuðu sveitarfélögin
framlag ríkisins að hluta en þetta
fjármagn er endurgreitt á árunum
1996 og 1997. Greiðir ríkið 85%
kostnaðar og sveitarfélögin 15%.
Áætlaður heildarkostnaður við
þennan 1. áfanga sem er um 1.000
fm er um 125 milljónir. Kím arkitekt-
ar, Homfírðingarnir Ámi og Sigur-
bjöm Kjartanssynir teiknuðu húsið
og verktaki var Hilmar Hafsteinsson.
Er húsið hið vistlegasta í alla staði
og fer vel um vistmenn og starfs-
fólk. Fjölmenni var við vígsluna en
vegna veðurs komst heilbrigðisráð-
herra ekki til Hafriar. Flutt vom fjöl-
mörg ávörp og bámst heimilinu
margar veglegar gjafir. Var eftir-
tektarvert hve konur vom margar í
hópi ræðumanna en þær hafa sýnt
heilbrigðismálum mikinn áhuga og
skilning.
Þemavika 1 grunnskólanum á Reyðarfirði
Líf o g fjör
í banda-
rískri viku
Reyðarfjörður - Það er ávallt eft-
irvænting í hjörtum nemenda þeg-
ar þemavikan nálgast. Hvert verð-
ur efnið i ár? Hverjir koma í heim-
sókn? o.fl. Eitt er víst að það er
ekki heimalærdómur þá vikuna,
nemendur vinna í öðrum hópum
og við annars konar verkefni en
dags daglega og það er alltént
hvíld frá óbifanlegri stundaskrá
vetrarins.
Að þessu sinni urðu Bandaríki
Norður-Ameríku fyrir valinu.
Nemendum frá 5.-7. bekk var
skipt í hópa og mismunandi verk-
efni á hverjum degi. Verkefnin
voru fimm: Hannyrðir (bútasaum-
ur, perlubönd, tágakörfur), mynd-
list (landslag, auglýsingaspjöld,
klippimyndir o.fl.), saga og landa-
Morgunblaðið/Hallfríður
NEMENDUR með höfuðskraut fyrir framan stóra
kortið af Bandaríkjunum.
fræði (fræðsla og dregill með
helstu minnisvörðum), matargerð
(Dallaskökur, bananasplit, nagga-
réttur o.fl.) og íþróttir (körfu-
bolti, ruðningur, hornabolti o.fl.).
Yngri nemendur lærðu um sög-
una o g landið en auk þess lærðu
þau meðal annars um dýr sem þau
mótuðu í trölladeig og máluðu og
settu í stór fenjasvæði sem kenn-
arararnir aðstoðuðu nemendur
við að búa til. Tveir gestir komu
í heimsókn: Daði Páll Þorvaldsson,
sem hefur verið skiptinemi í Hous-
ton í Texas, kom og sagði nemend-
um frá því hvernig það gengi fyr-
ir sig og hvernig lífið væri og
bandaríski körfuboltaspilarinn
Sahit kom og leiðbeindi í körfu-
bolta og spjallaði við nemendur.
Fci5uc 2 0 0 0 gefur
þ é c infernetib
Samskipti Islands við umheiminn eru mikilvægur þáttur I því að kynna landið sem
fyrirmynd friðar og hreinnar náttúru. Þess vegna gefur Friður 2000 öllum félagsmönnum
tölvupósthólf og aðgang að internetinu. Vanti þig tölvuna þá getum við útvegað Pentium
tölvur é góðum kjörum. Þú færð einnig allt að 73% ódýrari símtöl til útlanda, alþjóðlega
neyðartryggingu og ýmis önnur fríðindi þegar þú gerist félagi Friðar 2000. cE
Hringdu núna og þú færð geisladiskasett að gjöf meðan birgðir endast
Friður 2000, Ingólfsstræti 5, Reykjavík, sími 552 2000, www.peace.is/2000