Morgunblaðið - 13.12.1996, Qupperneq 37
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
FÖSTUDAGUR 13. DESEMBER 1996 37
ERLEND HLUTABRÉF
Reuter, 12. desember. NEWYORK
NAFN LV LG
DowJones Ind 6390,6 (6390,6)
Allied Signal Co 68,5 (68,5)
AluminCoof Amer.. 64 (64)
AmerExpress Co.... 54,125 (54,125)
AmerTel &Tel 37,875 (37,875)
Betlehem Steel 9 (9)
BoeingCo 94,75 (94,75)
Caterpillar 78 (78)
Chevron Corp 63,5 (63,5)
Coca Cola Co 49,125 (49,125)
Walt Disney Co 72,5 (72,5)
Du Pont Co 93,375 (93,375)
Eastman Kodak 80,5 (80,5)
ExxonCP 94,375 (94,375)
General Electric 96,5 (96,5)
General Motors 57,875 (57,875)
Goodyear Tire 49,625 (49,625)
Intl Bus Machine 156 (156)
Intl Paper Co 40,625 (40,625)
McDonalds Corp .... 46,75 (46,75)
Merck&Co 78,875 (78,875)
Minnesota Mining... 83,875 (83,875)
JP Morgan &Co 94,75 (94,75)
Phillip Morris 114,625 (114,625)
Procter&Gamble.... 104,875 (104,875)
Sears Roebuck 47,125 (47,125)
Texaco Inc 98,625 (98,625)
Union Carbide 42 (42)
United Tch 64,625 (64,625)
Westingouse Elec... 18,375 (18,375)
Woolworth Corp 23,375 (23,375)
S & P500 Index 739,34 (739,34)
AppleComp Inc 24,0625 (24,0625)
Compaq Computer. 82,75 (82,75)
Chase Manhattan ... 88,875 (88,875)
ChryslerCorp 35,125. (35,125)
Citicorp 100,75 (100,75)
Digital EquipCP 39,25 (39.25)
Ford MotorCo 32,625 (32,625)
Hewlett-Packard LONDON 53,25 (53,25)
FT-SE 100 Index 3981,9 (3981,9)
Barclays PLC 1027 (1027)
British AinA/ays 586 (586)
BR Petroleum Co 672 (672)
BritishTelecom 387 (387)
Glaxo Holdings 936 (936)
Granda Met PLC 435,28 (435,28)
ICI PLC 788 (788)
Marks & Spencer.... 485 (485)
Pearson PLC 714 (714)
Reuters Hlds 710 (710)
Royal&Sun All 434 (434)
ShellTrnpt(REG) .... 972 (972)
Thorn EMI PLC 1303 (1303)
Unilever FRANKFURT 1357 (1357)
Commerzbk Index... 2841,05 (2841,05)
ADIDASAG 133,5 (133,5)
Allianz AG hldg 2824 (2824)
BASFAG 60,5 (60,5)
Bay Mot Werke 1042 (1042)
Commerzbank AG... 36,85 (36,85)
Daimler BenzAG 100,15 (100,15)
Deutsche Bank AG.. 72,23 (72,23)
Dresdner Bank AG... 44,05 (44,05)
Feldmuehle Nobel... 307,5 (307,5)
Hoechst AG 70,85 (70,85)
Karstadt 512,5 (512,5)
KloecknerHB DT 7 (7)
DT LufthansaAG 20,38 (20,38)
ManAG STAKT 364 (364)
Mannesmann AG.... 651,5 (651,5)
Siemens Nixdorf 1,98 (1,98)
Preussag AG 358 (358)
Schering AG 125,55 (125,55)
Siemens 73,2 (73,2)
Thyssen AG 274 (274)
Veba AG 88,32 (88,32)
Viag 606,9 (606,9)
Volkswagen AG TÓKÝÓ 605 (605)
Nikkei 225 Index 20568,38 (20568,38)
AsahiGlass 1130 (1130)
Tky-Mitsub. banki.... 2130 (2130)
Canon Inc 2490 (2490)
Daichi Kangyo BK.... 1770 (1770)
Hitachi 1070 (1070)
Jal 645 (645)
Matsushita E IND.... 1950 (1950)
Mitsubishi HVY 938 (938)
Mitsui Co LTD 962 (962)
Nec Corporation 1400 (1400)
Nikon Corp 1410 (1410)
Pioneer Electron 2400 (2400)
Sanyo ElecCo 521 (521)
Sharp Corp 1790 (1790)
SonyCorp 7560 (7560)
Sumitomo Bank 1800 (1800)
Toyota Motor Co 3220 (3220)
KAUPMANNAHOFN
Bourse Index 463,7 (463,7)
Novo-Nordisk AS 1130 (1130)
Baltica Holding 124 (124)
Danske Bank 438 (438)
Sophus Berend B.... 749 (749)
ISS Int. Serv. Syst.... 160 (160)
Danisco 329 (329)
Unidanmark A 294 (294)
D/S Svenborg A 211000 (211000)
Carlsberg A 377 (377)
D/S1912B 147500 (147500)
Jyske Bank ÓSLÓ 430 (430)
OsloTotal IND 933,08 (933,08)
Norsk Hydro 328 (328)
Bergesen B 145 (145)
Hafslund AFr 43,3 (43,3)
Kvaerner A 289 (289)
Saga Pet Fr 95,5 (95,5)
Orkla-Borreg. B 389 (389)
Elkem A Fr 103 . (103)
Den Nor. Olies 15,1 (16,1)
STOKKHÓLMUR
Stockholm Fond 2281,27 (2281,27)
Astra A 329 (329)
Electrolux 430 (430)
Ericsson Tel 205 (205)
ASEA 779 (779)
Sandvik 167,5 (167,6)
Volvo 146,5 (146,5)
S-E Banken 60 (60)
SCA 146 (146)
Sv. Handelsb 188,5 (188,5)
Stora 93 (93)
Verð á hlut er í gialdmiðli viðkomandi lands.
1 London er verðið í pensum. LV: verð við
j lokun markaða. LG: lokunarverð daginn áður. j
Nýja skólastefnan
í FYRRI greininni
fjallaði ég um árang-
urslausar tilraunir mín-
ar til að fá málsmetandi
menn innan skólakerf-
isins til að endurskoða
ríkjandi skólastefnu. í
inngangi að fyrri grein-
inni segir að Uppeldis-
fræðin eða Sálfræðin
sem „stofnun" hafí nú
tögl og hagldir í uppeld-
ismálum hér á landi.
En hvert er inntak þess-
ara fræða?
Áður en þeirri spurn-
ingu er svarað er nauð-
synlegt að gera sér
grein fyrir því að bar-
áttan um yfirráðin yfir
hugum mannanna og andlegri til-
veru þeirra er jafngömul mannkyn-
inu. Þó að klerkaveldi kirkjunnar
hafi smám saman látið á sjá alla
þessa öld hefur veldi „klerkanna“
ekki horfið. Það hefur aðeins færst
í hendur annarra, t.d. að miklum
hluta til Sálfræðinnar.
Fyrir einni öld tók Sálfræðin að
ásælast skólana, hin unga vísinda-
grein vildi fá einkarétt á uppeldi og
kennslu. Hún taldi sig hafa yfir að
ráða vísindalegum aðferðum sem
gætu valdið byltingu í mannheimi.
Sterkar líkur bentu til að með réttum
uppeldisaðferðum væri hægt að
Helga
Sigurjónsdóttir
koma í veg fyrir spill-
ingu mannanna. Menn
væru fæddir góðir, en
vont þjóðfélag og
slæmar uppeldis-
aðstæður skemmdi þá.
Þetta var glæsileg
framtíðarsýn og mikið
í húfi að nýju vísindin
fengju full yfirráð yfir
uppeldi ungviðisins.
En hér var ekki allt
sem sýndist. Sálvísind-
in voru og eru annars
eðlis en raunvísindi.
Rannsóknir á huga
mannsins leiða ekki til
óyggjandi niðurstaðna.
Kennslusálfræðingar
hafa orðið að viður-
kenna vanmátt sinn. Góð kennsla
er staðreynd, en vísindalega sönnuð
og rétt kenning um kennslu er ekki
til. Gott uppeldi er staðreynd, en
hugmyndir um vísindalegt uppeldi í
anda tiltekinna kenninga í sálfræði
eru í besta falli meinlausar blekking-
ar, í versta falli hættuleg trú.
Talsmenn nýju skólastefnunnar
hér á landi trúðu því lengi vel og
trúa jafnvel enn að sálfræðin hafí
yfir að ráða traustum vísindalegum
aðferðum við kennslu og uppeldi.
Með réttum skilyrðingum og réttu
námsumhverfi geti kennarar tryggt
að „náttúrlegt þroskaeðli lífverunn-
FISKVERÐ A UPPBOÐSMORKUÐUM - HEIMA I
12.12. 1996
Hæsta Lægsta Meðal- Magn Heildar-
verð verð verð (kíló) verð (kr.)
ALLIR MARKAÐIR
Annar afli 70 30 49 1.164 56.662
Blálanga 76 76 76 18 1.368
Grásleppa 5 5 5 25 125
Hlýri 174 156 165 692 114.313
Karfi 65 30 63 3.490 220.913
Keila 69 54 62 6.288 392.332
Langa 105 30 88 3.305 290.069
Langlúra 119 119 119 202 24.038
Lúða 635 280 379 670 253.684
Lýsa 49 43 47 167 7.787
Sandkoli 85 18 83 3.203 264.664
Skarkoli 143 105 125 1.263 158.274
Skrápflúra 66 66 66 41 2.706
Skötuselur 260 158 165 1.241 205.028
Steinbítur 152 115 147 758 111.721
Sólkoli 265 265 265 147 38.955
Tindaskata 21 10 19 1.576 30.291
Ufsi 71 47 54 2.669 143.396
Undirmálsfiskur 80 66 73 7.916 580.887
Ýsa 110 30 99 42.380 4.196.099
Þorskur 150 66 104 78.054 8.150.350
Samtals 98 155.269 15.243.662
FMS Á ÍSAFIRÐI
Hlýri 158 158 158 84 13.272
Karfi 30 30 30 84 2.520
Keila 55 55 55 488 26.840
Langa 30 30 30 19 570
Lúða 465 280 378 434 163.978
Steinbítur 115 115 115 13 1.495
Tindaskata 10 10 10 255 2.550
Ýsa 110 96 99 2.175 215.303
Samtals 120 3.552 426.528
FAXALÓN
Annar afli 56 56 56 100 5.600
Keila 61 61 61 500 30.500
Tindaskata 21 21 21 400 8.400
Ýsa 84 78 83 2.100 173.250
Þorskur 88 88 88 800 70.400
Samtals 74 3.900 288.150
FISKMARKAÐUR SNÆFELLSNESS
Undirmálsfiskur 66 66 66 500 33.000
Ýsa 96 65 86 2.350 202.711
Þorskur 113 66 89 22.250 1.971.350
Samtals 88 25.100 2.207.061
FISKMARKAÐUR SUÐURNESJA
Annar afli 70 56 64 564 36.062
Blálanga 76 76 76 18 1.368
Grásleppa 5 5 5 25 125
Hlýri 174 160 170 428 72.961
Keila 69 59 67 3.800 253.992
Langa 105 82 88 3.253 286.166
Lúða 635 325 511 92 46.995
Lýsa 49 43 47 167 7.787
Sandkoli 85 18 83 3.203 264.664
Skarkoli 143 127 133 799 106.195
Skrápflúra 66 66 66 41 2.706
Skötuselur 260 158 160 1.141 183.028
Steinbítur 152 141 148 300 44.499
Sólkoli 265 265 265 147 38.955
Tindaskata 21 21 21 921 19.341
Ufsi 71 52 68 859 58.326
Undirmálsfiskur 80 70 76 5.416 411.887
Ýsa 110 30 102 31.255 3.200.825
Þorskur 150 80 105 36.756 3.855.337
Samtals 100 89.185 8.891.219
HÖFN
Annarafli 30 30 30 500 15.000
Hlýri 156 156 156 180 28.080
Karfi 65 63 64 3.406 218.393
Keila 54 54 54 1.500 81.000
Langa 101 101 101 33 3.333
Langlúra 119 119 119 202 24.038
Lúða 305 295 297 144 42.710
Skarkoli 115 105 112 464 52.079
Skötuselur 220 220 220 100 22.000
Steinbítur 149 145 148 445 65.727
Ufsi 47 47 47 1.810 85.070
Undirmálsfiskur 68 68 68 2.000 136.000
Ýsa 90 88 90 4.500 404.010
Þorskur 143 101 123 18.248 2.253.263
Samtals 102 33.532 3.430.703
Nýja skólastefnan hefur
valdið mér vonbrigðum,
segir Helga Siguijóns-
dóttir, í þessari síðari
grein sinni, og ekki sízt
skólapólitískir
þverhausar.
ar“ fái að blómstra svo að vitnað
sé til aðalhugmyndafræðings stefn-
unnar hér á landi, dr. Wolfgangs
Edelstein. (Skóli - nám - samfélag.
1988). Þess vegna megi kennarar
ekki gera ótímabærar kröfur til nem-
enda, þeir verði sjálfir að fínna hjá
sér námshvötina og óska eftir
kennslunni. Sé grunur um svokallað-
an seinþroska geti verið hættulegt
að kenna tiltekið námsefni, slík
kennsla geti skaðað barnið.
En þessar kenningar eru ekki rétt-
ar, þær eru ekkert annað en hugar-
fóstur einhverra kenningasmiða eða
öllu heldur túlkun á kenningum Je-
ans nokkurs Piagets, en hann er
eitt af mörgum föllnum átrúnaðar-
goðum nýju sálfræðinnar. (Annars
veit ég ekki betur en hann sé ennþá
hafður í hávegum í Kennaraháskóla
íslands). Auðvitað er ekki nokkur
leið fyrir kennara að vita hvort nem-
andi getur tileinkað sér tiltekið
námsefni nema reyna að kenna hon-
um það.
En er gagnrýni mín og annarra á
skólastefnuna byggð á nægilega
góðum rökum? Horfum við ekki á
gamla skólann í rómantísku ljósi
æskuáranna? Það helsta sem ég hef
gagnrýnt er eftirfarandi: Lokað hef-
ur verið á málefnalegar umræður
um endurskoðun á stefnunni. Beinn
og óbeinn þrýstingur hefur verið
lagður á kennara að beita aðeins
„réttum" kennsluaðferðum þó að
aðrar aðferðir hafi gefist eins vel
eða betur. Stefnan í kennslu svokall-
aðra seinþroska barna er ekki í sam-
ræmi við námshæfileika þeirra.
Engu er líkara en verið sé að forða
þeim frá náminu, láta þau gera eitt-
hvað allt annað en takast á við skipu-
legt og agað nám. Ég hef mörg
dæmi um þetta úr ýmsum skólum á
höfuðborgarsvæðinu. Raunar er
þarna um að ræða kjarna málsins.
Námsgreinar og kennsla þeirra hef-
ur verið sett í annað sæti, verklegar
æfíngar í samskiptum og svokölluð
viðhorfamótun í fyrsta sæti. Æfíng-
arnar eiga að þjálfa börnin í lýðræð-
islegum lifnaðarháttum þar sem
vandamái eru rædd og leyst á frið-
samlegan hátt. Allt þetta og meira
til hef ég rökstutt vel í Morgunblaðs-
greinunum sem koma bráðum út í
lítilli bók sem heitir Þjóð í hættu.
Undirtitill: Hvert stefnir skólinn?
Mér er hins vegar fuilljóst að nú
skiptir miklu máli að vanda sig og
flana ekki að breytingum nema að
vel yfirlögðu ráði. Ekki er gott að
kollvarpa öllu sem fyrir er eins og
var gert fyrir aldaríjórðungi. Samt
er þörf skjótra breytinga. Ég er
ekki sammála þeim sem telja að það
taki áratugi að koma menntun í
landinu í þokkalegt horf aftur. Ég
hef í ræðu og riti lagt til margt sem
er hægt að gera strax og kostar
lítið. Það fyrsta og mikilvægasta
er að láta af vanmati á stórum hópi
nemenda. Þetta úrræði er meira að
segja ókeypis. Ef allir kennarar
ganga til verks með þá hugsun í
kollinum að hver einn og einasti
nemandi þeirra sé að minnsta kosti
jafngáfaður og hann sjálfur mun
árangurinn ekki láta á sér standa.
Því miður erum við mannanna börn
svona skelfilega ófullkomin, gáfna-
hrokinn ætíð á næsta leiti. I öðru
lagi þarf að taka móðurmálskennslu
og lestrarþjálfun föstum tökum í
öllum skólum og í öllum bekkjum,
auka hana, bæta og endurskipu-
ieggja. Samhliða því á að þjálfa
sérstaka lestrarkennara sem geta
farið í skólana og kennt kennurum
sem hafa ekki fengið nógu góða
þjálfun í kennaranáminu. í þriðja
iagi á að taka öll svokölluð sérúr-
ræði til endurskoðunar. í fjórða lagi
á að taka stærðfræðikennslu og
raungreinar til endurskoðunar og
skrifa nýjar kennslubækur. I
fimmta lagi á hver námsgrein að
hafa skýr kunnáttumarkmið og
skólastjórar eiga að sjá svo um að
námsárangur verði kannaður reglu-
lega með vönduðum prófum. Sam-
keppni milli bekkja og skóla kemur
vel til greina. í sjötta lagi á að skipa
námsstjóra í íslensku, stærðfræði
og erlendum tungumálum. Grunn-
tónnin í öliu saman á að vera: Nám
er vinna, það er gaman að vinna <
og vinna skilar árangri. Verði hins
vegar ekkert að gert er skammt í
það að skólarnir á Landinu okkar
kalda verði einn allsheijar Latibær.
Þó að Uppeldisfræðin sé á villi-
götum er samt margt ákaflega vel
gert í grunnskólunum okkar. Við
megum ekki gleyma því að harka
gagnvart litlum börnum þekktist í
gamla skólanum og jafnvel líkam-
legar hirtingar. Slíkt vill maður
ekki sjá í skólum framtíðarinnar.
Þó að nýja skólastefnan hafi valdið
mér vonbrigðum, eða öllu heldur
þeir skólapólitísku þverhausar sem
tóku völdin í sínar hendur strax í
upphafi, er mannúðarstefna ríkj-
andi í íslenskum skólum og ríkur
vilji allra starfsmanna til að hlúa
sem best að ungviðinu. Það má
ekki gleymast og það skal metið að
verðleikum.
Höfundur er kennari og
námsráðgjafi.
Olíuverð á Rotterdam-markaði, 30. sept. til 9. des.
BENSÍN, dollarar/tonn
1604 H- -4 ♦ • -t-—4—4-4--»---»--» *+
4.0 11. 18. 25. 1.N 8. 15. 23. 29. 6.D
ÞOTUELDSNEYTI, dollarar/tonn
rC
243,5/
242,5
200-y
180+~l-1—-t—H—4^4—4-4—"t..-t"i
4.0 11. 18. 25. 1.N 8. 15. 23. 29. 6.D