Morgunblaðið - 13.12.1996, Síða 26

26 FÖSTUDAGUR 13. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Samtök og þrýstihópar í þriðja heiminum lýsa óánægju
Finnst WTO hunsa hags-
muni þróunarlanda
Singapore. Reuter.
Reuter
LEON Brittan, sem situr í framkvæmdastjórn Evrópusambands-
ins og Charlene Barshefsky, fulltrúi Bandaríkjanna á ráðstefnu
WTO, ræðast við í gær.
Suður-Afríka
Nefnd
Tutus
náðar til
ræðis-
menn
Höfðaborg. Reuter.
SANNLEIKSNEFNDIN svo-
kallaða í Suður-Afríku ákvað
í gær að veita sjö mönnum
sakaruppgjöf og þeirra á með-
al eru fjórir hægrimenn, sem
höfðu verið dæmdir fyrir
sprengjutilræði skömmu eftir
að viðræðurnar um afnám að-
skilnaðarstefnunnar hófust
árið 1990.
„Þeir ganga nú lausir eins
og glæpurinn hafi aldrei verið
framinn,“ sagði Alex Boraine,
varaformaður nefndarinnar,
og bætti við að fórnarlömbin
gætu ekki höfðað einkamál
gegn mönnunum. „Sakarupp-
gjafir eru það verð sem við
þurfum að greiða fyrir frið og
lýðræði í landinu."
Þrír blökkumenn, sem börð-
ust gegn aðskilnaðarstefn-
unni, voru einnig náðaðir.
Nefndin er undir stjórn
Desmonds Tutus erkibiskups
og hefur heimild til að veita
sakaruppgjafir vegna pólití-
skra glæpa sem framdir voru
i þágu aðskilnaðarstefnu hvíta
minnihlutans eða baráttu
blökkumanna gegn henni.
Markmiðið er að koma á sátt-
um milli kynþáttanna og ieiða
í ljós sannleikann um pólitíska
glæpi sem framdir voru fyrir
afnám aðskilnaðarstefnunnar.
Náðunarbeiðnum hafnað
Nefndin neitaði að náða níu
aðra menn á þeirri forsendu
að glæpir þeirra gætu ekki
talist pólitískir. Þeirra á meðal
eru tveir hægrisinnaðir Búar
sem sögðust félagar í póli-
tískri hreyfingu en neftidin
komst að því að hún var að-
eins skipuð fjórum mönnum
og gæti því ekki talist stjórn-
málaflokkur.
Frestur til að sækja um sak-
aruppgjöf á að renna út á
miðnætti á morgun en Nelson
Mandela forseti ákveður í dag
hvort hann verði framlengdur.
„Umsóknunum hefur fjölgað
gífurlega síðustu daga. Þær
nálgast nú 4.000,“ sagði Bora-
ine.
SAMTOK ýmissa sjálfstæðra sam-
taka í mörgum löndum þriðja heims-
ins, Þriðjaheimsnetið (TWN), sögðu
í gær að „græðgi fyrirtækja" væri
að ná undirtökunum á ráðstefnu
Heimsviðskiptastofnunarinnar,
WTO, í Singapore. Afleiðingin yrði
sú að ekki myndi verða tekið tillit
til hagsmuna fátækra ríkja í ákvörð-
unum ráðstefnunnar og þjáningar
almennings í iöndunum myndu auk-
ast.
Samtökin hafa aðsetur í Malasíu
og halda fulltrúar þeirra ráðstefnu á
sama tíma og ráðherrar WTO. Þau
fordæmdu einnig það sem þau nefndu
„leyndarhyggju og andlýðræðislegt
eðli“ samkundu WTO og fullyrtu að
mörg fátæk ríki hefðu verið útilokuð
frá mikilvægum samningaviðræðum.
„Það er líklegt að ríku þjóðimar
muni... enn og aftur ná fram þeim
vilja sínum að hunsa þarfir og vanda-
mál ríkjanna í suðri," segir í yfirlýs-
ingu TWN. „Þegar upp er staðið mun
græðgi fyrirtækjanna sigra en enn
minna tillit verður tekið til hagsmuna
almennings en áður, einkum í þró-
unarlöndunum."
Sjónarmið af þessu tagi hafa kom-
ið fram hjá mörgum fulltrúum þró-
unariandanna og ríkja þar sem efna-
hagsvöxtur hefur verið mjög hraður
síðustu árin, nýiðnvæddu landanna
svokölluðu, á ráðstefnu WTO.
BELGÍSK þingnefnd ákvað í gær að
leggja til að þing Belgíu heimilaði
ekki ákæru á hendur Elio Di Rupo
aðstoðarforsætisráðherra, sem hefur
verið sakaður um að hafa haft kynm-
ök við drengi undir lögaldri.
„Nefndin telur að miðað við þau
gögn sem þingið hefur fengið að
ekkert bendi til sektar og því sé
ekkert sem réttlæti ákæru,“ sagði
formaður nefndarinnar, Raymond
Langendries, við fréttamenn. Búist
var við að þingið kæmist að sömu
niðurstöðu í gærkvöldi.
í umræðunum kom fram ágrein-
ingur meðal fulltrúa stjórnarflokk-
anna í nefndinni og stjómarand-
stæðingar sökuðu stjómina um að
hylma yfir með aðstoðarforsætisráð-
herranum.
„Þetta er fyrst og fremst pólitísk
ákvörðun," sagði Didier Reynders,
Fulltrúi frá stóru Asíuríki benti á
að í upphafi hefðu allir verið sam-
mála um að mikilvægast væri að
hrinda í framkvæmd ákvæðum um
tolialækkanir og ákveða reglur um
viðskipti með þjónustu, landbúnað-
arafurðir, fatnað og aðrar vefnaðar-
vörur auk reglna um hugverkarétt-
indi. Þróunarlöndin vilja mörg fá
ýmsar undanþágur frá flóknum
lagabreytingum sem þau segjast
eiga mun erfiðara með að taka upp
þingmaður Fijálslynda flokksins,
sem er í stjórnarandstöðu. „Þetta
er ekki það sem landsmenn væntu.“
Mál Di Rupos hefur dregið enn
frekar úr tiltrú almennings á hinum
ráðandi öflum í samfélaginu. Margir
telja að spilltir stjórnmálamenn og
embættismenn í dómskerfinu hafi
haldið hlífiskildi yfir barnaníðingn-
um Marc Dutroux, sem var handtek-
inn í ágúst og er sakaður um að
hafa orðið fjórum stúlkum að bana
eftir að hafa rænt þeim og misnotað
þær kynferðislega. Tvær ungar
stúlkur til viðbótar fundust á lífi í
kjallaraklefa á heimili hans.
Þinghelgin takmörkuð
Til að vega upp á móti samþykkt-
inni í máli Di Rupos ákvað þing-
nefndin að leggja blessun sína yfir
drög að frumvarpi sem takmarkar
en auðugu löndin. í sumum tilvikum
vilja fátæk ríki, sem óttast stór-
hækkun á matvælaverði, fá að bíða
með að leyfa ftjáls viðskipti með
matvæli.
„í staðinn hafa ráðherrarnir ein-
beitt sér að [fijálsum viðskiptum
með] upplýsingatækni og öðrum
nýjum málum sem stórveldin vilja
þröngva upp á okkur og munu að-
eins auka vanda okkar,“ sagði einn
af samningamönnunum frá Asíu.
þinghelgina og gerir æðsta dómstól
landsins kleift að rannsaka ásakanir
á hendur ráðherrum án þess að þurfa
til þess heimild frá þinginu. Sam-
kvæmt frumvarpinu verður þó þing-
ið eftir sem áður að samþykkja
ákærur á hendur ráðherrunum.
Frumvarpið felur ennfremur í sér
að dómstóllinn getur haldið áfram
að rannsaka mál Di Rupos. Hæsti-
réttur Belgíu hafði áður úrskurðað
að ásakanir á hendur aðstoðarfor-
sáetisráðherranum, sem voru hafðar
eftir einum manni, væru tilhæfu-
lausar. Nýjar upplýsingar um málið
voru lagðar fram á mánudag og
þingnefndin komst að þeirri niður-
stöðu að þær réttlættu ekki ákæru.
Þótt nýja frumvarpið takmarki
þinghelgina gæti það komið í veg
fyrir fjölmiðlafár eins og í máli Di
Rupos.
Vísa
gagnrýni
á bug
KRÓATÍSK stjórnvöld vísuðu
í gær á bug gagnrýni Banda-
ríkjamanna vegna orðuveit-
ingar til ákærðs stríðsglæpa-
manns. Vörðu þau ákvörðun
sína með því að ákveðið hefði
verið að veita manninum heið-
ursmerki áður en stríðsglæpa-
dómstóllinn í Haag birti ákæru
á hendur honum.
Lá við
árekstri
MINNSTU munaði að tvær
flugvélar, með 126 manns inn-
anborðs, rækjust á yfir borg-
inni Mombasa í Kenýa í gær.
Voru aðeins 15 metrar á milli
vélanna þegar minnst var.
Flugumferðarstjórar í Kenýa
hafa verið í verkfalli í sex
daga en þeir krefjast 50-faldr-
ar launahækkunar. Fengnir
voru menn til að hlaupa í
skarðið, ýmist kennarar og
yfirmenn í flugumferðarstjórn,
sem eru komnir úr æfingu.
Mótmæli bar-
in niður í
Búrma
HERSTJÓRNIN í Búrma var-
aði í gær við því að hún mýndi
ekki þola „meiriháttar borg-
aralegar truflanir“ og voru
mótmæli námsmanna í höfuð-
borginni Rangoon barin niður
af hörku.
15 árafang-
elsi fyrir
njósnir
NJÓSNARI frá Norður-Kóreu,
sem starfaði í Seoul í S-Kóreu
undir því yfirskini að hann
væri filippeyskur háskóla-
kennari, var í gær dæmdur í
15 ára fangelsi. Átti maðurinn
yfir höfði sér dauðadóm, m.a.
fyrir að senda upplýsingar um
þyrlur og vopn s-kóreska hers-
ins.
Ákærum á hendur
Elio Di Rupo hafnað
Brussel. Reuter.