Morgunblaðið - 05.12.1996, Qupperneq 24

24 FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 1996
ERLEIUT
MORGUNBLAÐIÐ
Leiðtogafundur ESB í Dublin í næstu viku
Bretar halda fast
í neitunarvaldið
Brussel, París, London. Reuter.
BRETLAND hyggst hindra fram-
gang tillagna, sem hafa þau áhrif
að neitunarvald einstakra ríkja
Evrópusambandsins veikist, á leið-
togafundi ESB í Dublin í næstu
viku. David Davis, aðalsamninga-
maður Breta á ríkjaráðstefnu sam-
bandsins, segir að Bretar geri ráð
fyrir að írska ríkisstjórnin, sem
situr nú í forsæti ráðherraráðs
ESB, muni leggja fram „miðstýr-
ingar- og samrunaplagg" á fundin-
um.
Samstaða er meðal allra ríkja á
ríkjaráðstefnunni nema Bretlands
um að fækka verði þeim málaflokk-
um, þar sem krafizt er samhljóða
samþykkis allra aðildarríkja. Þorri
aðildarríkja telur að beita verði
atkvæðagreiðslum í ráðherraráð-
inu í auknum mæli, ella verði það
nánast óstarfhæft er aðildarríkjum
ESB fjölgi.
Bretar standa hins vegar fast á
sínu. „Við munum ekki undir nein-
um kringumstæðum samþykkja að
dregið verði úr neitunarvaldi eða
það útþynnt," sagði Davis á fundi
með brezkri þingnefnd á þriðjudag.
Deilt um neitunarvald, stærð
framkvæmdastjórnarinnar og
sveigjanlegan samruna
Leiðtogafundur ESB í Flórens
síðastliðið sumar fól írlandi að
leggja fram drög að endurskoðuð-
um stofnsáttmála á fundinum í
Dublin. Þrátt fyrir spádóm Davis
um „miðstýringar- og samruna-
plagg“ er búizt við að ekki verði
tekið á helztu deilumálunum á
ríkjaráðstefnunni í drögum írsku
stjórnarinnar, heldur lagt fram
uppkast að lagatexta um þau atr-
iði, sem almenn samstaða er um.
Helztu deilumálin eru, auk
neitunarvaldsins, fjöldi fram-
kvæmdastjórnarmanna og „sveigj-
anleikagreinin" svokallaða.
Mörg ríki ESB vilja fækka í fram-
kvæmdastjórninni og afnema þá
reglu að einn maður frá sérhveiju
aðildarríki sitji í stjórninni og tveir
frá stærri ríkjum. Með sama áfram-
haldi verði framkvæmdastjómin of
fjölmenn. Ekki sé hægt að skipta
málaflokkum endalaust á milli æ
fleiri framkvæmdastjórnarmanna.
Sum smærri ríkin telja þessar tillög-
ur munu draga úr áhrifum sínum.
Þá vilja Þýzkaland og Frakkland
að sett verði í sáttmála ESB klausa
um „sveigjanlega samrunaþróun",
þ.e. að sum ríki geti haldið áfram
á braut samruna, þótt önnur vilji
ekki fylgja þeim. Þetta er nú þegar
raunin í sumum málum, t.d. standa
sum aðildarríki ESB utan Scheng-
en-vegabréfasamkomulagsins og
tvö ríki hafa fengið undanþágu frá
þátttöku í væntanlegu myntbanda-
lagi. Bretar eru hins vegar ekki
hrifnir af „sveigjanleikagrein“, þar
sem þeir telja að með slíku væri
óbeint verið að afnema neitunarvald
einstakra ríkja í ýmsum málum.
Önnur ríki telja að slík samnings-
grein skapi hættu á að til verði
„harður kjarni" nokkurra aðildar-
ríkja, sem geti haft önnur útundan
í ýmsu samstarfi.
Stilla saman strengi
Helmut Kohl, kanzlari Þýzka-
lands, og Jacques Chirac, forseti
Frakklands, hafa hitzt á tveimur
óformlegum fundum undanfarið til
að stilla saman strengi sína fyrir
leiðtogafundinn. Eitt umræðuefni
þeirra var stöðugleikasáttmálinn
svokallaði, sem tryggja á trúverðug-
leika hinnar nýju Evrópumyntar.
Major vísar
blaðafréttum á bug
Ætlar ekki
að útiloka
EMU-aðild
London. Reuter.
JOHN Major, forsætisráðherra
Bretlands, vísar á bug fréttum
þarlendra blaða, m.a. The Daily
Telegraph og Financial Times, um
að hann hygðist á næstu mánuðum
gefa yfirlýsingar, sem svo gott
sem útilokuðu aðild Bretlands að
Efnahags- og myntbandalagi Evr-
ópu ,(EMU).
„Ég hef lesið fréttir í fjölmiðlun-
um síðastliðna daga og flestar
verðskulda þær Booker-verðlaunin
fyrir skáldskap,“ sagði Major.
Major hefur reynt að sætta and-
stæðar fylkingar innan íhalds-
flokksins með því að „bíða og sjá“
hvernig undirbúningi EMU vindur
fram. Hann ítrekaði í fyrirspurna-
tíma í þinginu á þriðjudag að þessi
stefna væri óbreytt og að ríkis-
stjóm hans myndi ekki taka
ákvörðun af eða á fyrir þingkosn-
ingarnar, sem verða haldnar eigi
síðar en í maí 1997.
Major benti á að Kenneth
Clarke fjármálaráðherra hefði fyrr
í vikunni fengið staðfest hjá ráð-
herrum annarra ESB-ríkja að
ákvæði væntanlegs stöðugmála-
sáttmála EMU-ríkjanna tæki ekki
til Breta, hvað snerti fjárlagahalla
og sektir við honum, stæðu þeir
utan EMU.
Þægileg löt
á þína
krakka
BARNASTIGUR
BRUM’S 0-14 SÍÐAN 1955
-
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 8 SÍMI 552 1461
Reuter
PJIXÍIIUML
OOWNWITH
MIUTARISM
Reuter
NAMSMENN frá Búrma mótmæla við sendiráð landsins í Tókýó
og lýsa yfir stuðningi við stúdentamótmælin í Rangoon.
Suu Kyi bannað að fara af heimili sínu
„Olöglegri frelsis-
sviptmgu“ mótmælt
Rangoon. Reuter.
AUNG San Suu Kyi, stjórnarand-
stöðuleiðtogi í Búrma, mótmælti í
gær þeirri ákvörðun herforingja-
stjórnarinnar að banna henni að
fara af heimili sínu í Rangoon
vegna mótmæla námsmanna í
borginni.
Herforingjastjórnin ákvað á
þriðjudag að loka Suu Kyi inni á
heimili sínu þótt hún hefði neitað
því að flokkur hennar, Lýðræðis-
bandalagið, væri viðriðinn mót-
mæli námsmannanna. „Við ætlum
að mótmæla þessari ólöglegu
frelsissviptingu. I hvert sinn sem
efnt er til mótmæla hefjast ein-
hverjir strax handa við að setja
upp vegatálma,“ sagði hún við
fréttaritara Reuters.
Líkt við
stofufangelsi
Suu Kyi kvaðst telja að herfor-
ingjastjórnin óttaðist að upp úr
syði vegna mótmælanna og hefði
því ákveðið að loka hana inni og
banna fólki að heimsækja hana.
Hún sagði að stuðningsmenn sínir
væru ekki viðriðnir mótmæli
námsmannanna en bætti við að
þeir væru tengdir siðferðislegum
böndum þar sem þeir berðust allir
fyrir réttlæti og mannréttindum. I
Aðstoðarmenn hennar sögðu að í |
raun hefði herforingjastjómin
hneppt hana í stofufangelsi að
nýju.
Tvö þúsund
námsmenn mótmæla
Um 2.000 námsmenn efndu til
mótmæla í Rangoon á mánudag
og þriðjudag til að krefjast þess )
að lögreglumönnum, sem mis-
þyrmdu nokkrum stúdentum í
október, yrði refsað. I
Þetta eru fjölmennustu götu-
mótmæli í borginni frá því í sept-
ember 1988 þegar andóf lýðræð-
issinna var bælt niður af mikilli
hörku. Lögreglan handtók um
300 námsmenn á þriðjudag en
flestum þeirra mun hafa verið
sleppt fljótlega. ,
Reykvíkingar!
Reglulegum fundi
Borgarstjórnar Reykjavíkur
sem haldinn verður í dag,
fimmtudag kl. 17:00, verður
útvarpað á Aðalstöðinni FM 90.9.
Sólarkaffi
FORYSTUMENN Evrópusam-
bandsins í umhverfismálum
fengu sér á þriðjudag kaffisopa,
sem hellt var upp á með hjálp
sólarorku í Brussel. Greenpe-
ace-umhverfisverndarsamtökin
buðu upp á kaffið til að vekja
athygli á baráttu sinni fyrir
auknum framlögum ESB til
rannsókna á endurnýtanlegri
orku. Á myndinni fá írski orku-
málaráðherrann Alan Dukes,
Christos Papoutsis, sem fer með
orkumál í framkvæmdastjórn
ESB, og Aphrodite Mourelatou,
pólitískur ráðgjafi ESB, sér
kaffi í rigningunni. Þungbúið
veðrið kom ekki í veg fyrir að
sólarrafhlöðurnar nýttust, en
umhverfisverndarsinnarnir
gripu samt til varaafls úr raf-
hlöðum sem hlaðnar höfðu verið
með sólorku.
Dómari sakar
Lúkashenko um laga-
leg skemmdarverk
Minsk. Reuter. )
VALERY Tikhinya, sem sagði á
þriðjudag af sér sem forseti stjóm-
lagaréttar Hvíta-Rússlands, sak-
aði í gær Alexander Lúkashenko,
forseta landsins um einræðistil-
burði og skemmdarverkastarf-
semi. Auk Tikhinya sögðu þrír
aðrir dómarar réttarins af sér en
í honum eiga sæti ellefu dómarar.
Tikhinya hélt blaðamannafund
í gær þar sem hann gagnrýndi
Lúkashenko harðlega fyrir að
heija í gegn þjóðaratkvæða-
greiðslu um aukin völd forsetans;
sem dómstóllinn var andvígur. I
kjölfarið stóð forsetinn að laga- ,
breytingum sem m.a. gera honum '
kleift að skipa helming dómaranna
í stjórnlagaréttinum og reka for-
seta hans. Varaði hann dómara
réttarins við því að þeir myndu
ekki halda embættum sínum nema
þeir létu af „pólitískri hlutdrægni".
Kvaðst Tikhinya ekki geta unað
lagalegum skemmdarverkum á ,
borð við aðgerðir forsetans. Var- '
aði hann við því að dómararnir I
sjö, sem enn sitja í stjórnlagarétt- )
inum, kynnu að fylgja fjórmenn-
ingunum. [